## Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, việc lựa chọn nghề nghiệp phù hợp với năng lực và sở trường cá nhân trở thành vấn đề cấp thiết đối với học sinh trung học cơ sở (THCS). Theo ước tính, phần lớn học sinh sau khi tốt nghiệp THCS vẫn tiếp tục thi vào trung học phổ thông (THPT) mà chưa có định hướng nghề nghiệp rõ ràng, dẫn đến tình trạng không phù hợp giữa năng lực cá nhân và nghề nghiệp lựa chọn. Tại huyện Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh, công tác tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên và học sinh còn nhiều hạn chế do đội ngũ giáo viên chưa được bồi dưỡng đầy đủ năng lực tư vấn. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng quản lý bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên các trường THCS huyện Gia Bình, từ đó đề xuất các biện pháp quản lý hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp. Nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ tháng 8/2019 đến tháng 4/2020, tập trung vào các trường THCS trên địa bàn huyện Gia Bình. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên, giúp học sinh có định hướng nghề nghiệp phù hợp, góp phần phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương và xã hội.

## Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

### Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và phát triển năng lực tư vấn hướng nghiệp. Lý thuyết quản lý giáo dục nhấn mạnh vai trò của các chức năng quản lý gồm kế hoạch, tổ chức, chỉ đạo và kiểm tra trong việc nâng cao chất lượng bồi dưỡng giáo viên. Lý thuyết năng lực tư vấn hướng nghiệp được hiểu là sự kết hợp giữa kiến thức, kỹ năng, thái độ và kinh nghiệm của giáo viên nhằm hỗ trợ học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp. Các khái niệm chính bao gồm: quản lý bồi dưỡng giáo viên, năng lực tư vấn hướng nghiệp, bồi dưỡng thường xuyên, và quản lý giáo dục hướng nghiệp. Mô hình nghiên cứu tập trung vào mối quan hệ giữa quản lý bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp và hiệu quả công tác tư vấn hướng nghiệp trong trường THCS.

### Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý thuyết và thực tiễn. Dữ liệu được thu thập từ khảo sát 150 cán bộ quản lý và giáo viên các trường THCS huyện Gia Bình thông qua phiếu điều tra và phỏng vấn sâu. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả và phân tích định tính nhằm đánh giá thực trạng và các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp. Timeline nghiên cứu kéo dài từ tháng 8/2019 đến tháng 4/2020, bao gồm các bước: tổng hợp lý thuyết, khảo sát thực trạng, phân tích dữ liệu, đề xuất biện pháp và khảo nghiệm tính khả thi. Cỡ mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của kết quả.

## Kết quả nghiên cứu và thảo luận

### Những phát hiện chính

- Khoảng 65% giáo viên THCS tại huyện Gia Bình chưa được tham gia các khóa bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp trong vòng 2 năm gần đây.
- 70% cán bộ quản lý và giáo viên nhận thức chưa đầy đủ về vai trò và yêu cầu của công tác tư vấn hướng nghiệp.
- Chỉ có khoảng 40% trường THCS xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp một cách bài bản và có hệ thống.
- Các phương pháp bồi dưỡng hiện nay chủ yếu là thuyết trình và tự nghiên cứu, thiếu các hình thức tương tác như thảo luận nhóm hay sử dụng tình huống thực tế, dẫn đến hiệu quả bồi dưỡng chưa cao.

### Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của thực trạng trên là do hạn chế về năng lực quản lý của hiệu trưởng và cán bộ quản lý giáo dục, thiếu nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất phục vụ bồi dưỡng. So với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, việc bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên ở Gia Bình còn thiếu tính hệ thống và đổi mới phương pháp. Kết quả khảo sát cho thấy sự cần thiết phải đổi mới phương pháp bồi dưỡng, tăng cường hình thức tương tác và thực hành nhằm nâng cao kỹ năng tư vấn thực tế cho giáo viên. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ giáo viên tham gia bồi dưỡng theo từng năm và biểu đồ tròn về nhận thức của giáo viên đối với công tác tư vấn hướng nghiệp.

## Đề xuất và khuyến nghị

- **Xây dựng kế hoạch bồi dưỡng bài bản:** Các trường THCS cần xây dựng kế hoạch bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cụ thể, chi tiết, phù hợp với đặc điểm giáo viên và nhu cầu thực tế, hoàn thành trong vòng 1 năm học. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu nhà trường phối hợp Phòng GD&ĐT.
- **Phát triển đội ngũ báo cáo viên cốt cán:** Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho giáo viên cốt cán để họ trở thành lực lượng nòng cốt trong công tác bồi dưỡng, hoàn thành trong 6 tháng đầu năm học. Chủ thể thực hiện: Phòng GD&ĐT và các trung tâm bồi dưỡng.
- **Đổi mới phương pháp bồi dưỡng:** Áp dụng các phương pháp tương tác như thảo luận nhóm, tình huống thực tế, trò chơi giáo dục nhằm nâng cao kỹ năng thực hành tư vấn, triển khai liên tục trong các khóa bồi dưỡng. Chủ thể thực hiện: Trung tâm bồi dưỡng và nhà trường.
- **Tăng cường hỗ trợ tài chính và cơ sở vật chất:** Đầu tư trang thiết bị, phòng học, tài liệu phục vụ bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp, đảm bảo đầy đủ trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Sở GD&ĐT, UBND huyện Gia Bình.
- **Kiểm tra, giám sát và đánh giá:** Thiết lập hệ thống kiểm tra, đánh giá định kỳ hiệu quả bồi dưỡng, điều chỉnh kịp thời các nội dung và phương pháp, thực hiện hàng năm. Chủ thể thực hiện: Ban giám hiệu nhà trường và Phòng GD&ĐT.

## Đối tượng nên tham khảo luận văn

- **Cán bộ quản lý giáo dục:** Giúp hiểu rõ về quản lý bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp, từ đó xây dựng chính sách và kế hoạch phù hợp.
- **Giáo viên THCS:** Nâng cao nhận thức và kỹ năng tư vấn hướng nghiệp, áp dụng hiệu quả trong công tác giáo dục học sinh.
- **Nhà nghiên cứu giáo dục:** Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để phát triển các nghiên cứu tiếp theo về bồi dưỡng giáo viên và tư vấn hướng nghiệp.
- **Các cơ quan quản lý giáo dục địa phương:** Hỗ trợ xây dựng các chương trình bồi dưỡng, chính sách phát triển nguồn nhân lực giáo dục hướng nghiệp.

## Câu hỏi thường gặp

1. **Tại sao cần bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên THCS?**  
Bồi dưỡng giúp giáo viên cập nhật kiến thức, kỹ năng tư vấn, từ đó hỗ trợ học sinh lựa chọn nghề nghiệp phù hợp, giảm thiểu tình trạng chọn nghề sai lệch.

2. **Phương pháp bồi dưỡng nào hiệu quả nhất?**  
Phương pháp tương tác như thảo luận nhóm, tình huống thực tế và trò chơi giáo dục được đánh giá cao vì giúp giáo viên thực hành kỹ năng tư vấn.

3. **Ai là người chịu trách nhiệm quản lý công tác bồi dưỡng?**  
Hiệu trưởng nhà trường là người chịu trách nhiệm chính, phối hợp với Phòng GD&ĐT và các trung tâm bồi dưỡng để tổ chức thực hiện.

4. **Làm thế nào để đánh giá hiệu quả bồi dưỡng?**  
Thông qua khảo sát nhận thức, đánh giá kỹ năng tư vấn của giáo viên trước và sau bồi dưỡng, cũng như theo dõi kết quả tư vấn hướng nghiệp cho học sinh.

5. **Có những khó khăn nào trong quản lý bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp?**  
Khó khăn gồm hạn chế về nguồn lực tài chính, cơ sở vật chất, năng lực quản lý của hiệu trưởng và sự thiếu đồng bộ trong kế hoạch bồi dưỡng.

## Kết luận

- Quản lý bồi dưỡng năng lực tư vấn hướng nghiệp cho giáo viên THCS tại huyện Gia Bình còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác tư vấn hướng nghiệp.  
- Năng lực tư vấn của giáo viên chưa đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và nhu cầu của học sinh trong lựa chọn nghề nghiệp.  
- Cần xây dựng kế hoạch bồi dưỡng bài bản, đổi mới phương pháp và tăng cường nguồn lực hỗ trợ.  
- Việc nâng cao năng lực tư vấn hướng nghiệp góp phần quan trọng vào phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho địa phương.  
- Đề xuất các biện pháp quản lý có tính khả thi, được khảo nghiệm và đánh giá hiệu quả trong thực tiễn giáo dục huyện Gia Bình.  

**Hành động tiếp theo:** Các cơ quan quản lý giáo dục và nhà trường cần phối hợp triển khai các biện pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng bồi dưỡng để nâng cao chất lượng giáo dục hướng nghiệp toàn diện.