Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ khảo thí (CBKT) tại các nhà trường Quân đội trở thành một yêu cầu cấp thiết. Học viện Khoa học Quân sự (HKHQS) là một trong những cơ sở đào tạo trọng điểm của Quân đội Việt Nam, với nhiệm vụ đào tạo sĩ quan các ngành khoa học quân sự và ngoại ngữ quân sự. Từ năm 2019 đến nay, HKHQS đã có sự phát triển ổn định về số lượng và chất lượng đội ngũ CBKT, tuy nhiên vẫn còn tồn tại những hạn chế trong công tác quản lý và phát triển đội ngũ này.

Mục tiêu nghiên cứu nhằm phân tích thực trạng quản lý đội ngũ CBKT tại HKHQS theo hướng chuyên nghiệp hóa, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại HKHQS trong giai đoạn 2019-2023, với khảo sát thực hiện trong tháng 9-10/2023, đối tượng là cán bộ quản lý giáo dục, giảng viên và học viên tại học viện.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc xây dựng chiến lược phát triển nguồn nhân lực CBKT, đảm bảo đội ngũ này đáp ứng yêu cầu ngày càng cao về phẩm chất, năng lực chuyên môn và phong cách làm việc chuyên nghiệp. Qua đó, nâng cao hiệu quả công tác khảo thí, góp phần củng cố uy tín và thương hiệu của HKHQS trong hệ thống giáo dục Quân đội.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết quản lý nguồn nhân lực và quản lý giáo dục, trong đó có:

  • Lý thuyết quản lý nguồn nhân lực: Nhấn mạnh vai trò của việc hoạch định, tuyển dụng, đào tạo, đánh giá và đãi ngộ nhân sự nhằm phát triển đội ngũ phù hợp với mục tiêu tổ chức.
  • Lý thuyết chuyên nghiệp hóa: Định nghĩa chuyên nghiệp hóa là quá trình nâng cao trình độ, kỹ năng, thái độ và phong cách làm việc để đạt hiệu quả cao trong công việc, được áp dụng trong quản lý đội ngũ CBKT.
  • Khái niệm cán bộ khảo thí: Là những người trực tiếp thực hiện công tác kiểm tra, đánh giá kết quả giáo dục đào tạo, đảm bảo tính công bằng, chính xác và khách quan.
  • Nguyên tắc quản lý đội ngũ CBKT theo hướng chuyên nghiệp hóa: Bao gồm nguyên tắc tập trung dân chủ, công khai minh bạch và tuân thủ pháp luật.
  • Mô hình quản lý nhân lực trong giáo dục: Tập trung vào các nội dung như xây dựng chiến lược nhân lực, tuyển dụng, đào tạo bồi dưỡng, đánh giá và đãi ngộ.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Số liệu tổng hợp từ báo cáo tổng kết năm học, hoạt động chuyên môn nghiệp vụ của HKHQS từ 2019 đến 2023; khảo sát thực trạng với 105 người gồm 67 cán bộ quản lý, giảng viên và 38 học viên.
  • Phương pháp chọn mẫu: Mẫu ngẫu nhiên phi xác suất, đảm bảo tính đại diện cho các nhóm đối tượng nghiên cứu.
  • Phương pháp thu thập dữ liệu: Điều tra bằng phiếu hỏi dựa trên thang đo Likert 5 điểm, phỏng vấn chuyên gia, quan sát và tổng kết kinh nghiệm quản lý.
  • Phương pháp phân tích: Sử dụng phần mềm SPSS 20 để xử lý số liệu, kiểm tra độ tin cậy thang đo bằng hệ số Cronbach’s Alpha, phân tích mô tả thống kê, tính toán tỷ lệ phần trăm và điểm trung bình.
  • Timeline nghiên cứu: Khảo sát thực hiện trong tháng 9-10/2023, phân tích và đề xuất biện pháp trong quý cuối năm 2023 và đầu năm 2024.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng đội ngũ CBKT tại HKHQS:

    • Số lượng CBKT biến động ổn định trong giai đoạn 2019-2023, với tỷ lệ cán bộ có trình độ sau đại học đạt 63,27%.
    • 100% cán bộ, giảng viên có trình độ đại học trở lên, trong đó có 2 giáo sư, 12 phó giáo sư, 37 tiến sĩ và 218 thạc sĩ.
    • Tuy nhiên, khoảng 20% CBKT chưa được đào tạo bài bản về nghiệp vụ khảo thí, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác.

  2. Quản lý đội ngũ CBKT theo hướng chuyên nghiệp hóa:

    • Công tác xây dựng chiến lược nhân lực khảo thí đạt hệ số tin cậy Cronbach’s Alpha = 0,632, cho thấy mức độ đồng thuận trung bình.
    • Công tác tuyển dụng và bố trí công việc có hệ số Cronbach’s Alpha = 0,813, phản ánh sự ổn định trong quy trình tuyển dụng nhưng còn tồn tại điểm chưa phù hợp (biến TUYEN4 bị loại do hệ số tương quan thấp).
    • Công tác đào tạo, bồi dưỡng và phát triển đội ngũ CBKT đạt hệ số tin cậy cao nhất (0,891), cho thấy sự quan tâm đáng kể đến nâng cao năng lực chuyên môn.
    • Công tác đánh giá công việc và chế độ đãi ngộ có hệ số Cronbach’s Alpha lần lượt là 0,808 và 0,799, phản ánh sự chú trọng đến việc đánh giá và tạo động lực cho CBKT.
    • Kiểm tra, giám sát việc thực hiện chiến lược có hệ số 0,721, cho thấy công tác này được thực hiện nhưng cần tăng cường hơn nữa.

  3. Nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đội ngũ CBKT:

    • Chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước và Quân đội tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển đội ngũ CBKT.
    • Bộ máy quản lý và trình độ cán bộ quản lý có ảnh hưởng tích cực đến hiệu quả quản lý CBKT.
    • Các yếu tố như cơ chế chính sách chưa đồng bộ, thiếu nguồn lực tài chính và hạn chế trong công tác đào tạo bồi dưỡng là những nguyên nhân chính gây ra hạn chế trong quản lý.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy HKHQS đã có những bước tiến quan trọng trong việc xây dựng và phát triển đội ngũ CBKT theo hướng chuyên nghiệp hóa, thể hiện qua tỷ lệ cán bộ có trình độ cao và các hoạt động đào tạo bồi dưỡng được tổ chức thường xuyên. Tuy nhiên, việc chưa đồng bộ trong quy trình tuyển dụng và một số hạn chế trong công tác kiểm tra, giám sát làm giảm hiệu quả quản lý.

So sánh với các nghiên cứu trong lĩnh vực quản lý giáo dục quân đội, kết quả này phù hợp với nhận định rằng đội ngũ CBKT đóng vai trò then chốt trong nâng cao chất lượng đào tạo, nhưng cần được quản lý và phát triển bài bản hơn để đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Việc sử dụng các chỉ số đánh giá độ tin cậy thang đo giúp minh chứng tính khoa học và khách quan của nghiên cứu.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ thể hiện tỷ lệ cán bộ có trình độ sau đại học, mức độ đồng thuận về các yếu tố quản lý, cũng như bảng phân tích các nhân tố ảnh hưởng để minh họa rõ nét hơn các kết quả.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Xây dựng và hoàn thiện chiến lược phát triển đội ngũ CBKT

    • Động từ hành động: Xây dựng, hoàn thiện
    • Target metric: Chiến lược nhân lực rõ ràng, phù hợp với mục tiêu phát triển của HKHQS
    • Timeline: Triển khai trong năm 2024
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc Học viện phối hợp với các phòng ban chức năng

  2. Tuyển dụng và bố trí công việc theo tiêu chuẩn chuyên môn cao

    • Động từ hành động: Tuyển chọn, bố trí
    • Target metric: Tỷ lệ CBKT có trình độ chuyên môn phù hợp đạt trên 90%
    • Timeline: Thực hiện liên tục, đánh giá hàng năm
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Tổ chức cán bộ, Ban Giám đốc

  3. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và phát triển năng lực chuyên môn

    • Động từ hành động: Tổ chức, nâng cao
    • Target metric: 100% CBKT được đào tạo nghiệp vụ khảo thí chuyên sâu trong 2 năm tới
    • Timeline: 2024-2025
    • Chủ thể thực hiện: Phòng Đào tạo, Ban Giám đốc

  4. Cải tiến công tác đánh giá và đãi ngộ CBKT

    • Động từ hành động: Đánh giá, cải tiến, đãi ngộ
    • Target metric: Tăng mức độ hài lòng của CBKT về chính sách đãi ngộ lên trên 85%
    • Timeline: Năm 2024
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc, Phòng Tổ chức cán bộ

  5. Tăng cường kiểm tra, giám sát và phản hồi hiệu quả công tác quản lý CBKT

    • Động từ hành động: Kiểm tra, giám sát, phản hồi
    • Target metric: Tỷ lệ hoàn thành kế hoạch kiểm tra giám sát đạt 100% hàng năm
    • Timeline: Thực hiện thường xuyên từ 2024
    • Chủ thể thực hiện: Ban Giám đốc, các phòng ban liên quan

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục trong các nhà trường Quân đội

    • Lợi ích: Nắm bắt các giải pháp quản lý đội ngũ CBKT theo hướng chuyên nghiệp hóa, nâng cao hiệu quả công tác khảo thí.
    • Use case: Áp dụng trong xây dựng kế hoạch phát triển nhân lực và tổ chức đào tạo.

  2. Giảng viên và cán bộ khảo thí tại các học viện, trường sĩ quan

    • Lợi ích: Hiểu rõ vai trò, yêu cầu và tiêu chuẩn của CBKT chuyên nghiệp, từ đó nâng cao năng lực chuyên môn và phong cách làm việc.
    • Use case: Tự đánh giá và phát triển bản thân phù hợp với yêu cầu chuyên nghiệp hóa.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành Quản lý giáo dục, Quản lý nhân sự

    • Lợi ích: Tham khảo cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu về quản lý nguồn nhân lực trong giáo dục quân sự.
    • Use case: Làm tài liệu tham khảo cho các đề tài nghiên cứu, luận văn, luận án.

  4. Lãnh đạo các cơ quan quản lý giáo dục Quân đội

    • Lợi ích: Định hướng chính sách, xây dựng cơ chế quản lý đội ngũ CBKT hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.
    • Use case: Xây dựng các chương trình phát triển nguồn nhân lực và chính sách đãi ngộ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao cần chuyên nghiệp hóa đội ngũ cán bộ khảo thí tại các nhà trường Quân đội?
    Chuyên nghiệp hóa giúp nâng cao năng lực chuyên môn, đảm bảo công tác khảo thí chính xác, công bằng, góp phần nâng cao chất lượng đào tạo và uy tín nhà trường.

  2. Các yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến quản lý đội ngũ CBKT tại HKHQS?
    Chủ trương chính sách của Đảng, Nhà nước và Quân đội; trình độ cán bộ quản lý; cơ chế chính sách và nguồn lực tài chính là những yếu tố then chốt.

  3. Phương pháp đào tạo nào hiệu quả nhất cho đội ngũ CBKT?
    Kết hợp đào tạo trong công việc (on-the-job training) và đào tạo ngoài công việc (off-the-job training) như tham gia hội thảo, bồi dưỡng chuyên môn, đi thực tế.

  4. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả công tác quản lý đội ngũ CBKT?
    Sử dụng các tiêu chí đánh giá về phẩm chất, năng lực, kết quả thực hiện nhiệm vụ, mức độ hoàn thành kế hoạch và sự hài lòng của CBKT.

  5. Các biện pháp đãi ngộ nào nên áp dụng để giữ chân CBKT?
    Chính sách tiền lương, thưởng, bảo hiểm xã hội, phúc lợi, khen thưởng kịp thời và công khai minh bạch giúp tạo động lực và giữ chân cán bộ.

Kết luận

  • Quản lý đội ngũ cán bộ khảo thí tại Học viện Khoa học Quân sự theo hướng chuyên nghiệp hóa là yêu cầu cấp thiết để nâng cao chất lượng giáo dục đào tạo.
  • Đội ngũ CBKT tại HKHQS đã có trình độ chuyên môn cao nhưng còn tồn tại hạn chế về đào tạo nghiệp vụ và quản lý hiệu quả.
  • Các yếu tố như chính sách, bộ máy quản lý và nguồn lực ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả quản lý đội ngũ CBKT.
  • Đề xuất các biện pháp trọng tâm gồm xây dựng chiến lược nhân lực, tuyển dụng chuẩn hóa, đào tạo bồi dưỡng, cải tiến đánh giá và đãi ngộ, tăng cường kiểm tra giám sát.
  • Tiếp tục triển khai nghiên cứu và áp dụng các giải pháp trong giai đoạn 2024-2025 để đạt hiệu quả bền vững, góp phần nâng cao uy tín và chất lượng đào tạo của HKHQS.

Call-to-action: Các nhà quản lý và cán bộ liên quan cần phối hợp triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, cập nhật các mô hình quản lý hiện đại nhằm phát triển đội ngũ CBKT chuyên nghiệp, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục Quân đội trong thời kỳ hội nhập.