I. Khái quát về ly hôn và ly hôn có yếu tố nước ngoài
Luận văn bắt đầu bằng việc khẳng định ly hôn là một mặt trái nhưng không thể thiếu của hôn nhân, đồng thời là một phần của quyền tự do hôn nhân. Luận văn trích dẫn Bộ luật Dân sự năm 2005 và 2015 để làm rõ quyền ly hôn của cá nhân, đồng thời chỉ ra rằng cả hai bộ luật này đều không định nghĩa “ly hôn”. Định nghĩa này chỉ được tìm thấy trong Luật Hôn nhân và Gia đình năm 2014: “Ly hôn là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng theo bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án”.
Luận văn tiếp tục phân tích ly hôn dưới góc độ xã hội và pháp lý. Về mặt xã hội, ly hôn được xem là giải pháp cho khủng hoảng hôn nhân khi tình cảm vợ chồng không còn. Về mặt pháp lý, quan hệ vợ chồng chỉ chấm dứt khi có phán quyết của tòa án. Tác giả nhấn mạnh rằng ngay cả khi vợ chồng không còn tình cảm và sống ly thân nhưng chưa có quyết định của tòa án thì về mặt pháp lý họ vẫn là vợ chồng. Tòa án là cơ quan duy nhất có thẩm quyền ra phán quyết chấm dứt quan hệ hôn nhân, dưới hình thức bản án hoặc quyết định.
Về ly hôn có yếu tố nước ngoài, luận văn chỉ ra rằng pháp luật Việt Nam chưa có định nghĩa cụ thể. Tác giả dựa vào quy định về quan hệ hôn nhân và gia đình có yếu tố nước ngoài tại Khoản 2 Điều 663 Bộ luật Dân sự 2015 và Khoản 25 Điều 3 Luật Hôn nhân và Gia đình 2014 để phân tích và đề xuất một định nghĩa cho “ly hôn có yếu tố nước ngoài”. Theo đó, luận văn đề xuất: “Ly hôn có yếu tố nước ngoài là việc chấm dứt quan hệ vợ chồng giữa vợ và chồng mà ít nhất một bên tham gia là người nước ngoài, người Việt Nam định cư ở nước ngoài; hoặc giữa công dân Việt Nam với nhau mà căn cứ để xác lập, thay đổi, chấm dứt quan hệ hôn nhân theo pháp luật nước ngoài, phát sinh tại nước ngoài hoặc tài sản liên quan đến việc ly hôn ở nước ngoài”.
II. Thực trạng tư pháp quốc tế Việt Nam về giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài
Chương này phân tích thực trạng áp dụng pháp luật Việt Nam và các hiệp định tương trợ tư pháp trong giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài. Luận văn phân tích các quy định của pháp luật Việt Nam về luật áp dụng, thẩm quyền, và thủ tục giải quyết. Những khó khăn, vướng mắc trong thực tiễn áp dụng được làm rõ, đặc biệt là trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng. Việc thiếu hướng dẫn cụ thể và thống nhất trong áp dụng pháp luật được chỉ ra là một hạn chế lớn. Ngoài ra, luận văn cũng phân tích thực trạng thực thi các hiệp định tương trợ tư pháp mà Việt Nam đã ký kết, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này.
III. Giải pháp nâng cao hiệu quả áp dụng pháp luật Việt Nam về giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài
Chương này tập trung vào việc đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện pháp luật và nâng cao hiệu quả giải quyết ly hôn có yếu tố nước ngoài. Luận văn nhấn mạnh sự cần thiết phải hoàn thiện pháp luật cho phù hợp với thực tiễn và các điều ước quốc tế mà Việt Nam là thành viên. Các giải pháp được đề xuất bao gồm: hoàn thiện hệ thống pháp luật về ly hôn có yếu tố nước ngoài; tăng cường hợp tác quốc tế; nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ tư pháp; đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật.
Một số giải pháp cụ thể được đề cập như: bổ sung định nghĩa “ly hôn có yếu tố nước ngoài” vào Luật Hôn nhân và Gia đình; hướng dẫn chi tiết về luật áp dụng, thẩm quyền và thủ tục giải quyết; tăng cường đào tạo chuyên môn cho thẩm phán, cán bộ tư pháp; đẩy mạnh hợp tác quốc tế thông qua việc ký kết, tham gia các điều ước quốc tế về tương trợ tư pháp. Luận văn cũng đề cập đến việc áp dụng công nghệ thông tin trong giải quyết các vụ việc ly hôn có yếu tố nước ngoài nhằm nâng cao hiệu quả và giảm thiểu thời gian, chi phí.
