Quản Lý Nhà Nước Đối Với Các Hợp Tác Xã Nông Nghiệp Trên Địa Bàn Tỉnh Yên Bái

• Tác giả: Vũ Dũng Tiến
• Người hướng dẫn: TS. Vũ Quỳnh Nam
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Quản Lý Nhà Nước Đối Với Hợp Tác Xã Nông Nghiệp Tại Yên Bái
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2020
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP
• 1.1. Một số vấn đề cơ bản về hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp
• 1.1.1. Khái niệm hợp tác xã, hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp
• 1.1.2. Khái niệm hợp tác xã
• 1.1.3. Khái niệm hợp tác xã nông nghiệp
• 1.1.4. Đặc điểm của hợp tác xã trong lĩnh vực nông nghiệp
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH YÊN BÁI
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TĂNG CƯỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƯỚC ĐỐI VỚI CÁC HỢP TÁC XÃ NÔNG NGHIỆP TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH YÊN BÁI
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Quản Lý Nhà Nước Với Hợp Tác Xã Nông Nghiệp

Hợp tác xã (HTX) đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn, nâng cao thu nhập cho nông dân và góp phần xây dựng nông thôn mới. Đảng và Nhà nước luôn quan tâm và có nhiều chính sách phát triển HTX nói chung và hợp tác xã nông nghiệp nói riêng. Đại hội Đảng khóa XII khẳng định khuyến khích phát triển bền vững kinh tế hợp tác, nòng cốt là HTX với nhiều hình thức liên kết, hợp tác đa dạng. Yên Bái, một tỉnh miền núi phía Bắc, có nền kinh tế chủ yếu là nông, lâm nghiệp và thủy sản. Đến năm 2019, tỉnh có 415 HTX, trong đó HTX nông lâm nghiệp, thủy sản chiếm 60%, thu hút 4.920 thành viên, với vốn đăng ký 330,2 tỷ đồng. Doanh thu bình quân đạt 1.480 triệu đồng/HTX, lợi nhuận 330 triệu đồng/HTX, và thu nhập bình quân của lao động thường xuyên là 3,5 triệu đồng/người/tháng. Tuy nhiên, sự phát triển của HTX nông nghiệp tại Yên Bái vẫn còn nhiều thách thức, đòi hỏi sự quản lý nhà nước hiệu quả.

1.1. Khái niệm và vai trò của Hợp Tác Xã Nông Nghiệp

Liên minh Hợp tác xã thế giới (ICA) định nghĩa HTX là tổ chức tự chủ của các cá nhân, hộ gia đình liên kết tự nguyện để đáp ứng nhu cầu chung về kinh tế, xã hội và văn hóa. Luật HTX năm 2012 của Việt Nam định nghĩa HTX là tổ chức kinh tế tập thể, đồng sở hữu, có tư cách pháp nhân, do ít nhất 07 thành viên tự nguyện thành lập. HTX nông nghiệp là một hình thức cụ thể của kinh tế tập thể, là tổ chức kinh tế của những người nông dân có nhu cầu và nguyện vọng, tự nguyện liên kết lại để phối hợp giúp đỡ nhau phát triển kinh tế hoặc đáp ứng tốt hơn các nhu cầu về đời sống của mỗi thành viên, tổ chức và hoạt động theo các nguyên tắc hoặc pháp luật quy định, có tư cách pháp nhân. Hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp là một nhu cầu khách quan, đó là con đường phát triển tất yếu của kinh tế hộ nông dân.

1.2. Đặc điểm nổi bật của Hợp Tác Xã Nông Nghiệp

HTX nông nghiệp có một số đặc điểm nổi bật. Thứ nhất, đây là tổ chức kinh tế hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, nhằm đáp ứng nhu cầu của nông dân về sản xuất, kinh doanh và tiêu thụ sản phẩm. Thứ hai, HTX thường có quy mô lớn, đông thành viên tham gia. Thứ ba, HTX có tư cách pháp nhân và chỉ chịu trách nhiệm trả nợ trong giới hạn tài sản của HTX. Thứ tư, HTX là một tổ chức kinh tế có tính dân chủ, mỗi thành viên có quyền tham gia quản lý và quyết định các vấn đề quan trọng của HTX.

II. Thách Thức Quản Lý Nhà Nước Với HTX Nông Nghiệp Yên Bái

Sự phát triển của HTX nông nghiệp tại tỉnh Yên Bái vẫn còn nhiều thách thức. Cạnh tranh thị trường, biến động giá cả, chất lượng vật tư nông nghiệp, nguồn đầu vào và đầu ra cho sản phẩm ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả hoạt động. Các HTX chưa có bước đột phá do khó khăn về vốn, cơ sở vật chất nghèo nàn, trình độ công nghệ lạc hậu, năng lực cán bộ quản lý còn hạn chế. Chính sách đối với cán bộ HTXNN còn nhiều bất cập, nhiều HTX hoạt động không đúng nguyên tắc, chưa tuân thủ Luật Hợp tác xã. Sự liên kết, hợp tác của các HTXNN chưa chặt chẽ, hiệu quả còn thấp. Việc xây dựng và phát triển HTX nông nghiệp ở nhiều địa phương chưa được quan tâm, chưa có nội dung hoạt động cụ thể trong kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chuyên trách quản lý nhà nước về kinh tế hợp tác, HTX trong nông nghiệp chưa đáp ứng yêu cầu.

2.1. Hạn chế về nguồn lực và năng lực của HTX

Các HTX nông nghiệp tại Yên Bái đang đối mặt với nhiều hạn chế về nguồn lực. Vốn đầu tư còn hạn hẹp, gây khó khăn cho việc mở rộng sản xuất và đầu tư vào công nghệ mới. Cơ sở vật chất kỹ thuật còn nghèo nàn, lạc hậu, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng sản phẩm. Năng lực quản lý của cán bộ HTX còn yếu, chưa đáp ứng được yêu cầu của thị trường. Trình độ công nghệ của các HTX còn lạc hậu, khó cạnh tranh với các doanh nghiệp khác.

2.2. Bất cập trong chính sách và liên kết hợp tác

Chính sách hỗ trợ cho HTX nông nghiệp còn nhiều bất cập, chưa thực sự tạo động lực cho sự phát triển. Nhiều HTX hoạt động không đúng nguyên tắc, chưa tuân thủ đầy đủ các quy định của Luật Hợp tác xã. Sự liên kết, hợp tác giữa các HTX còn lỏng lẻo, chưa tạo thành chuỗi giá trị hiệu quả. Việc xây dựng và phát triển HTX nông nghiệp ở nhiều địa phương chưa được quan tâm đúng mức.

2.3. Thiếu hụt nguồn nhân lực và đào tạo chuyên môn

Công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ chuyên trách quản lý nhà nước về kinh tế hợp tác, HTX trong nông nghiệp chưa đáp ứng được yêu cầu. Năng lực tổ chức quản lý còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả hoạt động của HTX. Thiếu nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao để đáp ứng yêu cầu phát triển của HTX nông nghiệp trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế.

III. Giải Pháp Quản Lý Nhà Nước Phát Triển HTX Nông Nghiệp

Để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp tại Yên Bái, cần có các giải pháp đồng bộ. Cần hoàn thiện hệ thống pháp luật về HTX, tạo môi trường pháp lý thuận lợi cho sự phát triển. Xây dựng và triển khai các chính sách hỗ trợ hiệu quả, tập trung vào các lĩnh vực như vốn, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của HTX, đảm bảo tuân thủ pháp luật. Đẩy mạnh liên kết, hợp tác giữa các HTX, tạo thành chuỗi giá trị sản phẩm. Nâng cao năng lực quản lý của cán bộ HTX, đáp ứng yêu cầu của thị trường.

3.1. Hoàn thiện hệ thống pháp luật và chính sách hỗ trợ

Cần rà soát, sửa đổi, bổ sung các văn bản pháp luật về hợp tác xã, đảm bảo phù hợp với thực tiễn và tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển. Xây dựng và triển khai các chính sách hỗ trợ hiệu quả, tập trung vào các lĩnh vực như vốn, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại. Đảm bảo tính minh bạch, công khai trong việc thực hiện các chính sách hỗ trợ.

3.2. Tăng cường kiểm tra giám sát và liên kết hợp tác

Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của HTX nông nghiệp, đảm bảo tuân thủ pháp luật và các quy định. Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Đẩy mạnh liên kết, hợp tác giữa các HTX, tạo thành chuỗi giá trị sản phẩm từ sản xuất đến tiêu thụ. Khuyến khích các HTX tham gia vào các chương trình, dự án phát triển kinh tế - xã hội của địa phương.

3.3. Nâng cao năng lực quản lý và đào tạo nguồn nhân lực

Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ HTX nông nghiệp. Chú trọng đào tạo về kỹ năng quản lý tài chính, marketing, quản lý chất lượng sản phẩm. Thu hút nguồn nhân lực có trình độ chuyên môn cao về làm việc tại các HTX. Tạo điều kiện cho cán bộ HTX tham quan, học tập kinh nghiệm tại các mô hình HTX thành công trong và ngoài nước.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Quản Lý Nhà Nước Tại Yên Bái

Tỉnh Yên Bái đã triển khai nhiều hoạt động quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp. Ban hành các văn bản pháp luật, chính sách hỗ trợ phát triển HTX. Xây dựng bộ máy quản lý nhà nước về HTX từ tỉnh đến cơ sở. Tổ chức các lớp đào tạo, bồi dưỡng cho cán bộ HTX. Kiểm tra, giám sát hoạt động của HTX. Tuy nhiên, hiệu quả của các hoạt động này còn hạn chế, cần có sự điều chỉnh và cải thiện để đáp ứng yêu cầu phát triển của HTX nông nghiệp trong giai đoạn mới. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các sở, ban, ngành và địa phương trong công tác quản lý nhà nước đối với HTX.

4.1. Thực trạng triển khai chính sách hỗ trợ HTX tại Yên Bái

Tỉnh Yên Bái đã ban hành nhiều chính sách hỗ trợ HTX nông nghiệp, như hỗ trợ về vốn, lãi suất, đào tạo, xúc tiến thương mại. Tuy nhiên, việc triển khai các chính sách này còn chậm, chưa đến được với nhiều HTX. Thủ tục hành chính còn rườm rà, gây khó khăn cho các HTX trong việc tiếp cận các nguồn hỗ trợ. Cần có sự đánh giá, rà soát lại các chính sách hỗ trợ để đảm bảo tính hiệu quả và phù hợp với thực tiễn.

4.2. Đánh giá hiệu quả công tác kiểm tra giám sát HTX

Công tác kiểm tra, giám sát hoạt động của HTX nông nghiệp đã được tăng cường, nhưng vẫn còn nhiều hạn chế. Số lượng các cuộc kiểm tra còn ít, chưa bao phủ hết các HTX. Nội dung kiểm tra còn đơn giản, chưa đi sâu vào các vấn đề trọng yếu. Cần có sự đổi mới trong công tác kiểm tra, giám sát để đảm bảo tính hiệu quả và phát hiện kịp thời các sai phạm.

4.3. Vai trò của Sở Nông nghiệp và PTNT Yên Bái

Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Yên Bái đóng vai trò quan trọng trong công tác quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp. Sở có trách nhiệm tham mưu cho UBND tỉnh về các chủ trương, chính sách phát triển HTX. Tổ chức triển khai các chương trình, dự án hỗ trợ HTX. Kiểm tra, giám sát hoạt động của HTX. Cần nâng cao năng lực của cán bộ Sở để đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong giai đoạn mới.

V. Kinh Nghiệm Quản Lý Nhà Nước HTX Nông Nghiệp Tiên Tiến

Nghiên cứu kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp của các tỉnh thành khác như Sơn La, Thái Nguyên giúp Yên Bái có thêm bài học quý báu. Các tỉnh này đã có nhiều mô hình quản lý hiệu quả, chính sách hỗ trợ thiết thực, và cách thức tổ chức hoạt động HTX sáng tạo. Việc học hỏi và áp dụng kinh nghiệm này cần được thực hiện một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của Yên Bái. Cần có sự so sánh, phân tích để lựa chọn những kinh nghiệm phù hợp nhất.

5.1. Bài học từ mô hình quản lý HTX ở Sơn La

Tỉnh Sơn La có nhiều kinh nghiệm hay trong công tác quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp. Sơn La đã xây dựng được hệ thống chính sách hỗ trợ đồng bộ, tập trung vào các lĩnh vực như phát triển sản phẩm chủ lực, xây dựng thương hiệu, xúc tiến thương mại. Sơn La cũng chú trọng đến công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ HTX, nâng cao năng lực quản lý và kỹ năng sản xuất.

5.2. Kinh nghiệm phát triển HTX kiểu mới tại Thái Nguyên

Tỉnh Thái Nguyên đã thành công trong việc phát triển các mô hình hợp tác xã kiểu mới, hoạt động hiệu quả và bền vững. Thái Nguyên chú trọng đến việc liên kết giữa HTX với doanh nghiệp, tạo thành chuỗi giá trị sản phẩm. Thái Nguyên cũng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ cao vào sản xuất nông nghiệp, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

5.3. Áp dụng kinh nghiệm vào thực tiễn Yên Bái

Việc áp dụng kinh nghiệm quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp của các tỉnh thành khác vào thực tiễn Yên Bái cần được thực hiện một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện cụ thể của địa phương. Cần có sự nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng để lựa chọn những kinh nghiệm phù hợp nhất. Cần có sự điều chỉnh, bổ sung để đảm bảo tính hiệu quả và khả thi.

VI. Tương Lai Quản Lý Nhà Nước Với HTX Nông Nghiệp Yên Bái

Trong tương lai, quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp tại Yên Bái cần hướng đến sự chuyên nghiệp, hiệu quả và bền vững. Cần tiếp tục hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách hỗ trợ. Tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý. Nâng cao năng lực của đội ngũ cán bộ quản lý. Đẩy mạnh liên kết, hợp tác giữa các HTX với doanh nghiệp và các tổ chức khác. Xây dựng các chuỗi giá trị nông sản bền vững, đáp ứng yêu cầu của thị trường.

6.1. Định hướng phát triển HTX nông nghiệp bền vững

Định hướng phát triển HTX nông nghiệp bền vững tại Yên Bái cần dựa trên các yếu tố như bảo vệ môi trường, sử dụng hiệu quả tài nguyên, nâng cao chất lượng sản phẩm, đảm bảo an toàn thực phẩm, và cải thiện đời sống của người nông dân. Cần có sự tham gia của tất cả các bên liên quan, từ chính quyền địa phương, các sở, ban, ngành, đến các HTX và người nông dân.

6.2. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý HTX

Ứng dụng công nghệ thông tin vào công tác quản lý nhà nước đối với HTX nông nghiệp sẽ giúp nâng cao hiệu quả và minh bạch. Cần xây dựng cơ sở dữ liệu về HTX, cung cấp thông tin đầy đủ và kịp thời cho các bên liên quan. Sử dụng các phần mềm quản lý để theo dõi hoạt động của HTX, đánh giá hiệu quả và đưa ra các quyết định chính xác.

6.3. Nâng cao năng lực cạnh tranh cho HTX nông nghiệp

Để nâng cao năng lực cạnh tranh cho HTX nông nghiệp, cần tập trung vào các yếu tố như nâng cao chất lượng sản phẩm, giảm chi phí sản xuất, xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ. Cần có sự hỗ trợ của nhà nước về vốn, công nghệ, đào tạo nguồn nhân lực, xúc tiến thương mại. Cần khuyến khích các HTX tham gia vào các chuỗi giá trị nông sản, liên kết với các doanh nghiệp và các tổ chức khác.

Tổng quan nghiên cứu

Tỉnh Yên Bái, với diện tích tự nhiên 6.887,67 km² và dân số khoảng 823 nghìn người năm 2019, là một tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam có nền kinh tế chủ yếu dựa vào nông, lâm nghiệp và thủy sản. Theo số liệu của Liên minh Hợp tác xã tỉnh Yên Bái năm 2019, toàn tỉnh có 415 hợp tác xã (HTX), trong đó 249 HTX hoạt động trong lĩnh vực nông lâm nghiệp và thủy sản, chiếm 60% tổng số HTX, thu hút gần 5.000 thành viên tham gia với tổng vốn đăng ký kinh doanh đạt 330,2 tỷ đồng. Doanh thu bình quân mỗi HTX đạt 1.480 triệu đồng, lợi nhuận bình quân 330 triệu đồng, và thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX là 3,5 triệu đồng/người/tháng.

Mặc dù có sự phát triển tích cực, các HTX nông nghiệp (HTXNN) trên địa bàn tỉnh vẫn đối mặt với nhiều thách thức như hạn chế về vốn, cơ sở vật chất, trình độ công nghệ lạc hậu, năng lực quản lý còn yếu, và sự liên kết chưa chặt chẽ giữa các HTX. Ngoài ra, các chính sách hỗ trợ và công tác quản lý nhà nước chưa thực sự đồng bộ và hiệu quả, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững của HTXNN.

Luận văn nhằm hệ thống hóa cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về quản lý nhà nước đối với HTXNN, phân tích thực trạng công tác quản lý nhà nước tại Yên Bái giai đoạn 2017-2019, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với HTXNN trong giai đoạn 2020-2025. Nghiên cứu có phạm vi thực hiện tại Liên minh HTX tỉnh và các HTXNN trên địa bàn tỉnh, sử dụng số liệu sơ cấp và thứ cấp thu thập trong năm 2019 và giai đoạn 2017-2019. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của HTXNN, thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn và ổn định xã hội địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý nhà nước, kinh tế hợp tác và phát triển HTX nông nghiệp. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

1. Lý thuyết quản lý nhà nước: Định nghĩa quản lý nhà nước là hoạt động thực thi quyền lực nhà nước nhằm điều chỉnh các quan hệ xã hội và hành vi của tổ chức, cá nhân để đạt mục tiêu kinh tế - xã hội nhất định. Quản lý nhà nước đối với HTXNN là việc sử dụng quyền lực nhà nước để định hướng, hỗ trợ và kiểm soát hoạt động của HTXNN nhằm đảm bảo hoạt động đúng pháp luật, hiệu quả và bền vững.

2. Lý thuyết về hợp tác xã nông nghiệp: HTXNN là tổ chức kinh tế tập thể do các thành viên tự nguyện thành lập, hoạt động theo nguyên tắc dân chủ, bình đẳng, tự chủ và tự chịu trách nhiệm. HTXNN có vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn, thúc đẩy liên kết sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ và nâng cao thu nhập cho thành viên.

Các khái niệm chính bao gồm: hợp tác xã, hợp tác xã nông nghiệp, quản lý nhà nước, nguyên tắc hoạt động HTX, vai trò của quản lý nhà nước đối với HTXNN, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước (chính trị, pháp lý, kinh tế thị trường, khoa học công nghệ, điều kiện tự nhiên, năng lực nội tại HTX và Liên minh HTX).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập và phân tích dữ liệu sơ cấp và thứ cấp:

• Nguồn dữ liệu thứ cấp: Niên giám thống kê tỉnh Yên Bái giai đoạn 2017-2019, báo cáo tổng kết của Liên minh HTX tỉnh, các tài liệu chuyên ngành, văn bản pháp luật liên quan và các công trình nghiên cứu đã công bố.

• Nguồn dữ liệu sơ cấp: Điều tra toàn bộ 43 cán bộ quản lý tại Liên minh HTX tỉnh Yên Bái năm 2019 bằng phiếu khảo sát chuẩn, thu thập thông tin về trình độ, kinh nghiệm, cơ sở vật chất, nhận thức và các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý nhà nước đối với HTXNN.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS 23 để xử lý dữ liệu sơ cấp, áp dụng phương pháp thống kê mô tả (tần số, tỷ lệ, giá trị trung bình, độ lệch chuẩn), phương pháp so sánh theo thời gian và lĩnh vực để đánh giá thực trạng và xu hướng phát triển HTXNN. Thang đo Likert 5 điểm được sử dụng để đánh giá mức độ đồng thuận của cán bộ quản lý về các yếu tố thuận lợi, khó khăn và ảnh hưởng đến quản lý nhà nước.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Toàn bộ cán bộ quản lý Liên minh HTX tỉnh Yên Bái (43 người) được khảo sát nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác của dữ liệu.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập số liệu sơ cấp trong năm 2019, số liệu thứ cấp từ 2017 đến 2019, phân tích và tổng hợp dữ liệu trong năm 2019-2020.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Tăng trưởng số lượng HTXNN: Từ năm 2017 đến 2019, số lượng HTXNN trên địa bàn tỉnh tăng từ 173 lên 249 HTX, tương đương mức tăng 44% trong 3 năm. HTXNN chiếm 60% tổng số HTX toàn tỉnh, phản ánh sự phát triển tích cực của kinh tế hợp tác trong lĩnh vực nông nghiệp.

2. Hiệu quả kinh tế của HTXNN: Doanh thu bình quân mỗi HTXNN đạt khoảng 1.480 triệu đồng, lợi nhuận bình quân 330 triệu đồng, thu nhập bình quân của lao động thường xuyên trong HTX là 3,5 triệu đồng/người/tháng. So với các tỉnh trong khu vực, lợi nhuận bình quân HTXNN tại Yên Bái tương đối thấp hơn tỉnh Thái Nguyên (370 triệu đồng/HTX) nhưng cao hơn tỉnh Sơn La (110 triệu đồng/HTX).

3. Năng lực quản lý và cơ sở vật chất: Đa số cán bộ quản lý Liên minh HTX có trình độ chuyên môn trung cấp trở lên, tuy nhiên cơ sở vật chất và trang thiết bị phục vụ công tác quản lý còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý nhà nước. Khoảng 59,7% lao động thành thị và chỉ 12,6% lao động nông thôn qua đào tạo, cho thấy năng lực nguồn nhân lực còn yếu.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý nhà nước: Yếu tố chính trị, pháp lý được đánh giá có tác động tích cực cao nhất (mean trên 4,0), trong khi yếu tố kinh tế thị trường và khoa học công nghệ có mức độ ảnh hưởng trung bình khá (mean khoảng 3,5). Yếu tố tự nhiên như thiên tai, dịch bệnh gây thiệt hại đáng kể cho HTXNN, làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh.

Thảo luận kết quả

Sự gia tăng số lượng HTXNN phản ánh sự quan tâm và chỉ đạo tích cực của chính quyền địa phương, cũng như sự hưởng ứng của người dân trong phát triển kinh tế hợp tác. Tuy nhiên, hiệu quả kinh tế chưa đồng đều và còn thấp so với một số tỉnh bạn, nguyên nhân chủ yếu do hạn chế về vốn, trình độ quản lý và cơ sở vật chất kỹ thuật.

Việc cán bộ quản lý có trình độ chuyên môn tương đối tốt nhưng thiếu trang thiết bị và nguồn lực hỗ trợ đã làm giảm hiệu quả công tác quản lý nhà nước. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây cho thấy năng lực nội tại của Liên minh HTX và HTX là yếu tố quyết định thành công.

Yếu tố pháp lý và chính trị được đánh giá cao, cho thấy khung pháp luật và chính sách hỗ trợ là nền tảng quan trọng cho phát triển HTXNN. Tuy nhiên, sự biến động của thị trường và điều kiện tự nhiên khắc nghiệt vẫn là thách thức lớn, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý và HTX để ứng phó hiệu quả.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tăng trưởng số lượng HTXNN, bảng so sánh doanh thu và lợi nhuận bình quân giữa các tỉnh, cũng như biểu đồ đánh giá mức độ ảnh hưởng các yếu tố đến quản lý nhà nước.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường hoàn thiện khung pháp lý và chính sách hỗ trợ
   Ban hành và phổ biến kịp thời các văn bản pháp luật liên quan đến HTXNN, đồng thời xây dựng các chính sách ưu đãi về tín dụng, thuế, hỗ trợ kỹ thuật nhằm tạo môi trường pháp lý thuận lợi. Thời gian thực hiện: 2020-2025. Chủ thể: UBND tỉnh, Sở Tư pháp, Liên minh HTX.

2. Nâng cao năng lực quản lý và đào tạo cán bộ
   Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng chuyên môn, kỹ năng quản lý cho cán bộ Liên minh HTX và cán bộ quản lý HTXNN, tập trung vào kỹ năng quản trị, tiếp cận thị trường và ứng dụng công nghệ. Thời gian: hàng năm, bắt đầu từ 2020. Chủ thể: Liên minh HTX, Sở Nông nghiệp.

3. Đầu tư cải thiện cơ sở vật chất và trang thiết bị quản lý
   Cung cấp trang thiết bị hiện đại, phương tiện đi lại và hạ tầng công nghệ thông tin cho Liên minh HTX và các HTXNN nhằm nâng cao hiệu quả công tác quản lý và hỗ trợ thành viên. Thời gian: 2020-2023. Chủ thể: UBND tỉnh, Sở Tài chính, Liên minh HTX.

4. Thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị và hợp tác quốc tế
   Hỗ trợ HTXNN xây dựng mô hình liên kết sản xuất - chế biến - tiêu thụ sản phẩm, đồng thời tăng cường hợp tác với các tổ chức quốc tế để tiếp nhận vốn, công nghệ và mở rộng thị trường xuất khẩu. Thời gian: 2020-2025. Chủ thể: Liên minh HTX, Sở Kế hoạch và Đầu tư, các tổ chức quốc tế.

5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm
   Đẩy mạnh hoạt động thanh tra, kiểm tra việc thực hiện pháp luật đối với HTXNN, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm nhằm đảm bảo hoạt động minh bạch, hiệu quả. Thời gian: liên tục. Chủ thể: Liên minh HTX, các cơ quan chức năng.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý nhà nước và Liên minh HTX
   Giúp nâng cao nhận thức, kỹ năng quản lý và xây dựng chính sách phù hợp để phát triển HTXNN hiệu quả.

2. Ban giám đốc và thành viên HTXNN
   Cung cấp kiến thức về quản lý, vận hành HTX, giúp cải thiện hiệu quả sản xuất kinh doanh và nâng cao thu nhập.

3. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, kinh tế hợp tác
   Là tài liệu tham khảo khoa học, bổ sung kiến thức thực tiễn về quản lý nhà nước và phát triển HTXNN tại vùng miền núi.

4. Các cơ quan hoạch định chính sách và tổ chức hỗ trợ phát triển nông nghiệp
   Hỗ trợ xây dựng các chương trình, dự án phát triển HTXNN phù hợp với điều kiện địa phương và xu hướng phát triển kinh tế.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý nhà nước đối với HTXNN là gì?
   Là hoạt động sử dụng quyền lực nhà nước để định hướng, kiểm soát và hỗ trợ HTXNN hoạt động đúng pháp luật, hiệu quả và bền vững, nhằm phát triển kinh tế tập thể và nâng cao đời sống thành viên.

2. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến hiệu quả quản lý nhà nước đối với HTXNN?
   Yếu tố chính trị, pháp lý được đánh giá có tác động tích cực nhất, tiếp theo là yếu tố kinh tế thị trường và khoa học công nghệ. Ngoài ra, điều kiện tự nhiên và năng lực nội tại của HTX cũng rất quan trọng.

3. Tại sao HTXNN ở Yên Bái chưa phát triển mạnh như kỳ vọng?
   Do hạn chế về vốn, cơ sở vật chất, trình độ công nghệ, năng lực quản lý còn yếu, sự liên kết chưa chặt chẽ và ảnh hưởng của thiên tai, dịch bệnh làm giảm hiệu quả sản xuất kinh doanh.

4. Các giải pháp chính để nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước đối với HTXNN là gì?
   Bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, nâng cao năng lực quản lý, đầu tư cơ sở vật chất, thúc đẩy liên kết chuỗi giá trị và hợp tác quốc tế, tăng cường thanh tra, kiểm tra.

5. Làm thế nào để HTXNN tiếp cận được nguồn vốn và công nghệ mới?
   Thông qua chính sách hỗ trợ của nhà nước, sự phối hợp của Liên minh HTX với các tổ chức tín dụng, các chương trình đào tạo, chuyển giao công nghệ và hợp tác quốc tế nhằm cung cấp vốn và kỹ thuật hiện đại.

Kết luận

• Quản lý nhà nước đóng vai trò then chốt trong việc phát triển bền vững các HTXNN trên địa bàn tỉnh Yên Bái, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế và đời sống thành viên.
• Số lượng HTXNN tăng trưởng nhanh trong giai đoạn 2017-2019, tuy nhiên hiệu quả kinh tế và năng lực quản lý còn nhiều hạn chế.
• Các yếu tố chính trị, pháp lý, kinh tế thị trường, khoa học công nghệ và điều kiện tự nhiên ảnh hưởng trực tiếp đến công tác quản lý nhà nước đối với HTXNN.
• Cần triển khai đồng bộ các giải pháp về hoàn thiện pháp luật, nâng cao năng lực quản lý, đầu tư cơ sở vật chất, thúc đẩy liên kết và hợp tác quốc tế trong giai đoạn 2020-2025.
• Luận văn là tài liệu tham khảo quan trọng cho các nhà quản lý, cán bộ HTX, nhà nghiên cứu và các tổ chức hỗ trợ phát triển kinh tế hợp tác tại Yên Bái và các tỉnh miền núi phía Bắc.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan chức năng và Liên minh HTX tỉnh Yên Bái cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá định kỳ để điều chỉnh chính sách phù hợp, thúc đẩy phát triển HTXNN bền vững.