THỰC TRẠNG CỔ PHẦN HÓA DOANH NGHIỆP NHÀ NƯỚC: Luận Văn Thạc Sĩ Luật Học

CPH DNNN là quá trình chuyển đổi quyền sở hữu của một DNNN từ nhà nước sang các thành phần kinh tế khác, thông qua việc phát hành cổ phần và bán cho các nhà đầu tư. Bản chất của CPH DNNN là sự thay đổi hình thức sở hữu, từ sở hữu nhà nước sang sở hữu hỗn hợp hoặc tư nhân, nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp. Theo Phạm Quốc Thới trong luận văn, 'Cổ phần hóa DNNN là giải pháp quan trọng trong việc sắp xếp, tổ chức lại, đổi mới và nâng cao hiệu quả DNNN'. Mục tiêu chính là tạo ra một cơ cấu quản trị hiệu quả hơn, tăng cường tính minh bạch và cạnh tranh, đồng thời huy động vốn từ khu vực tư nhân để đầu tư vào phát triển. Việc chuyển đổi này cũng giúp giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước và tạo điều kiện cho sự phát triển của thị trường vốn.

Mục tiêu chính của CPH DNNN là nâng cao hiệu quả hoạt động và sức cạnh tranh của doanh nghiệp, đồng thời thu hút vốn đầu tư từ khu vực tư nhân. Cụ thể, CPH DNNN hướng đến việc cải thiện cơ cấu quản trị, tăng cường tính minh bạch và trách nhiệm giải trình, đồng thời thúc đẩy sự đổi mới và sáng tạo trong doanh nghiệp. Bên cạnh đó, CPH DNNN cũng nhằm mục đích giảm gánh nặng cho ngân sách nhà nước và tạo điều kiện cho sự phát triển của thị trường vốn. Theo Quyết định 929/QĐ-TTg ngày 17/7/2012 của Thủ tướng Chính phủ, CPH DNNN là một trong những giải pháp quan trọng để 'Tái cơ cấu DNNN, trọng tâm là tập đoàn kinh tế, tổng công ty nhà nước giai đoạn 2011 - 2015'.

Việc định giá tài sản DNNN trước khi CPH là một trong những khâu quan trọng nhất, nhưng cũng là khâu dễ xảy ra sai sót và tiêu cực nhất. Các phương pháp định giá hiện hành còn nhiều hạn chế, chưa phản ánh đúng giá trị thực tế của doanh nghiệp. Ngoài ra, việc thiếu minh bạch và công khai trong quá trình định giá cũng tạo cơ hội cho các hành vi gian lận, gây thất thoát tài sản nhà nước. Theo Dương Đức Chính, 'Nghiên cứu tập trung phân tích các bất cập trong pháp luật về CPH DNNN, trong đó chỉ rõ những bất cập về việc định giá DNNN trước khi cổ phần, bất cập về thực trạng pháp luật hiện hành'.

Sự thiếu đồng bộ và chồng chéo trong các quy định pháp luật về quản lý vốn nhà nước (VNN) tại các DNNN sau CPH cũng là một vấn đề đáng quan tâm. Các quy định của Luật Doanh nghiệp, Luật Đầu tư và các văn bản hướng dẫn thi hành còn nhiều mâu thuẫn, gây khó khăn cho việc thực thi. Theo Trần Xuân Long, 'Nghiên cứu đã chỉ ra sự thiếu đồng bộ và sự chồng chéo về chính sách quản lý VNN tại DN sau CPH, sự chồng chéo và thiếu đồng bộ giữa Luật doanh nghiệp, luật đầu tư…'

Cần xây dựng một quy trình định giá tài sản DNNN minh bạch, công khai và khách quan, với sự tham gia của các chuyên gia độc lập. Các phương pháp định giá cần được chuẩn hóa và áp dụng thống nhất, đảm bảo phản ánh đúng giá trị thực tế của doanh nghiệp. Đồng thời, cần tăng cường giám sát và kiểm tra hoạt động định giá để ngăn chặn các hành vi gian lận, gây thất thoát tài sản nhà nước. Cần có các quy định rõ ràng về trách nhiệm của các bên liên quan trong quá trình định giá.

Cần rà soát, sửa đổi và bổ sung các quy định pháp luật về quản lý vốn nhà nước tại các DNNN sau CPH, đảm bảo tính đồng bộ và thống nhất. Cần quy định rõ trách nhiệm của người đại diện vốn nhà nước trong việc quản lý và sử dụng vốn, đồng thời tăng cường giám sát và kiểm tra hoạt động đầu tư của các DNNN. Cần có cơ chế kiểm soát hiệu quả việc phân phối lợi nhuận và sử dụng cổ tức từ phần vốn nhà nước.

Nghiên cứu kinh nghiệm CPH DNNN của các quốc gia phát triển như Anh, Pháp, Đức, cũng như các quốc gia đang phát triển như Trung Quốc, Ấn Độ, Brazil. Tìm hiểu các mô hình CPH khác nhau, các chính sách hỗ trợ và các biện pháp giám sát hiệu quả. Phân tích những thành công và thất bại của các quốc gia này trong quá trình CPH, rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu có thể áp dụng vào điều kiện thực tế của Việt Nam. So sánh các mô hình quản trị doanh nghiệp sau CPH để tìm ra mô hình phù hợp nhất với Việt Nam.

Đánh giá tác động của CPH DNNN đến tăng trưởng GDP, thu hút vốn đầu tư, tạo việc làm và cải thiện năng suất lao động. Phân tích tác động của CPH DNNN đến sự phát triển của thị trường chứng khoán và thị trường vốn. Đánh giá tác động của CPH DNNN đến sự cạnh tranh và hiệu quả của các ngành kinh tế. Phân tích tác động của CPH DNNN đến thu nhập và đời sống của người lao động.

Tóm lược lại những thành tựu đã đạt được trong quá trình CPH DNNN, bao gồm tăng trưởng vốn, cải thiện hiệu quả hoạt động và thu hút đầu tư. Chỉ ra những hạn chế còn tồn tại, bao gồm quy trình phức tạp, thiếu minh bạch và nguy cơ thất thoát tài sản nhà nước. Đưa ra những bài học kinh nghiệm rút ra từ quá trình CPH, bao gồm tầm quan trọng của việc hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực quản trị và tăng cường giám sát.

Đưa ra những dự báo về triển vọng của quá trình CPH DNNN trong tương lai, dựa trên những xu hướng kinh tế và chính trị hiện tại. Đề xuất những định hướng và giải pháp để tiếp tục cải thiện và hoàn thiện chính sách CPH DNNN. Nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo tính bền vững và công bằng của quá trình CPH, nhằm mang lại lợi ích cho tất cả các bên liên quan.