I. Khái niệm và phân loại ly hôn
Luận văn bắt đầu bằng việc làm rõ khái niệm ly hôn và thuận tình ly hôn. Ly hôn được định nghĩa là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Luận văn phân biệt hai loại ly hôn: thuận tình ly hôn và ly hôn theo yêu cầu của một bên (đơn phương ly hôn). Thuận tình ly hôn xảy ra khi cả vợ và chồng đều đồng ý chấm dứt hôn nhân và đã thỏa thuận về tài sản, con cái. Tòa án sẽ công nhận sự thỏa thuận này nếu đảm bảo quyền lợi của vợ và con. Ngược lại, ly hôn đơn phương diễn ra khi chỉ một bên yêu cầu ly hôn và thường xuất phát từ các mâu thuẫn, bạo lực gia đình, hoặc vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ hôn nhân. Luận văn nhấn mạnh vào sự khác biệt về thủ tục giải quyết giữa hai loại ly hôn này, trong đó thuận tình ly hôn được giải quyết theo thủ tục giải quyết việc dân sự, còn ly hôn đơn phương được giải quyết theo thủ tục giải quyết vụ án ly hôn. Ví dụ, luận văn trích dẫn Điều 55 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014: "Trong trường hợp vợ chồng cùng yêu cầu ly hôn, nếu xét thấy hai bên thật sự tự nguyện ly hôn và đã thỏa thuận về việc chia tài sản, việc trông nom, nuôi dưỡng, chăm sóc, giáo dục con trên cơ sở bảo đảm quyền lợi chính đáng của vợ và con thì Tòa án công nhận thuận tình ly hôn."
II. Thủ tục hòa giải trong ly hôn
Luận văn đi sâu vào phân tích thủ tục hòa giải trong các vụ án ly hôn, đặc biệt là ly hôn đơn phương. Hòa giải được xem là một biện pháp hữu hiệu để giải quyết tranh chấp dân sự, giúp hàn gắn mối quan hệ giữa các bên. Luận văn khẳng định hòa giải là thủ tục bắt buộc trong các vụ án ly hôn theo quy định của BLTTDS hiện hành. Tuy nhiên, thực tiễn áp dụng vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc do các quy định chưa thống nhất, hướng dẫn chưa rõ ràng, và việc tuyên truyền pháp luật còn hạn chế. Luận văn cũng phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng hòa giải như thái độ của các đương sự, kỹ năng của cán bộ hòa giải, và các quy định pháp luật liên quan. Một điểm đáng chú ý là luận văn chỉ tập trung vào thủ tục hòa giải theo BLTTDS năm 2015, không đề cập đến hòa giải theo Luật Hòa giải, Đối thoại tại Tòa án năm 2020. Điều này cho thấy luận văn tập trung vào giai đoạn trước khi Luật Hòa giải, Đối thoại tại Tòa án có hiệu lực.
III. Thực tiễn hòa giải ly hôn tại Tòa án nhân dân tỉnh Lạng Sơn
Luận văn khảo sát thực tiễn áp dụng thủ tục hòa giải ly hôn tại các Tòa án nhân dân tỉnh Lạng Sơn từ năm 2015 đến 2020. Dựa trên số liệu thống kê và phân tích thực tế, luận văn chỉ ra những tồn tại, khó khăn trong công tác hòa giải như tỷ lệ hòa giải thành công còn thấp, nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế, và kỹ năng hòa giải của cán bộ Tòa án chưa đáp ứng yêu cầu. Luận văn cũng phân tích bối cảnh kinh tế - xã hội của tỉnh Lạng Sơn và ảnh hưởng của nó đến tình hình ly hôn và hiệu quả hòa giải. Việc lựa chọn tỉnh Lạng Sơn làm địa bàn nghiên cứu giúp luận văn có cái nhìn cụ thể, sát thực về thực tiễn áp dụng pháp luật tại một địa phương cụ thể.
IV. Kiến nghị và giải pháp nâng cao hiệu quả hòa giải
Dựa trên những phân tích về lý luận và thực tiễn, luận văn đưa ra một số kiến nghị nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả công tác hòa giải ly hôn. Về hoàn thiện pháp luật, luận văn đề xuất cần sửa đổi, bổ sung một số quy định trong BLTTDS và Luật Hôn nhân và Gia đình để đảm bảo tính thống nhất, rõ ràng, và dễ áp dụng. Về nâng cao hiệu quả công tác hòa giải, luận văn đề xuất tăng cường đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ hòa giải, đẩy mạnh công tác tuyên truyền pháp luật cho người dân, và áp dụng các biện pháp hỗ trợ tâm lý cho các đương sự. Những kiến nghị này mang tính thực tiễn cao, góp phần nâng cao hiệu quả giải quyết các vụ án ly hôn, giảm thiểu những tác động tiêu cực đến gia đình và xã hội.
