Khóa luận tốt nghiệp: Nghiên cứu bệnh héo vàng chuối Fusarium oxysporum f. sp. cubense tại Hà Nội và khu vực lân cận

• Tác giả: Lê Thị Hồng Anh
• Người hướng dẫn: TS. Nguyễn Đức Huy
• Trường học: Học viện Nông nghiệp Việt Nam
• Chuyên ngành: Bệnh cây
• Đề tài: Nghiên cứu bệnh héo vàng chuối (Fusarium oxysporum f. cubense) tại Hà Nội và phụ cận
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CHỮ CÁI VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• DANH MỤC ĐỒ THỊ
• DANH MỤC HÌNH
• 1. TÓM TẮT KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP
• 2. MỤC ĐÍCH VÀ YÊU CẦU
• 2.1. Mục đích
• 2.2. Yêu cầu
• 3. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.1. Tình hình nghiên cứu bệnh héo vàng chuối tại nước ngoài
• 3.1.1. Lịch sử nghiên cứu, phân bố, tác hại bệnh héo vàng chuối
• 3.1.2. Triệu chứng và tác nhân gây bệnh
• 3.1.3. Đặc điểm hình thái, sinh lý, sinh hóa của nấm gây bệnh héo vàng chuối
• 3.1.4. Biện pháp phòng trừ
• 3.2. Tình hình nghiên cứu bệnh héo vàng chuối ở Việt Nam
• 3.2.1. Lịch sử nghiên cứu bệnh héo vàng chuối ở Việt Nam
• 3.2.2. Biện pháp phòng trừ
• 4. NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 4.1. Đối tượng và vật liệu nghiên cứu
• 4.1.1. Đối tượng nghiên cứu
• 4.1.2. Vật liệu nghiên cứu
• 4.2. Địa điểm nghiên cứu và thời gian nghiên cứu
• 4.3. Nội dung nghiên cứu
• 4.4. Phương pháp nghiên cứu
• 4.4.1. Phương pháp nghiên cứu ngoài đồng ruộng
• 4.4.2. Phương pháp nghiên cứu trong phòng thí nghiệm
• 4.4.3. Phương pháp nghiên cứu một số đặc điểm của nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên một số môi trường nhân tạo
• 4.4.4. Phương pháp nghiên cứu khả năng phát triển của nấm Fusarium oxysporum f. cubense ở các mức nhiệt độ khác nhau
• 4.4.5. Thí nghiệm nghiên cứu khả năng phát triển của nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường cơm trắng
• 4.4.6. Phương pháp lây bệnh nhân tạo nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên cây chuối trong điều kiện nhà lưới
• 4.4.7. Thí nghiệm nghiên cứu khả năng ức chế nấm Fusarium oxysporum f. cubense bằng một số nấm đối kháng Chaetomium spp.
• 4.4.8. Thí nghiệm nghiên cứu khả năng ức chế nấm Fusarium oxysporum f. cubense bằng xạ khuẩn và vi khuẩn đối kháng
• 4.5. Phương pháp sử lý số liệu
• 5. KẾT QUẢ VÀ THẢO LUẬN
• 5.1. Kết quả thu thập mẫu bệnh héo vàng chuối tại một số vùng ở Hà Nội và phụ cận
• 5.2. Thành phần bệnh trên cây chuối
• 5.3. Kết quả điều tra diễn biến bệnh héo vàng chuối tại Hà Nội và phụ cận
• 5.4. Phân lập nấm Fusarium oxysporum f.
• 5.5. Đặc điểm hình thái của nấm Fusarium oxysporum f.
• 5.6. Kết quả ảnh hưởng của các môi trường khác nhau tới sự phát triển của nấm Fusarium oxysporum f.
• 5.7. Kết quả ảnh hưởng của nhiệt độ đến sự phát triển của nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường nhân tạo PDA
• 5.8. Kết quả phân tích khả năng phát triển của nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường cơm trắng
• 5.9. Kết quả lây bệnh nhân tạo của nấm Fusarium oxysporum f. cubense trong nhà lưới
• 5.10. Kết quả nghiên cứu đánh giá hiệu lực đối kháng của nấm đối kháng Chaetomium spp. với nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường PDA
• 5.10.1. Đánh giá hiệu lực đối kháng của một số nấm đối kháng Chaetomium spp. tới nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường PDA theo cách cấy 2 điểm
• 5.10.2. Đánh giá hiệu lực đối kháng của một số nấm đối kháng Chaetomium spp. tới nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường PDA theo cách cấy 4 điểm
• 5.11. Kết quả đánh giá hiệu lực của vi khuẩn đối kháng và xạ khuẩn tới nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường PDA
• 5.11.1. Đánh giá hiệu lực đối kháng của vi khuẩn đối kháng ĐTK4.4 (Burkholderia anthina) tới nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường PDA theo cách cấy 2 vạch
• 5.11.2. Đánh giá hiệu lực đối kháng của vi khuẩn đối kháng YB6 (Bacillus amyloliquefaciens ssp) tới nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường PDA theo cách cấy 2 vạch
• 5.11.3. Đánh giá hiệu lực đối kháng của xạ khuẩn đối kháng tới nấm Fusarium oxysporum f. cubense trên môi trường PDA theo cách cấy 2 vạch
• 6. KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng quan về bệnh héo vàng chuối

Bệnh héo vàng chuối do nấm Fusarium oxysporum f. cubense (Foc) gây ra là một trong những bệnh nguy hiểm nhất đối với cây chuối. Bệnh này gây thiệt hại lớn về năng suất và chất lượng chuối, đặc biệt tại các vùng trồng chuối tập trung như Hà Nội và phụ cận. Bệnh xuất hiện ở tất cả các giai đoạn sinh trưởng của cây, nhưng mạnh nhất ở giai đoạn cây trưởng thành, ra hoa và tạo quả. Fusarium oxysporum là tác nhân chính gây bệnh, với các chủng khác nhau tấn công các giống chuối khác nhau. Tại Việt Nam, chủng 1 gây hại trên chuối tây, trong khi chủng 4 tấn công chuối tiêu.

1.1. Lịch sử và phân bố bệnh

Bệnh héo vàng chuối được ghi nhận lần đầu tiên tại Úc vào năm 1876 và sau đó lan rộng khắp các vùng trồng chuối trên thế giới. Tại Việt Nam, bệnh đã xuất hiện từ lâu và gây thiệt hại nghiêm trọng tại các vùng trồng chuối tập trung. Hà Nội và các vùng phụ cận là những khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề do điều kiện khí hậu và đất đai thuận lợi cho sự phát triển của nấm Fusarium.

1.2. Tác động kinh tế

Bệnh héo vàng chuối không chỉ ảnh hưởng đến năng suất mà còn gây thiệt hại lớn về kinh tế cho người nông dân. Theo FAO, dịch bệnh này đe dọa nghiêm trọng đến sản xuất và xuất khẩu chuối, đặc biệt tại các nước đang phát triển. Tại Hà Nội, nhiều hộ nông dân gặp khó khăn trong việc quản lý và phòng trừ bệnh, dẫn đến giảm thu nhập và tăng chi phí sản xuất.

II. Đặc điểm và điều kiện phát triển của nấm Fusarium oxysporum

Nấm Fusarium oxysporum là tác nhân chính gây bệnh héo vàng chuối. Nấm này có khả năng tồn tại lâu dài trong đất và lây lan qua nước, dụng cụ nông nghiệp và vật liệu trồng. Điều kiện phát triển của nấm bao gồm nhiệt độ từ 25-30°C, độ ẩm cao và đất có độ pH trung tính đến hơi axit. Nấm xâm nhập vào cây qua rễ, gây tắc nghẽn mạch dẫn và dẫn đến hiện tượng héo vàng.

2.1. Đặc điểm hình thái và sinh học

Nấm Fusarium oxysporum có đặc điểm hình thái đặc trưng với các bào tử phân sinh lớn và nhỏ. Nấm phát triển mạnh trên các môi trường nhân tạo như PDA và cơm trắng. Các nghiên cứu cho thấy nấm có khả năng phát triển nhanh ở nhiệt độ 25-30°C và bị ức chế ở nhiệt độ dưới 15°C hoặc trên 35°C.

2.2. Điều kiện phát triển

Điều kiện phát triển của nấm bao gồm nhiệt độ, độ ẩm và độ pH của đất. Nấm phát triển mạnh trong điều kiện ẩm ướt và đất có độ pH từ 5.5 đến 7.0. Sự lây lan của nấm cũng phụ thuộc vào việc sử dụng vật liệu trồng bị nhiễm bệnh và các dụng cụ nông nghiệp không được khử trùng.

III. Biện pháp phòng ngừa và quản lý dịch hại

Để quản lý hiệu quả bệnh héo vàng chuối, cần áp dụng các biện pháp phòng ngừa và quản lý dịch hại tổng hợp. Các biện pháp bao gồm sử dụng giống kháng bệnh, vệ sinh đồng ruộng, luân canh cây trồng và sử dụng các chế phẩm sinh học để ức chế sự phát triển của nấm Fusarium.

3.1. Sử dụng giống kháng bệnh

Việc sử dụng các giống chuối kháng bệnh là một trong những biện pháp hiệu quả nhất để phòng ngừa bệnh héo vàng. Các giống chuối tiêu hồng và chuối tây được nghiên cứu để tìm ra các giống có khả năng kháng lại Fusarium oxysporum.

3.2. Biện pháp sinh học

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng các nấm đối kháng như Chaetomium spp. và các vi khuẩn đối kháng như Bacillus amyloliquefaciens có hiệu quả trong việc ức chế sự phát triển của nấm Fusarium. Các chế phẩm sinh học này có thể được sử dụng để phòng ngừa và kiểm soát bệnh héo vàng chuối.