Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt, quản trị chuỗi cung ứng đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo hoạt động sản xuất kinh doanh hiệu quả và tạo lợi thế cạnh tranh cho doanh nghiệp. Tại tỉnh Đắk Lắk, doanh nghiệp tư nhân dịch vụ nông nghiệp Ea Kmat đã hoạt động hơn 13 năm trong lĩnh vực cung ứng giống cây cà phê, một sản phẩm chủ lực của doanh nghiệp. Giai đoạn 2014-2016, doanh nghiệp đã mở rộng quy mô với tổng số lao động tăng từ 91 lên 106 người, vốn chủ sở hữu khoảng 30 tỷ đồng và diện tích vườn cây giống lên đến 11.000 m2, đủ khả năng cung cấp khoảng 4 triệu cây giống cà phê mỗi năm. Tuy nhiên, công tác quản trị cung ứng giống cây cà phê vẫn còn nhiều thách thức, đặc biệt là trong việc tìm kiếm và lựa chọn nhà cung cấp giống cây cà phê đảm bảo chất lượng, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung hệ thống hóa lý luận về quản trị chuỗi cung ứng và lựa chọn nhà cung cấp, đánh giá thực trạng công tác quản trị cung ứng giống cây cà phê tại doanh nghiệp Ea Kmat trong giai đoạn 2014-2016, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị cung ứng. Nghiên cứu có phạm vi tập trung vào hoạt động tìm và lựa chọn nhà cung cấp giống cây cà phê tại doanh nghiệp Ea Kmat, tỉnh Đắk Lắk, trong khoảng thời gian ba năm. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực quản trị cung ứng, góp phần phát triển bền vững ngành cà phê Tây Nguyên nói riêng và ngành nông nghiệp Việt Nam nói chung.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản trị chuỗi cung ứng hiện đại, trong đó có mô hình SCOR (Supply Chain Operations Reference) với bốn yếu tố chính: lập kế hoạch, tìm nguồn cung ứng, sản xuất và phân phối. Mô hình này giúp doanh nghiệp thống nhất công cụ quản lý, tái thiết quy trình kinh doanh và đo lường hiệu quả hoạt động chuỗi cung ứng.

Hai lý thuyết trọng tâm được vận dụng là:

  • Quản trị chuỗi cung ứng: Theo TS. Nguyễn Phúc Nguyên và TS. Lê Thị Minh Hằng, quản trị chuỗi cung ứng là tập hợp các phương thức tích hợp và sử dụng hiệu quả nhà cung cấp, nhà sản xuất, nhà phân phối nhằm phân phối hàng hóa đúng địa điểm, thời gian, chất lượng và số lượng với mục tiêu giảm thiểu chi phí toàn chuỗi trong khi tối đa hóa sự thỏa mãn nhu cầu khách hàng.

  • Tìm và lựa chọn nhà cung cấp: Quá trình này bao gồm xác định nguồn cung ứng, đánh giá năng lực nhà cung cấp dựa trên các tiêu chí như năng lực tài chính, chất lượng sản phẩm, thời gian giao hàng, giá cả, uy tín và dịch vụ hỗ trợ khách hàng. Việc lựa chọn nhà cung cấp không chỉ dựa trên giá cả mà còn dựa trên mối quan hệ hợp tác lâu dài và phát triển bền vững.

Các khái niệm chính bao gồm: chuỗi cung ứng, quản trị cung ứng, hoạch định nhu cầu, đánh giá nhà cung cấp, lựa chọn nhà cung cấp và hỗ trợ nhà cung cấp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa thu thập tài liệu thứ cấp và khảo sát thực tế tại doanh nghiệp Ea Kmat trong giai đoạn 2014-2016. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ các nhà cung cấp giống cây cà phê và các bộ phận liên quan trong doanh nghiệp.

  • Phương pháp thu thập dữ liệu: Thu thập số liệu từ báo cáo kinh doanh, hồ sơ nhà cung cấp, các hợp đồng cung ứng và khảo sát thực địa tại doanh nghiệp.

  • Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để tổng hợp, so sánh số liệu về lao động, vốn, diện tích vườn giống, số lượng cây giống thu mua và tỷ lệ cây không đạt tiêu chuẩn. Phân tích định tính về quy trình tìm kiếm, đánh giá và lựa chọn nhà cung cấp dựa trên các tiêu chí đã xác định.

  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu tập trung vào dữ liệu và hoạt động quản trị cung ứng giống cây cà phê của doanh nghiệp trong giai đoạn 2014-2016, với mục tiêu đề xuất giải pháp cho giai đoạn tiếp theo đến năm 2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tăng trưởng nguồn lực và quy mô sản xuất: Tổng số lao động của doanh nghiệp tăng từ 91 người năm 2014 lên 106 người năm 2016, tương đương mức tăng khoảng 16,5%. Vốn chủ sở hữu duy trì ở mức khoảng 30 tỷ đồng, với tỷ trọng vốn chủ sở hữu cao, thể hiện khả năng tự chủ tài chính vững chắc. Diện tích vườn cây giống cà phê đạt 11.000 m2, đủ khả năng cung cấp khoảng 4 triệu cây giống mỗi năm.

  2. Tỷ lệ cây giống không đạt tiêu chuẩn còn cao: Qua khảo sát, tỷ lệ cây cà phê không đạt tiêu chuẩn xuất vườn dao động trên 3% trong giai đoạn 2014-2016, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và chất lượng sản phẩm của doanh nghiệp. Đây là một trong những thách thức lớn trong công tác quản trị cung ứng giống cây cà phê.

  3. Nguồn cung ứng đa dạng nhưng chưa ổn định: Doanh nghiệp thu mua giống cây cà phê từ nhiều nguồn như hộ gia đình, vườn ươm và các công ty khác. Tuy nhiên, một số nhà cung cấp chưa đáp ứng đầy đủ tiêu chuẩn về chất lượng và số lượng, gây khó khăn trong việc kiểm soát chất lượng đầu vào.

  4. Quy trình tìm kiếm và lựa chọn nhà cung cấp còn nhiều hạn chế: Doanh nghiệp chưa có hệ thống đánh giá và lựa chọn nhà cung cấp một cách khoa học và đồng bộ. Việc đánh giá chủ yếu dựa trên kinh nghiệm và quan hệ truyền thống, thiếu các tiêu chí đánh giá cụ thể và trọng số rõ ràng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên xuất phát từ việc doanh nghiệp chưa xây dựng được hệ thống quản trị cung ứng chuyên nghiệp, đặc biệt trong khâu tìm kiếm và lựa chọn nhà cung cấp. So với các nghiên cứu trong ngành quản trị chuỗi cung ứng, việc áp dụng mô hình SCOR và các tiêu chí đánh giá nhà cung cấp có thể giúp doanh nghiệp nâng cao hiệu quả quản trị.

Việc tỷ lệ cây giống không đạt tiêu chuẩn trên 3% là một chỉ số cảnh báo cần được cải thiện, bởi nó ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng sản phẩm và uy tín doanh nghiệp trên thị trường. So sánh với các doanh nghiệp cùng ngành, tỷ lệ này còn cao và cần có các biện pháp kiểm soát chặt chẽ hơn.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng lao động, vốn và diện tích vườn giống, cùng bảng so sánh tỷ lệ cây giống không đạt tiêu chuẩn qua các năm để minh họa rõ ràng xu hướng và vấn đề tồn tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác hoạch định nhu cầu giống cây cà phê: Áp dụng các phương pháp dự báo kết hợp định tính và định lượng để xác định chính xác nhu cầu giống cây cà phê hàng năm, từ đó lập kế hoạch cung ứng phù hợp. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng, chủ thể: phòng Kế hoạch - Kinh doanh.

  2. Xây dựng hệ thống đánh giá và lựa chọn nhà cung cấp khoa học: Thiết lập bộ tiêu chí đánh giá nhà cung cấp dựa trên các yếu tố như chất lượng, giá cả, thời gian giao hàng, năng lực tài chính và dịch vụ hỗ trợ. Áp dụng phương pháp phân phối trọng số để lựa chọn nhà cung cấp tối ưu. Thời gian thực hiện: 9 tháng, chủ thể: phòng Kỹ thuật - Vật tư phối hợp phòng Kế hoạch - Kinh doanh.

  3. Tăng cường công tác kiểm soát chất lượng đầu vào: Thiết lập quy trình kiểm tra, giám sát chất lượng giống cây cà phê từ các nhà cung cấp, phối hợp với các cơ quan chức năng để đảm bảo tiêu chuẩn xuất vườn. Thời gian thực hiện: liên tục, chủ thể: phòng Kỹ thuật - Vật tư.

  4. Phát triển chương trình hỗ trợ và đào tạo nhà cung cấp: Tổ chức các khóa đào tạo, chuyển giao kỹ thuật và hỗ trợ tài chính cho nhà cung cấp nhằm nâng cao năng lực sản xuất và chất lượng giống cây cà phê. Thời gian thực hiện: 12 tháng, chủ thể: Ban Giám đốc phối hợp phòng Kỹ thuật - Vật tư.

  5. Xây dựng mối quan hệ hợp tác chiến lược với nhà cung cấp: Thiết lập các hợp đồng dài hạn, chính sách ưu đãi và kênh thông tin liên lạc hiệu quả để duy trì mối quan hệ bền vững, giảm thiểu rủi ro trong chuỗi cung ứng. Thời gian thực hiện: 6 tháng, chủ thể: phòng Kế hoạch - Kinh doanh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các doanh nghiệp kinh doanh giống cây trồng: Nghiên cứu cung cấp các giải pháp quản trị cung ứng hiệu quả, giúp doanh nghiệp nâng cao chất lượng sản phẩm và tối ưu chi phí.

  2. Nhà quản lý chuỗi cung ứng trong ngành nông nghiệp: Luận văn trình bày mô hình và phương pháp đánh giá nhà cung cấp, hỗ trợ quản lý hiệu quả nguồn cung ứng trong môi trường nông nghiệp đặc thù.

  3. Các cơ quan nghiên cứu và đào tạo về quản trị kinh doanh và nông nghiệp: Tài liệu tham khảo hữu ích cho việc giảng dạy và nghiên cứu chuyên sâu về quản trị chuỗi cung ứng trong lĩnh vực nông nghiệp.

  4. Nhà hoạch định chính sách và phát triển ngành cà phê: Cung cấp thông tin thực tiễn về quản trị cung ứng giống cây cà phê, góp phần xây dựng chính sách hỗ trợ phát triển ngành cà phê bền vững.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao quản trị cung ứng giống cây cà phê lại quan trọng đối với doanh nghiệp Ea Kmat?
    Quản trị cung ứng giống cây cà phê quyết định chất lượng đầu vào, ảnh hưởng trực tiếp đến uy tín và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Việc quản lý tốt giúp giảm thiểu rủi ro về chất lượng và chi phí, đồng thời nâng cao năng lực cạnh tranh.

  2. Doanh nghiệp đã sử dụng những tiêu chí nào để đánh giá nhà cung cấp?
    Các tiêu chí chính bao gồm năng lực tài chính, chất lượng sản phẩm, thời gian giao hàng, giá cả, uy tín và dịch vụ hỗ trợ khách hàng. Tuy nhiên, doanh nghiệp cần hoàn thiện hệ thống đánh giá để có sự lựa chọn chính xác hơn.

  3. Làm thế nào để giảm tỷ lệ cây giống không đạt tiêu chuẩn?
    Cần tăng cường kiểm soát chất lượng đầu vào, áp dụng quy trình kiểm tra nghiêm ngặt, phối hợp với nhà cung cấp trong việc đào tạo và hỗ trợ kỹ thuật, đồng thời tuân thủ các tiêu chuẩn xuất vườn do cơ quan chức năng quy định.

  4. Phương pháp dự báo nhu cầu giống cây cà phê được áp dụng như thế nào?
    Doanh nghiệp kết hợp phương pháp định tính (khảo sát ý kiến chuyên gia, tổng hợp lực lượng bán hàng) và định lượng (dữ liệu chuỗi thời gian) để dự báo nhu cầu chính xác, từ đó lập kế hoạch cung ứng phù hợp.

  5. Làm sao để xây dựng mối quan hệ bền vững với nhà cung cấp?
    Thiết lập hợp đồng dài hạn, chính sách ưu đãi, chương trình hỗ trợ kỹ thuật và đào tạo, đồng thời duy trì kênh thông tin liên lạc hiệu quả giúp tăng cường sự tin tưởng và hợp tác lâu dài giữa doanh nghiệp và nhà cung cấp.

Kết luận

  • Quản trị cung ứng giống cây cà phê là yếu tố quyết định thành công trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp tư nhân dịch vụ nông nghiệp Ea Kmat.
  • Doanh nghiệp đã có sự phát triển về nguồn lực và quy mô sản xuất trong giai đoạn 2014-2016, nhưng vẫn còn tồn tại các hạn chế trong công tác tìm kiếm và lựa chọn nhà cung cấp.
  • Tỷ lệ cây giống không đạt tiêu chuẩn trên 3% là thách thức cần được khắc phục để nâng cao chất lượng sản phẩm và uy tín doanh nghiệp.
  • Các giải pháp đề xuất tập trung vào hoàn thiện hoạch định nhu cầu, xây dựng hệ thống đánh giá nhà cung cấp, kiểm soát chất lượng, hỗ trợ nhà cung cấp và phát triển mối quan hệ hợp tác chiến lược.
  • Giai đoạn tiếp theo (2017-2020) doanh nghiệp cần triển khai đồng bộ các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả quản trị cung ứng, mở rộng thị trường và phát triển bền vững ngành cà phê Tây Nguyên.

Hành động tiếp theo: Doanh nghiệp và các bên liên quan nên áp dụng các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật các mô hình quản trị chuỗi cung ứng tiên tiến để thích ứng với môi trường kinh doanh ngày càng biến động.