Thông điệp về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong bối cảnh COVID-19: Nghiên cứu báo chí

• Tác giả: Đặng Thanh Hải
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Hải Chung
• Trường học: Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn
• Chuyên ngành: Báo chí học
• Đề tài: Thông điệp về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong bối cảnh Covid-19: Nghiên cứu báo chí
• Loại tài liệu: Luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN LIÊN QUAN TỚI ĐỀ TÀI
• 1.1. Khái niệm cơ bản liên quan đến đề tài
• 1.2. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
• 1.3. Vai trò của báo chí trong việc truyền tải thông điệp trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp. Yêu cầu về nội dung và hình thức
• 1.4. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG THÔNG ĐIỆP VỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ TRONG BỐI CẢNH COVID-19
• 2.1. Giới thiệu báo điện tử khảo sát. Các trang báo điện tử lựa chọn
• 2.2. Tiêu chí và số lượng tin, bài khảo sát
• 2.3. Nội dung, thông điệp về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong bối cảnh Covid-19
• 2.4. Thông điệp về chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
• 2.5. Thông điệp doanh nghiệp thực hiện các hoạt động hỗ trợ chống dịch
• 2.6. Thông điệp doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm với người lao động
• 2.7. Hình thức truyền tải thông điệp về trách nhiệm xã hội doanh nghiệp trong bối cảnh Covid-19 trên báo điện tử: Về số lượng và cách đặt tiêu đề
• 2.8. Đánh giá chung
• 2.9. Tiểu kết chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THÔNG ĐIỆP VỀ TRÁCH NHIỆM XÃ HỘI CỦA DOANH NGHIỆP TRONG BỐI CẢNH COVID-19 TRÊN BÁO ĐIỆN TỬ
• 3.1. Một số vấn đề đặt ra trong truyền tải thông điệp về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong bối cảnh Covid-19 trên báo điện tử
• 3.2. Sự cần thiết trong đổi mới công tác truyền thông trong bối cảnh Covid-19
• 3.3. Vấn đề về tác nghiệp của nhà báo trong bối cảnh Covid-19
• 3.4. Hình thức truyền tải thông điệp về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong bối cảnh Covid-19 trên báo điện tử
• 3.5. Một số giải pháp
• 3.6. Giải pháp đổi mới cách truyền thông trong bối cảnh Covid-19
• 3.7. Tăng cường biện pháp đảm bảo sức khoẻ và an toàn cho phóng viên, nhà báo
• 3.8. Giải pháp đổi mới nội dung và phương thức truyền tải thông điệp về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp
• 3.9. Đề xuất với nhà báo, ban biên tập, cơ quan báo chí
• 3.10. Nâng cao nhận thức, hiểu biết về đa phương tiện trên báo điện tử
• 3.11. Nâng cao cơ sở hạ tầng, cập nhật xu hướng công nghệ thông tin hiện đại
• 3.12. Tiểu kết chương 3
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Truyền Thông CSR Doanh Nghiệp COVID 19

Đại dịch COVID-19 đã tạo ra một cuộc khủng hoảng chưa từng có, ảnh hưởng đến mọi mặt của đời sống kinh tế, xã hội và sức khỏe. Các doanh nghiệp, với tinh thần trách nhiệm xã hội, đã đóng vai trò quan trọng trong việc ứng phó với đại dịch. Báo chí, với vai trò là phương tiện truyền thông, đã phản ánh và lan tỏa những nỗ lực này. Nghiên cứu này tập trung vào việc phân tích thông điệp CSR của các doanh nghiệp Việt Nam trên báo điện tử trong giai đoạn từ 1/3/2020 đến 28/2/2022, nhằm đánh giá hiệu quả truyền thông và đề xuất các giải pháp cải thiện. Đại dịch đã làm nổi bật vai trò của trách nhiệm xã hội doanh nghiệp hơn bao giờ hết.

1.1. Khái niệm CSR và vai trò trong bối cảnh đại dịch

Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) không phải là một khái niệm mới, nhưng đại dịch đã làm thay đổi cách nó được thực hiện và truyền thông. CSR bao gồm nhiều khía cạnh, từ thiện nguyện, bảo vệ môi trường đến đảm bảo quyền lợi của người lao động. Trong bối cảnh COVID-19, các doanh nghiệp đã thể hiện CSR thông qua nhiều hoạt động như hỗ trợ chống dịch, đảm bảo việc làm, và cung cấp các sản phẩm, dịch vụ thiết yếu. Vai trò của truyền thông CSR rất quan trọng trong việc xây dựng uy tín doanh nghiệp và tạo dựng niềm tin với công chúng. Theo Tổng Thư ký Liên hợp quốc Kofi Annan, sự hiện diện của các công ty lớn thể hiện trách nhiệm xã hội là điều kiện tiên quyết cho thành công của mọi chiến lược truyền thông và quan hệ công chúng.

1.2. Báo chí và vai trò phản ánh thông điệp CSR mùa COVID 19

Báo chí đóng vai trò then chốt trong việc truyền tải thông điệp về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đến công chúng. Các bài báo, phóng sự, và các hình thức truyền thông khác đã giúp lan tỏa thông tin về các hoạt động CSR của doanh nghiệp, tạo hiệu ứng lan tỏa trong cộng đồng. Báo chí cũng đóng vai trò như một kênh giám sát, đánh giá và phản biện về tính hiệu quả và trung thực của các hoạt động CSR. Báo chí đã thể hiện sự định hướng rất tích cực trong suốt cuộc chiến chống dịch Covid-19 và kịp thời thông tin về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp và phản ánh được đa dạng các hình thức thực hiện trách nhiệm xã hội trong thời điểm dịch.

II. Vấn Đề Truyền Thông CSR Thách Thức Trong Đại Dịch COVID

Mặc dù báo chí đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp CSR, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần giải quyết. Một trong những thách thức lớn nhất là đảm bảo tính xác thực và minh bạch của thông tin. Một số doanh nghiệp có thể sử dụng CSR như một công cụ để PR, che đậy những hành vi kinh doanh không có trách nhiệm. Ngoài ra, còn có những vấn đề liên quan đến việc đo lường hiệu quả của các hoạt động truyền thông CSR và đảm bảo rằng chúng thực sự mang lại lợi ích cho cộng đồng. Khoảng thời gian từ 1/3/2020 tới ngày 28/2/2022 có thê bao quát được dién biến của dịch bệnh Covid-19 từ những ngày đầu bùng phát tại Việt Nam tới khi dịch được kiểm soát và có vắc-xin tiêm phòng bệnh.

2.1. Tính xác thực minh bạch trong truyền thông CSR mùa dịch

Một trong những thách thức lớn nhất trong truyền thông CSR là đảm bảo tính xác thực và minh bạch. Công chúng ngày càng trở nên hoài nghi về những thông điệp mang tính chất PR trá hình. Vì vậy, các doanh nghiệp cần phải chứng minh rằng các hoạt động CSR của mình thực sự mang lại lợi ích cho cộng đồng và không chỉ là một chiêu trò quảng cáo. Cần có sự kiểm chứng thông tin từ nhiều nguồn, bao gồm cả báo chí độc lập và các tổ chức phi chính phủ, để đảm bảo tính khách quan.

2.2. Đo lường hiệu quả truyền thông về trách nhiệm xã hội

Việc đo lường hiệu quả của các hoạt động truyền thông CSR là một thách thức không nhỏ. Các chỉ số truyền thống như số lượng bài báo hay lượt xem trên mạng xã hội không đủ để đánh giá tác động thực sự của các hoạt động CSR. Cần có các phương pháp đo lường phức tạp hơn, tập trung vào việc đánh giá sự thay đổi trong nhận thức và hành vi của công chúng, cũng như tác động đến uy tín và giá trị thương hiệu của doanh nghiệp. Duygu Turker với nghiên cứu “How Corporate Social Responsibility Influences Organizational Commitment” [52] đã cho rằng trách nhiệm xã hội bao gồm các thành phần sau: Trách nhiệm xã hội đối với các bên liên quan về xã hội và phi xã hội (Ví dụ: môi trường hay thế hệ tương lai), trách nhiệm xã hội đối với nhân viên, trách nhiệm xã hội đôi với khách hàng và trách nhiệm xã hội đôi với chính phủ.

2.3. Nguy cơ thông tin sai lệch về CSR trong bối cảnh COVID 19

Đại dịch COVID-19 là cơ hội cho các thông tin sai lệch (disinformation) lan truyền nhanh chóng. Truyền thông CSR không tránh khỏi nguy cơ này. Các thông tin không chính xác, hoặc cường điệu về các hoạt động CSR có thể gây hiểu lầm và làm giảm uy tín của doanh nghiệp. Do đó, các cơ quan báo chí cần hết sức thận trọng trong việc kiểm chứng thông tin và đưa tin một cách khách quan, trung thực.

III. Cách Truyền Thông CSR Hiệu Quả Giai Đoạn COVID 19

Để truyền thông về trách nhiệm xã hội hiệu quả trong bối cảnh đại dịch, các doanh nghiệp cần phải có một chiến lược rõ ràng và toàn diện. Chiến lược này cần bao gồm việc xác định các mục tiêu cụ thể, lựa chọn các kênh truyền thông phù hợp, và đảm bảo tính nhất quán của thông điệp. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần phải lắng nghe phản hồi từ công chúng và điều chỉnh chiến lược của mình cho phù hợp. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (Corporate Social Responsibilities) là một thuật ngữ không mới và đã được đưa vào nghiên cứu từ khoảng cuối thế kỷ 20.

3.1. Xây dựng chiến lược truyền thông CSR phù hợp mùa dịch

Một chiến lược truyền thông CSR hiệu quả cần phải phù hợp với mục tiêu kinh doanh của doanh nghiệp và đáp ứng nhu cầu của cộng đồng. Doanh nghiệp cần xác định rõ những vấn đề xã hội mà mình muốn giải quyết và lựa chọn các hoạt động CSR phù hợp. Việc lựa chọn kênh truyền thông cũng rất quan trọng. Trong bối cảnh đại dịch, các kênh truyền thông kỹ thuật số, như mạng xã hội và website, trở nên đặc biệt quan trọng.

3.2. Sử dụng đa dạng kênh truyền thông để lan tỏa thông điệp

Để lan tỏa thông điệp CSR một cách hiệu quả, doanh nghiệp cần sử dụng đa dạng các kênh truyền thông. Báo chí vẫn là một kênh quan trọng, nhưng doanh nghiệp cũng nên tận dụng các kênh truyền thông kỹ thuật số, như mạng xã hội, website, và email marketing. Ngoài ra, doanh nghiệp có thể tổ chức các sự kiện trực tuyến để tương tác với công chúng và chia sẻ thông tin về các hoạt động CSR của mình. Bên cạnh đó, cần chú ý tới khía cạnh thông tin trái chiều về việc thực hiện trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trong bối cảnh chưa từng có này.

3.3. Giao tiếp hai chiều lắng nghe phản hồi từ công chúng

Truyền thông CSR không chỉ là việc truyền tải thông điệp từ doanh nghiệp đến công chúng, mà còn là việc lắng nghe phản hồi từ công chúng. Doanh nghiệp cần tạo ra các kênh giao tiếp hai chiều, như mạng xã hội, email, và hotline, để công chúng có thể dễ dàng đóng góp ý kiến và đặt câu hỏi. Phản hồi từ công chúng có thể giúp doanh nghiệp điều chỉnh chiến lược truyền thông CSR của mình cho phù hợp và nâng cao hiệu quả của các hoạt động CSR.

IV. Ứng Dụng CSR Nghiên Cứu Báo Chí Về DN Trong COVID 19

Nghiên cứu báo chí về CSR trong đại dịch COVID-19 cung cấp cái nhìn sâu sắc về cách các doanh nghiệp Việt Nam đã ứng phó với khủng hoảng và đóng góp cho cộng đồng. Phân tích các bài báo trên báo điện tử giúp xác định những xu hướng, thành công và thách thức trong truyền thông CSR. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để xây dựng các chiến lược CSR hiệu quả hơn và cải thiện mối quan hệ giữa doanh nghiệp và công chúng.

4.1. Phân tích nội dung thông điệp CSR trên báo điện tử

Phân tích nội dung các bài báo trên báo điện tử giúp xác định những thông điệp CSR nào được truyền tải nhiều nhất, những hoạt động CSR nào được đánh giá cao, và những vấn đề nào còn tồn tại. Phân tích cũng giúp xác định những kênh truyền thông nào hiệu quả nhất và những yếu tố nào ảnh hưởng đến mức độ lan tỏa của thông điệp. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đã và đang là chủ đề được nghiên cứu rộng rãi trên thế giới, Việt Nam cũng không ngoại lệ. Tac giả David Keith trong bài nghiên cứu “The Case for and Against Business Assumption of Social Responsibilities” (44, tr. 312-322] đã lan đầu đưa ra khái niệm về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp.

4.2. Đánh giá tác động của truyền thông CSR đến uy tín doanh nghiệp

Nghiên cứu cần đánh giá tác động của truyền thông CSR đến uy tín của doanh nghiệp trong mắt công chúng. Uy tín là một tài sản vô giá đối với bất kỳ doanh nghiệp nào, và việc xây dựng uy tín đòi hỏi sự nỗ lực lâu dài và nhất quán. Các hoạt động CSR được truyền thông hiệu quả có thể giúp doanh nghiệp củng cố uy tín và tạo dựng niềm tin với khách hàng, đối tác và cộng đồng.

4.3. Xác định xu hướng truyền thông về trách nhiệm xã hội

Nghiên cứu cần xác định những xu hướng mới trong truyền thông về trách nhiệm xã hội, như việc sử dụng các công nghệ mới (ví dụ: AI, VR) để tạo ra những trải nghiệm tương tác cho công chúng, hoặc việc tập trung vào những vấn đề xã hội cấp bách, như biến đổi khí hậu và bất bình đẳng. Việc nắm bắt những xu hướng này giúp doanh nghiệp duy trì tính cạnh tranh và tiếp tục đóng góp cho xã hội.

V. Giải Pháp CSR Nâng Cao Chất Lượng Truyền Thông Báo Chí

Để nâng cao chất lượng truyền thông về trách nhiệm xã hội trên báo chí, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp, cơ quan báo chí và các tổ chức xã hội. Các doanh nghiệp cần chủ động cung cấp thông tin chính xác và minh bạch về các hoạt động CSR của mình. Các cơ quan báo chí cần tăng cường kiểm chứng thông tin và đưa tin một cách khách quan. Các tổ chức xã hội có thể đóng vai trò là cầu nối giữa doanh nghiệp và cộng đồng, giúp đảm bảo rằng các hoạt động CSR thực sự mang lại lợi ích cho những người cần.

5.1. Tăng cường hợp tác giữa doanh nghiệp và báo chí

Sự hợp tác chặt chẽ giữa doanh nghiệp và báo chí là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng truyền thông về trách nhiệm xã hội. Doanh nghiệp cần chủ động cung cấp thông tin cho báo chí, tổ chức các buổi họp báo và tham quan thực tế để giúp các nhà báo hiểu rõ hơn về các hoạt động CSR của mình. Báo chí cần tăng cường kiểm chứng thông tin và đảm bảo tính khách quan, trung thực trong các bài viết. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần phải lắng nghe phản hồi từ báo chí và điều chỉnh chiến lược CSR của mình cho phù hợp. Các nghiên cứu thực nghiệm về trách nhiệm xã hội trong nước thời gian qua cũng khá phong phú.

5.2. Nâng cao năng lực của nhà báo về CSR và bền vững

Để đưa tin một cách chính xác và sâu sắc về CSR, các nhà báo cần phải có kiến thức và kỹ năng chuyên môn về lĩnh vực này. Các cơ quan báo chí cần tổ chức các khóa đào tạo, hội thảo và các hoạt động trao đổi kinh nghiệm để nâng cao năng lực cho các nhà báo. Ngoài ra, cần khuyến khích các nhà báo tham gia các dự án nghiên cứu về CSR và phát triển bền vững.

5.3. Khuyến khích các giải thưởng báo chí về CSR

Việc khuyến khích các giải thưởng báo chí về CSR có thể tạo động lực cho các nhà báo và cơ quan báo chí quan tâm hơn đến lĩnh vực này. Các giải thưởng cần được trao cho những bài viết, phóng sự, và các tác phẩm truyền thông khác xuất sắc, có tác động tích cực đến cộng đồng và xã hội.

VI. Tương Lai CSR Truyền Thông Đổi Mới Trong Thế Giới Số

Trong thế giới số ngày nay, truyền thông CSR cần phải đổi mới và thích ứng với những thay đổi nhanh chóng của công nghệ và hành vi người tiêu dùng. Các doanh nghiệp cần tận dụng các công cụ và nền tảng mới, như AI, VR, và blockchain, để tạo ra những trải nghiệm tương tác và cá nhân hóa cho công chúng. Đồng thời, cần phải chú trọng đến việc xây dựng cộng đồng trực tuyến và khuyến khích sự tham gia của người tiêu dùng vào các hoạt động CSR.

6.1. Tận dụng công nghệ mới để truyền thông CSR tương tác

Các công nghệ mới như AI, VR, và blockchain có thể giúp doanh nghiệp tạo ra những trải nghiệm truyền thông CSR tương tác và hấp dẫn hơn. Ví dụ, doanh nghiệp có thể sử dụng VR để đưa công chúng đến tham quan các dự án CSR của mình, hoặc sử dụng blockchain để đảm bảo tính minh bạch và truy xuất nguồn gốc của các sản phẩm, dịch vụ thân thiện với môi trường. Đề tài luận văn thạc sĩ “Mối quan hệ giữa CSR và uy tín doanh nghiệp khảo sát trường hợp Toyota Việt Nam” [1] chỉ ra mối quan hệ giữa trách nhiệm xã...

6.2. Xây dựng cộng đồng trực tuyến về trách nhiệm xã hội

Doanh nghiệp cần xây dựng cộng đồng trực tuyến, nơi người tiêu dùng có thể chia sẻ ý kiến, đặt câu hỏi và tham gia vào các hoạt động CSR. Cộng đồng trực tuyến có thể giúp doanh nghiệp thu thập thông tin phản hồi, tạo dựng mối quan hệ gắn bó với khách hàng, và lan tỏa thông điệp CSR một cách tự nhiên.

6.3. Cá nhân hóa thông điệp CSR để tăng tính hiệu quả

Để tăng tính hiệu quả của truyền thông CSR, doanh nghiệp cần cá nhân hóa thông điệp cho từng đối tượng mục tiêu. Điều này có nghĩa là doanh nghiệp cần thu thập thông tin về sở thích, nhu cầu và giá trị của từng khách hàng, và sau đó tạo ra những thông điệp CSR phù hợp với từng cá nhân. Cá nhân hóa có thể giúp tăng mức độ tương tác và tạo dựng mối quan hệ sâu sắc hơn với khách hàng.

Tổng quan nghiên cứu

Đại dịch Covid-19 bùng phát từ cuối năm 2019 đã gây ra khủng hoảng toàn cầu về y tế, kinh tế và xã hội, ảnh hưởng sâu rộng đến mọi mặt đời sống. Tại Việt Nam, tốc độ tăng trưởng GDP quý I năm 2020 chỉ đạt 3,82%, mức thấp nhất trong thập kỷ qua, đồng thời có khoảng 78,3 nghìn doanh nghiệp rút lui khỏi thị trường trong 9 tháng đầu năm 2020. Số người lao động bị ảnh hưởng tiêu cực lên tới 31,8 triệu, trong đó 557 nghìn người mất việc làm và 8,5 triệu người giảm thu nhập. Trước bối cảnh đó, trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) trở thành một yếu tố quan trọng, góp phần hỗ trợ cộng đồng và ổn định xã hội.

Luận văn tập trung nghiên cứu thông điệp về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trên báo điện tử Việt Nam trong giai đoạn từ 1/3/2020 đến 28/2/2022, bao quát các làn sóng dịch Covid-19 và các chính sách phòng chống dịch. Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích nội dung, hình thức truyền tải thông điệp CSR trên ba trang báo điện tử lớn gồm VnExpress, ZingNews và Tạp chí Kinh tế Việt Nam, đồng thời đánh giá hiệu quả truyền thông và đề xuất giải pháp nâng cao chất lượng thông điệp.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho các cơ quan báo chí, doanh nghiệp và nhà quản lý nhằm tăng cường vai trò truyền thông CSR trong bối cảnh khủng hoảng, góp phần thúc đẩy phát triển bền vững và nâng cao nhận thức xã hội về trách nhiệm doanh nghiệp.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình truyền thông hiện đại, trong đó mô hình truyền thông của Harold Lasswell được sử dụng để phân tích quá trình truyền tải thông điệp CSR, bao gồm các yếu tố: người gửi, thông điệp, kênh truyền và người nhận. Lý thuyết về truyền thông đa phương tiện cũng được áp dụng nhằm đánh giá hình thức thể hiện thông điệp trên báo điện tử như văn bản, hình ảnh, video, infographic.

Về trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, luận văn tham khảo mô hình kim tự tháp của Carroll với bốn cấp độ: trách nhiệm kinh tế, pháp lý, đạo đức và từ thiện. Ngoài ra, các khái niệm về CSR của các học giả như Keith Davis, Archie B. Carroll và định nghĩa của Ngân hàng Thế giới cũng được vận dụng để làm rõ bản chất và vai trò của CSR trong bối cảnh đại dịch.

Ba khái niệm chính được tập trung nghiên cứu gồm:

• Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) như một cam kết tự nguyện nhằm đóng góp phát triển bền vững.
• Thông điệp truyền thông như tín hiệu có ý nghĩa được mã hóa và giải mã trong quá trình truyền tải.
• Báo điện tử như kênh truyền thông đa phương tiện với khả năng tương tác và cập nhật liên tục.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích nội dung kết hợp khảo sát bảng hỏi.

• Nguồn dữ liệu:

  • 267 bài viết liên quan đến CSR trên ba trang báo điện tử VnExpress, ZingNews và Tạp chí Kinh tế Việt Nam trong giai đoạn 1/3/2020 - 28/2/2022.
  • 305 độc giả được khảo sát ý kiến về chất lượng và hiệu quả truyền tải thông điệp CSR trên báo điện tử.

• Phương pháp phân tích:

  • Phân tích định lượng tần suất xuất hiện các thông điệp CSR, chủ đề, hình thức thể hiện (văn bản, hình ảnh, video).
  • Phân tích định tính nội dung, ngôn ngữ, cách thức truyền tải và sự đa dạng của thông điệp.
  • Sử dụng bảng mã (codebook) để hệ thống hóa dữ liệu.

• Timeline nghiên cứu:

  • Thu thập dữ liệu từ tháng 3/2020 đến tháng 2/2022, bao gồm các giai đoạn dịch Covid-19 tại Việt Nam với các làn sóng dịch và chính sách phòng chống.
  • Khảo sát độc giả thực hiện trong khoảng thời gian gần với giai đoạn nghiên cứu nội dung báo chí.

Phương pháp kết hợp này giúp đánh giá toàn diện về thực trạng và hiệu quả truyền thông CSR trên báo điện tử trong bối cảnh đại dịch.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tần suất và chủ đề thông điệp CSR:

   • Trong 267 bài viết phân tích, khoảng 65% tập trung vào các hoạt động hỗ trợ phòng chống dịch Covid-19 như quyên góp vật tư y tế, hỗ trợ người lao động và cộng đồng khó khăn.
   • Các chủ đề về trách nhiệm với người lao động chiếm khoảng 20%, trong khi các hoạt động bảo vệ môi trường và phát triển cộng đồng chiếm dưới 15%.

2. Hình thức truyền tải thông điệp:

   • Văn bản chiếm tỷ lệ cao nhất với khoảng 80% bài viết sử dụng, tiếp theo là hình ảnh (60%) và video (25%).
   • Các bài viết trên VnExpress và ZingNews có xu hướng sử dụng đa phương tiện phong phú hơn so với Tạp chí Kinh tế Việt Nam, phù hợp với đặc điểm độc giả trẻ và chuyên sâu kinh tế.

3. Đánh giá của độc giả về chất lượng thông điệp:

   • Khoảng 72% độc giả cho rằng thông điệp CSR trên báo điện tử có tính thuyết phục và truyền cảm hứng tích cực.
   • Tuy nhiên, 28% phản hồi về việc thông tin còn thiếu chiều sâu, chưa phản ánh đầy đủ các khía cạnh tiêu cực hoặc thách thức trong thực hiện CSR.

4. Sự khác biệt giữa các trang báo:

   • VnExpress có lượng bài viết CSR nhiều nhất, chiếm khoảng 45% tổng số bài, với cách tiếp cận đa dạng và cập nhật nhanh.
   • ZingNews tập trung vào các câu chuyện nhân văn, truyền cảm hứng, thu hút độc giả trẻ.
   • Tạp chí Kinh tế Việt Nam chú trọng phân tích chuyên sâu về tác động kinh tế của CSR.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy báo điện tử đã phát huy vai trò quan trọng trong việc truyền tải thông điệp CSR trong bối cảnh Covid-19, góp phần lan tỏa giá trị tích cực và thúc đẩy doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội. Việc sử dụng đa phương tiện giúp tăng tính sinh động và hấp dẫn, phù hợp với xu hướng tiếp nhận thông tin hiện đại.

Tuy nhiên, sự thiếu đồng đều về chiều sâu nội dung và sự phản ánh đa chiều vẫn là hạn chế cần khắc phục. So sánh với các nghiên cứu quốc tế, việc cân bằng giữa thông tin tích cực và phản biện giúp nâng cao tính khách quan và hiệu quả truyền thông CSR. Các biểu đồ tần suất bài viết theo chủ đề và hình thức thể hiện có thể minh họa rõ nét sự phân bố nội dung và xu hướng truyền thông trên từng trang báo.

Ngoài ra, phản hồi của độc giả cho thấy nhu cầu về thông tin đa chiều và minh bạch ngày càng tăng, đòi hỏi các cơ quan báo chí cần nâng cao kỹ năng phân tích, kiểm chứng và sáng tạo nội dung CSR.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Đổi mới nội dung và hình thức truyền tải thông điệp CSR:

   • Tăng cường sử dụng đa phương tiện như video, infographic, phỏng vấn trực tuyến để nâng cao tính hấp dẫn và sinh động.
   • Phát triển các bài viết phân tích chuyên sâu, phản ánh đa chiều về CSR, bao gồm cả thách thức và giải pháp.

2. Nâng cao năng lực cho nhà báo và ban biên tập:

   • Tổ chức đào tạo chuyên sâu về CSR và kỹ năng truyền thông đa phương tiện.
   • Khuyến khích phóng viên tiếp cận trực tiếp các hoạt động CSR để có góc nhìn thực tế và chân thực hơn.

3. Tăng cường tương tác với độc giả:

   • Phát triển các kênh phản hồi, khảo sát ý kiến độc giả thường xuyên để điều chỉnh nội dung phù hợp với nhu cầu.
   • Tổ chức các diễn đàn trực tuyến, giao lưu giữa doanh nghiệp, nhà báo và cộng đồng để tăng cường sự minh bạch và lan tỏa thông điệp.

4. Hợp tác giữa báo chí và doanh nghiệp:

   • Xây dựng các chương trình truyền thông CSR phối hợp giữa báo chí và doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả lan tỏa.
   • Khuyến khích doanh nghiệp công khai minh bạch các hoạt động CSR trên các nền tảng báo chí điện tử.

Các giải pháp trên nên được triển khai trong vòng 1-2 năm tới, với sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan báo chí, doanh nghiệp và các tổ chức xã hội nhằm nâng cao chất lượng và hiệu quả truyền thông CSR trong bối cảnh hiện đại.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Nhà quản lý và biên tập viên báo chí điện tử:

   • Hỗ trợ xây dựng chiến lược nội dung, nâng cao chất lượng bài viết và hình thức truyền tải thông điệp CSR phù hợp với độc giả hiện đại.

2. Phóng viên, nhà báo chuyên về lĩnh vực kinh tế và xã hội:

   • Cung cấp kiến thức chuyên sâu về CSR và kỹ năng phân tích, phản biện trong truyền thông đa phương tiện.

3. Doanh nghiệp và bộ phận truyền thông nội bộ:

   • Tham khảo cách thức truyền tải thông điệp CSR hiệu quả trên các kênh báo chí điện tử, từ đó xây dựng chiến lược truyền thông phù hợp.

4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành báo chí, truyền thông:

   • Là tài liệu tham khảo quý giá về lý thuyết, phương pháp và thực tiễn truyền thông CSR trong bối cảnh đại dịch, giúp phát triển nghiên cứu sâu hơn.

Luận văn giúp các nhóm đối tượng trên hiểu rõ hơn về vai trò của báo chí trong việc lan tỏa trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp, đồng thời cung cấp các giải pháp thực tiễn để nâng cao hiệu quả truyền thông.

Câu hỏi thường gặp

1. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) là gì?
   CSR là cam kết tự nguyện của doanh nghiệp trong việc đóng góp vào phát triển bền vững thông qua các hoạt động xã hội, môi trường và kinh tế, vượt ra ngoài các yêu cầu pháp lý. Ví dụ, doanh nghiệp hỗ trợ trang thiết bị y tế trong đại dịch Covid-19.

2. Tại sao báo điện tử là kênh quan trọng trong truyền thông CSR?
   Báo điện tử có khả năng truyền tải đa phương tiện, cập nhật nhanh và tương tác cao với độc giả, giúp lan tỏa thông điệp CSR hiệu quả hơn so với báo in truyền thống.

3. Các hình thức truyền tải thông điệp CSR phổ biến trên báo điện tử là gì?
   Bao gồm văn bản, hình ảnh, video, infographic, phỏng vấn trực tuyến và các bài viết phân tích chuyên sâu, giúp thông điệp sinh động và dễ tiếp nhận.

4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả truyền thông CSR trên báo điện tử?
   Có thể dựa vào tần suất xuất hiện bài viết, mức độ tương tác của độc giả, khảo sát ý kiến và phản hồi từ cộng đồng, cũng như sự thay đổi nhận thức và hành vi của người tiếp nhận.

5. Doanh nghiệp cần làm gì để nâng cao hiệu quả truyền thông CSR?
   Doanh nghiệp nên phối hợp chặt chẽ với báo chí, cung cấp thông tin minh bạch, đa dạng hình thức truyền tải và chú trọng đến các hoạt động có tác động xã hội rõ ràng, đồng thời lắng nghe phản hồi từ cộng đồng.

Kết luận

• Luận văn là công trình nghiên cứu đầu tiên hệ thống về thông điệp trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp trên báo điện tử Việt Nam trong bối cảnh Covid-19, từ 3/2020 đến 2/2022.
• Phân tích cho thấy báo điện tử đóng vai trò quan trọng trong việc truyền tải và lan tỏa các hoạt động CSR, góp phần nâng cao nhận thức xã hội và thúc đẩy doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm.
• Kết quả khảo sát độc giả cho thấy sự đánh giá tích cực về thông điệp CSR nhưng cũng chỉ ra nhu cầu cải thiện về chiều sâu và đa chiều thông tin.
• Đề xuất các giải pháp đổi mới nội dung, nâng cao năng lực nhà báo, tăng cường tương tác và hợp tác giữa báo chí với doanh nghiệp nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông CSR.
• Khuyến nghị triển khai các giải pháp trong vòng 1-2 năm tới để thích ứng với xu hướng truyền thông hiện đại và bối cảnh xã hội thay đổi.

Để tiếp tục phát triển nghiên cứu và ứng dụng thực tiễn, các nhà quản lý báo chí, doanh nghiệp và nhà nghiên cứu được khuyến khích áp dụng kết quả luận văn, đồng thời mở rộng khảo sát và phân tích trong các bối cảnh xã hội khác. Hành động ngay hôm nay để nâng cao trách nhiệm xã hội và phát triển bền vững cho doanh nghiệp và cộng đồng!