Thiết kế và tổ chức dạy học chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật cho sinh học 11 trong thời kỳ dịch bệnh COVID-19

Đại dịch COVID-19 gây gián đoạn việc học tập của hàng triệu học sinh trên toàn cầu. Giải pháp dạy học trực tuyến được áp dụng rộng rãi. Tuy nhiên, điều này đặt ra thách thức trong việc duy trì chất lượng giáo dục và phát triển năng lực tự học của học sinh. Nghiên cứu này nhằm xác định quy trình xây dựng và tổ chức dạy học chủ đề chuyển hóa vật chất và năng lượng (Sinh học 11) theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh trong điều kiện dịch bệnh. Mục đích chính là xây dựng một mô hình dạy học Sinh học 11 hiệu quả, kết hợp giữa dạy học trực tuyến và các hoạt động học tập trải nghiệm, giúp học sinh chủ động trong quá trình học tập. Nghiên cứu cũng đề cập đến việc đánh giá dạy học Sinh học 11, đặc biệt là đánh giá năng lực tự học của học sinh. UNESCO và UNICEF đã cảnh báo về tình trạng khẩn cấp về giáo dục toàn cầu.

Nghiên cứu kết hợp nhiều phương pháp dạy học tích hợp, bao gồm nghiên cứu lý thuyết, điều tra thực trạng, tham vấn chuyên gia và thực nghiệm sư phạm. Phương pháp nghiên cứu lý thuyết dựa trên các tài liệu liên quan đến năng lực tự học, dạy học chủ đề và phát triển năng lực học sinh. Phương pháp điều tra cơ bản được thực hiện thông qua phiếu điều tra và phỏng vấn giáo viên. Phương pháp tham vấn chuyên gia giúp hoàn thiện quy trình và công cụ rèn luyện năng lực tự học. Phương pháp thực nghiệm sư phạm được tiến hành trên học sinh lớp 11 để kiểm tra tính khả thi của mô hình. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào dạy học chủ đề, năng lực tự học và phần chuyển hóa vật chất và năng lượng ở động vật (Sinh học 11) trong năm học 2020-2021 và 2021-2022. Đối tượng nghiên cứu là dạy học chủ đề, quy trình dạy học và năng lực tự học. Khách thể nghiên cứu là quá trình dạy học Sinh học 11 THPT.

Nội dung chương trình dạy học Sinh học 11 về chuyển hóa vật chất và năng lượng được phân tích. Các bài học được liên kết chặt chẽ với nhau, tạo thành một hệ thống kiến thức thống nhất. Quy trình thiết kế các chủ đề dạy học theo hướng phát triển năng lực tự học cho học sinh được trình bày. Các phương pháp dạy học như dạy học dựa trên dự án, dạy học giải quyết vấn đề, dạy học thực hành và dạy học nghiên cứu khoa học được đề cập. Mục tiêu dạy học Sinh học 11 được xác định rõ ràng, tập trung vào việc trang bị kiến thức, kỹ năng và năng lực cho học sinh. Chương trình dạy học Sinh học 11 cần được thiết kế sao cho phù hợp với năng lực nhận thức của học sinh, kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn. Sinh học 11 chương chuyển hóa vật chất cần được thiết kế hấp dẫn, gắn liền với thực tế đời sống.

Hai dự án dạy học được minh họa: Dự án 1: Tiêu hóa và sức khỏe con người; Dự án 2: Hô hấp và Covid-19. Mỗi dự án bao gồm các bước: chuẩn bị, thực hiện và kết thúc. Hoạt động của giáo viên và hoạt động của học sinh được mô tả cụ thể. Bài học Sinh học 11 trực quan được sử dụng để làm cho việc học tập trở nên sinh động và dễ hiểu. Tài liệu tham khảo Sinh học 11 chuyển hóa vật chất được cung cấp để hỗ trợ học sinh trong quá trình nghiên cứu. Các dự án được thiết kế để khuyến khích học sinh chủ động tìm kiếm thông tin, phân tích và tổng hợp kiến thức. Hoạt động học tập Sinh học 11 được tổ chức linh hoạt, phù hợp với điều kiện dạy học trực tuyến. Rèn luyện kỹ năng học sinh Sinh học 11 được chú trọng.

Việc đánh giá năng lực tự học là một phần quan trọng của nghiên cứu. Các tiêu chí đánh giá được đề ra dựa trên các khía cạnh của năng lực tự học: xác định mục tiêu, lập kế hoạch, thực hiện kế hoạch và tự đánh giá. Phương pháp đánh giá có thể bao gồm quan sát, phỏng vấn, kiểm tra và phân tích sản phẩm học tập của học sinh. Kết quả đánh giá giúp đánh giá hiệu quả của phương pháp dạy học và đề xuất các biện pháp điều chỉnh. Chuẩn kiến thức kỹ năng Sinh học 11 cần được xem xét khi đánh giá. Phân tích đề thi Sinh học 11 cũng có thể cung cấp thông tin hữu ích. Giáo dục STEM Sinh học 11 có thể được tích hợp để nâng cao hứng thú học tập.

Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn lớn trong việc cải tiến phương pháp dạy học Sinh học 11 trong bối cảnh dịch bệnh. Mô hình và phương pháp được đề xuất có thể được áp dụng rộng rãi trong các trường học. Việc phát triển năng lực tự học của học sinh là rất quan trọng, giúp học sinh thích ứng với môi trường học tập thay đổi và phát triển toàn diện. Thực trạng dạy học Sinh học 11 hiện nay cần được cải thiện để đáp ứng yêu cầu của xã hội. Khắc phục khó khăn trong dạy học trực tuyến cũng là một vấn đề cần được giải quyết. Nghiên cứu đóng góp vào việc xây dựng một hệ thống giáo dục chất lượng cao, phát triển nguồn nhân lực chất lượng cho đất nước.