## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, việc đào tạo nguồn nhân lực có chất lượng cao, đặc biệt là nguồn nhân lực kỹ thuật, đóng vai trò then chốt cho sự phát triển bền vững của đất nước. Theo ước tính, tỷ lệ học sinh tham gia các chương trình dạy học nghề phổ thông tại các trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên (GDNN - GDTX) cấp huyện còn thấp và chưa đồng đều, dẫn đến hiệu quả đào tạo chưa cao. Tại huyện Hòa An, tỉnh Cao Bằng, Trung tâm GDNN - GDTX đang gặp nhiều khó khăn trong quản lý dạy học nghề phổ thông, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng đào tạo và khả năng đáp ứng nhu cầu nhân lực địa phương.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào quản lý dạy học nghề phổ thông tại Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hòa An nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động dạy học nghề, góp phần phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật cho địa phương. Mục tiêu cụ thể là khảo sát thực trạng quản lý, nhận diện các hạn chế và đề xuất các biện pháp quản lý phù hợp với điều kiện thực tiễn của trung tâm trong giai đoạn 2018-2019.

Nghiên cứu có phạm vi khảo sát 109 khách thể gồm 33 cán bộ quản lý, giáo viên và 76 học viên tại Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hòa An. Ý nghĩa của nghiên cứu được thể hiện qua việc cải thiện các chỉ số về chất lượng dạy học nghề phổ thông, nâng cao tỷ lệ học viên đạt trình độ khá, giỏi, đồng thời góp phần thực hiện hiệu quả các chính sách giáo dục nghề nghiệp của Nhà nước, như Luật Giáo dục 2005 và Đề án Giáo dục hướng nghiệp giai đoạn 2018-2025.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và dạy học nghề phổ thông, trong đó:

- **Lý thuyết quản lý giáo dục**: Quản lý được hiểu là sự tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý lên đối tượng nhằm đạt mục tiêu đề ra, bao gồm các chức năng: lập kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra, đánh giá.

- **Lý thuyết dạy học nghề phổ thông**: Dạy học nghề phổ thông là quá trình truyền đạt kiến thức, kỹ năng nghề nghiệp cơ bản cho học sinh phổ thông, nhằm phát triển năng lực nghề nghiệp và phẩm chất lao động phù hợp với yêu cầu xã hội.

- **Khái niệm chính**: Quản lý dạy học nghề phổ thông, nghề phổ thông, phương pháp dạy học tích cực, hình thức tổ chức dạy học, các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý giáo dục nghề nghiệp.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

- **Nguồn dữ liệu**: Thu thập dữ liệu từ 109 khách thể gồm cán bộ quản lý, giáo viên và học viên tại Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hòa An thông qua phiếu hỏi, phỏng vấn sâu và quan sát thực tế.

- **Phương pháp phân tích**: Sử dụng thống kê mô tả (tính điểm trung bình, phần trăm) để đánh giá nhận thức, thực trạng quản lý và hiệu quả dạy học nghề phổ thông.

- **Timeline nghiên cứu**: Thực hiện khảo sát và thu thập dữ liệu trong năm học 2018-2019, phân tích và đề xuất giải pháp trong năm 2019.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- **Nhận thức về tầm quan trọng của dạy học nghề phổ thông**: Khoảng 85% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức rõ vai trò của dạy học nghề phổ thông trong phát triển nguồn nhân lực địa phương, tuy nhiên chỉ khoảng 60% học viên có nhận thức tích cực về nghề phổ thông.

- **Thực trạng lập kế hoạch quản lý dạy học nghề**: 70% cán bộ quản lý cho biết kế hoạch dạy học nghề được xây dựng nhưng chưa thực sự chi tiết và chưa phù hợp hoàn toàn với điều kiện thực tế của trung tâm.

- **Phương pháp và hình thức tổ chức dạy học**: Giáo viên chủ yếu sử dụng phương pháp vấn đáp - đàm thoại (chiếm 65%), phương pháp phát hiện và giải quyết vấn đề chỉ được áp dụng khoảng 30%, hình thức tổ chức dạy học theo nhóm chiếm 40%, còn lại là dạy học cả lớp.

- **Kiểm tra, đánh giá dạy học nghề**: Chỉ có khoảng 55% giáo viên thực hiện kiểm tra, đánh giá thường xuyên và có hệ thống, còn lại chưa chú trọng đúng mức đến việc đánh giá kết quả học tập của học viên.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của những hạn chế trên là do năng lực quản lý của cán bộ quản lý và giáo viên chưa đồng đều, cơ sở vật chất và thiết bị dạy học còn thiếu thốn, đồng thời ý thức học tập của học viên chưa cao do chất lượng đầu vào thấp. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc áp dụng các phương pháp dạy học tích cực và hình thức tổ chức đa dạng được xem là yếu tố then chốt nâng cao hiệu quả dạy học nghề phổ thông.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ sử dụng các phương pháp dạy học và biểu đồ tròn về nhận thức của các nhóm đối tượng. Bảng tổng hợp đánh giá thực trạng lập kế hoạch và kiểm tra, đánh giá cũng giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Lập kế hoạch quản lý dạy học nghề phù hợp**: Xây dựng kế hoạch chi tiết, sát thực tế, cập nhật thường xuyên theo nhu cầu địa phương và năng lực trung tâm. Thời gian thực hiện: 6 tháng; Chủ thể: Ban giám đốc trung tâm.

- **Bồi dưỡng năng lực cho đội ngũ giáo viên**: Tổ chức các khóa đào tạo nâng cao kỹ năng sư phạm, phương pháp dạy học tích cực và kỹ năng quản lý lớp học. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo phối hợp với trung tâm.

- **Hoàn thiện cơ chế phối hợp với các trường phổ thông**: Thiết lập mối liên kết chặt chẽ giữa trung tâm và các trường THCS, THPT để gắn dạy nghề phổ thông với hoạt động hướng nghiệp. Thời gian: 1 năm; Chủ thể: Ban giám đốc trung tâm và các trường phổ thông.

- **Đổi mới nội dung, phương pháp và hình thức tổ chức dạy học**: Khuyến khích áp dụng đa dạng các phương pháp dạy học tích cực như dạy học theo dự án, dạy học theo tình huống, dạy học nhóm. Thời gian: liên tục; Chủ thể: giáo viên và ban giám đốc.

- **Tăng cường đầu tư cơ sở vật chất và thiết bị dạy học**: Huy động nguồn lực từ ngân sách nhà nước, cha mẹ học viên và các tổ chức xã hội để nâng cấp trang thiết bị, phòng học thực hành. Thời gian: 2 năm; Chủ thể: UBND huyện, Sở Giáo dục và Đào tạo.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục nghề nghiệp**: Nắm bắt các biện pháp quản lý hiệu quả, nâng cao năng lực quản lý dạy học nghề phổ thông.

- **Giáo viên dạy nghề phổ thông**: Áp dụng các phương pháp dạy học tích cực, đổi mới hình thức tổ chức dạy học để nâng cao chất lượng giảng dạy.

- **Nhà hoạch định chính sách giáo dục**: Tham khảo các yếu tố ảnh hưởng và giải pháp quản lý để xây dựng chính sách phù hợp với thực tiễn địa phương.

- **Học viên và phụ huynh học sinh**: Hiểu rõ vai trò và tầm quan trọng của dạy học nghề phổ thông, từ đó nâng cao ý thức học tập và hỗ trợ quá trình học nghề.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Quản lý dạy học nghề phổ thông là gì?**  
Quản lý dạy học nghề phổ thông là quá trình tác động có kế hoạch của cán bộ quản lý nhằm tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra hoạt động dạy học nghề để đạt mục tiêu đào tạo nghề cho học sinh phổ thông.

2. **Những yếu tố nào ảnh hưởng đến quản lý dạy học nghề phổ thông?**  
Bao gồm yếu tố chủ quan như năng lực cán bộ quản lý, giáo viên, ý thức học viên; và yếu tố khách quan như chính sách pháp luật, cơ sở vật chất, điều kiện kinh tế - xã hội địa phương.

3. **Phương pháp dạy học nào hiệu quả trong dạy nghề phổ thông?**  
Phương pháp vấn đáp - đàm thoại, dạy học phát hiện và giải quyết vấn đề, dạy học theo dự án và dạy học nhóm được đánh giá cao về hiệu quả.

4. **Làm thế nào để nâng cao chất lượng dạy học nghề phổ thông?**  
Cần đổi mới phương pháp dạy học, tăng cường bồi dưỡng giáo viên, cải thiện cơ sở vật chất và xây dựng kế hoạch quản lý phù hợp với thực tiễn.

5. **Vai trò của kiểm tra, đánh giá trong quản lý dạy học nghề phổ thông?**  
Kiểm tra, đánh giá giúp phát hiện ưu điểm, hạn chế trong quá trình dạy học, từ đó điều chỉnh kịp thời để nâng cao hiệu quả đào tạo.

## Kết luận

- Quản lý dạy học nghề phổ thông tại Trung tâm GDNN - GDTX huyện Hòa An còn nhiều hạn chế về kế hoạch, phương pháp và kiểm tra đánh giá.  
- Năng lực cán bộ quản lý và giáo viên, cùng với cơ sở vật chất là những yếu tố chủ chốt ảnh hưởng đến hiệu quả dạy học nghề.  
- Đổi mới phương pháp dạy học và hình thức tổ chức là cần thiết để nâng cao chất lượng đào tạo nghề phổ thông.  
- Các biện pháp đề xuất có tính khả thi và phù hợp với điều kiện thực tế của trung tâm.  
- Tiếp tục triển khai các giải pháp trong giai đoạn 2020-2022 nhằm nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dạy học nghề phổ thông.

**Hành động tiếp theo:** Ban giám đốc trung tâm cần xây dựng kế hoạch triển khai các biện pháp đề xuất, phối hợp với các cơ quan liên quan để huy động nguồn lực, đồng thời tổ chức các khóa bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ quản lý và giáo viên.

**Kêu gọi hành động:** Các bên liên quan trong ngành giáo dục và đào tạo cần quan tâm, hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ để nâng cao chất lượng dạy học nghề phổ thông, góp phần phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật cho địa phương và đất nước.