Thực Trạng Quản Lý Điều Trị Bệnh Đái Tháo Đường Týp 2 Tại Trung Tâm Y Tế Quận 1, Thành Phố Hồ Chí Minh

• Người hướng dẫn: PGS. Hà Văn Như
• Trường học: Trường Đại Học Y Tế Công Cộng Cao Hồng Phong
• Chuyên ngành: Tổ Chức Quản Lý Y Tế
• Đề tài: Quản Lý Điều Trị Bệnh Đái Tháo Đường Týp 2 Tại Trung Tâm Y Tế Quận 1, TP.HCM
• Loại tài liệu: Luận Văn Chuyên Khoa Cấp II
• Năm xuất bản: 2021
• Địa điểm: Hà Nội

• MỤC LỤC
• DANH MỤC VIẾT TẮT
• DANH MỤC BẢNG
• TÓM TẮT NGHIÊN CỨU
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 1.1. Tổng quan về bệnh đái tháo đường
• 1.2. Khái niệm về đái tháo đường
• 1.3. Đặc điểm dịch tễ của bệnh đái tháo đường
• 1.4. Tiêu chuẩn chẩn đoán đái tháo đường týp 2
• 1.5. Một số biến chứng liên quan đến bệnh đái tháo đường
• 1.6. Quản lý điều trị bệnh đái tháo đường tại Việt Nam
• 1.6.1. Một số quy định liên quan đến quản lý điều đái tháo đường
• 1.6.2. Quy định về phân cấp tuyến điều trị bệnh đái tháo đường tại Việt Nam
• 1.6.3. Mục tiêu điều trị, quản lý bệnh đái tháo đường
• 1.6.4. Quản lý người bệnh đái tháo đường tại Việt Nam
• 1.7. Tình hình quản lý điều trị bệnh đái tháo đường týp 2 qua một số nghiên cứu trên thế giới và tại Việt Nam
• 1.7.1. Trên thế giới
• 1.7.2. Tại Việt Nam
• 1.8. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý điều trị đái tháo đường týp 2
• 1.9. Giới thiệu sơ lược về địa điểm nghiên cứu
• 1.10. Khung lý thuyết nghiên cứu
• 2. CHƯƠNG 2: ĐỐI TƯỢNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 2.1. Đối tượng, địa điểm và thời gian nghiên cứu
• 2.2. Thiết kế nghiên cứu
• 2.3. Cỡ mẫu và phương pháp chọn mẫu
• 2.4. Phương pháp thu thập số liệu
• 2.4.1. Thu thập số liệu nghiên cứu định lượng
• 2.4.2. Thu thập dữ liệu định tính
• 2.5. Các biến số, chỉ số trong nghiên cứu
• 2.5.1. Các biến số, chỉ số nghiên cứu cho mục tiêu nghiên cứu 1
• 2.5.2. Các biến số, chỉ số, chủ đề nghiên cứu cho mục tiêu 2
• 2.6. Các tiêu chuẩn sử dụng trong nghiên cứu. Xử lý và phân tích số liệu
• 2.7. Vấn đề đạo đức của nghiên cứu
• 3. CHƯƠNG 3: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 3.1. Thực trạng quản lý điều trị người bệnh đái tháo đường týp 2 tại Trung tâm Y tế quận 1, thành phố Hồ Chí Minh
• 3.2. Hoạt động sàng lọc và tiếp nhận người bệnh đái tháo đường týp 2
• 3.3. Hoạt động khám và điều trị người bệnh đái tháo đường
• 3.4. Hoạt động tư vấn, truyền thông về phòng chống đái tháo đường
• 3.5. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý điều trị đái tháo đường
• 3.5.1. Công tác quản lý, điều hành
• 3.5.2. Yếu tố cơ sở vật chất, trang thiết bị, thuốc điều trị
• 3.5.3. Yếu tố về kinh phí, tài chính
• 3.5.4. Yếu tố nhân lực
• 3.5.5. Tác động của đại dịch Covid-19
• 4. CHƯƠNG 4: BÀN LUẬN
• 4.1. Thực trạng quản lý điều trị người bệnh đái tháo đường týp 2 tại Trung tâm Y tế quận 1, thành phố Hồ Chí Minh
• 4.2. Hoạt động sàng lọc và tiếp nhận người bệnh đái tháo đường týp 2
• 4.3. Hoạt động quản lý điều trị người bệnh đái tháo đường
• 4.4. Hoạt động tư vấn, truyền thông về phòng chống đái tháo đường
• 4.5. Một số yếu tố ảnh hưởng đến quản lý điều trị đái tháo đường
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Quản Lý Điều Trị Tiểu Đường Týp 2 Quận 1

Bài viết này cung cấp cái nhìn tổng quan về tình hình quản lý và điều trị đái tháo đường týp 2 quận 1, TP.HCM. Bệnh đái tháo đường type 2 là một bệnh mãn tính ảnh hưởng đến hàng triệu người trên toàn thế giới, và việc quản lý hiệu quả là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng. Trung tâm y tế quận 1 đóng vai trò then chốt trong việc cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân tiểu đường. Nghiên cứu của Cao Hồng Phong (2021) đã đánh giá thực trạng quản lý điều trị tại đây, chỉ ra những điểm mạnh và hạn chế cần khắc phục. Bài viết sẽ đi sâu vào các khía cạnh như sàng lọc, chẩn đoán, điều trị, tư vấn và các yếu tố ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý bệnh.

1.1. Tầm Quan Trọng Của Quản Lý Đường Huyết Quận 1

Quản lý đường huyết hiệu quả giúp giảm nguy cơ biến chứng tim mạch, thận, mắt và thần kinh ở bệnh nhân tiểu đường týp 2. Tại quận 1, việc kiểm soát đường huyết không chỉ là trách nhiệm của các cơ sở y tế, mà còn cần sự hợp tác chặt chẽ từ phía người bệnh thông qua chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên và tuân thủ điều trị. Theo WHO, việc điều trị đơn giản nhưng tỷ lệ người được điều trị chỉ chiếm khoảng 30% và tỷ lệ đạt mục tiêu điều trị rất hạn chế (4).

1.2. Vai Trò Của Trung Tâm Y Tế Quận 1 Trong Quản Lý Bệnh

Trung tâm y tế quận 1 là tuyến đầu trong việc điều trị tiểu đường týp 2 quận 1, cung cấp các dịch vụ từ sàng lọc ban đầu đến quản lý lâu dài. Trung tâm đóng vai trò quan trọng trong việc phát hiện sớm bệnh, tư vấn về lối sống lành mạnh, kê đơn thuốc và theo dõi tiến trình điều trị. Trung tâm còn cần phối hợp với các trạm y tế phường để đảm bảo việc quản lý bệnh được liên tục và toàn diện. Kể từ tháng 10 năm 2019, Công văn số 5606/SYT-NVY của Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh quy định chuyển thông tin người bệnh (NB) ĐTĐ từ bệnh viện về trạm y tế mô hình điểm hoạt động theo nguyên lý y học gia đình (9).

II. Thách Thức Trong Điều Trị Tiểu Đường Týp 2 Tại Quận 1

Quá trình điều trị tiểu đường týp 2 quận 1 đối mặt với nhiều thách thức. Tỷ lệ người bệnh tuân thủ điều trị còn thấp, do nhiều yếu tố như thiếu kiến thức về bệnh, khó khăn trong việc thay đổi lối sống, và chi phí điều trị. Việc tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuyên sâu, như khám mắt định kỳ và kiểm tra bàn chân, còn hạn chế. Đại dịch COVID-19 cũng gây ảnh hưởng lớn đến công tác quản lý bệnh, làm gián đoạn việc thăm khám và tư vấn cho người bệnh. Cần có những giải pháp hiệu quả để vượt qua những thách thức này.

2.1. Rào Cản Về Chi Phí Điều Trị Tiểu Đường Quận 1

Chi phí điều trị tiểu đường týp 2 có thể là gánh nặng đối với nhiều người bệnh, đặc biệt là những người có thu nhập thấp. Chi phí bao gồm tiền khám bệnh, thuốc men, xét nghiệm, và các dịch vụ chăm sóc sức khỏe khác. Mặc dù có bảo hiểm y tế, nhưng mức chi trả có thể chưa đủ để trang trải toàn bộ chi phí. Do đó, cần có các chính sách hỗ trợ tài chính cho người bệnh tiểu đường, như tăng cường bảo hiểm y tế và cung cấp thuốc miễn phí hoặc giảm giá. Thông tư liên tịch số 113/2013/TTLT-BTC BYT của Bộ Tài chính và BYT ngày 15/08/2013 (17) hướng dẫn rất cụ thể về định mức chi tiêu cho quản lý và sử dụng kinh phí thực hiện các hoạt động trong chương trình mục tiêu Quốc gia, trong đó có chi phí cho bệnh ĐTĐ.

2.2. Khó Khăn Trong Thay Đổi Lối Sống Cho Người Tiểu Đường

Thay đổi lối sống cho người tiểu đường là một yếu tố then chốt trong việc quản lý bệnh, nhưng đây cũng là một thách thức lớn. Người bệnh cần tuân thủ chế độ ăn uống lành mạnh, tập thể dục thường xuyên, bỏ thuốc lá và hạn chế rượu bia. Tuy nhiên, việc thay đổi thói quen sinh hoạt lâu năm không phải là điều dễ dàng. Cần có sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè và các chuyên gia y tế để giúp người bệnh vượt qua những khó khăn này.

III. Phương Pháp Điều Trị Bệnh Tiểu Đường Týp 2 Hiệu Quả Quận 1

Để điều trị bệnh tiểu đường týp 2 hiệu quả tại quận 1, cần áp dụng một phương pháp toàn diện, kết hợp giữa thay đổi lối sống, sử dụng thuốc, và theo dõi định kỳ. Việc giáo dục bệnh nhân về bệnh và cách tự quản lý là rất quan trọng. Các bác sĩ và điều dưỡng cần trang bị kiến thức chuyên môn vững vàng và kỹ năng giao tiếp tốt để tư vấn và hỗ trợ người bệnh. Cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ sở y tế, từ trạm y tế phường đến bệnh viện, để đảm bảo việc chăm sóc bệnh nhân được liên tục và toàn diện. Quyết định số 5904/QĐ-BYT của Bộ Y tế ngày 20/12/2019 Về việc ban hành tài liệu chuyên môn "Hướng dẫn chẩn đoán, điều trị và quản lý một số bệnh không lây nhiễm tại trạm y tế xã" (8).

3.1. Chế Độ Ăn Cho Người Tiểu Đường Týp 2 Tại Quận 1

Chế độ ăn cho người tiểu đường týp 2 cần đảm bảo cung cấp đủ dinh dưỡng, kiểm soát lượng đường trong máu, và duy trì cân nặng hợp lý. Nên ăn nhiều rau xanh, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, và protein nạc. Hạn chế đồ ngọt, đồ ăn chế biến sẵn, và đồ uống có đường. Tham khảo ý kiến của chuyên gia dinh dưỡng để có một chế độ ăn phù hợp với tình trạng sức khỏe và sở thích cá nhân. Theo hướng dẫn, cần lưu ý kiểm soát carbohydrate, chất béo và protein trong mỗi bữa ăn.

3.2. Tăng Cường Tập Thể Dục Cho Người Tiểu Đường Quận 1

Tập thể dục cho người tiểu đường giúp cải thiện độ nhạy insulin, kiểm soát đường huyết, giảm cân, và tăng cường sức khỏe tim mạch. Nên tập ít nhất 150 phút mỗi tuần với cường độ vừa phải, ví dụ như đi bộ nhanh, chạy bộ, bơi lội, hoặc đạp xe. Tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bắt đầu một chương trình tập luyện mới. Tập thể dục nên được kết hợp với chế độ ăn uống lành mạnh để đạt hiệu quả tốt nhất.

3.3. Sử Dụng Thuốc Điều Trị Tiểu Đường Týp 2 Mới Nhất Quận 1

Thuốc điều trị tiểu đường týp 2 đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát đường huyết khi chế độ ăn uống và tập thể dục không đủ hiệu quả. Có nhiều loại thuốc điều trị tiểu đường khác nhau, mỗi loại có cơ chế tác dụng và tác dụng phụ khác nhau. Việc lựa chọn thuốc cần dựa trên tình trạng sức khỏe, mức đường huyết, và các bệnh lý kèm theo của người bệnh. Tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn và kê đơn thuốc phù hợp. Nên chú ý đến việc theo dõi đường huyết thường xuyên để điều chỉnh liều lượng thuốc khi cần thiết.

IV. Ứng Dụng Nghiên Cứu Về Điều Trị Tiểu Đường Quận 1

Nghiên cứu của Cao Hồng Phong (2021) về thực trạng quản lý điều trị tiểu đường týp 2 tại Trung tâm y tế quận 1 đã chỉ ra một số vấn đề cần cải thiện. Cụ thể, cần tăng cường công tác sàng lọc và phát hiện sớm bệnh, nâng cao chất lượng tư vấn và giáo dục sức khỏe, và cải thiện sự phối hợp giữa các cơ sở y tế. Nghiên cứu cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đảm bảo nguồn lực đầy đủ, bao gồm nhân lực, cơ sở vật chất, và kinh phí, để hỗ trợ công tác quản lý bệnh. Từ kết quả nghiên cứu, khuyến nghị TTYT quận 1 cần tuyển dụng thêm bác sĩ có chứng chỉ hành nghề và nâng cao trình độ chuyên môn sâu về điều trị ĐTĐ týp 2.

4.1. Cải Thiện Công Tác Sàng Lọc Tiểu Đường Týp 2 Tại Quận 1

Để cải thiện công tác sàng lọc tiểu đường týp 2, cần tăng cường truyền thông về các yếu tố nguy cơ của bệnh và khuyến khích người dân đi khám sức khỏe định kỳ. Nên triển khai các chương trình sàng lọc chủ động tại cộng đồng, đặc biệt là tại các khu vực có tỷ lệ mắc bệnh cao. Sử dụng các công cụ sàng lọc đơn giản và hiệu quả, như đo đường huyết mao mạch, để phát hiện sớm bệnh. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ ĐTĐ mới phát hiện là 5,4% thông qua sàng lọc.

4.2. Nâng Cao Chất Lượng Tư Vấn Về Bệnh Tiểu Đường Quận 1

Nâng cao chất lượng tư vấn về bệnh tiểu đường là yếu tố then chốt trong việc giúp người bệnh tự quản lý bệnh hiệu quả. Tư vấn cần cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác về bệnh, cách điều trị, chế độ ăn uống, tập thể dục, và các biến chứng có thể xảy ra. Tư vấn cần được thực hiện một cách cá nhân hóa, phù hợp với tình trạng sức khỏe và nhu cầu của từng người bệnh. Nghiên cứu cho thấy tỷ lệ NB được tư vấn đầy đủ lần lượt là 72,7% và 68,8% vào quý I và II, riêng quý III/2021 chỉ còn 35,1%.

V. Phòng Khám Nội Tiết Quận 1 Tương Lai Quản Lý Bệnh

Để nâng cao hiệu quả quản lý điều trị tiểu đường týp 2 quận 1, cần đầu tư vào các phòng khám nội tiết quận 1 và tăng cường sự phối hợp giữa các cơ sở y tế. Bác sĩ nội tiết giỏi quận 1 đóng vai trò quan trọng trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh, cũng như tư vấn và giáo dục sức khỏe cho người bệnh. Việc ứng dụng công nghệ thông tin, như hệ thống quản lý bệnh nhân điện tử, giúp theo dõi và quản lý bệnh nhân một cách hiệu quả hơn. Quan trọng hơn hết là xây dựng một hệ thống chăm sóc sức khỏe toàn diện, lấy người bệnh làm trung tâm.

5.1. Lợi Ích Của Phòng Khám Nội Tiết Chuyên Sâu Quận 1

Phòng khám nội tiết chuyên sâu cung cấp các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuyên biệt cho bệnh nhân tiểu đường, bao gồm khám và chẩn đoán bệnh, điều trị bằng thuốc và insulin, tư vấn về chế độ ăn uống và tập thể dục, và theo dõi các biến chứng của bệnh. Các bác sĩ tại phòng khám có kiến thức và kinh nghiệm chuyên môn sâu về bệnh tiểu đường, giúp người bệnh được điều trị một cách hiệu quả nhất.

5.2. Tăng Cường Sự Phối Hợp Giữa Các Tổ Chức Y Tế Quận 1

Để đảm bảo việc chăm sóc bệnh nhân tiểu đường được liên tục và toàn diện, cần tăng cường sự phối hợp giữa các tổ chức y tế quận 1, bao gồm trung tâm y tế, trạm y tế phường, bệnh viện, và các phòng khám tư nhân. Cần xây dựng một hệ thống chuyển tuyến hiệu quả, giúp bệnh nhân dễ dàng tiếp cận các dịch vụ chăm sóc sức khỏe chuyên sâu khi cần thiết. Đồng thời, cần khuyến khích các tổ chức y tế chia sẻ thông tin và kinh nghiệm, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho bệnh nhân tiểu đường. Công văn số 5606/SYT-NVY của Sở Y tế thành phố Hồ Chí Minh quy định chuyển thông tin người bệnh THA, ĐTĐ từ bệnh viện về trạm y tế mô hình điểm hoạt động theo nguyên lý y học gia đình (9).

VI. Tầm Soát Tiểu Đường Quận 1 Chủ Động Bảo Vệ Sức Khỏe

Tầm soát tiểu đường quận 1 định kỳ là chìa khóa để phát hiện sớm bệnh và ngăn ngừa các biến chứng nguy hiểm. Khám sức khỏe định kỳ cho người tiểu đường giúp theo dõi tình trạng bệnh, điều chỉnh phương pháp điều trị, và tư vấn về lối sống lành mạnh. Nên chú trọng đến việc kiểm tra HbA1c quận 1 để đánh giá mức độ kiểm soát đường huyết trong thời gian dài. Việc chủ động kiểm tra HbA1c quận 1 sẽ giúp người bệnh kiểm soát bệnh tình một cách hiệu quả hơn.

6.1. Lợi Ích Của Khám Sức Khỏe Định Kỳ Cho Người Tiểu Đường

Khám sức khỏe định kỳ cho người tiểu đường mang lại nhiều lợi ích, bao gồm phát hiện sớm các biến chứng của bệnh, đánh giá hiệu quả điều trị, và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết. Khám sức khỏe định kỳ cũng là cơ hội để người bệnh được tư vấn về lối sống lành mạnh và giải đáp các thắc mắc liên quan đến bệnh.

6.2. Tầm Quan Trọng Của Việc Kiểm Tra HbA1c Quận 1

Việc kiểm tra HbA1c quận 1 định kỳ giúp đánh giá mức độ kiểm soát đường huyết trong thời gian dài (2-3 tháng). HbA1c là một chỉ số quan trọng để đánh giá hiệu quả điều trị và điều chỉnh phương pháp điều trị khi cần thiết. Mục tiêu HbA1c cho người bệnh tiểu đường thường là dưới 7%. Người bệnh nên thảo luận với bác sĩ về mục tiêu HbA1c phù hợp với tình trạng sức khỏe của mình.

Tổng quan nghiên cứu

Bệnh đái tháo đường týp 2 (ĐTĐ týp 2) là một bệnh mạn tính phổ biến, gây rối loạn chuyển hóa glucose và suy giảm chức năng tế bào beta tuyến tụy. Trên thế giới, năm 2015 có hơn 415 triệu người mắc ĐTĐ, dự kiến tăng lên 642 triệu vào năm 2040. Tại Việt Nam, năm 2015 có khoảng 3,5 triệu người mắc, chiếm tỷ lệ 5,6%, dự báo sẽ tăng lên 6,1 triệu người vào năm 2040. ĐTĐ týp 2 không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe người bệnh mà còn tạo gánh nặng lớn cho hệ thống y tế và kinh tế xã hội. Mặc dù bệnh có thể phát hiện sớm và điều trị hiệu quả, tỷ lệ người bệnh được quản lý và đạt mục tiêu điều trị còn thấp.

Nghiên cứu được thực hiện tại Trung tâm Y tế (TTYT) quận 1, TP. Hồ Chí Minh trong năm 2021 nhằm mô tả thực trạng quản lý điều trị ĐTĐ týp 2 và phân tích các yếu tố ảnh hưởng. Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang kết hợp định lượng và định tính, với 1.088 hồ sơ bệnh án người bệnh và 14 cuộc phỏng vấn sâu các cán bộ y tế, lãnh đạo và người bệnh. Kết quả nghiên cứu cung cấp số liệu cụ thể về hoạt động sàng lọc, quản lý điều trị, tái khám, xét nghiệm, sử dụng thuốc và tư vấn giáo dục sức khỏe, đồng thời đánh giá tác động của đại dịch COVID-19. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cải tiến công tác quản lý ĐTĐ tại tuyến y tế cơ sở, góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc và giảm biến chứng cho người bệnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên khung lý thuyết quản lý y tế và các hướng dẫn chuyên môn của Bộ Y tế Việt Nam về chẩn đoán, điều trị và quản lý ĐTĐ týp 2. Hai lý thuyết chính được áp dụng gồm:

• Lý thuyết quản lý y tế: tập trung vào các yếu tố quản lý, điều hành, cơ sở vật chất, nhân lực, kinh phí và tác động môi trường (đại dịch COVID-19) ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý điều trị bệnh mạn tính.
• Mô hình quản lý điều trị ĐTĐ: dựa trên quy trình quản lý khám, điều trị và theo dõi người bệnh ĐTĐ tại tuyến y tế cơ sở, bao gồm các hoạt động sàng lọc, lập hồ sơ, khám, xét nghiệm định kỳ, điều trị thuốc, tái khám và tư vấn giáo dục sức khỏe.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm: sàng lọc chủ động và thụ động, tái khám đúng hẹn, xét nghiệm HbA1C, biến chứng ĐTĐ, tuân thủ điều trị, và nguyên lý y học gia đình tại trạm y tế.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng thiết kế cắt ngang mô tả kết hợp định lượng và định tính.

• Nguồn dữ liệu định lượng: toàn bộ 1.088 hồ sơ bệnh án ngoại trú người bệnh ĐTĐ týp 2 được quản lý tại TTYT quận 1 năm 2021. Dữ liệu thu thập gồm thông tin nhân khẩu, kết quả xét nghiệm, biến chứng, tái khám, sử dụng thuốc và các hoạt động quản lý điều trị.
• Nguồn dữ liệu định tính: 14 cuộc phỏng vấn sâu với đại diện lãnh đạo TTYT, bác sĩ, điều dưỡng, trưởng trạm y tế và người bệnh ĐTĐ. Mẫu chọn có chủ đích, đảm bảo đa dạng về vai trò và kinh nghiệm.
• Phương pháp phân tích: số liệu định lượng được xử lý bằng phần mềm Epidata 3, tính toán tỷ lệ phần trăm, so sánh nhóm. Thông tin định tính được mã hóa theo chủ đề, phân tích nội dung và trích dẫn minh họa.
• Timeline nghiên cứu: thực hiện từ tháng 02 đến tháng 12 năm 2021 tại TTYT quận 1 và 10 trạm y tế phường thuộc quận.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hoạt động sàng lọc và phát hiện bệnh: Trong năm 2021, TTYT quận 1 thực hiện sàng lọc ĐTĐ cho 3.211 người, trong đó 18,1% là sàng lọc chủ động. Tỷ lệ phát hiện ĐTĐ mới qua sàng lọc chung đạt 5,4%, trong đó sàng lọc chủ động chiếm 4,5%, sàng lọc thụ động 5,6%. 70% trạm y tế phường thực hiện sàng lọc chủ động nhưng hoạt động còn thiếu đồng bộ.

2. Quản lý điều trị và tái khám: Tổng số người bệnh được quản lý là 1.088, trong đó 19,4% là người bệnh mới lập hồ sơ trong năm. Tỷ lệ tái khám đạt 75,6%, nhưng chỉ 38,5% tái khám đúng hẹn. Tỷ lệ thực hiện xét nghiệm HbA1C đúng tần suất chỉ 14,5%, trong khi các xét nghiệm khác như lipid máu, creatinine, men gan đạt 77,3%. Đa số người bệnh không được soi đáy mắt (72,8%) và khám biến chứng thần kinh, bàn chân (trên 90%).

3. Sử dụng thuốc điều trị: Danh mục thuốc tại TTYT đa dạng, đáp ứng gần như đầy đủ các nhóm thuốc điều trị ĐTĐ. 78,6% người bệnh dùng thuốc đường uống, 6,6% dùng insulin tiêm, 14,9% phối hợp cả hai. 47,1% người bệnh sử dụng 2 loại thuốc, 20,3% dùng 3 loại.

4. Kết quả điều trị: Tỷ lệ đạt mục tiêu điều trị glucose lúc đói là 66,8%, HbA1C 58,7%, huyết áp 62,1%. Nhóm tái khám đúng hẹn có tỷ lệ đạt mục tiêu cao hơn nhóm không đúng hẹn từ 10-20%. Tỷ lệ biến chứng tim mạch là 38,2%, biến chứng thần kinh 9,8%, thận 19,4%, mắt 5,8%, bàn chân 2,1%.

5. Tư vấn và truyền thông: 100% trạm y tế có kế hoạch truyền thông, tuy nhiên tỷ lệ người bệnh được tư vấn đầy đủ giảm mạnh trong quý III/2021 (35,1%) do ảnh hưởng dịch COVID-19, so với 72,7% và 68,8% ở quý I và II. Hoạt động truyền thông qua loa phát thanh, áp phích, tờ gấp còn hạn chế, số đợt tư vấn giáo dục sức khỏe trung bình 1,8 lần/năm mỗi trạm.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy công tác quản lý điều trị ĐTĐ tại TTYT quận 1 đã đạt được nhiều thành tựu như tỷ lệ tái khám cao, danh mục thuốc đa dạng và sự quan tâm của lãnh đạo địa phương. Tuy nhiên, việc thực hiện xét nghiệm HbA1C đúng tần suất còn thấp, khám biến chứng chưa đầy đủ, và tỷ lệ tái khám đúng hẹn chưa cao là những hạn chế cần khắc phục. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, tỷ lệ đạt mục tiêu điều trị và tuân thủ tái khám tại TTYT quận 1 tương đối tốt nhưng vẫn còn khoảng cách so với tiêu chuẩn quốc tế.

Ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 làm giảm đáng kể hoạt động tư vấn và truyền thông, đồng thời gây khó khăn trong tiếp cận dịch vụ y tế. Các biểu đồ so sánh tỷ lệ tái khám đúng hẹn và kết quả điều trị giữa các quý có thể minh họa rõ tác động này. Bảng tổng hợp tỷ lệ thực hiện xét nghiệm và khám biến chứng cũng giúp nhận diện các điểm yếu trong quản lý.

Những phát hiện này nhấn mạnh vai trò quan trọng của nhân lực có trình độ chuyên môn, cơ sở vật chất đầy đủ, và sự phối hợp chặt chẽ giữa các tuyến y tế trong quản lý ĐTĐ. Đồng thời, cần tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin và các hình thức tư vấn trực tuyến để thích ứng với tình hình dịch bệnh.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tuyển dụng và đào tạo nhân lực chuyên sâu: TTYT quận 1 cần tuyển thêm bác sĩ có chứng chỉ hành nghề chuyên khoa nội tiết và nhân viên tư vấn ĐTĐ có chứng chỉ liên quan. Tổ chức tập huấn chuyên môn hàng tháng cho bác sĩ và điều dưỡng tại các trạm y tế nhằm nâng cao năng lực quản lý điều trị ĐTĐ. Thời gian thực hiện: trong 12 tháng tới.

2. Cải thiện hoạt động xét nghiệm và khám biến chứng: Đầu tư trang thiết bị xét nghiệm HbA1C và các thiết bị khám biến chứng thần kinh, bàn chân. Xây dựng quy trình kiểm soát chất lượng xét nghiệm và khám định kỳ theo đúng hướng dẫn Bộ Y tế. Thời gian: 6-12 tháng.

3. Tăng cường tư vấn và truyền thông đa kênh: Phát triển các hình thức tư vấn qua điện thoại, trực tuyến để duy trì hoạt động tư vấn trong bối cảnh dịch bệnh. Mở rộng truyền thông qua các phương tiện truyền thông đại chúng, tăng số lượng buổi giáo dục sức khỏe tại cộng đồng. Thời gian: triển khai ngay và duy trì liên tục.

4. Tăng cường phối hợp liên tuyến: Thiết lập cơ chế kết nối thông tin giữa TTYT quận 1, các trạm y tế phường và bệnh viện tuyến trên để chuyển giao và theo dõi người bệnh hiệu quả. Xây dựng phần mềm quản lý bệnh nhân ĐTĐ tích hợp. Thời gian: 12-18 tháng.

5. Đảm bảo nguồn kinh phí và thuốc điều trị: Đề xuất cơ chế tài chính ổn định, tăng ngân sách cho hoạt động quản lý ĐTĐ, đảm bảo cung ứng thuốc đầy đủ, tránh thiếu thuốc kéo dài. Thời gian: phối hợp với các cơ quan quản lý y tế trong 6 tháng tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Lãnh đạo và quản lý y tế tuyến cơ sở: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn và giải pháp nâng cao hiệu quả quản lý điều trị ĐTĐ tại trạm y tế, giúp hoạch định chính sách và phân bổ nguồn lực hợp lý.

2. Bác sĩ và nhân viên y tế chuyên trách ĐTĐ: Tham khảo các kết quả về thực trạng khám, xét nghiệm, điều trị và tư vấn, từ đó cải thiện kỹ năng chuyên môn và tổ chức hoạt động chăm sóc người bệnh.

3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành y tế công cộng, tổ chức quản lý y tế: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu kết hợp định lượng và định tính trong lĩnh vực quản lý bệnh mạn tính, đồng thời cung cấp khung lý thuyết và số liệu cập nhật.

4. Các cơ quan hoạch định chính sách y tế và bảo hiểm y tế: Thông tin về các khó khăn trong cung ứng thuốc, tài chính và nhân lực giúp xây dựng chính sách hỗ trợ phù hợp, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế cơ sở.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao tỷ lệ xét nghiệm HbA1C đúng tần suất lại thấp?
   Nguyên nhân chính là hạn chế về trang thiết bị xét nghiệm và nhân lực chuyên môn tại tuyến y tế cơ sở. Ngoài ra, ảnh hưởng của đại dịch COVID-19 làm giảm số lượt tái khám và xét nghiệm định kỳ.

2. Hoạt động sàng lọc chủ động ĐTĐ tại TTYT quận 1 được thực hiện như thế nào?
   70% trạm y tế phường thực hiện sàng lọc chủ động với trung bình 1,1 đợt/năm, mỗi đợt sàng lọc khoảng 58 người. Tuy nhiên, hoạt động còn thiếu đồng bộ và chưa đạt hiệu quả tối ưu.

3. Tỷ lệ tái khám đúng hẹn ảnh hưởng thế nào đến kết quả điều trị?
   Nhóm người bệnh tái khám đúng hẹn có tỷ lệ đạt mục tiêu điều trị glucose, HbA1C, huyết áp và lipid máu cao hơn nhóm không đúng hẹn từ 10-20%, cho thấy tái khám đúng hẹn rất quan trọng trong kiểm soát bệnh.

4. Đại dịch COVID-19 ảnh hưởng ra sao đến công tác quản lý ĐTĐ?
   Dịch bệnh làm giảm hoạt động tư vấn, truyền thông, giảm số lượt tái khám và xét nghiệm, đồng thời gây khó khăn trong tiếp cận dịch vụ y tế, ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả quản lý điều trị.

5. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả quản lý ĐTĐ tại tuyến y tế cơ sở?
   Tuyển dụng và đào tạo nhân lực chuyên sâu, cải thiện trang thiết bị xét nghiệm, tăng cường tư vấn đa kênh, phối hợp liên tuyến và đảm bảo nguồn kinh phí, thuốc điều trị là các giải pháp trọng tâm.

Kết luận

• Nghiên cứu đã mô tả chi tiết thực trạng quản lý điều trị ĐTĐ týp 2 tại TTYT quận 1 năm 2021, với 1.088 người bệnh được quản lý và nhiều số liệu cụ thể về sàng lọc, tái khám, xét nghiệm và điều trị.
• Tỷ lệ tái khám đúng hẹn và thực hiện xét nghiệm HbA1C đúng tần suất còn thấp, khám biến chứng chưa đầy đủ, ảnh hưởng đến kết quả điều trị và phát hiện biến chứng sớm.
• Đại dịch COVID-19 tác động tiêu cực đến hoạt động tư vấn, truyền thông và tiếp cận dịch vụ y tế, làm giảm hiệu quả quản lý bệnh.
• Các yếu tố ảnh hưởng gồm nhân lực, cơ sở vật chất, kinh phí, công tác quản lý điều hành và sự phối hợp liên tuyến.
• Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao năng lực nhân lực, cải thiện trang thiết bị, tăng cường tư vấn đa kênh và phối hợp liên tuyến, đảm bảo nguồn lực tài chính và thuốc điều trị.

Hành động tiếp theo: TTYT quận 1 và các đơn vị liên quan cần triển khai ngay các giải pháp đề xuất, đồng thời theo dõi, đánh giá định kỳ để điều chỉnh phù hợp, góp phần nâng cao chất lượng quản lý điều trị ĐTĐ tại tuyến y tế cơ sở. Các nhà quản lý và chuyên gia y tế được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu trong thực tiễn.