Quản Lý Hoạt Động Học Tập Môn Toán Theo Định Hướng Phát Triển Năng Lực Học Sinh Ở Các Trường THCS Thành Phố Lào Cai, Tỉnh Lào Cai

• Tác giả: Lê Thị Hoa
• Người hướng dẫn: PGS. Bùi Văn Quân
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý giáo dục
• Đề tài: Quản Lý Hoạt Động Học Tập Môn Toán Phát Triển Năng Lực Học Sinh Ở Trường THCS Lào Cai
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ
• 1.1. Tổng quan nghiên cứu
• 1.2. Nghiên cứu về dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học
• 1.3. Nghiên cứu về quản lý hoạt động học tập theo định hướng phát triển năng lực của người học
• 1.4. Hoạt động học tập môn toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường Trung học cơ sở
• 1.5. Dạy học theo định hướng phát triển năng lực ở trường THCS
• 1.6. Môn Toán THCS trong chương trình giáo dục phổ thông 2018
• 1.7. Hoạt động học tập môn toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường trung học cơ sở
• 1.8. Lý luận về quản lý hoạt động học tập môn toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS
• 1.9. Quan niệm về quản lý hoạt động học tập của học sinh
• 1.10. Quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh của giáo viên môn Toán trường trung học cơ sở
• 1.11. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở
• 1.11.1. Các yếu tố chủ quan
• 1.11.2. Các yếu tố khách quan
• 1.12. Kết luận chương 1
• 2. CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI
• 2.1. Khái quát tình hình kinh tế xã hội và giáo dục các trường THCS thành phố Lào Cai
• 2.1.1. Khái quát về tình hình kinh tế-xã hội thành phố Lào Cai
• 2.1.2. Khái quát về tình hình giáo dục THCS tại thành phố Lào Cai
• 2.2. Tổ chức khảo sát
• 2.2.1. Mục đích khảo sát
• 2.2.2. Đối tượng khảo sát
• 2.2.3. Nội dung khảo sát
• 2.2.4. Phương pháp khảo sát
• 2.3. Xử lý số liệu
• 2.4. Thực trạng hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.1. Thực trạng nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.2. Thực trạng về mục tiêu của hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.3. Thực trạng nội dung của hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.4. Thực trạng thực hiện các yêu cầu của hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.5. Thực trạng phương pháp, hình thức của hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.6. Thực trạng các lực lượng tham gia vào hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.7. Thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 2.4.8. Thực trạng quản lý hoạt động dạy môn toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.9. Thực trạng các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.10. Đánh giá chung về thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở TP Lào Cai
• 2.4.11. Những hạn chế
• 2.4.12. Nguyên nhân của hạn chế
• 2.5. Kết luận chương 2
• 3. CHƯƠNG 3: BIỆN PHÁP QUẢN LÝ HOẠT ĐỘNG HỌC TẬP MÔN TOÁN THEO ĐỊNH HƯỚNG PHÁT TRIỂN NĂNG LỰC HỌC SINH Ở CÁC TRƯỜNG TRUNG HỌC CƠ SỞ THÀNH PHỐ LÀO CAI, TỈNH LÀO CAI
• 3.1. Các nguyên tắc đề xuất biện pháp
• 3.1.1. Nguyên tắc đảm bảo tính mục tiêu
• 3.1.2. Nguyên tắc đảm bảo tính khoa học, hệ thống
• 3.1.3. Nguyên tắc đảm bảo tính hệ thống, đồng bộ
• 3.1.4. Nguyên tắc đảm bảo tính kế thừa, tính thực tiễn
• 3.1.5. Nguyên tắc đảm bảo tính cấp thiết, tính khả thi
• 3.2. Các biện pháp quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở các trường trung học cơ sở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 3.2.1. Thiết lập và thực hiện nội quy, nề nếp kỷ luật trong giờ học môn Toán tại các trường trung học cơ sở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 3.2.2. Thiết kế và thực hiện dạy học môn Toán đáp ứng yêu cầu của dạy học định hướng năng lực và yêu cầu về quản lý hoạt động học tập của học sinh tại các trường trung học cơ sở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 3.2.3. Hướng dẫn học sinh lập và thực hiện kế hoạch tự học môn Toán tại các trường trung học cơ sở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 3.2.4. Đổi mới kiểm tra, đánh giá kết quả học tập môn Toán và phát triển năng lực tự kiểm tra, đánh giá của học sinh tại các trường trung học cơ sở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 3.2.5. Tăng cường phối hợp với giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh học sinh trong quản lý hoạt động học tập môn Toán của học sinh tại các trường trung học cơ sở thành phố Lào Cai, tỉnh Lào Cai
• 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp
• 3.4. Khảo nghiệm về tính cần thiết và mức độ khả thi của các biện pháp
• 3.4.1. Mục đích khảo nghiệm
• 3.4.2. Nội dung khảo nghiệm
• 3.4.3. Phương pháp khảo nghiệm
• 3.4.4. Kết quả khảo nghiệm
• 3.5. Kết luận chương 3
• KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• PHỤ LỤC

I. Tổng Quan Quản Lý Hoạt Động Học Tập Toán THCS Lào Cai

Quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh là một yêu cầu cấp thiết trong bối cảnh đổi mới giáo dục hiện nay tại trường THCS Lào Cai. Các nghiên cứu về dạy học theo định hướng phát triển năng lực người học đã khẳng định vai trò quan trọng của việc khai thác tiềm năng cá nhân. Khổng Tử đã nhấn mạnh việc học sinh tự mình lĩnh hội kiến thức. J. Distecvec cho rằng giáo viên giỏi phải khơi gợi tiềm năng của học sinh. Điều này đặt ra yêu cầu đổi mới phương pháp dạy và học, chuyển từ truyền thụ kiến thức một chiều sang phát huy tính tích cực, chủ động của học sinh, đặc biệt trong môn Toán THCS. Việc quản lý hiệu quả hoạt động học tập sẽ góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đáp ứng yêu cầu của chương trình giáo dục phổ thông mới.

1.1. Nghiên cứu Dạy học Phát triển Năng lực Học sinh Toán THCS

Các nghiên cứu về dạy học theo định hướng phát triển năng lực đã nhấn mạnh vai trò của việc tạo cơ hội cho học sinh tham gia vào các hoạt động thực tiễn, giải quyết vấn đề. Phương pháp này không chỉ giúp học sinh nắm vững kiến thức mà còn phát triển năng lực tư duy Toán học, năng lực giải quyết vấn đề, và năng lực mô hình hóa Toán học. Các nhà nghiên cứu cũng chỉ ra rằng việc sử dụng các phương pháp dạy học tích cực như dạy học dự án, dạy học khám phá, và dạy học hợp tác có thể nâng cao hiệu quả dạy học môn Toán.

1.2. Quản Lý Hoạt Động Học Tập Phát triển Năng lực

Nghiên cứu về quản lý hoạt động học tập theo định hướng phát triển năng lực nhấn mạnh vai trò của giáo viên trong việc tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự sáng tạo và tự học của học sinh. Giáo viên cần có khả năng thiết kế các hoạt động học tập phù hợp với trình độ và năng lực của từng học sinh, đồng thời cung cấp phản hồi kịp thời và xây dựng. Một môi trường học tập tích cực giúp học sinh phát triển năng lực giao tiếp Toán học và năng lực sử dụng công cụ, phương tiện Toán học.

II. Hoạt Động Học Toán THCS Phát Triển Năng Lực Tổng Quan

Hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS không chỉ tập trung vào việc truyền thụ kiến thức mà còn chú trọng đến việc hình thành và phát triển các năng lực tư duy Toán học cốt lõi. Điều này đòi hỏi giáo viên phải thiết kế các hoạt động học tập đa dạng, phong phú, phù hợp với từng đối tượng học sinh, đồng thời tạo cơ hội cho học sinh vận dụng kiến thức vào giải quyết các vấn đề thực tiễn. Chuẩn kiến thức kỹ năng môn Toán THCS cần được củng cố, song hành với việc xây dựng môi trường học tập Toán học thân thiện, khuyến khích tính chủ động, sáng tạo của học sinh.

2.1. Dạy học Theo Định Hướng Phát triển Năng lực THCS

Dạy học theo định hướng phát triển năng lực tại trường THCS đòi hỏi sự thay đổi trong phương pháp giảng dạy và đánh giá. Giáo viên cần chuyển từ vai trò người truyền đạt kiến thức sang vai trò người hướng dẫn, hỗ trợ học sinh khám phá và lĩnh hội kiến thức. Việc sử dụng các phương pháp dạy học tích cực như dạy học dự án, dạy học khám phá, và dạy học hợp tác có thể giúp học sinh phát triển năng lực tự học, năng lực làm việc nhóm, và năng lực giải quyết vấn đề.

2.2. Môn Toán THCS trong Chương Trình Giáo Dục Phổ Thông

Chương trình Toán THCS theo định hướng phát triển năng lực tập trung vào việc hình thành và phát triển các năng lực cốt lõi như năng lực tư duy Toán học, năng lực giải quyết vấn đề, và năng lực mô hình hóa Toán học. Chương trình cũng chú trọng đến việc kết nối kiến thức Toán học với thực tiễn, giúp học sinh thấy được ứng dụng của Toán học trong cuộc sống hàng ngày. Điều này đòi hỏi giáo viên phải có khả năng thiết kế các hoạt động học tập gắn liền với thực tiễn.

2.3. Chuẩn Kiến Thức Kỹ Năng Toán Học THCS

Để phát triển năng lực một cách toàn diện, cần đảm bảo học sinh nắm vững chuẩn kiến thức kỹ năng Toán học THCS. Điều này không chỉ là nền tảng để học sinh tiếp thu kiến thức mới mà còn là cơ sở để vận dụng kiến thức vào thực tiễn. Việc đánh giá năng lực học sinh cần dựa trên cả kiến thức và kỹ năng, khuyến khích sự sáng tạo và khả năng giải quyết vấn đề.

III. Quản Lý Hoạt Động Học Tập Toán Góc Nhìn Lý Luận Sâu Sắc

Quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS là một quá trình phức tạp, đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa giáo viên, học sinh, và nhà trường. Việc quản lý không chỉ tập trung vào việc kiểm soát quá trình học tập mà còn chú trọng đến việc tạo động lực, khuyến khích sự sáng tạo, và hỗ trợ học sinh phát triển năng lực tự học. Quản lý hiệu quả cần dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về đặc điểm tâm lý lứa tuổi, phương pháp dạy học tích cực, và các yếu tố ảnh hưởng đến quá trình học tập.

3.1. Quan Niệm Về Quản Lý Hoạt Động Học Tập Học Sinh

Quản lý hoạt động học tập của học sinh không chỉ là việc kiểm tra, đánh giá kết quả học tập mà còn là việc tạo môi trường học tập tích cực, khuyến khích sự tham gia chủ động của học sinh vào quá trình học tập. Giáo viên cần đóng vai trò là người hướng dẫn, hỗ trợ học sinh tự khám phá và lĩnh hội kiến thức, đồng thời tạo cơ hội cho học sinh phát triển năng lực tự đánh giá.

3.2. Vai Trò Giáo Viên Toán trong Quản Lý Hoạt Động Học

Giáo viên môn Toán đóng vai trò trung tâm trong việc quản lý hoạt động học tập của học sinh. Giáo viên không chỉ là người truyền đạt kiến thức mà còn là người thiết kế các hoạt động học tập phù hợp, tạo động lực cho học sinh, và cung cấp phản hồi kịp thời. Giáo viên cần có khả năng sử dụng các phương pháp dạy học tích cực, đánh giá năng lực học sinh một cách toàn diện, và phối hợp với phụ huynh để hỗ trợ học sinh học tập hiệu quả.

3.3. Vai Trò Của Học Sinh Trong Hoạt Động Học Toán

Học sinh đóng vai trò trung tâm trong hoạt động học Toán. Học sinh cần chủ động tham gia vào quá trình học tập, tự giác thực hiện các nhiệm vụ học tập, và tích cực trao đổi, thảo luận với giáo viên và bạn bè. Việc phát triển năng lực tự học, năng lực tự đánh giá, và năng lực hợp tác là rất quan trọng để học sinh có thể học tập hiệu quả và phát triển toàn diện.

IV. Yếu Tố Ảnh Hưởng Quản Lý Học Tập Toán THCS Lào Cai

Quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS Lào Cai chịu ảnh hưởng bởi nhiều yếu tố, bao gồm yếu tố chủ quan và yếu tố khách quan. Yếu tố chủ quan liên quan đến năng lực, kinh nghiệm, và tinh thần trách nhiệm của giáo viên và học sinh. Yếu tố khách quan liên quan đến cơ sở vật chất, chương trình học, và môi trường xã hội. Để nâng cao hiệu quả quản lý, cần xem xét và giải quyết các yếu tố này một cách toàn diện.

4.1. Các Yếu Tố Chủ Quan trong Quản Lý Học Toán

Các yếu tố chủ quan bao gồm năng lực và kinh nghiệm của giáo viên, động cơ học tập và ý thức tự giác của học sinh, và mối quan hệ giữa giáo viên và học sinh. Giáo viên cần có đủ kiến thức, kỹ năng, và kinh nghiệm để thiết kế các hoạt động học tập phù hợp, tạo động lực cho học sinh, và giải quyết các vấn đề phát sinh trong quá trình học tập. Học sinh cần có ý thức tự giác, chủ động tham gia vào quá trình học tập, và tích cực trao đổi, thảo luận với giáo viên và bạn bè.

4.2. Ảnh Hưởng Từ Các Yếu Tố Khách Quan

Các yếu tố khách quan bao gồm cơ sở vật chất, chương trình học, môi trường xã hội, và sự hỗ trợ từ gia đình. Trường học cần có đủ phòng học, trang thiết bị dạy học, và tài liệu tham khảo để đáp ứng nhu cầu học tập của học sinh. Chương trình học cần phù hợp với trình độ và năng lực của học sinh, đồng thời có tính thực tiễn cao. Môi trường xã hội cần tạo điều kiện cho học sinh học tập và phát triển. Gia đình cần quan tâm, động viên, và hỗ trợ học sinh học tập.

V. Biện Pháp Nâng Cao Quản Lý Hoạt Động Học Toán THCS

Để nâng cao hiệu quả quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh ở trường THCS Lào Cai, cần áp dụng đồng bộ các biện pháp, bao gồm việc nâng cao năng lực giáo viên, đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường sự tham gia của học sinh, và cải thiện cơ sở vật chất. Các biện pháp cần được thực hiện một cách linh hoạt, phù hợp với điều kiện thực tế của từng trường.

5.1. Bồi Dưỡng Năng Lực Giáo Viên Toán THCS

Cần tổ chức các khóa bồi dưỡng năng lực Toán học cho giáo viên về phương pháp dạy học Toán tích cực, kỹ thuật đánh giá năng lực học sinh, và cách thiết kế các hoạt động học tập phù hợp. Giáo viên cần được tạo điều kiện để học hỏi kinh nghiệm từ các đồng nghiệp, tham gia các hội thảo, và nghiên cứu các tài liệu chuyên môn.

5.2. Đổi Mới Phương Pháp Dạy Học Toán THCS

Cần khuyến khích giáo viên sử dụng các phương pháp dạy học Toán tích cực như dạy học dự án, dạy học khám phá, và dạy học hợp tác. Giáo viên cần tạo cơ hội cho học sinh tham gia vào các hoạt động thực tiễn, giải quyết vấn đề, và vận dụng kiến thức vào cuộc sống.

VI. Ứng Dụng CNTT và Đánh Giá Năng Lực Toán THCS

Việc ứng dụng CNTT trong dạy học Toán và đổi mới đánh giá năng lực học sinh Toán đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giáo dục. Sử dụng phần mềm, ứng dụng, và tài liệu trực tuyến có thể giúp học sinh học tập một cách sinh động và hiệu quả. Đánh giá cần dựa trên nhiều hình thức khác nhau, bao gồm bài kiểm tra, bài tập thực hành, và dự án học tập.

6.1. Ứng Dụng CNTT trong Dạy Học Môn Toán

Sử dụng các phần mềm Toán học, ứng dụng học tập, và tài liệu trực tuyến có thể giúp học sinh hình dung các khái niệm Toán học một cách trực quan và sinh động. Giáo viên có thể sử dụng CNTT để tạo ra các bài giảng tương tác, các trò chơi học tập, và các bài kiểm tra trực tuyến.

6.2. Đánh Giá Năng Lực Học Sinh Toán THCS

Đánh giá năng lực học sinh cần dựa trên nhiều hình thức khác nhau, bao gồm bài kiểm tra, bài tập thực hành, dự án học tập, và đánh giá quá trình. Đánh giá cần tập trung vào việc đánh giá khả năng vận dụng kiến thức, giải quyết vấn đề, và tư duy sáng tạo của học sinh.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục Việt Nam, phát triển năng lực người học được xác định là định hướng trọng tâm, thể hiện rõ trong Luật Giáo dục và Nghị quyết 29-NQ/TW năm 2013. Môn Toán ở cấp Trung học cơ sở (THCS) giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển năng lực toán học cho học sinh, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục phổ thông. Tuy nhiên, thực tiễn tại các trường THCS thành phố Lào Cai cho thấy hoạt động học tập môn Toán còn nhiều hạn chế như thiếu động cơ học tập, phương pháp học chưa hiệu quả, dẫn đến tỷ lệ học sinh đạt chuẩn đầu ra thấp. Nghiên cứu nhằm quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường THCS thành phố Lào Cai trong năm học 2019-2021, với mục tiêu đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, nâng cao chất lượng học tập và phát triển năng lực học sinh. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào giáo viên môn Toán và học sinh lớp 9 tại một số trường THCS trên địa bàn thành phố Lào Cai. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc đổi mới quản lý giáo dục, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông 2018, đồng thời nâng cao năng lực tự học và phát triển toàn diện cho học sinh THCS.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình giáo dục hiện đại về phát triển năng lực người học, trong đó:

• Lý thuyết dạy học phát triển năng lực: Nhấn mạnh vai trò của người học là trung tâm, phát triển toàn diện phẩm chất và năng lực thông qua hoạt động học tập tích cực, sáng tạo dưới sự hướng dẫn của giáo viên. Lý thuyết này được củng cố bởi các nghiên cứu của J. Dewey, Carol Ann Tomlinson và các quan điểm trong chương trình giáo dục phổ thông 2018.

• Mô hình quản lý hoạt động học tập: Quản lý hoạt động học tập là quá trình hoạch định, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra nhằm đảm bảo hoạt động học tập của học sinh đạt mục tiêu giáo dục. Chủ thể quản lý chính là giáo viên môn Toán, người trực tiếp tổ chức và điều khiển hoạt động học tập trên lớp và tự học ở nhà.

Các khái niệm chính bao gồm: năng lực học sinh, hoạt động học tập môn Toán, quản lý hoạt động học tập, động cơ học tập, kế hoạch tự học, kiểm tra đánh giá theo năng lực.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

• Nguồn dữ liệu: Thu thập từ khảo sát thực trạng tại các trường THCS thành phố Lào Cai trong năm học 2019-2021, bao gồm bảng hỏi dành cho cán bộ quản lý, giáo viên môn Toán và học sinh lớp 9; phỏng vấn sâu các cán bộ quản lý và giáo viên; nghiên cứu các văn bản quản lý, kế hoạch dạy học môn Toán.

• Phương pháp phân tích: Sử dụng thống kê mô tả để xử lý số liệu khảo sát, phân tích định tính từ phỏng vấn và nghiên cứu tài liệu. Các bảng biểu và sơ đồ được lập để so sánh, đối chiếu thực trạng và đánh giá hiệu quả các biện pháp quản lý.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát được thực hiện với khoảng 150 học sinh, 30 giáo viên môn Toán và 10 cán bộ quản lý tại các trường THCS tiêu biểu trên địa bàn thành phố Lào Cai, chọn mẫu theo phương pháp ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện.

• Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được tiến hành trong hai năm học 2019-2020 và 2020-2021, bao gồm giai đoạn khảo sát thực trạng, phân tích dữ liệu, đề xuất và khảo nghiệm biện pháp quản lý.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Nhận thức về tầm quan trọng của hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực còn hạn chế: Khoảng 65% giáo viên và 58% học sinh nhận thức đúng và đầy đủ về mục tiêu phát triển năng lực trong học tập môn Toán. Điều này ảnh hưởng đến việc tổ chức và tham gia các hoạt động học tập tích cực.

2. Thực trạng quản lý hoạt động học tập môn Toán trên lớp còn nhiều bất cập: Chỉ khoảng 60% giáo viên thực hiện tốt việc thiết lập kỷ luật và kiểm soát hành vi học sinh trong giờ học. Việc tổ chức hoạt động học tập chưa đa dạng, chưa phát huy hết tính tích cực, sáng tạo của học sinh.

3. Hoạt động tự học môn Toán của học sinh chưa được quản lý hiệu quả: Khoảng 55% học sinh có kế hoạch tự học rõ ràng và được giáo viên hướng dẫn cụ thể. Việc tự kiểm tra, đánh giá kết quả tự học còn yếu, dẫn đến hiệu quả học tập chưa cao.

4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động học tập gồm yếu tố chủ quan và khách quan: Yếu tố chủ quan như năng lực quản lý của giáo viên, động cơ học tập của học sinh chiếm khoảng 70% ảnh hưởng; yếu tố khách quan như cơ sở vật chất, tài liệu học tập chiếm khoảng 30%.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường THCS thành phố Lào Cai còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong việc tổ chức hoạt động học tập tích cực và quản lý tự học. Nguyên nhân chủ yếu do giáo viên chưa được bồi dưỡng đầy đủ về phương pháp dạy học phát triển năng lực, thiếu kỹ năng quản lý lớp học và hướng dẫn tự học. So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục phổ thông tại các địa phương khác, tỷ lệ giáo viên thực hiện tốt quản lý hoạt động học tập tương đối thấp, phản ánh nhu cầu cấp thiết về nâng cao năng lực quản lý giáo viên.

Việc xây dựng và duy trì kỷ luật trong giờ học môn Toán là yếu tố then chốt để tạo môi trường học tập tích cực, tuy nhiên chỉ có khoảng 60% giáo viên thực hiện hiệu quả. Điều này ảnh hưởng trực tiếp đến sự tập trung và hứng thú học tập của học sinh. Ngoài ra, việc hướng dẫn học sinh lập kế hoạch tự học và tự đánh giá còn chưa được quan tâm đúng mức, dẫn đến hiệu quả tự học thấp, ảnh hưởng đến kết quả học tập chung.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giáo viên và học sinh nhận thức đúng về phát triển năng lực, biểu đồ tròn phân bố mức độ thực hiện các nội dung quản lý hoạt động học tập, và bảng so sánh kết quả học tập trước và sau khi áp dụng các biện pháp quản lý.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường bồi dưỡng, nâng cao năng lực quản lý hoạt động học tập cho giáo viên môn Toán

   • Tổ chức các khóa tập huấn chuyên sâu về dạy học phát triển năng lực và kỹ năng quản lý lớp học.
   • Thời gian: Triển khai trong năm học 2022-2023.
   • Chủ thể thực hiện: Phòng Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các trường THCS.

2. Xây dựng và thực hiện nghiêm túc nội quy, quy định kỷ luật trong giờ học môn Toán

   • Hướng dẫn giáo viên và học sinh xây dựng quy định giờ học theo phương pháp dân chủ, tạo sự cam kết thực hiện.
   • Thời gian: Áp dụng ngay từ đầu năm học 2022-2023.
   • Chủ thể thực hiện: Giáo viên môn Toán phối hợp với giáo viên chủ nhiệm.

3. Hướng dẫn học sinh lập kế hoạch và thực hiện tự học môn Toán có hiệu quả

   • Giáo viên cần hướng dẫn cụ thể cách lập kế hoạch tự học, sử dụng tài liệu và công cụ học tập trực tuyến.
   • Thời gian: Thường xuyên trong suốt năm học.
   • Chủ thể thực hiện: Giáo viên môn Toán, cán bộ tư vấn học sinh.

4. Đổi mới kiểm tra, đánh giá theo năng lực, phát triển năng lực tự kiểm tra, tự đánh giá của học sinh

   • Áp dụng các hình thức đánh giá đa dạng như đánh giá qua dự án, hồ sơ học tập, tự đánh giá và đánh giá đồng đẳng.
   • Thời gian: Bắt đầu từ học kỳ II năm học 2022-2023.
   • Chủ thể thực hiện: Giáo viên môn Toán, tổ chuyên môn.

5. Tăng cường phối hợp giữa giáo viên môn Toán, giáo viên chủ nhiệm và phụ huynh trong quản lý hoạt động học tập

   • Thiết lập kênh liên lạc thường xuyên để trao đổi thông tin về tiến độ và kết quả học tập của học sinh.
   • Thời gian: Liên tục trong năm học.
   • Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu, giáo viên, phụ huynh.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên môn Toán THCS

   • Lợi ích: Nắm bắt các biện pháp quản lý hoạt động học tập theo định hướng phát triển năng lực, nâng cao hiệu quả giảng dạy và quản lý lớp học.
   • Use case: Áp dụng các kỹ thuật xây dựng nội quy giờ học, hướng dẫn tự học và kiểm tra đánh giá năng lực.

2. Cán bộ quản lý giáo dục tại các trường THCS

   • Lợi ích: Hiểu rõ thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý hoạt động học tập môn Toán, từ đó xây dựng kế hoạch bồi dưỡng và hỗ trợ giáo viên.
   • Use case: Lập kế hoạch đào tạo, giám sát và đánh giá công tác quản lý hoạt động học tập.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục, Giáo dục học

   • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn về quản lý hoạt động học tập theo định hướng phát triển năng lực.
   • Use case: Phát triển đề tài nghiên cứu, luận văn thạc sĩ hoặc tiến sĩ liên quan đến quản lý giáo dục và đổi mới phương pháp dạy học.

4. Phòng Giáo dục và Đào tạo các địa phương

   • Lợi ích: Có cơ sở khoa học để xây dựng chính sách, hướng dẫn chuyên môn và tổ chức các hoạt động nâng cao chất lượng dạy học môn Toán.
   • Use case: Triển khai các chương trình bồi dưỡng giáo viên, kiểm tra đánh giá chất lượng giáo dục.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực là gì?
   Quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực là quá trình giáo viên tổ chức, điều khiển và kiểm soát các hoạt động học tập nhằm giúp học sinh phát triển toàn diện các năng lực toán học cần thiết, không chỉ tập trung vào kiến thức mà còn kỹ năng, thái độ và phương pháp học tập.

2. Vai trò của giáo viên môn Toán trong quản lý hoạt động học tập như thế nào?
   Giáo viên môn Toán là chủ thể quản lý trực tiếp, chịu trách nhiệm thiết lập kỷ luật lớp học, hướng dẫn học sinh lập kế hoạch tự học, tổ chức các hoạt động học tập tích cực và đánh giá kết quả học tập nhằm phát triển năng lực học sinh.

3. Những khó khăn thường gặp khi quản lý hoạt động học tập môn Toán ở THCS?
   Khó khăn gồm nhận thức chưa đầy đủ về phát triển năng lực, thiếu kỹ năng quản lý lớp học, hạn chế trong hướng dẫn tự học và kiểm tra đánh giá, cũng như điều kiện cơ sở vật chất và tài liệu học tập chưa đáp ứng đầy đủ.

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả tự học môn Toán của học sinh?
   Cần hướng dẫn học sinh lập kế hoạch tự học cụ thể, sử dụng tài liệu và công cụ học tập phù hợp, khuyến khích trao đổi với giáo viên khi gặp khó khăn, đồng thời giáo viên cần kiểm tra, đánh giá và hỗ trợ kịp thời.

5. Kiểm tra, đánh giá theo năng lực khác gì so với kiểm tra truyền thống?
   Kiểm tra theo năng lực tập trung đánh giá khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng giải quyết vấn đề thực tiễn, phát triển phẩm chất và năng lực của học sinh, thay vì chỉ kiểm tra khả năng ghi nhớ và tái hiện kiến thức như kiểm tra truyền thống.

Kết luận

• Quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực học sinh tại các trường THCS thành phố Lào Cai còn nhiều hạn chế, đặc biệt trong tổ chức hoạt động học tập tích cực và quản lý tự học.
• Giáo viên môn Toán giữ vai trò chủ đạo trong quản lý hoạt động học tập, cần nâng cao năng lực quản lý và đổi mới phương pháp dạy học.
• Các biện pháp đề xuất bao gồm bồi dưỡng giáo viên, xây dựng nội quy giờ học, hướng dẫn tự học, đổi mới kiểm tra đánh giá và tăng cường phối hợp với phụ huynh.
• Nghiên cứu được thực hiện trong năm học 2019-2021, đề xuất các giải pháp triển khai trong các năm học tiếp theo nhằm nâng cao chất lượng giáo dục môn Toán.
• Khuyến khích các trường THCS và cơ quan quản lý giáo dục áp dụng các biện pháp này để phát triển năng lực học sinh, góp phần thực hiện thành công chương trình giáo dục phổ thông 2018.

Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và các bên liên quan cần phối hợp chặt chẽ để triển khai các biện pháp quản lý hoạt động học tập môn Toán theo định hướng phát triển năng lực, nhằm nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển toàn diện học sinh THCS.