Nghiên Cứu Về Sự Tham Gia Bảo Hiểm Xã Hội Của Người Lao Động Trong Doanh Nghiệp Ngoài Nhà Nước Tại Hà Nội

• Tác giả: Lâm Văn Đoan
• Người hướng dẫn: TSKH Bùi Quang Dũng
• Trường học: Học viện Khoa học Xã hội
• Chuyên ngành: Xã hội học
• Đề tài: Sự Tham Gia Bảo Hiểm Xã Hội Của Người Lao Động Trong Doanh Nghiệp Ngoài Nhà Nước Ở Hà Nội
• Loại tài liệu: luận án tiến sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• MỞ ĐẦU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 1.1. Nghiên cứu về lĩnh vực an sinh xã hội
• 1.2. Nghiên cứu về lý thuyết an sinh xã hội
• 1.3. Nghiên cứu về các mô hình an sinh xã hội
• 1.4. Nghiên cứu các vấn đề thực tiễn an sinh xã hội
• 1.5. Nghiên cứu về Bảo hiểm xã hội
• 1.6. Nghiên cứu về lý thuyết bảo hiểm xã hội
• 1.7. Nghiên cứu thực tiễn bảo hiểm xã hội
• 1.8. Nghiên cứu các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia bảo hiểm xã hội
• 1.9. Tiểu kết chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA ĐỀ TÀI
• 2.1. Một số khái niệm cơ bản
• 2.2. Khái niệm ASXH
• 2.3. Khái niệm BHXH, BHXH bắt buộc, BHXH tự nguyện
• 2.4. Khái niệm doanh nghiệp, doanh nghiệp ngoài nhà nước
• 2.5. Khái niệm người lao động, người lao động tham gia BHXH bắt buộc
• 2.6. Các cách tiếp cận lý thuyết của đề tài
• 2.7. Lý thuyết vai trò
• 2.8. Lý thuyết sự lựa chọn hợp lý
• 2.9. Lý thuyết vòng đời
• 2.10. Hệ thống ASXH, BHXH trên thế giới và Việt Nam
• 2.10.1. Hệ thống ASXH, BHXH trên thế giới
• 2.10.2. Hệ thống ASXH, BHXH của Việt Nam
• 2.11. Các quan điểm, chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về ASXH, BHXH
• 2.11.1. Các quan điểm, chủ trương của Đảng về ASXH, BHXH
• 2.11.2. Chính sách BHXH ở Việt Nam qua các thời kỳ
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG THAM GIA BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP NGOÀI NHÀ NƯỚC Ở HÀ NỘI
• 3.1. Điều kiện tự nhiên và đặc điểm kinh tế - xã hội của thành phố Hà Nội
• 3.1.1. Điều kiện địa lý – tự nhiên
• 3.1.2. Về điều kiện kinh tế - xã hội
• 3.2. Sự phát triển của các doanh nghiệp và thực hiện chính sách BHXH trên địa bàn thành phố Hà Nội
• 3.2.1. Sự phát triển của các doanh nghiệp
• 3.2.2. Tình hình thực hiện chính sách BHXH
• 3.3. Thực trạng sự tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước
• 3.3.1. Thực trạng các doanh nghiệp ngoài nhà nước tham gia BHXH
• 3.3.2. Số lượng người lao động trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước tham gia BHXH
• 3.3.3. Nhận diện đặc điểm người lao động ở doanh nghiệp ngoài nhà nước tham gia BHXH
• 3.3.4. Tỷ lệ nợ đọng bảo hiểm xã hội trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước
• 3.4. Những thuận lợi và khó khăn khi tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động trong doanh nghiệp ngoài nhà nước
• 3.5. Tiểu kết chương 3
• 4. CHƯƠNG 4: CÁC YẾU TỐ ẢNH HƯỞNG VÀ GIẢI PHÁP THÚC ĐẨY SỰ THAM GIA BẢO HIỂM XÃ HỘI CỦA NGƯỜI LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP NGOÀI NHÀ NƯỚC Ở HÀ NỘI
• 4.1. Một số yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước
• 4.1.1. Chủ trương, chính sách và pháp luật về bảo hiểm xã hội
• 4.1.2. Công tác triển khai thực hiện chính sách, pháp luật về bảo hiểm xã hội
• 4.1.3. Những yếu tố thuộc về người lao động trong doanh nghiệp ngoài nhà nước
• 4.1.4. Các yếu tố thuộc về doanh nghiệp
• 4.1.4.1. Doanh nghiệp ngoài nhà nước đối xử không công bằng với người lao động
• 4.1.4.2. Tổ chức công đoàn
• 4.1.4.3. Trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp đối với việc tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động
• 4.2. Giải pháp nâng cao hiệu quả sự tham gia bảo hiểm xã hội của người lao động trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước
• 4.2.1. Hoàn thiện chính sách, pháp luật liên quan đến BHXH
• 4.2.2. Đẩy mạnh công tác thông tin, tuyên truyền về BHXH
• 4.2.3. Công tác mở rộng phát triển đối tượng tham gia BHXH tại các doanh nghiệp ngoài nhà nước
• 4.2.4. Các giải pháp quản lý thu BHXH
• 4.2.4.1. Về cải cách thủ tục hành chính trong thực hiện BHXH
• 4.2.4.2. Sự phối hợp giữa các Sở, ngành với cơ quan BHXH
• 4.2.4.3. Giải pháp hoàn thiện công tác tổ chức và hành chính về quản lý thu đối với doanh nghiệp
• 4.2.5. Giải pháp hỗ trợ doanh nghiệp và người lao động phát triển
• 4.2.6. Giải pháp thành lập các tổ chức cơ sở đảng, công đoàn trong doanh nghiệp
• 4.3. Tiểu kết chương 4
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• DANH MỤC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Giới thiệu về Bảo hiểm xã hội

Bảo hiểm xã hội (BHXH) là một trong những chính sách quan trọng nhất trong hệ thống an sinh xã hội (ASXH) của mỗi quốc gia. Chính sách này không chỉ bảo vệ quyền lợi của người lao động mà còn góp phần ổn định xã hội. Tại Việt Nam, BHXH được chia thành hai loại hình chính: BHXH bắt buộc và BHXH tự nguyện. Mặc dù chính sách này đã được phát triển mạnh mẽ, tỷ lệ người lao động tham gia vẫn còn thấp, đặc biệt là trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước. Theo số liệu, chỉ khoảng 30% lực lượng lao động trong độ tuổi tham gia BHXH, cho thấy một khoảng trống lớn trong việc thực hiện chính sách này.

1.1. Tầm quan trọng của BHXH

BHXH không chỉ là một quyền lợi mà còn là một nghĩa vụ của người lao động và doanh nghiệp. Chính sách này giúp bảo vệ người lao động trước những rủi ro trong cuộc sống như ốm đau, thai sản, tai nạn lao động và hưu trí. Đặc biệt, trong bối cảnh Hà Nội đang phát triển mạnh mẽ, việc tham gia BHXH trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. Chính sách này không chỉ đảm bảo quyền lợi cho người lao động mà còn góp phần vào sự phát triển bền vững của doanh nghiệp.

II. Thực trạng tham gia BHXH tại doanh nghiệp ngoài nhà nước

Thực trạng tham gia BHXH của người lao động trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước ở Hà Nội cho thấy nhiều vấn đề cần được giải quyết. Theo thống kê, tỷ lệ người lao động tham gia BHXH bắt buộc trong khu vực này còn rất thấp. Nhiều doanh nghiệp vẫn chưa thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình trong việc đóng BHXH cho người lao động. Điều này không chỉ ảnh hưởng đến quyền lợi của người lao động mà còn tạo ra sự bất bình đẳng trong thị trường lao động. Các yếu tố như nhận thức của người lao động về quyền lợi bảo hiểm, sự quan tâm của doanh nghiệp đến chính sách BHXH, và sự hỗ trợ từ các tổ chức công đoàn đều có tác động lớn đến tỷ lệ tham gia.

2.1. Các yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia

Nhiều yếu tố ảnh hưởng đến sự tham gia BHXH của người lao động trong doanh nghiệp ngoài nhà nước. Đầu tiên, nhận thức của người lao động về quyền lợi bảo hiểm là rất quan trọng. Nếu người lao động không hiểu rõ về lợi ích của việc tham gia BHXH, họ sẽ không có động lực để tham gia. Thứ hai, chính sách và quy định của doanh nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng. Doanh nghiệp cần có trách nhiệm trong việc thực hiện nghĩa vụ đóng BHXH cho người lao động. Cuối cùng, sự hỗ trợ từ các tổ chức công đoàn cũng là một yếu tố không thể thiếu trong việc thúc đẩy sự tham gia của người lao động.

III. Giải pháp thúc đẩy sự tham gia BHXH

Để nâng cao tỷ lệ tham gia BHXH của người lao động trong các doanh nghiệp ngoài nhà nước, cần có những giải pháp đồng bộ và hiệu quả. Trước hết, cần tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục về BHXH cho người lao động. Việc nâng cao nhận thức sẽ giúp người lao động hiểu rõ hơn về quyền lợi của mình. Thứ hai, cần hoàn thiện chính sách pháp luật liên quan đến BHXH, đảm bảo rằng các doanh nghiệp thực hiện đầy đủ nghĩa vụ của mình. Cuối cùng, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức công đoàn để tạo ra một môi trường thuận lợi cho người lao động tham gia BHXH.

3.1. Tăng cường tuyên truyền và giáo dục

Tăng cường công tác tuyên truyền về quyền lợi bảo hiểm là một trong những giải pháp quan trọng. Các chương trình giáo dục có thể được tổ chức tại các doanh nghiệp để giúp người lao động hiểu rõ hơn về lợi ích của việc tham gia BHXH. Ngoài ra, cần có các tài liệu hướng dẫn cụ thể để người lao động có thể dễ dàng tiếp cận thông tin về chính sách BHXH. Việc này không chỉ giúp nâng cao tỷ lệ tham gia mà còn tạo ra sự đồng thuận trong việc thực hiện chính sách BHXH.