Quản Lý Di Sản Văn Hóa Tại Tỉnh Vĩnh Long: Thực Trạng và Giải Pháp

Theo thống kê, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Long có nhiều loại hình di sản vật thể Vĩnh Long khác nhau, bao gồm: di tích lịch sử, di tích kiến trúc nghệ thuật, di tích khảo cổ. Trong đó, di tích tôn giáo chiếm số lượng lớn nhất, với 607 di tích. Các di tích lịch sử gắn liền với các sự kiện, nhân vật lịch sử quan trọng của địa phương và cả nước. Di tích kiến trúc nghệ thuật mang đậm phong cách kiến trúc truyền thống của vùng đồng bằng sông Cửu Long. Di tích khảo cổ là nơi lưu giữ những dấu tích của người xưa, cung cấp thông tin quan trọng về lịch sử và văn hóa của vùng đất.

Di sản phi vật thể Vĩnh Long cũng vô cùng phong phú và đa dạng, bao gồm: lễ hội truyền thống, nghệ thuật trình diễn dân gian, nghề thủ công truyền thống, văn hóa ẩm thực. Đờn ca tài tử là một loại hình nghệ thuật độc đáo của Vĩnh Long, đã được UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại. Các lễ hội truyền thống như lễ hội Kỳ Yên, lễ hội Cầu Bông, lễ hội Vu Lan... mang đậm bản sắc văn hóa của vùng đồng bằng sông Cửu Long.

Công tác quy hoạch di sản Vĩnh Long còn nhiều bất cập, chưa đáp ứng được yêu cầu bảo tồn và phát huy di sản. Nhiều di tích chưa được xếp hạng, chưa được khoanh vùng bảo vệ, dẫn đến tình trạng bị xâm lấn, xuống cấp. Việc lập quy hoạch chi tiết cho từng di tích còn chậm, thiếu tính khả thi. Sự phối hợp giữa các cấp, các ngành trong công tác quy hoạch còn chưa chặt chẽ.

Nguồn lực tài chính dành cho công tác quản lý, bảo tồn di tích lịch sử Vĩnh Long còn hạn chế, chưa đáp ứng được yêu cầu thực tế. Đội ngũ cán bộ chuyên môn về quản lý di tích văn hóa Vĩnh Long còn thiếu, trình độ chuyên môn chưa cao, chưa được đào tạo bài bản. Chế độ đãi ngộ cho cán bộ làm công tác di sản còn thấp, chưa thu hút được nhân tài.

Quá trình phát triển kinh tế - xã hội, đô thị hóa nhanh chóng đang gây áp lực lớn lên các di sản văn hóa Vĩnh Long. Nhiều di tích bị xâm hại, xuống cấp do quá trình xây dựng, mở rộng đô thị. Tình trạng ô nhiễm môi trường cũng ảnh hưởng tiêu cực đến các di tích. Việc khai thác du lịch di sản Vĩnh Long còn thiếu bền vững, chưa chú trọng đến việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Tăng cường nguồn lực tài chính từ ngân sách nhà nước, đồng thời huy động các nguồn lực xã hội hóa cho công tác bảo tồn di sản Vĩnh Long. Xây dựng cơ chế khuyến khích các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân tham gia đầu tư, tài trợ cho các dự án bảo tồn di tích, phục dựng lễ hội, phát triển các sản phẩm du lịch di sản Vĩnh Long.

Tổ chức các khóa đào tạo, bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý di tích văn hóa Vĩnh Long. Thu hút sinh viên tốt nghiệp các chuyên ngành liên quan đến di sản văn hóa về làm việc tại địa phương. Có chế độ đãi ngộ thỏa đáng để giữ chân cán bộ giỏi.

Tăng cường công tác tuyên truyền, giáo dục nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị di sản văn hóa Vĩnh Long. Tổ chức các hoạt động tham quan, trải nghiệm di sản cho học sinh, sinh viên. Phát huy vai trò của các phương tiện truyền thông trong việc quảng bá di sản đến với công chúng.

Nghiên cứu, xây dựng các sản phẩm du lịch di sản Vĩnh Long độc đáo, hấp dẫn, phù hợp với nhu cầu của du khách. Phát triển các loại hình du lịch như: du lịch văn hóa, du lịch tâm linh, du lịch cộng đồng, du lịch sinh thái. Kết nối các điểm di sản thành các tuyến du lịch liên hoàn.

Nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch tại các khu di tích Vĩnh Long, đảm bảo sự tiện nghi, thoải mái cho du khách. Đầu tư xây dựng cơ sở hạ tầng, các công trình phụ trợ như: nhà hàng, khách sạn, bãi đỗ xe, nhà vệ sinh... Đào tạo đội ngũ hướng dẫn viên du lịch chuyên nghiệp, am hiểu về di sản văn hóa Vĩnh Long.

Rà soát, sửa đổi, bổ sung Luật Di sản văn hóa và các văn bản hướng dẫn thi hành để phù hợp với tình hình thực tế của địa phương. Xây dựng các quy định cụ thể về việc quản lý, sử dụng các nguồn thu từ du lịch di sản.

Xây dựng các cơ chế, chính sách ưu đãi về thuế, tín dụng cho các tổ chức, cá nhân tham gia vào công tác bảo tồn di sản Vĩnh Long. Khen thưởng, biểu dương các tổ chức, cá nhân có đóng góp tích cực vào việc bảo vệ và phát huy giá trị di sản.

Việc nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của di sản văn hóa là yếu tố then chốt để bảo tồn và phát huy giá trị di sản một cách bền vững. Cần chú trọng đến công tác tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức cho cộng đồng về giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học, thẩm mỹ của các di sản văn hóa.

Cộng đồng đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý, bảo tồn và phát huy di sản văn hóa Vĩnh Long. Cần tạo điều kiện để cộng đồng tham gia vào các hoạt động bảo tồn di tích, phục dựng lễ hội, phát triển các sản phẩm du lịch di sản.