Tác Động Của Đại Suy Thoái 1929-1933 Đến Kinh Tế Thế Giới

Nền kinh tế thế giới dường như đã hồi phục sau Chiến tranh thế giới thứ nhất. Các nước dần hồi phục lại nền kinh tế, tuy sự tăng trưởng ở các quốc gia là không đồng đều. Cả ngoại thương và sản xuất công nghiệp đều tăng 20% vào năm 1929 so với năm 1925. Sau chiến tranh, hầu hết các quốc gia - trừ Mỹ và Anh – đều phải trải qua nạn lạm phát. Ở Đức diễn ra tình trạng “siêu lạm phát”, các nước như Pháp, Ý và những nước Trung và Đông Âu cũng bị ảnh hưởng ít nhiều. Sau đó, với sự hỗ trợ của các tổ chức kinh tế và những chính sách phát triển thích hợp, Pháp, Anh và đặc biệt là Đức đã lấy lại được sự tăng trưởng của mình và trở nên thịnh vượng.

Thời điểm đã được lưu giữ trong lịch sử như là sự bắt đầu cho chuỗi những năm suy thoái đó chính là tại thị trường chứng khoán phố Wall, tháng 10 năm 1929 vào ngày “thứ năm đen tối” ngày 24 tháng 10 và “ngày thứ ba đen tối” ngày 29 tháng 10 năm 1929. Vào cuối phiên thứ 5 ngày 24 tháng 10, thị trường giảm 21% so với mức cao nhất còn 299,5 điểm. Vào hôm đó, thị trường giảm 33 điểm – mức giảm 9%, tương đương lớn gấp 3 lần so với mức trung bình hàng ngày trong 9 tháng đầu năm. Trên thị trường đã diễn ra hiện tượng hoảng loạn bán tháo cổ phiếu. Vào thời gian mà cuộc suy thoái đã chấm dứt vào năm 1932, theo một tính toán thì thị trường chứng khoán đã mất 90% giá trị của nó.

Bất bình đẳng thu nhập gia tăng trong suốt những năm 1920 dẫn đến sự tích tụ của cải trong tay một số ít người giàu, trong khi phần lớn dân số không có đủ tiền để mua hàng hóa và dịch vụ. Điều này làm suy yếu nhu cầu tổng thể và góp phần vào sự sụp đổ của thị trường. Sự đổ vỡ của thị trường chứng khoán và hậu quả của nó như là điểm bùng nổ đầu tiên đối với nền kinh tế Mỹ vốn đã không ổn định từ lâu. Nền kinh tế vào những năm 1920 phụ thuộc chủ yếu vào niềm tin, nhưng sự đổ vỡ của thị trường đã làm xói mòn niềm tin này.

Tình trạng đầu cơ chứng khoán quá mức, được thúc đẩy bởi việc mua bán ký quỹ (mua cổ phiếu bằng tiền vay), tạo ra một bong bóng tài sản khổng lồ. Khi bong bóng vỡ tan vào năm 1929, thị trường chứng khoán sụp đổ, gây ra một làn sóng phá sản và suy giảm lòng tin. Theo một số nhà kinh tế, sự suy thoái có thể tránh được nếu hệ thống dự trữ liên bang có những hành động kịp thời hơn. Nhưng những thành viên của hội đồng dự trữ liên bang quan tâm tới việc bảo vệ khả năng thanh toán trong tình trạng nền kinh tế nhiều rủi ro, họ tăng lãi suất vào năm 1931, tập trung nhiều hơn vào nguồn cung tiền.

Thương mại quốc tế sụt giảm mạnh do sự suy giảm nhu cầu và các biện pháp bảo hộ thương mại mà nhiều quốc gia áp dụng. Điều này làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái kinh tế ở nhiều nước. Lượng công việc lại giảm, nhiều cửa hàng phải đóng cửa, nhiều ngân hàng phá sản và nhiều nhà máy đóng cửa; người thất nghiệp tăng lên 5 triệu người năm 1930 và 13 triệu người năm 1932. Nước Mỹ rơi vào thời kỳ khủng hoảng trầm trọng.

Tỷ lệ thất nghiệp tăng vọt, gây ra những hậu quả xã hội nghiêm trọng như nghèo đói, bất ổn xã hội, và sự gia tăng của các phong trào chính trị cực đoan. Tổn thất việc làm, thu nhập, và tiết kiệm làm suy yếu sức mua của người tiêu dùng và làm giảm nhu cầu tổng thể. Vào thời điểm mà cuộc suy thoái đã chấm dứt vào năm 1932, theo một tính toán thì thị trường chứng khoán đã mất 90% giá trị của nó.

Chính sách New Deal của Tổng thống Franklin D. Roosevelt ở Mỹ là một chương trình kích thích kinh tế quy mô lớn, bao gồm các dự án công cộng, cải cách tài chính, và các biện pháp bảo trợ xã hội. New Deal đã giúp giảm bớt tác động của suy thoái và tạo nền tảng cho sự phục hồi kinh tế sau này. Để bảo vệ kinh doanh của quốc gia, Mỹ ban hành hàng rào thuế cao hơn (Thuế quan Smoot - Hawley năm 1930); người nước ngoài dừng việc tiêu dùng hàng hóa Mỹ; lượng công việc lại giảm, nhiều cửa hàng phải đóng cửa, nhiều ngân hàng phá sản và nhiều nhà máy đóng cửa.

Nhiều quốc gia áp dụng các biện pháp bảo hộ thương mại, như tăng thuế nhập khẩu, để bảo vệ các ngành công nghiệp trong nước. Tuy nhiên, các biện pháp này lại làm giảm thương mại quốc tế và làm trầm trọng thêm tình trạng suy thoái kinh tế toàn cầu.

Có nhiều điểm tương đồng giữa Đại Suy Thoái 1929 và cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, bao gồm tình trạng đầu cơ quá mức, sự bất ổn tài chính, và sự suy giảm nhu cầu tổng thể. Việc so sánh hai cuộc khủng hoảng này giúp chúng ta hiểu rõ hơn về các yếu tố gây ra khủng hoảng kinh tế và các biện pháp đối phó hiệu quả. Chỉ có cuộc khủng hoảng 2008 được so sánh với Đại suy thoái 1929 về những nguyên nhân gây ra khủng hoảng, những diễn biến ban đầu và những tác động tương tự. Sự giống nhau và khác nhau giữa hai cuộc khủng hoảng kinh tế này như thế nào?

Những bài học kinh nghiệm từ Đại Suy Thoái có thể giúp chúng ta ứng phó hiệu quả hơn với các cuộc khủng hoảng kinh tế hiện tại. Ví dụ, việc duy trì sự ổn định tài chính, thúc đẩy thương mại tự do, và thực hiện các chính sách kích thích kinh tế phù hợp có thể giúp giảm bớt tác động của khủng hoảng và thúc đẩy sự phục hồi kinh tế. Thế giới đã rút ra được những bài học gì từ Đại suy thoái để tránh mắc phải những sai lầm tương tự trong lần khủng hoảng này?

Đại Suy Thoái đã để lại những ảnh hưởng lâu dài đến cấu trúc kinh tế thế giới, bao gồm sự gia tăng vai trò của nhà nước trong nền kinh tế, sự phát triển của các thể chế tài chính quốc tế, và sự thay đổi trong quan hệ thương mại giữa các quốc gia. Nghiên cứu Đại Suy Thoái giúp chúng ta hiểu rõ hơn về những thách thức mà thế giới phải đối mặt trong bối cảnh hiện nay và chuẩn bị tốt hơn cho tương lai.

Thế giới hiện nay đang đối mặt với nhiều thách thức kinh tế, bao gồm biến đổi khí hậu, bất bình đẳng thu nhập, và sự trỗi dậy của chủ nghĩa bảo hộ. Những bài học kinh nghiệm từ Đại Suy Thoái có thể giúp chúng ta giải quyết những thách thức này và xây dựng một nền kinh tế toàn cầu bền vững và công bằng hơn.