Tổng quan nghiên cứu

Quản lý tài chính doanh nghiệp là một trong những yếu tố then chốt quyết định sự thành công và phát triển bền vững của doanh nghiệp. Tại Việt Nam, đặc biệt trong các doanh nghiệp nhà nước và doanh nghiệp quân đội như Công ty TNHH MTV 76, Tổng cục Công nghiệp Quốc phòng, công tác quản lý tài chính càng trở nên cấp thiết nhằm đảm bảo hiệu quả sản xuất kinh doanh và tối đa hóa giá trị doanh nghiệp. Giai đoạn nghiên cứu từ 2014 đến 2016 cho thấy Công ty TNHH MTV 76 đã đạt và vượt kế hoạch tài chính đề ra, với doanh thu năm 2016 đạt 116% kế hoạch và quỹ tiền lương đạt 130%, góp phần nâng cao đời sống người lao động. Tuy nhiên, tỷ suất lợi nhuận của công ty vẫn còn thấp, với lợi nhuận trên tổng tài sản dao động từ 3,9 đến 4,5 đồng và lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu từ 7,3 đến 8,8 đồng. Nợ phải trả chiếm tỷ trọng ngày càng tăng, từ 42% năm 2014 lên 50% năm 2016, phản ánh áp lực tài chính và nhu cầu quản lý vốn hiệu quả hơn. Mục tiêu nghiên cứu tập trung vào việc hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính doanh nghiệp, phân tích thực trạng quản lý tài chính tại Công ty TNHH MTV 76 trong giai đoạn 2014-2016, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính đến năm 2020. Nghiên cứu có phạm vi thực hiện tại Công ty TNHH MTV 76, với dữ liệu thu thập từ các báo cáo tài chính, phỏng vấn sâu 60 cán bộ nhân viên thuộc các phòng ban và xí nghiệp trực thuộc công ty. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cung cấp các chỉ số tài chính cụ thể, đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp nhằm tăng cường quản lý tài chính, góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững của doanh nghiệp trong bối cảnh kinh tế quốc phòng và thị trường đa dạng.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý tài chính doanh nghiệp hiện đại, tập trung vào ba khái niệm chính: (1) Quản lý tài chính doanh nghiệp là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm soát các hoạt động tài chính nhằm đạt mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và giá trị doanh nghiệp; (2) Quản lý vốn kinh doanh bao gồm quản lý vốn cố định và vốn lưu động, đảm bảo sử dụng hiệu quả nguồn vốn để duy trì hoạt động sản xuất kinh doanh liên tục; (3) Quản lý chi phí, giá thành sản phẩm và doanh thu lợi nhuận là các nội dung trọng tâm nhằm kiểm soát chi phí, nâng cao hiệu quả kinh doanh. Ngoài ra, nghiên cứu tham khảo các mô hình hoạch định tài chính theo 5 bước: nghiên cứu môi trường, thiết lập mục tiêu, xây dựng phương án, đánh giá phương án và lựa chọn phương án tối ưu. Các lý thuyết về chức năng tài chính doanh nghiệp như phân phối lợi nhuận, giám đốc tài chính và vai trò của quản lý tài chính trong doanh nghiệp cũng được vận dụng để phân tích thực trạng và đề xuất giải pháp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp dữ liệu sơ cấp và thứ cấp nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính, tài liệu pháp luật, sách, tạp chí chuyên ngành và các nguồn thông tin công khai liên quan đến hoạt động tài chính của Công ty TNHH MTV 76 trong giai đoạn 2014-2016. Dữ liệu sơ cấp được thu thập thông qua phỏng vấn sâu, phỏng vấn cấu trúc và bán cấu trúc với 60 cán bộ nhân viên thuộc các phòng ban và xí nghiệp của công ty, bao gồm Phó giám đốc phụ trách tài chính, phòng tài chính kế toán, phòng kế hoạch kinh doanh, phòng lao động tiền lương, phòng vật tư, phòng hành chính hậu cần, phòng kiểm nghiệm, các xí nghiệp và phân xưởng sản xuất. Phương pháp phân tích dữ liệu bao gồm phân tích định lượng các chỉ tiêu tài chính như tỷ suất lợi nhuận, cơ cấu vốn, biến động vốn lưu động, chi phí sản xuất và doanh thu, đồng thời phân tích định tính qua ý kiến đánh giá của cán bộ nhân viên về công tác quản lý tài chính. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 10/2016 đến tháng 10/2017, đảm bảo thu thập và xử lý dữ liệu đầy đủ, kịp thời phục vụ cho việc đánh giá thực trạng và đề xuất giải pháp quản lý tài chính.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Hiệu quả thực hiện kế hoạch tài chính: Năm 2016, doanh thu của Công ty TNHH MTV 76 đạt 116% so với kế hoạch, trong khi tổng quỹ tiền lương vượt 130%, góp phần nâng cao đời sống người lao động. Điều này cho thấy công ty có khả năng thực hiện kế hoạch tài chính tương đối tốt.

  2. Cơ cấu tài sản và nguồn vốn: Tài sản lưu động chiếm tỷ trọng tăng dần qua các năm, từ 42% năm 2014 lên 50% năm 2016, phản ánh nhu cầu vốn lưu động lớn để duy trì sản xuất. Nợ phải trả cũng tăng từ 42% lên 50% tổng nguồn vốn kinh doanh trong cùng giai đoạn, cho thấy áp lực tài chính ngày càng lớn.

  3. Tỷ suất lợi nhuận: Tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản dao động từ 3,9 đến 4,5 đồng, trong khi tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu từ 7,3 đến 8,8 đồng, cho thấy hiệu quả sinh lời chưa cao. Năm 2016, lợi nhuận thuần tăng 17,88% so với năm 2015, tuy nhiên chi phí quản lý doanh nghiệp tăng 22,8% làm hạn chế khả năng tăng trưởng lợi nhuận chỉ đạt 13,02%.

  4. Tuân thủ pháp luật và chính sách: Công ty thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế và các khoản thu nộp ngân sách, không bị lập biên bản vi phạm hành chính liên quan đến chấp hành chế độ, chính sách, pháp luật trong năm 2016.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy Công ty TNHH MTV 76 đã có những bước tiến trong quản lý tài chính, thể hiện qua việc vượt kế hoạch doanh thu và quỹ tiền lương, đồng thời duy trì sự tuân thủ pháp luật nghiêm ngặt. Tuy nhiên, tỷ suất lợi nhuận còn thấp và nợ phải trả tăng cao phản ánh những thách thức trong việc quản lý vốn và chi phí. Nguyên nhân chính bao gồm nhận thức chưa đầy đủ về vai trò quản lý tài chính của một số cán bộ quản lý, phương pháp quản lý còn mang tính kinh nghiệm và chưa chủ động trong hoạch định chiến lược tài chính. So sánh với các doanh nghiệp quốc phòng và doanh nghiệp nhà nước khác, tình trạng này không phải là hiếm, đặc biệt trong bối cảnh yêu cầu nâng cao hiệu quả và cạnh tranh ngày càng gay gắt. Việc tăng chi phí quản lý doanh nghiệp và giá vốn hàng bán cao hơn mức tăng doanh thu cho thấy cần có các biện pháp kiểm soát chi phí chặt chẽ hơn. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cơ cấu vốn và tỷ suất lợi nhuận qua các năm, bảng so sánh chi phí và doanh thu, cũng như biểu đồ đánh giá ý kiến cán bộ nhân viên về các khía cạnh quản lý tài chính để minh họa rõ nét hơn thực trạng và các vấn đề tồn tại.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý tài chính: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý tài chính hiện đại, kỹ năng hoạch định chiến lược và phân tích tài chính cho cán bộ quản lý tài chính trong vòng 12 tháng tới. Chủ thể thực hiện là Ban Giám đốc phối hợp với phòng nhân sự và các đơn vị đào tạo chuyên ngành.

  2. Ứng dụng công cụ quản lý tài chính hiện đại: Triển khai hệ thống phần mềm quản lý tài chính tích hợp nhằm tự động hóa quy trình kế toán, kiểm soát chi phí và phân tích tài chính trong 18 tháng tới. Phòng tài chính kế toán phối hợp với phòng công nghệ thông tin chịu trách nhiệm thực hiện.

  3. Tái cấu trúc doanh nghiệp: Rà soát và điều chỉnh cơ cấu tổ chức, phân công nhiệm vụ rõ ràng, tăng cường phân cấp và trách nhiệm trong quản lý tài chính nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động trong vòng 24 tháng. Ban Giám đốc và phòng tổ chức nhân sự là chủ thể chính.

  4. Tăng cường quản lý và sử dụng nguồn lực tài chính: Xây dựng chính sách kiểm soát chi phí chặt chẽ, tối ưu hóa quản lý vốn lưu động và tài sản cố định, đồng thời thiết lập hệ thống giám sát tài chính thường xuyên để phát hiện và xử lý kịp thời các sai lệch. Thời gian thực hiện trong 12 tháng, do phòng tài chính kế toán chủ trì phối hợp với các phòng ban liên quan.

Các giải pháp trên nhằm mục tiêu nâng cao tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản và vốn chủ sở hữu ít nhất 10% trong vòng 3 năm tới, đồng thời giảm tỷ lệ nợ phải trả xuống dưới 40% tổng nguồn vốn kinh doanh, góp phần nâng cao hiệu quả tài chính và sức cạnh tranh của công ty.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý tài chính doanh nghiệp: Giúp hiểu rõ thực trạng và các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, từ đó áp dụng vào hoạch định chiến lược và điều hành tài chính doanh nghiệp.

  2. Chuyên viên tài chính, kế toán và kiểm toán: Cung cấp kiến thức chuyên sâu về quản lý vốn, chi phí, doanh thu và lợi nhuận, hỗ trợ công tác phân tích và báo cáo tài chính chính xác, kịp thời.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành Quản trị kinh doanh, Tài chính: Là tài liệu tham khảo quý giá về lý luận và thực tiễn quản lý tài chính trong doanh nghiệp quân đội, giúp nâng cao hiểu biết và phát triển nghiên cứu chuyên sâu.

  4. Cơ quan quản lý nhà nước và các tổ chức hỗ trợ doanh nghiệp: Giúp đánh giá hiệu quả quản lý tài chính trong doanh nghiệp nhà nước, từ đó xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp nhằm thúc đẩy phát triển kinh tế quốc phòng và doanh nghiệp nhà nước.

Câu hỏi thường gặp

  1. Quản lý tài chính doanh nghiệp là gì?
    Quản lý tài chính doanh nghiệp là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, điều hành và kiểm soát các hoạt động tài chính nhằm đạt mục tiêu tối đa hóa lợi nhuận và giá trị doanh nghiệp. Ví dụ, việc lập kế hoạch tài chính giúp doanh nghiệp dự báo nhu cầu vốn và phân bổ nguồn lực hiệu quả.

  2. Tại sao quản lý vốn lưu động quan trọng?
    Vốn lưu động đảm bảo cho hoạt động sản xuất kinh doanh diễn ra liên tục và bình thường. Quản lý vốn lưu động tốt giúp doanh nghiệp tránh tình trạng thiếu hụt vốn, giảm chi phí lưu kho và tăng hiệu quả sử dụng vốn. Trong thực tế, Công ty TNHH MTV 76 đã tăng tỷ trọng tài sản lưu động từ 42% lên 50% trong 3 năm.

  3. Các chỉ tiêu tài chính nào phản ánh hiệu quả quản lý tài chính?
    Các chỉ tiêu như tỷ suất lợi nhuận trên tổng tài sản (ROA), tỷ suất lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu (ROE), tỷ lệ nợ phải trả trên tổng nguồn vốn là những chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả quản lý tài chính. Ví dụ, ROA của Công ty TNHH MTV 76 dao động từ 3,9 đến 4,5 đồng trong giai đoạn nghiên cứu.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý chi phí sản xuất?
    Doanh nghiệp cần áp dụng khoa học kỹ thuật, tổ chức lao động hợp lý, kiểm soát chặt chẽ chi phí nguyên vật liệu và nhân công, đồng thời giảm thiểu lãng phí. Việc này giúp giảm giá thành sản phẩm và tăng lợi nhuận, như đề xuất trong luận văn về việc kiểm soát chi phí tại Công ty TNHH MTV 76.

  5. Vai trò của kiểm tra tài chính trong doanh nghiệp là gì?
    Kiểm tra tài chính giúp giám sát, phát hiện sai lệch trong quá trình thực hiện kế hoạch tài chính, từ đó đề xuất biện pháp điều chỉnh kịp thời nhằm đảm bảo hoạt động tài chính minh bạch và hiệu quả. Công ty TNHH MTV 76 đã thực hiện kiểm tra tài chính thường xuyên để duy trì sự tuân thủ và hiệu quả.

Kết luận

  • Quản lý tài chính tại Công ty TNHH MTV 76 đã đạt được những kết quả tích cực như vượt kế hoạch doanh thu và quỹ tiền lương, tuy nhiên vẫn còn tồn tại hạn chế về tỷ suất lợi nhuận và quản lý nợ.
  • Nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính doanh nghiệp, đồng thời phân tích chi tiết thực trạng tài chính của công ty trong giai đoạn 2014-2016.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng đội ngũ quản lý tài chính, ứng dụng công cụ quản lý hiện đại, tái cấu trúc doanh nghiệp và tăng cường quản lý nguồn lực tài chính nhằm cải thiện hiệu quả tài chính.
  • Các giải pháp được kỳ vọng sẽ giúp công ty nâng cao tỷ suất lợi nhuận, giảm tỷ lệ nợ phải trả và tăng cường sức cạnh tranh trên thị trường trong vòng 3-5 năm tới.
  • Khuyến khích Ban lãnh đạo công ty và các bên liên quan triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật các phương pháp quản lý tài chính tiên tiến để đáp ứng yêu cầu phát triển bền vững.

Hành động tiếp theo là xây dựng kế hoạch triển khai chi tiết các giải pháp, tổ chức đào tạo và áp dụng công nghệ quản lý tài chính hiện đại nhằm hiện thực hóa mục tiêu phát triển tài chính doanh nghiệp.