I. Toàn cảnh công tác quản lý nhà nước về thanh niên Thăng Bình
Quản lý nhà nước về công tác thanh niên là quá trình tác động có định hướng của các cơ quan công quyền nhằm tạo môi trường thuận lợi cho thanh niên phát triển toàn diện. Tại huyện Thăng Bình, công tác này được xác định là nhiệm vụ trọng tâm, thể chế hóa đường lối của Đảng và chính sách pháp luật của Nhà nước. Dựa trên nền tảng tư tưởng Hồ Chí Minh về vai trò của thế hệ trẻ và các văn kiện chỉ đạo từ trung ương đến địa phương, UBND huyện Thăng Bình đã xây dựng một cơ chế quản lý công tác thanh niên ngày càng hoàn thiện. Hoạt động này không chỉ là việc ban hành chính sách mà còn là sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội, đặc biệt là Huyện đoàn Thăng Bình, nhằm phát huy tối đa tiềm năng của nguồn nhân lực trẻ Thăng Bình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ quê hương, đất nước.
1.1. Nền tảng pháp lý từ Luật Thanh niên 2020 và văn bản liên quan
Cơ sở pháp lý cho công tác quản lý nhà nước về thanh niên được quy định rõ trong Luật Thanh niên 2020. Luật này xác định thanh niên là công dân Việt Nam từ đủ 16 đến 30 tuổi, đồng thời quy định cụ thể quyền, nghĩa vụ và trách nhiệm của thanh niên, cũng như của Nhà nước, gia đình và xã hội. Trước đó, Luật Thanh niên 2005 và các văn bản hướng dẫn như Nghị định 120/2007/NĐ-CP đã đặt những viên gạch đầu tiên. Trên cơ sở đó, tỉnh Quảng Nam và huyện Thăng Bình đã ban hành nhiều quyết định, kế hoạch để triển khai luật vào thực tiễn. Các văn bản này tạo thành một hành lang pháp lý vững chắc, đảm bảo mọi chính sách phát triển thanh niên Thăng Bình đều được xây dựng và thực thi một cách nhất quán, minh bạch và hiệu quả, phù hợp với chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam.
1.2. Vai trò của chính quyền huyện Thăng Bình trong việc thể chế hóa
Vai trò của chính quyền huyện Thăng Bình thể hiện rõ nét qua việc cụ thể hóa các chủ trương, chính sách từ trung ương và tỉnh thành các chương trình hành động, đề án, kế hoạch phù hợp với điều kiện thực tế. UBND huyện Thăng Bình là chủ thể trực tiếp chỉ đạo, điều hành, phân công nhiệm vụ cho các phòng ban chuyên môn và chính quyền cấp xã. Hoạt động này bao gồm việc lồng ghép các mục tiêu phát triển thanh niên vào kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội hàng năm, bố trí ngân sách, và chỉ đạo công tác kiểm tra, giám sát. Sự chủ động này đảm bảo rằng công tác thanh niên không bị "khoán trắng" cho tổ chức Đoàn mà là trách nhiệm chung của cả hệ thống chính trị.
1.3. Cơ chế phối hợp với Huyện đoàn Thăng Bình và các tổ chức
Một trong những yếu tố then chốt tạo nên hiệu quả quản lý là cơ chế phối hợp đồng bộ. Huyện đoàn Thăng Bình đóng vai trò là tổ chức nòng cốt, đại diện cho quyền và lợi ích hợp pháp của thanh niên, trực tiếp triển khai các công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Chính quyền huyện tạo điều kiện, cung cấp nguồn lực và định hướng chính sách, trong khi Huyện đoàn tổ chức thực hiện, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng của thanh niên để phản ánh lại cho các cơ quan quản lý. Sự phối hợp này còn mở rộng với các tổ chức khác như Hội Liên hiệp Phụ nữ, Hội Nông dân, lực lượng vũ trang... tạo thành một mạng lưới hỗ trợ toàn diện, từ đào tạo nghề cho thanh niên đến phòng chống tệ nạn xã hội trong thanh niên.
II. Các thách thức trong quản lý nhà nước về thanh niên Thăng Bình
Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý nhà nước về thanh niên tại Thăng Bình vẫn đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Những rào cản này xuất phát từ cả yếu tố khách quan lẫn chủ quan, tác động trực tiếp đến hiệu lực, hiệu quả của các chính sách được triển khai. Tác động của mặt trái kinh tế thị trường, sự thay đổi trong nhận thức và lối sống của một bộ phận thanh niên, cùng với những hạn chế trong cơ chế phối hợp và nguồn lực là những vấn đề cần được nhìn nhận một cách thẳng thắn. Việc xác định rõ các thách thức là bước đi tiên quyết để tìm ra giải pháp khắc phục, nhằm nâng cao chất lượng công tác thanh niên trong giai đoạn mới, đặc biệt là trong việc phát triển nguồn nhân lực trẻ Thăng Bình.
2.1. Nhận thức chưa đồng bộ và tình trạng khoán trắng cho Đoàn
Một trong những thách thức lớn nhất là nhận thức về vị trí, vai trò của công tác thanh niên chưa thực sự đồng bộ trong một bộ phận cán bộ, công chức. Điều này dẫn đến tình trạng một số phòng, ban, đơn vị xem đây là nhiệm vụ của riêng tổ chức Đoàn. Như tài liệu nghiên cứu đã chỉ ra, vẫn còn tình trạng "khoán trắng cho tổ chức Đoàn Thanh niên cấp huyện, cấp xã". Hệ quả là việc triển khai các chính sách thiếu sự vào cuộc quyết liệt của các ngành chức năng, làm giảm hiệu quả tổng thể. Công tác thanh niên cần được hiểu là một nhiệm vụ quản lý đa ngành, đòi hỏi sự tham gia của toàn hệ thống chính trị, chứ không chỉ là hoạt động phong trào đơn thuần.
2.2. Hạn chế về nguồn lực và chất lượng đội ngũ cán bộ chuyên trách
Nguồn lực dành cho công tác thanh niên, bao gồm cả tài chính và con người, còn nhiều hạn chế. Kinh phí cho các hoạt động thường bị lồng ghép, chưa có quy định rõ ràng về mức cấp thường xuyên. Đội ngũ cán bộ làm công tác thanh niên, đặc biệt ở cấp xã, phần lớn là kiêm nhiệm, chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ quản lý nhà nước. Mặc dù Huyện đoàn Thăng Bình đã có nhiều nỗ lực, nhưng năng lực tham mưu, đề xuất các sáng kiến, giải pháp cho chính quyền của một bộ phận cán bộ Đoàn còn yếu. Điều này ảnh hưởng đến việc xây dựng các kế hoạch, chương trình mang tính đột phá, đáp ứng kịp thời sự thay đổi nhanh chóng của thanh niên.
2.3. Tác động tiêu cực từ xã hội và vấn đề việc làm tệ nạn
Mặt trái của kinh tế thị trường và sự du nhập của các luồng văn hóa ngoại lai đã tác động tiêu cực đến một bộ phận thanh niên. Lối sống thực dụng, thờ ơ với chính trị, sa vào tệ nạn xã hội đang là vấn đề nhức nhối. Tình trạng thiếu việc làm ổn định, đặc biệt là sau đào tạo nghề cho thanh niên, cũng là một áp lực lớn. Lực lượng thanh niên đi làm ăn xa ngày càng tăng, gây khó khăn cho công tác quản lý và tập hợp. Do đó, công tác phòng chống tệ nạn xã hội trong thanh niên và hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp lập nghiệp trở thành những nhiệm vụ cấp bách nhưng cũng đầy thách thức đối với các cơ quan quản lý tại địa phương.
III. Giải pháp hoàn thiện cơ chế quản lý công tác thanh niên
Để vượt qua các thách thức, việc hoàn thiện cơ chế quản lý công tác thanh niên là yêu cầu cấp thiết. Các giải pháp cần tập trung vào việc nâng cao nhận thức, xác định rõ trách nhiệm của từng chủ thể, và xây dựng một hành lang pháp lý đủ mạnh ở cấp địa phương. UBND huyện Thăng Bình cần đóng vai trò hạt nhân trong việc chỉ đạo, điều phối, đảm bảo sự phối hợp nhịp nhàng giữa các phòng, ban và tổ chức Đoàn thể. Một cơ chế vận hành trơn tru sẽ giúp các chính sách phát triển thanh niên Thăng Bình đi vào cuộc sống một cách thực chất, tránh được sự chồng chéo hoặc bỏ sót nhiệm vụ, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước trên địa bàn.
3.1. Nâng cao nhận thức và xác định rõ trách nhiệm của các chủ thể
Giải pháp nền tảng là phải thay đổi căn bản nhận thức của đội ngũ cán bộ, đảng viên về tầm quan trọng của công tác thanh niên. Cần quán triệt rằng đây là nhiệm vụ của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng. Vai trò của chính quyền huyện Thăng Bình phải được thể hiện qua việc ban hành quy chế phối hợp cụ thể, phân công rõ ràng trách nhiệm cho từng phòng, ban chuyên môn trong việc thực hiện các mục tiêu của chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam. Ví dụ, Phòng Lao động - Thương binh và Xã hội chịu trách nhiệm chính về đào tạo nghề và việc làm, Phòng Văn hóa - Thông tin đảm nhiệm các hoạt động văn hóa, giải trí lành mạnh. Chấm dứt tình trạng xem đây là nhiệm vụ của riêng tổ chức Đoàn.
3.2. Xây dựng và ban hành các chính sách đặc thù cho thanh niên
Dù đã có khung pháp lý chung, Thăng Bình cần nghiên cứu và ban hành các chính sách đặc thù, phù hợp với đặc điểm của địa phương. Cần có những quy định cụ thể hơn về hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp lập nghiệp, chẳng hạn như chính sách ưu đãi về vốn vay, mặt bằng sản xuất, xúc tiến thương mại. Bên cạnh đó, cần có đề án riêng về đào tạo nghề cho thanh niên gắn với nhu cầu của các doanh nghiệp trên địa bàn và trong các khu công nghiệp lân cận. Việc xây dựng chính sách phải dựa trên khảo sát thực tế, lắng nghe nguyện vọng của thanh niên, có thể thông qua các buổi đối thoại giữa lãnh đạo và thanh niên.
3.3. Tăng cường công tác kiểm tra giám sát và đánh giá định kỳ
Để đảm bảo các chính sách được thực thi hiệu quả, công tác kiểm tra, thanh tra và giám sát cần được tiến hành thường xuyên và nghiêm túc. HĐND và UBND huyện cần xây dựng kế hoạch giám sát việc thực hiện Luật Thanh niên 2020 và các chương trình, kế hoạch phát triển thanh niên tại các xã, thị trấn và các cơ quan, đơn vị. Kết quả kiểm tra phải được công khai, làm cơ sở để đánh giá, xếp loại thi đua và kịp thời chấn chỉnh những sai phạm, yếu kém. Hoạt động này không chỉ giúp nâng cao trách nhiệm của các đơn vị mà còn cung cấp thông tin phản hồi quan trọng để điều chỉnh chính sách cho phù hợp với thực tiễn.
IV. Phương pháp phát triển nguồn nhân lực trẻ tại huyện Thăng Bình
Phát triển nguồn nhân lực trẻ Thăng Bình vừa là mục tiêu, vừa là động lực cho sự phát triển bền vững của huyện. Quản lý nhà nước về công tác thanh niên phải hướng đến việc trang bị cho thế hệ trẻ đầy đủ kiến thức, kỹ năng và phẩm chất để họ có thể lập thân, lập nghiệp và cống hiến. Các phương pháp cần được triển khai đồng bộ, từ giáo dục trong nhà trường đến đào tạo nghề và tạo môi trường cho thanh niên rèn luyện. Đặc biệt, việc kết nối giữa đào tạo và nhu cầu thị trường lao động, khuyến khích tinh thần đổi mới sáng tạo, và tổ chức các hoạt động tình nguyện là những trụ cột quan trọng để xây dựng một thế hệ thanh niên Thăng Bình "vừa hồng, vừa chuyên".
4.1. Đổi mới chương trình đào tạo nghề gắn với nhu cầu thị trường
Chương trình đào tạo nghề cho thanh niên cần được đổi mới mạnh mẽ theo hướng đáp ứng nhu cầu thực tế của doanh nghiệp và xã hội. Thay vì đào tạo dàn trải, cần tập trung vào các ngành nghề mà huyện và tỉnh Quảng Nam có lợi thế hoặc đang thiếu hụt lao động. Tăng cường hợp tác giữa các cơ sở giáo dục nghề nghiệp với doanh nghiệp để xây dựng chương trình, tổ chức thực tập và cam kết đầu ra cho học viên. Đồng thời, cần đẩy mạnh công tác tư vấn, hướng nghiệp ngay từ bậc phổ thông để thanh niên có định hướng rõ ràng, lựa chọn ngành nghề phù hợp với năng lực và sở thích, tránh tình trạng học xong không tìm được việc làm.
4.2. Thúc đẩy phong trào thanh niên khởi nghiệp lập nghiệp
Để tạo ra động lực phát triển kinh tế, chính quyền cần có chính sách đột phá nhằm thúc đẩy và hỗ trợ thanh niên khởi nghiệp lập nghiệp. Điều này bao gồm việc thành lập các quỹ hỗ trợ khởi nghiệp, tổ chức các cuộc thi ý tưởng sáng tạo, xây dựng các không gian làm việc chung (co-working space). UBND huyện Thăng Bình có thể phối hợp với các ngân hàng để đơn giản hóa thủ tục vay vốn cho các dự án khởi nghiệp khả thi. Bên cạnh đó, tổ chức các lớp tập huấn về kỹ năng quản trị kinh doanh, marketing, quản lý tài chính là rất cần thiết để trang bị kiến thức cho các bạn trẻ trước khi bắt đầu con đường kinh doanh.
4.3. Tổ chức các hoạt động tình nguyện và rèn luyện kỹ năng sống
Các hoạt động tình nguyện không chỉ mang lại giá trị cho cộng đồng mà còn là môi trường lý tưởng để thanh niên rèn luyện kỹ năng sống, tinh thần trách nhiệm và khả năng làm việc nhóm. Huyện đoàn Thăng Bình cần tiếp tục phát huy các mô hình hiệu quả như "Mùa hè xanh", "Tiếp sức mùa thi", "Thắp sáng đường quê". Chính quyền cần hỗ trợ kinh phí và tạo cơ chế để các hoạt động này được triển khai sâu rộng. Song song đó, cần lồng ghép các chương trình giáo dục kỹ năng sống, kỹ năng mềm vào hoạt động của Đoàn, Hội và cả trong trường học, giúp thanh niên tự tin, bản lĩnh hơn khi bước vào đời.
V. Đánh giá kết quả quản lý công tác thanh niên tại Thăng Bình
Việc đánh giá thực trạng quản lý nhà nước về công tác thanh niên tại Thăng Bình cho thấy bức tranh đa chiều với những thành tựu nổi bật và các mặt còn tồn tại. Trong giai đoạn vừa qua, nhờ sự quan tâm chỉ đạo của các cấp ủy Đảng và chính quyền, hệ thống chính sách từng bước được hoàn thiện, tạo điều kiện cho thanh niên phát triển. Nhiều phong trào do Huyện đoàn Thăng Bình phát động đã thu hút đông đảo thanh niên tham gia, góp phần tích cực vào việc xây dựng nông thôn mới và phát triển kinh tế - xã hội. Tuy nhiên, việc triển khai chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam tại địa phương vẫn còn một số chỉ tiêu chưa đạt kỳ vọng. Đánh giá khách quan các kết quả này là cơ sở để phát huy ưu điểm và khắc phục hạn chế.
5.1. Những thành tựu nổi bật trong công tác đoàn và phong trào
Thành tựu rõ nét nhất là sự lớn mạnh của công tác đoàn và phong trào thanh thiếu nhi. Các chương trình như "Thanh niên tình nguyện", "Tuổi trẻ sáng tạo", "Tuổi trẻ xung kích bảo vệ Tổ quốc" đã được triển khai hiệu quả, tạo dấu ấn xã hội sâu sắc. Nhiều mô hình thanh niên làm kinh tế giỏi, các câu lạc bộ phòng chống tội phạm đã xuất hiện và nhân rộng, góp phần ổn định an ninh trật tự và phát triển kinh tế địa phương. Công tác giáo dục chính trị, tư tưởng, truyền thống được chú trọng, giúp nâng cao nhận thức và lòng yêu nước cho thế hệ trẻ. Đặc biệt, các buổi đối thoại giữa lãnh đạo và thanh niên được tổ chức định kỳ đã tạo kênh thông tin hai chiều hiệu quả, giúp giải quyết kịp thời nhiều vướng mắc.
5.2. Kết quả triển khai chính sách phát triển thanh niên Thăng Bình
Việc triển khai các chính sách phát triển thanh niên Thăng Bình đã đạt được những kết quả ban đầu đáng ghi nhận. Theo tài liệu, các chương trình về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trẻ, hỗ trợ học tập, phổ cập giáo dục đã được thực hiện tốt. Tỷ lệ thanh niên hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông đạt mức cao. Các đề án về đào tạo nghề, giải quyết việc làm đã góp phần giảm tỷ lệ thất nghiệp trong thanh niên. Tuy nhiên, một số chỉ tiêu trong giai đoạn 2016-2020 còn khiêm tốn, như tỷ lệ lao động trẻ qua đào tạo có việc làm còn thấp. Điều này cho thấy chính sách đã có nhưng hiệu quả thực thi cần được cải thiện hơn nữa.
5.3. Hạn chế trong việc cụ thể hóa chiến lược và bố trí nguồn lực
Hạn chế lớn nhất trong thực tiễn là việc cụ thể hóa các mục tiêu của chiến lược phát triển thanh niên Việt Nam thành các kế hoạch khả thi ở một số phòng, ban còn chậm và mang tính hình thức. Nhiều đơn vị chưa chủ động xây dựng chương trình hành động riêng cho ngành mình. Vấn đề nguồn lực vẫn là một rào cản. Kinh phí dành cho công tác thanh niên chưa được ưu tiên đúng mức, cơ sở vật chất cho các hoạt động của thanh niên còn thiếu thốn. Việc thiếu một công chức chuyên trách về công tác thanh niên tại Phòng Nội vụ cũng gây khó khăn cho công tác tham mưu, tổng hợp và điều phối chung trên toàn huyện.
