Tổng quan nghiên cứu

Huyện Đắk Glong, tỉnh Đắk Nông, với diện tích tự nhiên 144.807,76 ha và dân số khoảng 69.066 người, là địa phương có diện tích lớn nhất tỉnh và dân số đứng thứ sáu. Trong giai đoạn 2011-2020, công tác quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (QH, KHSDĐ) tại huyện gặp nhiều thách thức do vị trí địa lý không thuận lợi, kết nối vùng kém, ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội. Kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 cho thấy còn 1.569,55 ha đất phi nông nghiệp chưa được sử dụng, trong đó đất phát triển hạ tầng chưa thực hiện chiếm tới 931,57 ha. Mục tiêu nghiên cứu là đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện QH, KHSDĐ huyện Đắk Glong, sử dụng công cụ phân tích đa tiêu chuẩn (MCA) để xác định mức độ tác động của từng yếu tố, từ đó đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác lập và thực hiện quy hoạch. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giai đoạn 2011-2020 trên địa bàn huyện Đắk Glong, với ý nghĩa khoa học và thực tiễn nhằm hỗ trợ các cơ quan quản lý đất đai trong việc hoàn thiện chính sách và nâng cao hiệu quả quản lý sử dụng đất.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý đất đai, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý nhà nước về đất đai: Nhấn mạnh vai trò của Nhà nước trong việc điều chỉnh, phân bổ và giám sát sử dụng đất nhằm đảm bảo phát triển bền vững và hiệu quả kinh tế - xã hội.
  • Mô hình phân tích đa tiêu chuẩn (MCA): Công cụ đánh giá các yếu tố tác động đa chiều, cho phép xác định trọng số và mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố đến kết quả thực hiện quy hoạch.
  • Khái niệm về quy hoạch và kế hoạch sử dụng đất: Quy hoạch sử dụng đất là việc phân bổ không gian đất đai theo mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh và bảo vệ môi trường trong một khoảng thời gian xác định; kế hoạch sử dụng đất là phân chia quy hoạch theo thời gian để thực hiện cụ thể.

Các khái niệm chính bao gồm: đất nông nghiệp, đất phi nông nghiệp, yếu tố tự nhiên, yếu tố kinh tế, yếu tố xã hội và yếu tố môi trường.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu được thu thập từ số liệu thứ cấp của UBND huyện Đắk Glong, Sở Tài nguyên và Môi trường tỉnh Đắk Nông, các báo cáo quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2011-2020, cùng với khảo sát, phỏng vấn các cán bộ quản lý đất đai và chuyên gia địa phương. Cỡ mẫu khảo sát gồm khoảng 50 cán bộ, chuyên gia và người sử dụng đất được chọn theo phương pháp chọn mẫu phi xác suất có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng liên quan.

Phương pháp phân tích chính là kỹ thuật phân tích đa tiêu chuẩn (MCA) kết hợp với phương pháp AHP-GDM để xác định trọng số các yếu tố tác động. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2019 đến tháng 10 năm 2022, bao gồm các bước: xác định các yếu tố tác động, thu thập dữ liệu, phân tích trọng số, đánh giá mức độ ảnh hưởng và đề xuất giải pháp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Kết quả thực hiện quy hoạch sử dụng đất chưa đạt kỳ vọng: Đến năm 2020, huyện Đắk Glong còn 1.569,55 ha đất phi nông nghiệp chưa được sử dụng theo quy hoạch, trong đó đất phát triển hạ tầng chưa thực hiện chiếm 931,57 ha, tương đương 59,3% diện tích đất phi nông nghiệp chưa sử dụng.

  2. Yếu tố kinh tế có tác động lớn nhất đến việc thực hiện QH, KHSDĐ: Trọng số của yếu tố kinh tế được xác định là 0,3558, chiếm tỷ lệ cao nhất trong các nhóm yếu tố. Điều này phản ánh vai trò quan trọng của nguồn vốn đầu tư, cơ sở hạ tầng và quy mô nền kinh tế trong việc thúc đẩy thực hiện quy hoạch.

  3. Yếu tố tự nhiên đứng thứ hai về mức độ ảnh hưởng: Với trọng số 0,3029, các đặc điểm địa hình, tài nguyên thiên nhiên, khí hậu và vị trí địa lý ảnh hưởng đáng kể đến khả năng triển khai các dự án sử dụng đất.

  4. Yếu tố xã hội và môi trường có tác động thấp hơn: Trọng số lần lượt là 0,2006 và 0,1407, cho thấy các yếu tố như cải cách hành chính, chất lượng nguồn lao động, văn hóa truyền thống, cảnh quan thiên nhiên và biến đổi khí hậu cũng góp phần nhưng mức độ ảnh hưởng thấp hơn.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính khiến việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất chưa đạt hiệu quả cao là do hạn chế về nguồn vốn đầu tư và cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, đặc biệt là hạ tầng giao thông kết nối vùng còn yếu. Điều này làm giảm khả năng thu hút đầu tư và triển khai các dự án phát triển kinh tế - xã hội. Các đặc điểm tự nhiên như địa hình đồi núi phức tạp cũng gây khó khăn trong việc bố trí và phát triển các khu dân cư, công nghiệp và hạ tầng kỹ thuật.

So sánh với các nghiên cứu tại các địa phương khác như TP. Dĩ An và huyện Lạc Dương, kết quả trọng số các yếu tố tác động tương đồng, trong đó yếu tố kinh tế luôn chiếm ưu thế. Tuy nhiên, mức độ ảnh hưởng của yếu tố môi trường tại Đắk Glong cao hơn một số địa phương do đặc thù vùng núi và hệ sinh thái rừng đa dạng.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện trọng số các yếu tố tác động, bảng tổng hợp diện tích đất chưa sử dụng theo nhóm mục đích, và bản đồ phân bố các khu vực quy hoạch chưa thực hiện. Những biểu đồ này giúp minh họa rõ ràng mức độ ảnh hưởng và thực trạng sử dụng đất trên địa bàn.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư phát triển cơ sở hạ tầng trọng yếu: Đẩy mạnh xây dựng và nâng cấp hệ thống giao thông kết nối huyện Đắk Glong với các vùng kinh tế trọng điểm trong vòng 3-5 năm tới, nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho thu hút đầu tư và triển khai các dự án sử dụng đất.

  2. Hoàn thiện chính sách hỗ trợ vốn và khuyến khích đầu tư: Xây dựng các cơ chế ưu đãi về tài chính, thuế và thủ tục hành chính cho các dự án phát triển hạ tầng và kinh tế trên địa bàn huyện, tập trung vào các lĩnh vực có tiềm năng phát triển trong 5 năm tới.

  3. Ứng dụng công nghệ và cải cách hành chính trong quản lý đất đai: Triển khai số hóa hồ sơ, quy trình thẩm định và phê duyệt quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất nhằm rút ngắn thời gian xử lý, nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý trong 2 năm tới.

  4. Bảo vệ môi trường và phát huy lợi thế tự nhiên: Lập kế hoạch sử dụng đất gắn với bảo tồn cảnh quan thiên nhiên, đa dạng sinh học và thích ứng biến đổi khí hậu, đồng thời phát triển các mô hình kinh tế sinh thái, du lịch sinh thái trong 5-10 năm tới.

  5. Nâng cao năng lực nguồn nhân lực và tuyên truyền nâng cao nhận thức: Tổ chức đào tạo, bồi dưỡng cán bộ quản lý đất đai và người dân về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, đồng thời tăng cường công tác tuyên truyền để nâng cao ý thức chấp hành quy hoạch trong cộng đồng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về đất đai cấp huyện và tỉnh: Sử dụng kết quả nghiên cứu để hoàn thiện chính sách, quy trình lập và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất, nâng cao hiệu quả quản lý tài nguyên đất.

  2. Các nhà quy hoạch và chuyên gia trong lĩnh vực quản lý đất đai: Áp dụng phương pháp phân tích đa tiêu chuẩn (MCA) và các kết quả trọng số yếu tố để đánh giá và điều chỉnh quy hoạch phù hợp với điều kiện thực tế.

  3. Các nhà đầu tư và doanh nghiệp phát triển dự án bất động sản, hạ tầng: Tham khảo các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện quy hoạch để đưa ra quyết định đầu tư chính xác, giảm thiểu rủi ro và tối ưu hóa hiệu quả sử dụng đất.

  4. Các tổ chức nghiên cứu và đào tạo trong lĩnh vực quản lý đất đai và phát triển bền vững: Sử dụng luận văn làm tài liệu tham khảo, bổ sung kiến thức thực tiễn và phương pháp nghiên cứu trong giảng dạy và nghiên cứu khoa học.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao yếu tố kinh tế lại có tác động lớn nhất đến việc thực hiện quy hoạch sử dụng đất?
    Yếu tố kinh tế quyết định nguồn vốn đầu tư, cơ sở hạ tầng và quy mô phát triển kinh tế, là điều kiện cần thiết để triển khai các dự án sử dụng đất. Ví dụ, thiếu vốn đầu tư khiến nhiều dự án hạ tầng tại Đắk Glong bị trì hoãn hoặc không thực hiện được.

  2. Phân tích đa tiêu chuẩn (MCA) được áp dụng như thế nào trong nghiên cứu này?
    MCA kết hợp với phương pháp AHP-GDM được sử dụng để xác định trọng số các yếu tố tác động dựa trên đánh giá của các chuyên gia và cán bộ quản lý, giúp đánh giá mức độ ảnh hưởng tương đối của từng yếu tố đến kết quả thực hiện quy hoạch.

  3. Các yếu tố tự nhiên ảnh hưởng ra sao đến việc thực hiện quy hoạch?
    Đặc điểm địa hình đồi núi, khí hậu và tài nguyên thiên nhiên ảnh hưởng đến khả năng bố trí các khu dân cư, công nghiệp và hạ tầng. Ví dụ, địa hình phức tạp tại Đắk Glong làm tăng chi phí xây dựng và hạn chế phát triển một số dự án.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để cải thiện công tác lập và thực hiện quy hoạch?
    Các giải pháp bao gồm tăng cường đầu tư hạ tầng, hoàn thiện chính sách hỗ trợ vốn, cải cách hành chính, bảo vệ môi trường và nâng cao năng lực nguồn nhân lực nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và sử dụng đất.

  5. Luận văn có thể hỗ trợ như thế nào cho các nhà đầu tư?
    Nghiên cứu cung cấp thông tin về các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện quy hoạch, giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro, lựa chọn dự án phù hợp và dự báo khả năng triển khai dự án trên địa bàn huyện Đắk Glong.

Kết luận

  • Huyện Đắk Glong có nhiều tiềm năng tự nhiên nhưng gặp khó khăn về vị trí địa lý và kết nối vùng, ảnh hưởng đến thực hiện quy hoạch sử dụng đất.
  • Kết quả thực hiện quy hoạch giai đoạn 2011-2020 còn hạn chế, với hơn 1.569 ha đất phi nông nghiệp chưa sử dụng đúng kế hoạch.
  • Yếu tố kinh tế là nhân tố tác động mạnh nhất, tiếp theo là yếu tố tự nhiên, xã hội và môi trường.
  • Nghiên cứu đã đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao hiệu quả công tác lập và thực hiện quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất tại huyện.
  • Các bước tiếp theo cần tập trung vào triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời mở rộng nghiên cứu đánh giá tác động trong giai đoạn tiếp theo để điều chỉnh chính sách phù hợp.

Kêu gọi hành động: Các cơ quan quản lý, nhà đầu tư và chuyên gia trong lĩnh vực quản lý đất đai nên áp dụng kết quả nghiên cứu này để nâng cao hiệu quả công tác quy hoạch, góp phần phát triển bền vững huyện Đắk Glong và tỉnh Đắk Nông.