Căn Cứ Ly Hôn Trong Pháp Luật Việt Nam: Một Nghiên Cứu Toàn Diện

Luận văn bắt đầu bằng việc phân tích khái niệm ly hôn dưới nhiều góc độ. Ly hôn được định nghĩa là sự chấm dứt quan hệ vợ chồng trước pháp luật, là một quyền nhân thân cơ bản của con người, đồng thời cũng là một hiện tượng xã hội. Luận văn trích dẫn Điều 23 Công ước Quốc tế về các Quyền Dân sự và Chính trị (ICCPR) để khẳng định quyền kết hôn và ly hôn là quyền tự do của mỗi cá nhân. Theo đó, nhà nước có trách nhiệm đảm bảo quyền này thông qua hệ thống pháp luật. Luận văn cũng phân tích sự thay đổi trong khái niệm ly hôn qua các phiên bản Luật Hôn nhân và Gia đình, từ năm 2000 đến 2014. Sự thay đổi này cho thấy xu hướng đơn giản hóa và tập trung vào bản chất của ly hôn là chấm dứt quan hệ vợ chồng theo phán quyết của tòa án.

1.2. Về căn cứ ly hôn, luận văn nhấn mạnh vai trò của tòa án trong việc xác định căn cứ này. Căn cứ ly hôn được coi là khung pháp lý quan trọng giúp tòa án giải quyết các vụ việc ly hôn một cách chính xác, hạn chế hậu quả tiêu cực. Luận văn cũng đề cập đến sự cần thiết phải nghiên cứu, tìm tòi của các nhà làm luật để tìm ra cơ sở đúng đắn, khách quan, phù hợp với điều kiện kinh tế, xã hội của mỗi thời kỳ. Việc xác định chính xác căn cứ ly hôn là tiền đề quan trọng để các quy định về ly hôn phản ánh đúng bản chất, hỗ trợ việc giải quyết ly hôn của cơ quan có thẩm quyền.

Luận văn tiếp tục bằng việc khảo sát căn cứ ly hôn qua các thời kỳ lịch sử của pháp luật Việt Nam, từ thời kỳ phong kiến đến nay. Thời kỳ phong kiến chịu ảnh hưởng sâu sắc của Nho giáo, trong khi thời kỳ Pháp thuộc lại chịu tác động của pháp luật phương Tây. Luận văn phân tích những điểm giống và khác biệt trong quy định về căn cứ ly hôn giữa các giai đoạn, qua đó làm nổi bật tính kế thừa và phát triển của pháp luật Việt Nam. Việc so sánh với quy định của một số quốc gia khác cũng được đề cập để làm rõ bối cảnh và xu hướng chung của pháp luật quốc tế về ly hôn. Phần này cho thấy sự vận động và hoàn thiện của pháp luật Việt Nam trong việc điều chỉnh quan hệ hôn nhân và gia đình, hướng tới việc bảo vệ quyền lợi của các bên liên quan, đặc biệt là phụ nữ và trẻ em.

Luận văn đi sâu vào phân tích Điều 55 và 56 của Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014, là những điều khoản quy định về căn cứ ly hôn hiện hành. Luận văn phân tích các trường hợp ly hôn theo quy định, bao gồm trường hợp thuận tình ly hôn và trường hợp ly hôn do một bên yêu cầu. Đặc biệt, luận văn nhấn mạnh đến tình trạng "vợ chồng trầm trọng, đời sống chung không thể kéo dài, mục đích của hôn nhân không đạt được" là căn cứ ly hôn chủ yếu hiện nay. Qua phân tích thực tiễn áp dụng, luận văn chỉ ra những kết quả đạt được cũng như những vướng mắc, bất cập. Một số khó khăn được nêu ra bao gồm việc xác định thế nào là "tình trạng trầm trọng", sự khác biệt trong quan điểm của các thẩm phán khi áp dụng luật, và thiếu văn bản hướng dẫn cụ thể. Điều này dẫn đến việc áp dụng luật không thống nhất và gây khó khăn cho các bên liên quan.

Dựa trên những phân tích và đánh giá ở các chương trước, luận văn đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực hiện pháp luật về căn cứ ly hôn. Các kiến nghị tập trung vào việc làm rõ các quy định của pháp luật, cụ thể hóa các khái niệm như "tình trạng trầm trọng", bổ sung văn bản hướng dẫn chi tiết. Bên cạnh đó, luận văn cũng đề xuất các giải pháp nâng cao trình độ, kỹ năng và đạo đức của người xét xử, cũng như nâng cao hiểu biết pháp luật cho người dân về ly hôn và căn cứ ly hôn. Mục tiêu cuối cùng là đảm bảo việc áp dụng luật được khách quan, công bằng, đúng đắn, góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan trong các vụ việc ly hôn.