I. Tổng Quan Nghiên Cứu Trách Nhiệm Xã Hội Rủi Ro KQTC
Chương 1 giới thiệu tổng quan về nghiên cứu, bao gồm sự cần thiết, mục tiêu, câu hỏi nghiên cứu, đối tượng, phạm vi, phương pháp, ý nghĩa và kết cấu. Mục tiêu là cung cấp cái nhìn tổng quan, giúp người đọc dễ dàng nắm bắt trọng tâm nghiên cứu. Trong những năm gần đây, thuật ngữ trách nhiệm xã hội của doanh nghiệp (CSR) đang là một chủ đề được quan tâm rất nhiều. Trước đây, Friedman (1970) từng tuyên bố rằng mục tiêu chính của doanh nghiệp là tối đa hóa lợi nhuận cho công ty và các đối tác. Tuy nhiên, ngày nay, phát triển bền vững đã thúc đẩy các công ty tăng cường công tác và mở thêm các phòng ban để giải quyết vấn đề TNXH của công ty. CSR được coi là một yếu tố cần thiết đối với một doanh nghiệp để làm tăng danh tiếng của doanh nghiệp, từ đó làm gia tăng hiệu quả tài chính của doanh nghiệp.
1.1. Sự Cần Thiết Nghiên Cứu CSR và Rủi Ro Kiệt Quệ
Sự cần thiết của nghiên cứu xuất phát từ việc đánh giá tác động của trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) đối với rủi ro kiệt quệ tài chính. Nhiều nghiên cứu trước đây đã chứng minh rằng việc tham gia hoạt động vì môi trường hay xã hội và tuân thủ các quy định về môi trường của cơ quan quản lý sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm chi phí tài chính. Các hoạt động bất hợp pháp liên quan đến trách nhiệm xã hội ảnh hưởng sâu tới hiệu quả tài chính. Tuy nhiên, vẫn còn những khoảng trống trong nghiên cứu, liệu tham gia tích cực vào TNXH của một DN có thể kỳ vọng sẽ làm giảm rủi ro kiệt quệ tài chính hay không?
1.2. Mục Tiêu và Câu Hỏi Nghiên Cứu Chính Cần Giải Đáp
Mục tiêu tổng quát là phân tích tác động của TNXH đến rủi ro kiệt quệ tài chính của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam. Nghiên cứu đặt ra các câu hỏi: Có mối quan hệ giữa TNXH và rủi ro kiệt quệ tài chính không? Mức độ và chiều hướng tác động của TNXH đến rủi ro kiệt quệ tài chính như thế nào? Đâu là giải pháp giúp doanh nghiệp cải thiện TNXH và giảm thiểu rủi ro kiệt quệ? Các câu hỏi này sẽ định hướng cho các phân tích và kết luận của nghiên cứu.
II. Tổng Quan Lý Thuyết CSR Rủi Ro Kiệt Quệ Mối Liên Hệ
Chương 2 đi sâu vào cơ sở lý thuyết và các nghiên cứu thực nghiệm liên quan đến trách nhiệm xã hội và rủi ro kiệt quệ tài chính của doanh nghiệp, cũng như xác định khoảng trống trong nghiên cứu. Chương này bao gồm khái niệm về trách nhiệm xã hội và rủi ro kiệt quệ tài chính. Thứ hai, các lý thuyết liên quan và các nghiên cứu thực nghiệm của các quốc gia khác nhau và Việt Nam trên phương diện trách nhiệm xã hội và rủi ro kiệt quệ tài chính của doanh nghiệp, để có góc nhìn tổng quát về mối liên hệ này. Theo Bowen (1953) giải thích rằng trách nhiệm xã hội là nghĩa vụ của các doanh nhân đó là thực hiện các chính sách, quyết định hoặc đi theo các đường lối hành động mà là mong muốn và có giá trị trong các mục tiêu và giá trị của xã hội.
2.1. Khái Niệm và Đo Lường Trách Nhiệm Xã Hội Doanh Nghiệp
Khái niệm trách nhiệm xã hội doanh nghiệp (CSR) được biết đến từ thập niên ba mươi thế kỷ XIX và tiếp tục được bàn luận, hoàn thiện vào những năm của thế kỷ 20. Mỗi doanh nghiệp, mỗi nền kinh tế khác nhau đều có cách nhìn nhận khác nhau về “trách nhiệm xã hội”. Việc đo lường CSR có nhiều phương pháp khác nhau, từ sử dụng các bộ chỉ số đánh giá mức độ tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế như GRI, cho đến việc tự xây dựng các chỉ số phù hợp với đặc thù của từng ngành và quốc gia.
2.2. Rủi Ro Kiệt Quệ Tài Chính Định Nghĩa và Các Yếu Tố Ảnh Hưởng
Rủi ro kiệt quệ tài chính là tình trạng doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc thanh toán các khoản nợ và chi phí hoạt động, có thể dẫn đến phá sản. Các yếu tố ảnh hưởng đến rủi ro kiệt quệ tài chính bao gồm: đòn bẩy tài chính, khả năng sinh lời, quy mô doanh nghiệp, hiệu quả hoạt động và các yếu tố vĩ mô như tình hình kinh tế, chính sách của nhà nước.
2.3. Mối Quan Hệ Giữa Trách Nhiệm Xã Hội và Rủi Ro Kiệt Quệ
Mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và rủi ro kiệt quệ tài chính là một vấn đề phức tạp và chưa có kết luận thống nhất. Một số nghiên cứu cho thấy rằng việc thực hiện tốt trách nhiệm xã hội có thể giúp doanh nghiệp cải thiện danh tiếng, thu hút vốn đầu tư và giảm chi phí vốn, từ đó giảm thiểu rủi ro kiệt quệ tài chính. Tuy nhiên, một số nghiên cứu khác lại cho rằng việc đầu tư vào trách nhiệm xã hội có thể làm giảm lợi nhuận và tăng rủi ro kiệt quệ tài chính.
III. Mô Hình Nghiên Cứu Tác Động CSR Lên Rủi Ro Tài Chính DN
Dựa trên cơ sở kế thừa những ưu điểm của các nghiên cứu trước đây và nguồn cơ sở lý thuyết liên quan đến vấn đề nghiên cứu và có sự điều chỉnh để phù hợp với tình hình thực tiễn của nền kinh tế Việt Nam, tác giả đã xây dựng mô hình nghiên cứu gồm 1 biến phụ thuộc rủi ro KQTC (Z-Score), cùng với đó 1 biến độc lập và 5 biến kiểm soát cụ thể là Trách nhiệm xã hội (CSR); Tỷ lệ đòn bẩy tài chính (LEV); Quy mô (SIZE); Số năm hoạt động (ACT); Tỷ lệ tiền mặt trên tổng tài sản (CASH) và Tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA).
3.1. Xác Định Biến Độc Lập và Biến Phụ Thuộc Trong Mô Hình
Biến độc lập chính là Trách nhiệm xã hội (CSR), được đo lường thông qua các chỉ số liên quan đến môi trường, xã hội và quản trị. Biến phụ thuộc là rủi ro kiệt quệ tài chính, được đo lường bằng mô hình Altman Z-score hoặc các chỉ số tài chính khác.
3.2. Các Biến Kiểm Soát Ảnh Hưởng Đến Rủi Ro Kiệt Quệ Tài Chính
Các biến kiểm soát bao gồm: tỷ lệ đòn bẩy tài chính (LEV), quy mô doanh nghiệp (SIZE), số năm hoạt động (ACT), tỷ lệ tiền mặt trên tổng tài sản (CASH), và tỷ suất sinh lời trên tài sản (ROA). Những biến này được đưa vào mô hình để kiểm soát các yếu tố khác có thể ảnh hưởng đến rủi ro kiệt quệ tài chính.
3.3. Phương Pháp Nghiên Cứu và Dữ Liệu Sử Dụng Trong Phân Tích
Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích hồi quy với dữ liệu bảng từ các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam. Dữ liệu được thu thập từ báo cáo tài chính và báo cáo thường niên của các doanh nghiệp trong giai đoạn từ 2018-2021. Các phần mềm thống kê như Stata được sử dụng để xử lý và phân tích dữ liệu.
IV. Kết Quả Nghiên Cứu Tác Động Thực Tế CSR Tại Việt Nam
Trong chương 4 này, dựa vào mô hình nghiên cứu đã được đề xuất và cơ sở dữ liệu được tổng hợp từ BCTN của các DN niêm yết tại Việt Nam trong phạm vi nghiên cứu từ 2018- 2021, cùng sự hỗ trợ của phần mềm Stata tác giả trình bày các kết quả kiểm định và ước lượng hệ số hồi qui cần thiết, sau đó đưa ra thảo luận dựa trên nền tảng lý thuyết nghiên cứu và thực tế.
4.1. Thống Kê Mô Tả và Phân Tích Tương Quan Giữa Các Biến
Thống kê mô tả cho thấy phân bố của các biến, giá trị trung bình, độ lệch chuẩn. Phân tích tương quan giúp xác định mối quan hệ giữa các biến, từ đó đưa ra nhận định ban đầu về tác động của CSR đến rủi ro kiệt quệ tài chính.
4.2. Kết Quả Hồi Quy và Kiểm Định Các Giả Định
Kết quả hồi quy cho thấy hệ số của biến CSR và mức ý nghĩa thống kê. Các kiểm định giả định như kiểm định đa cộng tuyến, phương sai sai số thay đổi, tự tương quan được thực hiện để đảm bảo tính tin cậy của kết quả hồi quy. Nếu mô hình xuất hiện các vi phạm tác giả sẽ sử dụng phương pháp FGLS để khắc phục các khiếm khuyết đó nhằm đảm bảo các kết quả thu được đủ độ tin cậy cao.
4.3. Thảo Luận và So Sánh Với Các Nghiên Cứu Trước Đây
Kết quả nghiên cứu được thảo luận và so sánh với các nghiên cứu trước đây để đánh giá sự tương đồng và khác biệt, từ đó đưa ra kết luận về tác động của CSR đến rủi ro kiệt quệ tài chính trong bối cảnh Việt Nam.
V. Kết Luận Khuyến Nghị Nâng Cao CSR Giảm Rủi Ro KQTC
Từ những nội dung chương 4, trong chương này tác giả sẽ thực hiện kết luận lại toàn bộ kết quả nghiên cứu. Đồng thời, đưa ra một số đề xuất kiến nghị chính sách cho các tổ chức có liên quan góp phần giúp giảm thiểu rủi ro KQTC cho các DN niêm yết tại Việt Nam. Ngoài ra, trong chương này tác giả cũng nhìn nhận một số hạn chế của khóa luận và đề xuất một số hướng cho các nghiên cứu tiếp theo.
5.1. Kết Luận Về Mối Quan Hệ Giữa CSR và Rủi Ro Kiệt Quệ
Tóm tắt kết quả nghiên cứu và đưa ra kết luận cuối cùng về mối quan hệ giữa trách nhiệm xã hội và rủi ro kiệt quệ tài chính của các doanh nghiệp niêm yết tại Việt Nam.
5.2. Khuyến Nghị Đối Với Doanh Nghiệp Về Đầu Tư Vào CSR
Đề xuất các khuyến nghị cụ thể cho các doanh nghiệp về việc đầu tư vào các hoạt động trách nhiệm xã hội để giảm thiểu rủi ro kiệt quệ tài chính và nâng cao hiệu quả hoạt động.
5.3. Khuyến Nghị Đối Với Cơ Quan Quản Lý và Hướng Nghiên Cứu Tiếp Theo
Đề xuất các khuyến nghị cho cơ quan quản lý nhà nước về việc khuyến khích và hỗ trợ các doanh nghiệp thực hiện trách nhiệm xã hội. Đồng thời, đề xuất các hướng nghiên cứu tiếp theo để làm rõ hơn mối quan hệ giữa CSR và rủi ro kiệt quệ tài chính.
