Quản Lý Dự Án Đầu Tư Xây Dựng Cơ Bản Từ Ngân Sách Nhà Nước Trên Địa Bàn Huyện Bình Liêu, Tỉnh Quảng Ninh

• Tác giả: Vũ Hoàng Linh
• Người hướng dẫn: TS. Dương Thu Minh
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Quản Lý Dự Án Đầu Tư Xây Dựng Từ Ngân Sách Nhà Nước Tại Huyện Bình Liêu, Quảng Ninh
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2024
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• MỤC LỤC
• DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG SỐ LIỆU
• DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ, HÌNH
• 1. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC
• 1.1. Cơ sở lý luận về quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
• 1.2. Dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
• 1.2.1. Một số khái niệm liên quan
• 1.2.2. Khái niệm về Đầu tư xây dựng cơ bản
• 1.2.3. Khái niệm Dự án đầu tư xây dựng
• 1.2.4. Khái niệm về Dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
• 1.3. Đặc điểm sản phẩm và thành phần của dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN
• 1.3.1. Đặc điểm sản phẩm của dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN
• 2. CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Câu hỏi nghiên cứu
• 2.2. Phương pháp nghiên cứu
• 2.3. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4. Phương pháp tổng hợp, xử lý số liệu
• 2.5. Phương pháp phân tích số liệu
• 2.6. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH LIÊU, TỈNH QUẢNG NINH
• 3.1. Giới thiệu chung về huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh
• 3.2. Điều kiện tự nhiên
• 3.3. Điều kiện kinh tế - xã hội
• 3.4. Đánh giá chung về huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh
• 3.5. Thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh
• 3.5.1. Bộ máy quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh
• 3.5.2. Tổng hợp các dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước do huyện Bình Liêu quản lý
• 3.5.3. Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước theo các tiêu chí đánh giá
• 3.5.4. Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước theo chu kỳ của dự án
• 3.5.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh
• 3.5.5.1. Các yếu tố khách quan
• 3.5.5.2. Các yếu tố chủ quan
• 3.5.6. Đánh giá chung về công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh
• 3.5.6.1. Những kết quả đạt được
• 3.5.6.2. Một số hạn chế và nguyên nhân của hạn chế
• 4. CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ DỰ ÁN ĐẦU TƯ XÂY DỰNG CƠ BẢN TỪ NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN BÌNH LIÊU, TỈNH QUẢNG NINH
• 4.1. Quan điểm, mục tiêu quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh
• 4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh
• 4.2.1. Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản trong giai đoạn chuẩn bị đầu tư
• 4.2.2. Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản trong giai đoạn thực hiện đầu tư
• 4.2.3. Hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản trong giai đoạn kết thúc đầu tư
• 4.2.4. Tăng cường công tác phối hợp với các đơn vị liên quan trong quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản
• 4.2.5. Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước
• 4.2.6. Một số kiến nghị
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Quản Lý Dự Án Đầu Tư Xây Dựng ở Bình Liêu

Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản đóng vai trò then chốt trong sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện Bình Liêu, Quảng Ninh. Việc quản lý dự án đầu tư công Bình Liêu hiệu quả giúp tối ưu hóa nguồn lực, đảm bảo chất lượng công trình và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế địa phương. Các dự án này thường được tài trợ từ ngân sách nhà nước và tập trung vào cơ sở hạ tầng, giao thông, y tế, giáo dục, và các công trình công cộng khác. Mục tiêu chung là đáp ứng tốt nhất việc thực hiện các mục tiêu của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội trong từng thời kỳ của quốc gia nói chung và địa phương nói riêng. Huy động tối đa và sử dụng với hiệu quả cao nhất các nguồn vốn đầu tư trong và ngoài nước, tận dụng và khai thác tốt các tiềm năng về tài nguyên thiên nhiên, đất đai, lao động và các tiềm năng khác, bảo vệ môi trường sinh thái, chống mọi hành vi tham ô, lãng phí trong sử dụng vốn đầu tư và khai thác các kết quả của đầu tư. Đảm bảo quá trình thực hiện đầu tư, xây dựng công trình theo quy hoạch kiến trúc và thiết kế kỹ thuật được duyệt, đảm bảo sự bền vững và mỹ quan, áp dụng công nghệ xây dựng tiên tiến, đảm bảo chất lượng và thời hạn xây dựng với chi phí hợp lý.

1.1. Khái Niệm Dự Án Đầu Tư Xây Dựng Cơ Bản từ NSNN

Dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ vốn ngân sách nhà nước là dự án đầu tư xây dựng cơ bản được thực hiện bằng nguồn vốn ngân sách Nhà nước mà nguồn này hình thành từ các khoản thu từ thuế, phí, lệ phí; các khoản thu từ hoạt động kinh tế của Nhà nước; các khoản đóng góp của các tổ chức và cá nhân; các khoản viện trợ; các khoản thu khác theo quy định của pháp luật và được phân bổ cho các hoạt động nhằm phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm quốc phòng, an ninh, bảo đảm hoạt động của bộ máy Nhà nước; chi trả nợ của Nhà nước; chi viện trợ và các khoản chi khác theo quy định của pháp luật. Dự án đầu tư xây dựng cơ bản sử dụng vốn ngân sách Nhà nước khác với các dự án đầu tư khác không sử dụng vốn ngân sách Nhà nước là các dự án sử dụng vốn ngân sách Nhà nước chủ yếu là những dự án đầu tư vào lĩnh vực kết cấu hạ tầng kinh tế xã hội, quốc phòng, an ninh không có khả năng thu hồi vốn (đầu tư xây dựng cơ bản).

1.2. Đặc Điểm Sản Phẩm Dự Án Xây Dựng Ngân Sách Nhà Nước

Sản phẩm xây dựng mang tính cá biệt, đơn chiếc vì phụ thuộc vào đơn đặt hàng của người mua (chủ đầu tư), vào điều kiện địa lý, địa chất công trình nơi xây dựng. Sản phẩm xây dựng mang nhiều tính cá biệt, đa dạng về công dụng, cấu tạo và phương pháp sản xuất, chế tạo. Vì vậy, hệ thống quy chuẩn, tiêu chuẩn kỹ thuật, các quy trình quy phạm, công nghệ thi công rất đa dạng và phức tạp. Sản phẩm xây dựng là các công trình được xây dựng và sử dụng tại chỗ. Vốn đầu tư xây dựng lớn, thời gian xây dựng cũng như thời gian sử dụng lâu dài.

II. Thách Thức Quản Lý Vốn Đầu Tư Xây Dựng tại Bình Liêu

Bình Liêu, với địa hình đồi núi và điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, đối mặt với không ít thách thức trong quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước. Các vấn đề thường gặp bao gồm: thiếu nguồn nhân lực chất lượng cao, quy trình thủ tục phức tạp, khó khăn trong giải phóng mặt bằng, và biến động giá cả vật liệu xây dựng. Theo nghiên cứu của Vũ Hoàng Linh (2024), việc quản lý dự án hiệu quả đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, áp dụng công nghệ tiên tiến, và nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý dự án đầu tư công Bình Liêu. Các dự án chưa triển khai đúng tiến độ đề ra hoặc các dự án chưa phát huy được hiệu quả khi đưa vào khai thác sử dụng; chất lượng của một số công trình chưa cao, tiến độ thực hiện của gói thầu/dự án còn chậm dẫn đến phải điều chỉnh thời gian thi công, điều chỉnh các chế độ chính sách, phát sinh hạng mục, công việc làm ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng vốn đầu tư và kéo dài thời gian thực hiện dự án; giá trị chưa thu hồi sau thanh tra, kiểm toán, quyết toán vẫn còn tồn tại.

2.1. Rủi Ro và Khó Khăn trong Quản Lý Dự Án Xây Dựng

Việc không tuân thủ đúng quy định của pháp luật, Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, các văn bản pháp luật, quy định hiện hành về quản lý đầu tư xây dựng công trình. dẫn đến rủi ro pháp lý, ảnh hưởng đến tiến độ và chất lượng công trình. Sự thiếu kinh nghiệm và năng lực của các nhà thầu cũng là một yếu tố gây chậm trễ và phát sinh chi phí. Ngoài ra, công tác kiểm tra, giám sát chưa được thực hiện thường xuyên và hiệu quả, dẫn đến khó khăn trong việc phát hiện và xử lý các sai phạm.

2.2. Thiếu Nguồn Lực Năng Lực Quản Lý Dự Án tại Địa Phương

Địa phương còn thiếu đội ngũ cán bộ có trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm trong quản lý dự án. Công tác đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Sự phối hợp giữa các cơ quan, ban, ngành liên quan còn chưa đồng bộ, gây khó khăn trong việc triển khai và quản lý dự án. Khả năng ứng dụng công nghệ thông tin vào quản lý dự án còn yếu, dẫn đến hiệu quả công việc chưa cao.

III. Phương Pháp Quản Lý Hiệu Quả Dự Án Đầu Tư tại Bình Liêu

Để nâng cao hiệu quả quản lý dự án đầu tư xây dựng ngân sách nhà nước Quảng Ninh, đặc biệt tại Bình Liêu, cần áp dụng các phương pháp quản lý hiện đại, tuân thủ chặt chẽ quy trình quản lý dự án đầu tư công, và tăng cường giám sát, đánh giá hiệu quả đầu tư. Đồng thời, cần chú trọng đến việc minh bạch hóa thông tin, tạo điều kiện cho người dân tham gia giám sát quá trình thực hiện dự án. Luôn chỉ đạo sát sao, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, đẩy nhanh tiến độ thi công, giải ngân các công trình, đảm bảo chất lượng theo quy định; thường xuyên chủ động phối hợp với các xã, phòng ban chuyên môn của huyện, các đơn vị thi công tìm giải pháp tháo gỡ những khó khăn vướng mắc trong quá trình quản lý điều hành các dự án.

3.1. Tối Ưu Quy Trình Đấu Thầu Dự Án Xây Dựng Bình Liêu

Cần thực hiện đấu thầu dự án xây dựng Bình Liêu một cách công khai, minh bạch, cạnh tranh lành mạnh. Nâng cao chất lượng hồ sơ mời thầu, đảm bảo các tiêu chí đánh giá rõ ràng, khách quan. Tăng cường kiểm tra, giám sát quá trình đấu thầu, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm. Khuyến khích các nhà thầu có năng lực, kinh nghiệm tham gia đấu thầu.

3.2. Kiểm Soát Chi Phí Dự Án Đầu Tư Xây Dựng Hiệu Quả

Cần lập kế hoạch chi tiết, dự toán chính xác vốn đầu tư công cho xây dựng tại Bình Liêu. Thường xuyên theo dõi, kiểm soát chi phí, đảm bảo sử dụng vốn đúng mục đích, hiệu quả. Áp dụng các biện pháp tiết kiệm chi phí, giảm thiểu lãng phí. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc thanh toán, quyết toán vốn đầu tư. Việc kiểm soát chi phí dự án đầu tư xây dựng sẽ giúp dự án đi đúng hướng và đạt hiệu quả tối ưu.

IV. Ứng Dụng Luật Đầu Tư Công vào Dự Án ở Bình Liêu

Việc tuân thủ nghiêm ngặt Luật Đầu tư công và các Nghị định về quản lý dự án đầu tư xây dựng là yếu tố then chốt để đảm bảo tính pháp lý, minh bạch, và hiệu quả của các dự án tại Bình Liêu. Các quy định về thẩm định, phê duyệt dự án, quản lý vốn, đấu thầu, và giám sát, đánh giá dự án cần được thực hiện đầy đủ, chính xác. Phải thực hiện theo đúng quy định của Luật Xây dựng, Luật Đấu thầu, các văn bản pháp luật, quy định hiện hành về quản lý đầu tư xây dựng công trình.

4.1. Áp Dụng Các Quy Định Pháp Luật Về Đầu Tư Công

Việc tuân thủ các quy định của pháp luật, nghị định, thông tư liên quan đến đầu tư công là bắt buộc để đảm bảo tính pháp lý và tránh các rủi ro phát sinh. Cần cập nhật thường xuyên các văn bản pháp luật mới, tổ chức tập huấn cho cán bộ để nắm vững và thực hiện đúng quy định.

4.2. Quản Lý Vốn Đầu Tư Công Theo Quy Định Pháp Luật

Cần quản lý chặt chẽ vốn đầu tư công cho xây dựng tại Bình Liêu theo đúng quy định của pháp luật. Đảm bảo việc giải ngân vốn kịp thời, đúng mục đích, hiệu quả. Tăng cường kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm.

V. Đánh Giá Hiệu Quả Đầu Tư Công Xây Dựng tại Bình Liêu

Đánh giá hiệu quả đầu tư công tại Bình Liêu là bước quan trọng để xác định mức độ đóng góp của các dự án vào sự phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Cần đánh giá cả hiệu quả kinh tế (tăng trưởng GDP, tạo việc làm), hiệu quả xã hội (nâng cao chất lượng cuộc sống, giảm nghèo), và hiệu quả môi trường (bảo vệ tài nguyên, giảm ô nhiễm). Để có được kết cấu hạ tầng đầy đủ và toàn diện thì địa phương sẽ phải thực hiện một lượng lớn các dự án trong những năm tới. Do đó, cần phải có các giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ nguồn vốn NSNN tại huyện Bình Liêu trong thời gian tới.

5.1. Các Tiêu Chí Đánh Giá Hiệu Quả Dự Án Đầu Tư Công

Cần xây dựng bộ tiêu chí đánh giá hiệu quả dự án đầu tư công một cách khoa học, khách quan. Các tiêu chí cần bao gồm: hiệu quả kinh tế, hiệu quả xã hội, hiệu quả môi trường, hiệu quả sử dụng vốn, và hiệu quả quản lý dự án.

5.2. Phương Pháp Đánh Giá Hiệu Quả Đầu Tư Xây Dựng Công

Sử dụng các phương pháp đánh giá hiệu quả đầu tư xây dựng công hiện đại, phù hợp với đặc điểm của từng dự án. Các phương pháp có thể áp dụng: phân tích chi phí - lợi ích, phân tích hiệu quả - chi phí, phân tích đa tiêu chí, và đánh giá tác động.

VI. Đề Xuất Giải Pháp Hoàn Thiện Quản Lý Dự Án ở Bình Liêu

Để hoàn thiện công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước trên địa bàn huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh, cần có các giải pháp đồng bộ, tập trung vào: nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ, cải thiện quy trình thủ tục, tăng cường giám sát, đánh giá, và huy động sự tham gia của cộng đồng. Theo Vũ Hoàng Linh (2024), việc áp dụng các giải pháp này sẽ giúp nâng cao hiệu quả đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương.

6.1. Nâng Cao Năng Lực Đội Ngũ Quản Lý Dự Án

Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ quản lý dự án. Tạo điều kiện cho cán bộ tham gia các hội thảo, diễn đàn chuyên ngành để học hỏi kinh nghiệm. Thu hút và giữ chân cán bộ có năng lực, tâm huyết với công việc.

6.2. Tăng Cường Giám Sát và Đánh Giá Dự Án Định Kỳ

Xây dựng hệ thống giám sát, đánh giá dự án định kỳ, đảm bảo tính khách quan, minh bạch. Sử dụng các công cụ, phần mềm hỗ trợ quản lý dự án để theo dõi tiến độ, chất lượng, và chi phí. Xử lý nghiêm các hành vi vi phạm, đảm bảo kỷ luật trong quản lý dự án.

Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2020-2022, huyện Bình Liêu, tỉnh Quảng Ninh đã triển khai nhiều dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ ngân sách nhà nước (NSNN) nhằm phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Với diện tích tự nhiên 47.075,72 ha, vị trí địa lý đặc thù giáp biên giới Trung Quốc và địa hình miền núi phức tạp, Bình Liêu đối mặt nhiều thách thức trong quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản. Việc quản lý hiệu quả các dự án này đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo đảm an ninh quốc phòng và nâng cao đời sống người dân địa phương.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN trên địa bàn huyện Bình Liêu, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp hoàn thiện công tác quản lý trong thời gian tới. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các dự án được thực hiện trong giai đoạn 2020-2022, với số liệu thu thập từ Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Bình Liêu và các cơ quan liên quan. Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công, giảm thiểu thất thoát, lãng phí và đảm bảo tiến độ, chất lượng công trình.

Theo báo cáo, trong giai đoạn này, huyện Bình Liêu đã quản lý nhiều dự án với tổng vốn đầu tư lớn, tuy nhiên vẫn còn tồn tại hạn chế như tiến độ thi công chậm, chất lượng công trình chưa đồng đều và một số dự án chưa phát huy hiệu quả sau khi hoàn thành. Do đó, nghiên cứu nhằm cung cấp cơ sở khoa học để cải thiện công tác quản lý dự án, góp phần phát triển bền vững huyện miền núi này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN, tập trung vào ba khái niệm chính: dự án đầu tư xây dựng cơ bản, quản lý dự án và chu kỳ dự án.

• Dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN được hiểu là các dự án sử dụng vốn ngân sách nhà nước để xây dựng, cải tạo, mở rộng các công trình hạ tầng kinh tế - xã hội, quốc phòng, an ninh, không có khả năng thu hồi vốn. Sản phẩm dự án mang tính cá biệt, xây dựng tại chỗ, có kích thước lớn và liên quan đến nhiều ngành, môi trường tự nhiên và cộng đồng dân cư.

• Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, giám sát và điều chỉnh các hoạt động dự án nhằm đảm bảo hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi ngân sách, đạt chất lượng và mục tiêu đề ra. Quản lý dự án bao gồm các tiêu chí đánh giá như quản lý chất lượng, tiến độ và chi phí.

• Chu kỳ dự án gồm ba giai đoạn chính: chuẩn bị đầu tư (lập, thẩm định, phê duyệt dự án), thực hiện đầu tư (thi công, giám sát, nghiệm thu) và kết thúc đầu tư (quyết toán, bàn giao, vận hành). Mỗi giai đoạn có vai trò quyết định đến thành công của dự án.

Ngoài ra, luận văn phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý dự án, bao gồm yếu tố khách quan (cơ chế quản lý nhà nước, điều kiện tự nhiên, thị trường) và yếu tố chủ quan (năng lực bộ máy quản lý, năng lực đơn vị thi công).

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp thu thập số liệu thứ cấp và sơ cấp.

• Số liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo của Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Bình Liêu, UBND huyện, các văn bản pháp luật liên quan như Luật Xây dựng 2014, Nghị định số 15/2021/NĐ-CP, Thông tư số 06/2021/TT-BXD.

• Số liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát bằng phiếu điều tra với 32 cán bộ quản lý dự án và 28 đại diện doanh nghiệp xây dựng trên địa bàn huyện Bình Liêu. Phiếu điều tra sử dụng thang đo Likert 5 mức độ để đánh giá các khía cạnh quản lý dự án.

Phân tích số liệu áp dụng các phương pháp thống kê mô tả, so sánh và phân tổ thống kê nhằm đánh giá thực trạng, xác định các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp. Cỡ mẫu toàn bộ tổng thể đối tượng nghiên cứu đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ năm 2020 đến 2023, trong đó thu thập số liệu sơ cấp vào tháng 7 năm 2023.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN trên địa bàn huyện Bình Liêu: Trong giai đoạn 2020-2022, huyện Bình Liêu quản lý nhiều dự án với tổng vốn đầu tư lớn, tuy nhiên chỉ khoảng 70% dự án hoàn thành đúng tiến độ, 65% dự án đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn quy định và 60% dự án thực hiện đúng chi phí được duyệt. Tỷ lệ giải ngân vốn đầu tư đạt khoảng 85% kế hoạch, phản ánh sự nỗ lực trong công tác quản lý nhưng vẫn còn tồn tại chậm trễ và phát sinh chi phí.

2. Đội ngũ cán bộ quản lý dự án: Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện Bình Liêu có 32 cán bộ, trong đó 75% có trình độ đại học trở lên, 20% có trình độ sau đại học. Cơ cấu lao động theo giới tính là 60% nam và 40% nữ. Tuy nhiên, năng lực chuyên môn và kinh nghiệm quản lý dự án còn hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác quản lý.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý dự án: Yếu tố khách quan như điều kiện tự nhiên miền núi, thời tiết khắc nghiệt, cơ chế chính sách thay đổi thường xuyên gây khó khăn trong quản lý tiến độ và chi phí. Yếu tố chủ quan gồm năng lực bộ máy quản lý và năng lực nhà thầu thi công chưa đồng đều, dẫn đến chất lượng công trình chưa đồng nhất và phát sinh chi phí ngoài dự toán.

4. So sánh với các địa phương khác: So với huyện Lập Thạch (Vĩnh Phúc) và huyện Tiên Yên (Quảng Ninh), Bình Liêu có tỷ lệ dự án hoàn thành đúng tiến độ và đảm bảo chất lượng thấp hơn khoảng 10-15%, chủ yếu do điều kiện tự nhiên khó khăn và hạn chế về nguồn lực quản lý.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN tại Bình Liêu đã đạt được những kết quả tích cực như giải ngân vốn đạt 85%, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế về tiến độ, chất lượng và chi phí. Nguyên nhân chủ yếu xuất phát từ điều kiện tự nhiên miền núi phức tạp, ảnh hưởng đến thi công và giám sát dự án. Bên cạnh đó, năng lực cán bộ quản lý và nhà thầu thi công chưa đồng đều làm giảm hiệu quả quản lý.

So sánh với kinh nghiệm của huyện Lập Thạch và Tiên Yên cho thấy việc nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ, tăng cường phối hợp liên ngành và áp dụng công nghệ quản lý hiện đại là những yếu tố then chốt để cải thiện hiệu quả quản lý dự án. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ dự án hoàn thành đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng và chi phí qua các năm, giúp minh họa xu hướng và điểm nghẽn trong quản lý.

Việc quản lý dự án theo chu kỳ (chuẩn bị đầu tư, thực hiện đầu tư, kết thúc đầu tư) cần được chú trọng đồng bộ, đặc biệt giai đoạn chuẩn bị đầu tư nhằm giảm thiểu rủi ro và phát sinh chi phí. Ngoài ra, việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật về đầu tư xây dựng và đấu thầu cũng góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn NSNN.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ quản lý dự án: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý dự án, kỹ năng giám sát thi công và quản lý chi phí cho cán bộ Ban Quản lý dự án huyện Bình Liêu. Mục tiêu đạt 90% cán bộ có chứng chỉ nghiệp vụ quản lý dự án trong vòng 2 năm tới.

2. Hoàn thiện quy trình quản lý dự án theo chu kỳ: Xây dựng và áp dụng quy trình chuẩn cho từng giai đoạn dự án (chuẩn bị, thực hiện, kết thúc), đảm bảo kiểm soát chặt chẽ tiến độ, chất lượng và chi phí. Thời gian thực hiện trong 1 năm, do Ban Quản lý dự án chủ trì phối hợp với các phòng ban liên quan.

3. Tăng cường phối hợp liên ngành và giám sát cộng đồng: Thiết lập cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa Ban Quản lý dự án, các phòng ban chuyên môn, nhà thầu và chính quyền địa phương để giải quyết kịp thời các vướng mắc trong quá trình thi công. Đồng thời phát huy vai trò giám sát của cộng đồng dân cư nhằm nâng cao tính minh bạch và hiệu quả quản lý. Thực hiện ngay trong năm 2024.

4. Ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý dự án: Triển khai hệ thống phần mềm quản lý dự án trực tuyến để theo dõi tiến độ, chi phí và chất lượng công trình theo thời gian thực. Giúp giảm thiểu sai sót, tăng cường minh bạch và nâng cao hiệu quả quản lý. Kế hoạch triển khai trong 2 năm, phối hợp với Sở Thông tin và Truyền thông tỉnh Quảng Ninh.

5. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra và xử lý vi phạm: Ban hành kế hoạch thanh tra định kỳ và đột xuất các dự án đầu tư xây dựng cơ bản, xử lý nghiêm các vi phạm để ngăn ngừa thất thoát, lãng phí vốn NSNN. Thực hiện hàng năm, do UBND huyện và Ban Quản lý dự án phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Cán bộ quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn giúp nâng cao năng lực quản lý, áp dụng các giải pháp hiệu quả trong công tác quản lý dự án từ NSNN.

2. Lãnh đạo UBND huyện và các phòng ban chuyên môn: Tài liệu tham khảo để xây dựng chính sách, quy trình quản lý dự án phù hợp với điều kiện địa phương, nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tư công.

3. Doanh nghiệp xây dựng và nhà thầu thi công: Hiểu rõ các yêu cầu quản lý, tiêu chuẩn chất lượng và tiến độ dự án, từ đó nâng cao năng lực thi công, phối hợp hiệu quả với chủ đầu tư.

4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý kinh tế, xây dựng: Cung cấp dữ liệu thực tiễn, phương pháp nghiên cứu và phân tích chuyên sâu về quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN tại địa bàn miền núi.

Câu hỏi thường gặp

1. Quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN là gì?
   Là quá trình lập kế hoạch, tổ chức, giám sát và điều chỉnh các hoạt động xây dựng công trình sử dụng vốn ngân sách nhà nước nhằm đảm bảo dự án hoàn thành đúng tiến độ, trong phạm vi ngân sách và đạt chất lượng yêu cầu.

2. Những yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý dự án tại Bình Liêu?
   Bao gồm yếu tố khách quan như điều kiện tự nhiên miền núi, thời tiết khắc nghiệt, cơ chế chính sách thay đổi; và yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý, năng lực nhà thầu thi công chưa đồng đều.

3. Chu kỳ dự án đầu tư xây dựng cơ bản gồm những giai đoạn nào?
   Gồm ba giai đoạn chính: chuẩn bị đầu tư (lập, thẩm định, phê duyệt dự án), thực hiện đầu tư (thi công, giám sát, nghiệm thu) và kết thúc đầu tư (quyết toán, bàn giao, vận hành).

4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản?
   Nâng cao năng lực cán bộ, hoàn thiện quy trình quản lý theo chu kỳ dự án, tăng cường phối hợp liên ngành, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường thanh tra, kiểm tra.

5. Tại sao việc quản lý dự án tại Bình Liêu còn gặp khó khăn?
   Do điều kiện địa hình miền núi phức tạp, nguồn lực quản lý hạn chế, thay đổi chính sách pháp luật và năng lực nhà thầu thi công chưa đồng đều, dẫn đến tiến độ và chất lượng dự án chưa đạt yêu cầu.

Kết luận

• Luận văn đã phân tích, đánh giá thực trạng quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản từ NSNN trên địa bàn huyện Bình Liêu trong giai đoạn 2020-2022, chỉ ra những kết quả đạt được và tồn tại hạn chế.
• Đã xác định các yếu tố khách quan và chủ quan ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý dự án, từ đó đề xuất các giải pháp thiết thực nhằm nâng cao năng lực quản lý, hoàn thiện quy trình và tăng cường giám sát.
• Nghiên cứu góp phần bổ sung cơ sở lý luận và thực tiễn cho công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng cơ bản tại địa phương miền núi, làm tài liệu tham khảo cho các cơ quan quản lý và nhà nghiên cứu.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai đào tạo cán bộ, áp dụng quy trình quản lý chuẩn, ứng dụng công nghệ thông tin và tăng cường thanh tra, kiểm tra trong vòng 1-2 năm tới.
• Kêu gọi các cơ quan chức năng, Ban Quản lý dự án và các bên liên quan phối hợp chặt chẽ để thực hiện các giải pháp, góp phần phát triển bền vững huyện Bình Liêu.