I. Khái niệm và đặc điểm quyền nhân thân của vợ chồng
Luận văn bắt đầu bằng việc khẳng định tầm quan trọng của con người và quyền con người, đặc biệt là quyền nhân thân, trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Khái niệm "quyền nhân thân" được trích dẫn từ Bộ luật Dân sự năm 2015, nhấn mạnh tính gắn liền với cá nhân và không thể chuyển giao. Luận văn sau đó đi vào định nghĩa "vợ chồng" là những người đã kết hôn, tham gia vào quan hệ hôn nhân hợp pháp. Sự kiện kết hôn, được thực hiện thông qua đăng ký hoặc công nhận sống chung như vợ chồng trước ngày 03/01/1987, là điều kiện tiên quyết để phát sinh quyền nhân thân của vợ chồng.
1.1. Khái niệm Luận văn lập luận rằng quyền nhân thân của vợ chồng bản chất là quyền nhân thân của cá nhân được mở rộng trong quan hệ hôn nhân. Việc kết hôn không làm mất đi quyền nhân thân cá nhân mà bổ sung thêm những quyền mới gắn liền với quan hệ vợ chồng. Từ đó, luận văn đưa ra khái niệm quyền nhân thân của vợ chồng: "...là những quyền gắn liền với các giá trị tinh thần của vợ, chồng trong quan hệ hôn nhân, không trị giá được bằng tiền, không chuyển giao được cho người khác, phát sinh và tồn tại bình đẳng giữa vợ và chồng trên cơ sở hôn nhân hợp pháp, được pháp luật ghi nhận và bảo vệ."
1.2. Đặc điểm Luận văn chỉ ra rằng quyền nhân thân của vợ chồng mang đặc điểm của quyền nhân thân cá nhân, đồng thời có những đặc điểm riêng. Thứ nhất, quyền này phát sinh trên cơ sở hôn nhân hợp pháp và tồn tại trong suốt thời kỳ hôn nhân. Hôn nhân chấm dứt thì quyền nhân thân của vợ chồng cũng chấm dứt. Thứ hai, quyền nhân thân của vợ chồng là giá trị tinh thần, phi tài sản, đem lại lợi ích về tình thân, hạnh phúc, không thể định giá bằng tiền. Những lợi ích này là nền tảng cho một gia đình ấm no, hạnh phúc và bền vững.
II. Nội dung quyền nhân thân của vợ chồng theo Luật HN GĐ năm 2014
Chương này phân tích các quyền nhân thân cụ thể được quy định trong Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014. Dựa trên nội dung của tài liệu, có thể suy đoán luận văn sẽ phân tích các nhóm quyền sau:
2.1. Quyền thể hiện mối liên hệ tình cảm:
- Quyền được yêu thương, chăm sóc: Đây là quyền cơ bản, thể hiện sự quan tâm, chia sẻ giữa vợ chồng. Luật HN&GĐ năm 2014 nhấn mạnh nghĩa vụ yêu thương, chăm sóc lẫn nhau của vợ chồng.
- Quyền được sống chung: Vợ chồng có quyền sống chung với nhau, cùng nhau xây dựng gia đình. Tuy nhiên, luật cũng công nhận quyền sống riêng trong một số trường hợp đặc biệt.
2.2. Quyền tự do, dân chủ, bình đẳng:
- Quyền bình đẳng trong quan hệ với con chung: Vợ chồng có quyền và nghĩa vụ ngang nhau trong việc nuôi dạy, chăm sóc con cái.
- Quyền tự do lựa chọn chỗ ở, nơi cư trú.
- Quyền tự do lựa chọn tín ngưỡng, tôn giáo.
- Quyền được học tập, làm việc, tham gia hoạt động chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội.
2.3. Quyền đại diện.
2.4. Các quyền nhân thân khác:
- Quyền yêu cầu tuyên bố việc kết hôn trái pháp luật.
- Quyền yêu cầu buộc bên vợ/chồng chấm dứt hành vi chung sống như vợ chồng với người khác.
- Quyền yêu cầu ly hôn.
III. Thực tiễn thực hiện và giải pháp nâng cao hiệu quả
Chương này tập trung phân tích thực tiễn áp dụng Luật HN&GĐ năm 2014 liên quan đến quyền nhân thân của vợ chồng, chỉ ra những kết quả đạt được, tồn tại, vướng mắc và nguyên nhân. Dựa trên phần mở đầu, có thể dự đoán luận văn sẽ đề cập đến những vấn đề sau:
3.1. Kết quả đạt được: Nhận thức về quyền nhân thân của vợ chồng được nâng cao, góp phần vào sự ổn định của các quan hệ hôn nhân và gia đình.
3.2. Tồn tại, vướng mắc: Luận văn có thể sẽ phân tích các hạn chế của luật như việc thiếu sót trong quy định nghĩa vụ chung thủy, chưa dự liệu chế định ly thân. Bên cạnh đó, thực tiễn còn tồn tại bất bình đẳng trong việc thực hiện quyền nhân thân, tình trạng bạo lực gia đình vẫn còn diễn ra phổ biến, vấn đề không chung thủy ngày càng gia tăng, nhiều cặp vợ chồng tự ý ly thân mà không thông qua pháp luật.
3.3. Nguyên nhân: Luận văn sẽ đi sâu phân tích nguyên nhân của những tồn tại, vướng mắc, có thể bao gồm cả nguyên nhân chủ quan và khách quan như nhận thức pháp luật của người dân, khó khăn trong việc thực thi pháp luật, những lỗ hổng trong quy định của pháp luật.
3.4. Giải pháp: Từ những phân tích trên, luận văn sẽ đề xuất các giải pháp hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả thực thi quyền nhân thân của vợ chồng. Các giải pháp có thể bao gồm hoàn thiện hệ thống pháp luật, tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục pháp luật, nâng cao năng lực của cơ quan thực thi pháp luật, xây dựng các cơ chế hỗ trợ, bảo vệ nạn nhân của bạo lực gia đình.
IV. Đánh giá chung
Phần này tổng hợp lại những nội dung chính của luận văn, đánh giá tính cấp thiết, ý nghĩa khoa học và thực tiễn của đề tài nghiên cứu. Luận văn được đánh giá là nghiên cứu có hệ thống, toàn diện về lý luận và thực tiễn quyền nhân thân của vợ chồng theo Luật HN&GĐ năm 2014. Việc phân tích những tồn tại, hạn chế và đề xuất giải pháp được kỳ vọng sẽ đóng góp vào việc hoàn thiện pháp luật, nâng cao hiệu quả bảo vệ quyền nhân thân của vợ chồng, góp phần xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc. Đề tài có tính thời sự và ý nghĩa thực tiễn cao trong bối cảnh xã hội hiện nay.
