I. Tính cấp thiết của đề tài
Đề tài nghiên cứu về giải pháp lấy nước phục vụ sản xuất trong bối cảnh mực nước sông Hồng hạ thấp có tính cấp thiết cao. Hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải, được xây dựng từ năm 1958, hiện đang đối mặt với nhiều thách thức do sự biến đổi khí hậu, sự phát triển đô thị hóa, và sự can thiệp của các công trình thủy điện. Mực nước sông Hồng giảm sút đã ảnh hưởng nghiêm trọng đến khả năng lấy nước của hệ thống thủy lợi, dẫn đến tình trạng thiếu nước cho sản xuất nông nghiệp, sinh hoạt và môi trường. Theo báo cáo, "Mực nước sông Hồng bị hạ thấp đã tác động rất lớn đến khả năng lấy nước phục vụ sản xuất của các hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải." Các giải pháp hiện tại như xả nước bổ sung từ hồ chứa hay xây dựng trạm bơm tạm thời chưa đủ căn cơ. Do đó, nghiên cứu nhằm đề xuất các giải pháp công trình bền vững, đảm bảo an ninh nguồn nước cho hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải là rất cần thiết.
II. Mục tiêu và phạm vi nghiên cứu
Mục tiêu nghiên cứu là phân tích và đánh giá các giải pháp lấy nước phục vụ sản xuất cho hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải trong điều kiện mực nước sông Hồng hạ thấp. Đề tài tập trung vào phân tích giải pháp công trình đập dâng hạ lưu cống Xuân Quan, một trong những nguồn cung cấp nước chính cho hệ thống. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ hệ thống thủy lợi Bắc Hưng Hải và vùng tới của cống Xuân Quan, với các đối tượng sử dụng nước như nông nghiệp, công nghiệp, sinh hoạt và môi trường. Việc xác định rõ mục tiêu và phạm vi nghiên cứu giúp tăng tính khả thi và hiệu quả của các giải pháp đề xuất. "Đề xuất các giải pháp công trình là hướng đi đúng, phù hợp với nhu cầu của hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải."
III. Cách tiếp cận và phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu được áp dụng trong đề tài bao gồm tiếp cận từ thực tiễn và kế thừa các nghiên cứu trước đó. Các phương pháp như điều tra khảo sát, thống kê, phân tích và mô hình hóa được sử dụng để thu thập dữ liệu về điều kiện tự nhiên, thủy văn và tình trạng hệ thống hiện tại. Việc tiếp cận nhu cầu thực tế của cộng đồng và các đối tượng sử dụng nước là rất quan trọng để đưa ra các giải pháp thích ứng hiệu quả. "Đánh giá nhu cầu thực tế của cộng đồng từ đó đưa ra giải pháp thích ứng với quy luật phát triển xã hội trong quản lý tổng hợp tài nguyên nước" là một trong những nguyên tắc cơ bản trong nghiên cứu. Những phương pháp này giúp đảm bảo tính chính xác và thực tiễn của các giải pháp được đề xuất.
IV. Tổng quan các nghiên cứu về giải pháp lấy nước
Tổng quan các nghiên cứu về giải pháp lấy nước cho thấy sự cần thiết phải có các công trình phục vụ việc cấp nước trong bối cảnh mực nước sông Hồng hạ thấp. Các nghiên cứu trên thế giới và trong nước đã chỉ ra nhiều giải pháp như xây dựng đập dâng, cải tạo hệ thống kênh mương và ứng dụng công nghệ mới trong quản lý nguồn nước. Theo nghiên cứu, "Giải pháp hệ thống các công trình đập dâng nước, âu thuyền đã đạt được nhiều thành tựu khoa học công nghệ đáng kể." Các mô hình như đập dâng cao su và các công trình điều tiết nước đã được áp dụng thành công tại nhiều quốc gia, góp phần đảm bảo an ninh nguồn nước và phát triển kinh tế xã hội. Những bài học từ các nghiên cứu này sẽ là cơ sở quan trọng cho việc đề xuất các giải pháp phù hợp cho hệ thống thủy nông Bắc Hưng Hải.
V. Phân tích đánh giá giải pháp đập dâng nước
Giải pháp đập dâng nước hạ lưu cống Xuân Quan được phân tích và đánh giá dựa trên yêu cầu thực tiễn và nguyên tắc thiết kế. Đập dâng nước không chỉ giúp tăng mực nước sông Hồng mà còn đảm bảo khả năng cấp nước ổn định cho hệ thống thủy nông. Theo phân tích, "Khả năng cấp nước của hệ thống Bắc Hưng Hải trong trường hợp xây dựng đập sẽ tăng đáng kể, đáp ứng nhu cầu sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt." Việc thiết kế và lựa chọn kết cấu đập cần phải tuân thủ các yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt, đảm bảo an toàn và hiệu quả trong quá trình vận hành. Hiệu quả của dự án này không chỉ mang lại lợi ích kinh tế mà còn góp phần bảo vệ môi trường và phát triển bền vững cho vùng Bắc Hưng Hải.
