I. Tính cấp thiết của đề tài
Tình hình xâm nhập mặn tại Bến Tre đã trở thành một vấn đề cấp bách, đặc biệt trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nước biển dâng. Bến Tre, nằm trong vùng đồng bằng sông Cửu Long, có diện tích tự nhiên rộng lớn và chịu ảnh hưởng nặng nề từ xâm nhập mặn, đặc biệt vào mùa khô. Độ mặn của nước tại các cửa sông tăng cao, gây ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và sản xuất nông nghiệp của người dân. Nghiên cứu này đề xuất các giải pháp kiểm soát xâm nhập mặn nhằm bảo vệ nguồn nước ngọt và duy trì sự phát triển bền vững cho khu vực. Việc đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến xâm nhập mặn sẽ giúp xác định nguyên nhân và đưa ra các biện pháp can thiệp hợp lý. "Xâm nhập mặn là một trong những nguyên nhân chính gây ra thiệt hại lớn cho sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt của người dân". Do đó, việc nghiên cứu và đề xuất các giải pháp kiểm soát xâm nhập mặn không chỉ có giá trị lý thuyết mà còn mang tính thực tiễn cao, góp phần cải thiện chất lượng sống cho người dân Bến Tre.
II. Mục tiêu nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu chính của luận văn là đánh giá diễn biến xâm nhập mặn trên hệ thống sông tỉnh Bến Tre và các yếu tố ảnh hưởng đến tình trạng này. Cụ thể, nghiên cứu sẽ phân tích các kịch bản biến đổi khí hậu và mực nước biển dâng, từ đó đề xuất các biện pháp kiểm soát xâm nhập mặn hiệu quả. "Đánh giá được diễn biến xâm nhập mặn trên hệ thống sông tỉnh Bến Tre" là một trong những mục tiêu chính, nhằm cung cấp thông tin cần thiết cho các cơ quan chức năng trong việc quản lý và bảo vệ nguồn nước. Bên cạnh đó, nghiên cứu cũng hướng tới việc nâng cao nhận thức của cộng đồng về tầm quan trọng của việc bảo vệ nguồn nước và ứng phó với biến đổi khí hậu. Mục tiêu này không chỉ giúp người dân hiểu rõ về tình hình xâm nhập mặn mà còn khuyến khích họ tham gia vào các hoạt động bảo vệ môi trường.
III. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận văn là hiện tượng xâm nhập mặn trên hệ thống sông tỉnh Bến Tre. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các yếu tố ảnh hưởng đến xâm nhập mặn, bao gồm cả các yếu tố tự nhiên và nhân tạo. Nghiên cứu sẽ tập trung vào các lưu vực sông lớn như sông Tiên, sông Ba Lai, sông Him Luông và sông Cổ Chiên, nơi có ảnh hưởng lớn đến tình trạng xâm nhập mặn. "Đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến xâm nhập mặn trên hệ thống sông" sẽ được thực hiện thông qua việc thu thập dữ liệu từ các trạm quan trắc và phân tích số liệu lịch sử. Phạm vi nghiên cứu cũng bao gồm việc khảo sát thực địa để thu thập thông tin về tình hình xâm nhập mặn tại các khu vực cụ thể. Điều này sẽ giúp cung cấp cái nhìn toàn diện về tình trạng xâm nhập mặn và các giải pháp cần thiết để ứng phó.
IV. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu này sử dụng cách tiếp cận hệ thống và tổng hợp, kết hợp giữa lý thuyết và thực tiễn để đánh giá tình hình xâm nhập mặn. Phương pháp nghiên cứu bao gồm thu thập, điều tra, khảo sát và phân tích tổng hợp số liệu. Sử dụng mô hình toán MIKE 11 để mô phỏng diễn biến xâm nhập mặn trong điều kiện hiện tại và các kịch bản tương lai. "Phương pháp GIS được ứng dụng để số hóa mạng lưới thủy lợi của khu vực nghiên cứu" và biên tập các bản đồ thể hiện kết quả mô hình. Phân tích thống kê cũng sẽ được thực hiện để đánh giá xu hướng diễn biến dòng chảy và tình trạng xâm nhập mặn. Phương pháp này không chỉ giúp xác định các yếu tố ảnh hưởng mà còn cung cấp cơ sở khoa học cho việc đề xuất các giải pháp kiểm soát xâm nhập mặn.
V. Kết quả nghiên cứu
Kết quả nghiên cứu cho thấy xâm nhập mặn tại tỉnh Bến Tre diễn ra phức tạp và có xu hướng gia tăng trong bối cảnh biến đổi khí hậu. Các yếu tố như sự thay đổi dòng chảy, mực nước biển dâng và hoạt động canh tác không hợp lý đều góp phần làm tăng mức độ xâm nhập mặn. "Thiệt hại do xâm nhập mặn gây ra rất lớn, ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt và sản xuất của người dân". Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc áp dụng các giải pháp như xây dựng hệ thống kênh rạch và các công trình ngăn mặn là cần thiết để kiểm soát tình trạng này. Các giải pháp đề xuất không chỉ mang tính khả thi mà còn có thể được áp dụng rộng rãi trong khu vực đồng bằng sông Cửu Long, giúp cải thiện chất lượng nước và bảo vệ nguồn nước ngọt cho cộng đồng.
VI. Đề xuất các giải pháp kiểm soát xâm nhập mặn
Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số giải pháp kiểm soát xâm nhập mặn đã được đề xuất nhằm ứng phó với tình trạng này tại Bến Tre. Các giải pháp bao gồm cải tạo và xây dựng các công trình thủy lợi, tích trữ nước ngọt, và quy hoạch lại các hoạt động canh tác. "Giải pháp tích trữ nước ngọt phục vụ cấp nước là một trong những biện pháp quan trọng" để đảm bảo cung cấp nước cho sinh hoạt và sản xuất. Việc thực hiện các công trình ngăn mặn theo quy hoạch quản lý nguồn nước tỉnh Bến Tre đến năm 2020 cũng được nhấn mạnh. Những giải pháp này không chỉ giúp kiểm soát xâm nhập mặn mà còn góp phần phát triển bền vững cho khu vực, đảm bảo an ninh nguồn nước cho người dân.
