Phân Chia Tài Sản Chung Của Vợ Chồng Khi Ly Hôn Theo Luật Hôn Nhân và Gia Đình 2014 Tại Huyện Ba Tơ, Quảng Ngãi

Luận văn Thạc sĩ Luật học "Phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn theo Luật Hôn nhân và gia đình năm 2014 từ thực tiễn huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi" đã đi sâu phân tích khái niệm “tài sản” dưới nhiều góc độ khác nhau, từ Bộ luật Dân sự 2015, Tiêu chuẩn Thẩm định giá Việt Nam số 12 đến cả Wikipedia. Luận văn khẳng định tài sản là “vật, tiền, giấy tờ có giá và những của cải vật chất có giá trị trong việc sản xuất hoặc tiêu dùng”, bao gồm cả bất động sản và động sản. Từ đó, luận văn định nghĩa tài sản chung của vợ chồng là tài sản thuộc sở hữu chung hợp nhất, vợ chồng có quyền nghĩa vụ ngang nhau trong việc chiếm hữu, sử dụng và định đoạt. Luận văn cũng nhấn mạnh việc xác định tài sản chung dựa trên Luật Hôn nhân và Gia đình 2014, điều 33, bao gồm tài sản do vợ chồng tạo ra, thu nhập, hoa lợi, lợi tức từ tài sản riêng, tài sản thừa kế chung, được tặng cho chung, và tài sản khác mà vợ chồng thỏa thuận là tài sản chung. Điểm đáng chú ý là quyền sử dụng đất được coi là tài sản chung trừ khi được thừa kế riêng, tặng cho riêng hoặc mua bằng tài sản riêng. Một điểm quan trọng được đề cập là khi không có căn cứ chứng minh tài sản là riêng thì sẽ được coi là tài sản chung. Điều này cho thấy luận văn đã bám sát quy định của pháp luật để làm rõ khái niệm và đặc điểm của tài sản chung vợ chồng, tạo tiền đề cho việc phân chia khi ly hôn.

Luận văn đã phân tích thực trạng pháp luật về phân chia tài sản chung, đồng thời khảo sát thực tiễn áp dụng tại huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi, một địa phương có tỷ lệ ly hôn khá cao (42,7% số án thụ lý). Mặc dù Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 đã có những quy định cụ thể, nhưng thực tiễn áp dụng vẫn gặp nhiều khó khăn, đặc biệt là ở khu vực miền núi với đặc thù dân tộc thiểu số chiếm đa số như huyện Ba Tơ. Luận văn chỉ ra những khó khăn, vướng mắc trong việc chứng minh tài sản riêng, việc thỏa thuận phân chia tài sản, cũng như nhận thức pháp luật của người dân còn hạn chế. Việc thiếu hiểu biết về luật, thủ tục hành chính phức tạp, và khó khăn trong việc thu thập chứng cứ là những trở ngại lớn. Đặc biệt, với những trường hợp tài sản chung gắn liền với phong tục tập quán địa phương, việc áp dụng pháp luật càng thêm phức tạp. Chính vì vậy, luận văn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tuyên truyền, phổ biến pháp luật, nâng cao nhận thức cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số, để đảm bảo quyền lợi của họ trong quá trình phân chia tài sản khi ly hôn.

Dựa trên những phân tích về lý luận và thực tiễn, luận văn đề xuất các phương hướng và giải pháp hoàn thiện pháp luật về phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn. Một trong những đề xuất quan trọng là đơn giản hóa thủ tục hành chính, tăng cường hỗ trợ pháp lý cho người dân, đặc biệt là đồng bào dân tộc thiểu số. Luận văn cũng đề xuất cần có những quy định rõ ràng hơn về việc chứng minh tài sản riêng, cũng như cơ chế hòa giải, thương lượng hiệu quả để giảm thiểu tranh chấp. Việc đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ cho cán bộ tư pháp ở địa phương cũng được nhấn mạnh để nâng cao chất lượng giải quyết các vụ việc liên quan đến phân chia tài sản. Luận văn cũng đề cập đến việc nghiên cứu, bổ sung các quy định phù hợp với đặc thù của từng vùng miền, đặc biệt là các vùng đồng bào dân tộc thiểu số, để đảm bảo tính công bằng và hiệu quả của pháp luật. Những đề xuất này mang tính thực tiễn cao, hướng đến việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của các bên liên quan, góp phần xây dựng một xã hội công bằng và văn minh.

Luận văn mang giá trị cả về lý luận và thực tiễn. Về mặt lý luận, luận văn đã hệ thống hóa các quy định của pháp luật về phân chia tài sản chung của vợ chồng khi ly hôn, làm rõ những vấn đề lý luận liên quan, đồng thời phân tích những điểm còn chưa rõ, chưa thống nhất. Về mặt thực tiễn, luận văn đã khảo sát, đánh giá thực trạng áp dụng pháp luật tại huyện Ba Tơ, tỉnh Quảng Ngãi, từ đó đưa ra những kiến nghị, đề xuất cụ thể để hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả áp dụng. Nghiên cứu này có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan chức năng trong việc xây dựng, hoàn thiện chính sách pháp luật về hôn nhân và gia đình, cũng như hướng dẫn cho các cặp vợ chồng trong việc giải quyết các vấn đề liên quan đến tài sản khi ly hôn. Đặc biệt, việc tập trung nghiên cứu vào thực tiễn tại huyện Ba Tơ, một địa phương có nhiều đồng bào dân tộc thiểu số, càng làm tăng giá trị thực tiễn của luận văn, góp phần đảm bảo công bằng xã hội và quyền lợi của người dân, đặc biệt là những người yếu thế. Luận văn cũng góp phần nâng cao nhận thức pháp luật cho cộng đồng, góp phần xây dựng một xã hội pháp quyền, công bằng và văn minh.