Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển kinh tế - xã hội hiện nay, công tác bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động xã hội cho cán bộ Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh (TNCS HCM) các trường trung học phổ thông (THPT) giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao chất lượng giáo dục và phát triển phong trào thanh niên. Tại thành phố Bắc Kạn, tỉnh Bắc Kạn, với 5 trường THPT chủ chốt, công tác này được triển khai nhưng vẫn còn nhiều hạn chế về năng lực tổ chức hoạt động xã hội của cán bộ Đoàn. Theo khảo sát với 134 cán bộ Đoàn và 225 đoàn viên, nhận thức về tầm quan trọng của năng lực tổ chức hoạt động xã hội đạt khoảng 75%, tuy nhiên năng lực thực tế còn thấp, chỉ đạt khoảng 60% so với yêu cầu. Mục tiêu nghiên cứu nhằm khảo sát thực trạng, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất các biện pháp quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động xã hội cho cán bộ Đoàn các trường THPT tại Bắc Kạn trong giai đoạn 2018-2019. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả công tác Đoàn, góp phần phát triển nguồn nhân lực trẻ chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý giáo dục và quản lý bồi dưỡng năng lực, trong đó trọng tâm là lý thuyết về năng lực tổ chức hoạt động xã hội của cán bộ Đoàn. Khái niệm quản lý được hiểu là sự tác động có mục đích, có kế hoạch của chủ thể quản lý nhằm tổ chức, phối hợp hoạt động của con người để đạt mục tiêu đề ra. Lý thuyết về năng lực tổ chức hoạt động xã hội được cấu thành từ các thành phần nhận thức, thiết kế, kết cấu, giao tiếp và tổ chức, giúp cán bộ Đoàn vận dụng kiến thức, kỹ năng và thái độ để tổ chức hiệu quả các hoạt động xã hội. Ngoài ra, mô hình quy trình bồi dưỡng năng lực gồm bốn bước: xác định nhu cầu, lập kế hoạch, thực hiện và đánh giá, được áp dụng để xây dựng và quản lý chương trình bồi dưỡng.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích lý thuyết và khảo sát thực tiễn. Nguồn dữ liệu chính gồm 134 cán bộ Đoàn (Bí thư, Phó Bí thư chi đoàn), 20 cán bộ quản lý và 225 đoàn viên thuộc 5 trường THPT tại thành phố Bắc Kạn. Phương pháp chọn mẫu là chọn mẫu ngẫu nhiên có chủ đích nhằm đảm bảo tính đại diện. Phân tích dữ liệu sử dụng thống kê mô tả với các chỉ số điểm trung bình, tỷ lệ phần trăm để đánh giá nhận thức, năng lực và thực trạng công tác bồi dưỡng. Ngoài ra, phương pháp phỏng vấn sâu và lấy ý kiến chuyên gia được sử dụng để bổ sung và xác thực kết quả khảo sát. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 1 đến tháng 11 năm 2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức về tầm quan trọng của năng lực tổ chức hoạt động xã hội: Khoảng 78% cán bộ quản lý và 72% cán bộ Đoàn đánh giá năng lực tổ chức hoạt động xã hội là yếu tố then chốt trong công tác Đoàn tại các trường THPT. Tuy nhiên, chỉ có khoảng 65% đoàn viên nhận thức đầy đủ về vai trò này.

  2. Thực trạng năng lực tổ chức hoạt động xã hội: Qua tự đánh giá, chỉ khoảng 60% cán bộ Đoàn đạt mức năng lực tổ chức hoạt động xã hội ở mức khá trở lên, trong khi 40% còn lại có năng lực yếu hoặc trung bình. So sánh với các tỉnh lân cận, mức này thấp hơn khoảng 10%.

  3. Nội dung và hình thức bồi dưỡng: Nội dung bồi dưỡng hiện tại chủ yếu tập trung vào kỹ năng tuyên truyền, vận động (chiếm 70%), trong khi các kỹ năng xử lý tình huống, quản lý, lãnh đạo chỉ chiếm khoảng 40%. Hình thức bồi dưỡng chủ yếu là tập huấn truyền thống (85%), ít áp dụng phương pháp thực hành, tương tác.

  4. Quản lý công tác bồi dưỡng: Việc lập kế hoạch bồi dưỡng chưa đồng bộ, chỉ có 60% trường có kế hoạch cụ thể hàng năm. Công tác kiểm tra, đánh giá kết quả bồi dưỡng còn hạn chế, chỉ khoảng 50% cán bộ được đánh giá định kỳ.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của thực trạng trên là do năng lực cán bộ Thành đoàn trong quản lý và chỉ đạo bồi dưỡng còn hạn chế, sự quan tâm của cấp ủy, Ban Giám hiệu và Đoàn cấp trên chưa đồng đều, ảnh hưởng đến chất lượng và hiệu quả công tác bồi dưỡng. So với các nghiên cứu trong ngành giáo dục và công tác thanh niên tại các tỉnh miền núi khác, kết quả này tương đồng với xu hướng chung về thiếu đồng bộ trong quản lý và phương pháp bồi dưỡng còn truyền thống. Việc tập trung nâng cao kỹ năng tuyên truyền là cần thiết nhưng chưa đủ để đáp ứng yêu cầu đa dạng của hoạt động xã hội hiện đại. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức và năng lực theo từng nhóm đối tượng, bảng tổng hợp nội dung và hình thức bồi dưỡng, giúp minh họa rõ nét các điểm mạnh và hạn chế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao năng lực quản lý của cán bộ Thành đoàn: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về quản lý bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động xã hội, tập trung vào kỹ năng lập kế hoạch, chỉ đạo và kiểm tra. Mục tiêu đạt 90% cán bộ Thành đoàn có năng lực quản lý tốt trong vòng 12 tháng.

  2. Tăng cường sự quan tâm của cấp ủy, Ban Giám hiệu và Đoàn cấp trên: Xây dựng cơ chế phối hợp chặt chẽ giữa các bên liên quan, đảm bảo nguồn lực và sự hỗ trợ cần thiết cho công tác bồi dưỡng. Thực hiện trong 6 tháng đầu năm học.

  3. Đổi mới nội dung và phương pháp bồi dưỡng: Phát triển chương trình bồi dưỡng đa dạng, bổ sung kỹ năng xử lý tình huống, lãnh đạo, tổ chức sự kiện; áp dụng phương pháp thực hành, nghiên cứu trường hợp, xử lý tình huống để tăng tính tương tác và hiệu quả. Triển khai thí điểm trong 1 năm học.

  4. Hoàn thiện quy trình quản lý bồi dưỡng: Xây dựng hệ thống kế hoạch, giám sát, đánh giá kết quả bồi dưỡng đồng bộ, minh bạch, có sự tham gia của các bên liên quan. Đảm bảo 100% cán bộ được đánh giá định kỳ hàng năm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý Đoàn các cấp: Nghiên cứu giúp nâng cao năng lực quản lý, xây dựng kế hoạch và chỉ đạo công tác bồi dưỡng cán bộ Đoàn.

  2. Cán bộ Đoàn trường THPT: Hỗ trợ phát triển kỹ năng tổ chức hoạt động xã hội, nâng cao hiệu quả công tác Đoàn tại trường học.

  3. Nhà nghiên cứu và giảng viên ngành Quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý bồi dưỡng năng lực trong lĩnh vực giáo dục và công tác thanh niên.

  4. Các tổ chức thanh niên và giáo dục: Áp dụng các biện pháp quản lý và bồi dưỡng năng lực để nâng cao chất lượng hoạt động xã hội và phong trào thanh niên.

Câu hỏi thường gặp

  1. Năng lực tổ chức hoạt động xã hội là gì?
    Năng lực tổ chức hoạt động xã hội là khả năng vận dụng kiến thức, kỹ năng và thái độ để tổ chức, điều phối các hoạt động xã hội hiệu quả, đáp ứng yêu cầu của cộng đồng và tổ chức.

  2. Tại sao cần bồi dưỡng năng lực tổ chức hoạt động xã hội cho cán bộ Đoàn?
    Bồi dưỡng giúp cán bộ Đoàn nâng cao kỹ năng lãnh đạo, quản lý, xử lý tình huống, từ đó tổ chức các hoạt động xã hội có hiệu quả, thu hút và phát huy vai trò của thanh niên.

  3. Phương pháp bồi dưỡng nào hiệu quả nhất?
    Phương pháp kết hợp giữa thuyết trình, thực hành, nghiên cứu trường hợp và xử lý tình huống được đánh giá cao vì tăng tính tương tác và khả năng vận dụng thực tế.

  4. Yếu tố nào ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý bồi dưỡng?
    Năng lực cán bộ quản lý, sự quan tâm của cấp ủy, Ban Giám hiệu, nguồn lực tài chính và cơ sở vật chất là những yếu tố quyết định hiệu quả quản lý bồi dưỡng.

  5. Làm thế nào để đánh giá hiệu quả bồi dưỡng năng lực?
    Đánh giá qua phản ứng của học viên, kết quả học tập, sự thay đổi trong công việc và tác động đến tổ chức, sử dụng các công cụ khảo sát, phỏng vấn và quan sát thực tế.

Kết luận

  • Năng lực tổ chức hoạt động xã hội của cán bộ Đoàn các trường THPT tại Bắc Kạn còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả công tác Đoàn.
  • Quản lý bồi dưỡng năng lực chưa đồng bộ, thiếu sự phối hợp chặt chẽ giữa các cấp và các bên liên quan.
  • Cần đổi mới nội dung, phương pháp bồi dưỡng, tập trung phát triển kỹ năng thực hành và xử lý tình huống.
  • Đề xuất hệ thống biện pháp quản lý đồng bộ nhằm nâng cao chất lượng bồi dưỡng trong 1-2 năm tới.
  • Khuyến nghị các cấp bộ Đoàn, Ban Giám hiệu và các tổ chức liên quan phối hợp triển khai hiệu quả các giải pháp để phát huy vai trò của cán bộ Đoàn trong công tác giáo dục và phong trào thanh niên.

Hành động tiếp theo là tổ chức các khóa đào tạo nâng cao năng lực quản lý cho cán bộ Thành đoàn và triển khai thí điểm chương trình bồi dưỡng đổi mới tại các trường THPT trong năm học tới. Các tổ chức và cá nhân quan tâm có thể liên hệ để nhận tài liệu chi tiết và tham gia các hoạt động tập huấn.