Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh nền kinh tế thị trường ngày càng phát triển, việc mở rộng và phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm trở thành yếu tố sống còn đối với các doanh nghiệp. Tổng công ty Giấy Việt Nam (Vinapaco) là một trong những doanh nghiệp hàng đầu trong ngành sản xuất giấy tại Việt Nam, với năng lực sản xuất đạt khoảng 200 nghìn tấn bột giấy và 300 nghìn tấn giấy mỗi năm. Tuy nhiên, trong giai đoạn 2017-2019, Vinapaco đã phải đối mặt với nhiều thách thức như sự cạnh tranh gay gắt từ các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, biến động thị trường xuất khẩu do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, cũng như những khó khăn nội tại về công nghệ và quản lý. Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là phân tích thực trạng phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Vinapaco trong giai đoạn này, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hiệu quả tiêu thụ sản phẩm, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế đến năm 2025. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào hoạt động phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm giấy tại Tổng công ty, với dữ liệu thu thập chủ yếu từ giai đoạn 2017-2019 tại tỉnh Phú Thọ. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc hỗ trợ Vinapaco nâng cao năng lực cạnh tranh, đồng thời cung cấp cơ sở khoa học cho các chính sách phát triển ngành giấy Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình quản lý thị trường tiêu thụ sản phẩm, trong đó có:

  • Lý thuyết thị trường và phân loại thị trường: Thị trường được hiểu là nơi diễn ra hoạt động mua bán, trao đổi hàng hóa giữa người cung cấp và người tiêu dùng, bao gồm các loại thị trường như thị trường trong nước, thị trường khu vực, thị trường quốc tế, thị trường đầu vào và đầu ra.

  • Khái niệm phát triển thị trường tiêu thụ: Đây là quá trình doanh nghiệp mở rộng quy mô, gia tăng sản lượng tiêu thụ và thị phần sản phẩm thông qua các hoạt động lập kế hoạch, tổ chức thực hiện và kiểm tra đánh giá.

  • Mô hình quản lý phát triển thị trường tiêu thụ theo ba chức năng chính: Lập kế hoạch phát triển thị trường, tổ chức thực hiện các hoạt động phát triển thị trường, và kiểm tra, đánh giá kết quả thực hiện.

  • Các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường tiêu thụ: Bao gồm yếu tố bên ngoài như chính trị pháp luật, môi trường kinh tế, khách hàng, đối thủ cạnh tranh, nguồn cung ứng, truyền thông; và yếu tố bên trong như năng lực công nghệ, tiềm năng con người, tiềm lực tài chính và phương thức quản lý doanh nghiệp.

Phương pháp nghiên cứu

  • Nguồn dữ liệu: Nghiên cứu sử dụng cả dữ liệu thứ cấp và sơ cấp. Dữ liệu thứ cấp được thu thập từ các báo cáo tài chính, văn bản pháp luật, tài liệu chuyên ngành và số liệu thống kê của Tổng công ty Giấy Việt Nam giai đoạn 2017-2019. Dữ liệu sơ cấp được thu thập qua khảo sát 400 cán bộ, nhân viên Tổng công ty, trong đó 352 phiếu hợp lệ được sử dụng để phân tích.

  • Phương pháp chọn mẫu: Sử dụng công thức Slovin với sai số 5% để xác định quy mô mẫu khảo sát, đảm bảo tính đại diện cho tổng thể cán bộ nhân viên.

  • Phương pháp phân tích: Áp dụng phương pháp thống kê mô tả để phân tích số liệu về sản lượng, doanh thu, lợi nhuận và các chỉ tiêu phát triển thị trường. Phương pháp so sánh được sử dụng để đánh giá sự biến động qua các năm và so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành. Các bảng biểu, biểu đồ được xây dựng để minh họa kết quả nghiên cứu.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu sơ cấp từ ngày 1/5/2020 đến 15/5/2020, phân tích dữ liệu và hoàn thiện luận văn trong năm 2021, đề xuất giải pháp phát triển thị trường đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Thực trạng sản xuất và tiêu thụ sản phẩm: Giai đoạn 2017-2019, sản lượng sản xuất giấy của Vinapaco dao động từ 105.630 đến 120.010 tấn, trong khi sản lượng tiêu thụ đạt từ 104.725 đến 113.215 tấn. Năm 2018 là năm có sản lượng tiêu thụ cao nhất với 113.215 tấn, tăng 1,5% so với năm 2017. Tuy nhiên, năm 2019 sản lượng tiêu thụ giảm 7,5% so với năm 2018, phản ánh sự suy giảm do cạnh tranh và khó khăn thị trường.

  2. Kết quả kinh doanh: Doanh thu của Tổng công ty tăng từ 2.226 tỷ đồng năm 2017 lên 2.601 tỷ đồng năm 2018 (tăng 16,65%), nhưng giảm xuống còn 2.376 tỷ đồng năm 2019 (giảm 8,65%). Lợi nhuận sau thuế giảm liên tục từ 121 tỷ đồng năm 2017 xuống còn 68 tỷ đồng năm 2019, giảm gần 44% trong ba năm.

  3. Công tác lập kế hoạch phát triển thị trường: Quy trình lập kế hoạch được đánh giá hợp lý với điểm trung bình 4,08/5, tuy nhiên các bản kế hoạch còn chung chung, thiếu chi tiết và chưa dựa trên biến động thị trường, nhu cầu khách hàng và đối thủ cạnh tranh (điểm trung bình 3,13).

  4. Hoạt động nghiên cứu thị trường và tổ chức kênh tiêu thụ: Vinapaco chưa có bộ phận nghiên cứu thị trường chuyên trách, các hoạt động nghiên cứu thị trường chủ yếu do phòng thị trường kiêm nhiệm. Hệ thống kênh tiêu thụ còn hạn chế, chưa đa dạng và chưa phát huy tối đa hiệu quả tiếp cận khách hàng.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm sản lượng tiêu thụ và lợi nhuận của Vinapaco trong giai đoạn nghiên cứu là do sự cạnh tranh ngày càng gay gắt từ các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, đặc biệt là các sản phẩm nhập khẩu từ Trung Quốc và các nước ASEAN. Chiến tranh thương mại Mỹ - Trung đã làm thay đổi dòng chảy xuất khẩu giấy, khiến thị trường truyền thống của Vinapaco bị thu hẹp. Bên cạnh đó, việc thiếu bộ phận nghiên cứu thị trường chuyên nghiệp và kế hoạch phát triển thị trường chưa cụ thể đã làm giảm khả năng thích ứng và phản ứng kịp thời với biến động thị trường.

So với các doanh nghiệp cùng ngành như Công ty CP Giấy Tân Mai và Công ty CP Giấy Hoàng Văn Thụ, Vinapaco còn hạn chế trong việc đầu tư vào công nghệ, đa dạng hóa sản phẩm và phát triển hệ thống kênh phân phối. Các doanh nghiệp này đã chú trọng nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng, đào tạo nhân viên bán hàng và mở rộng kênh phân phối, từ đó gia tăng thị phần và hiệu quả kinh doanh.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện xu hướng sản lượng tiêu thụ và doanh thu qua các năm, bảng so sánh các chỉ tiêu kinh doanh giữa Vinapaco và các đối thủ cạnh tranh, cũng như biểu đồ đánh giá mức độ hài lòng của cán bộ nhân viên về công tác lập kế hoạch và nghiên cứu thị trường.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Hoàn thiện công tác lập kế hoạch phát triển thị trường: Cần xây dựng các bản kế hoạch chi tiết, cụ thể hóa các mục tiêu phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm, dựa trên phân tích biến động thị trường, nhu cầu khách hàng và đối thủ cạnh tranh. Thời gian thực hiện: ngay trong năm 2022. Chủ thể thực hiện: Phòng thị trường phối hợp Ban lãnh đạo Tổng công ty.

  2. Thành lập bộ phận nghiên cứu thị trường chuyên trách: Đầu tư xây dựng đội ngũ chuyên gia nghiên cứu thị trường chuyên nghiệp, thực hiện khảo sát, phân tích thị trường định kỳ để cung cấp thông tin kịp thời, chính xác cho các hoạt động phát triển thị trường. Thời gian thực hiện: 2022-2023. Chủ thể thực hiện: Ban lãnh đạo Tổng công ty.

  3. Đa dạng hóa sản phẩm và nâng cao chất lượng: Tăng cường đầu tư công nghệ, cải tiến sản phẩm giấy với các tiêu chuẩn quốc tế, phát triển các dòng sản phẩm mới phù hợp với nhu cầu thị trường trong nước và xuất khẩu. Thời gian thực hiện: 2022-2025. Chủ thể thực hiện: Phòng kỹ thuật, phòng sản xuất.

  4. Mở rộng và nâng cao hiệu quả hệ thống kênh tiêu thụ: Phát triển mạng lưới phân phối rộng khắp, đa dạng hóa kênh tiêu thụ trực tiếp và gián tiếp, đồng thời tăng cường hoạt động quảng bá, xúc tiến thương mại qua các kênh truyền thông hiện đại. Thời gian thực hiện: 2022-2024. Chủ thể thực hiện: Phòng thị trường, phòng kinh doanh.

  5. Nâng cao năng lực đội ngũ nhân sự: Tổ chức đào tạo chuyên sâu cho đội ngũ nhân viên bán hàng, nhân viên nghiên cứu thị trường và quản lý thị trường nhằm nâng cao kỹ năng, thái độ phục vụ và năng lực quản lý. Thời gian thực hiện: liên tục từ 2022. Chủ thể thực hiện: Phòng nhân sự phối hợp phòng thị trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý Tổng công ty Giấy Việt Nam: Sử dụng luận văn để đánh giá thực trạng, từ đó xây dựng chiến lược phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm phù hợp, nâng cao hiệu quả kinh doanh.

  2. Các phòng ban chuyên trách trong doanh nghiệp giấy: Như phòng thị trường, phòng kinh doanh, phòng kỹ thuật có thể áp dụng các giải pháp đề xuất để cải tiến hoạt động nghiên cứu thị trường, phát triển sản phẩm và mở rộng kênh phân phối.

  3. Các nhà quản lý và chuyên gia trong ngành giấy và ngành công nghiệp chế biến gỗ: Tham khảo để hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm, từ đó đề xuất chính sách và giải pháp hỗ trợ ngành.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, marketing và quản trị kinh doanh: Luận văn cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn về phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm trong ngành công nghiệp giấy, làm tài liệu tham khảo học thuật và nghiên cứu ứng dụng.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm lại quan trọng đối với Vinapaco?
    Phát triển thị trường tiêu thụ giúp Vinapaco mở rộng quy mô sản xuất, tăng doanh thu và lợi nhuận, đồng thời nâng cao vị thế cạnh tranh trong ngành giấy, đặc biệt trong bối cảnh cạnh tranh ngày càng gay gắt và biến động thị trường xuất khẩu.

  2. Những khó khăn chính mà Vinapaco gặp phải trong giai đoạn 2017-2019 là gì?
    Vinapaco đối mặt với sự cạnh tranh từ các doanh nghiệp trong nước và quốc tế, biến động thị trường xuất khẩu do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung, thiếu bộ phận nghiên cứu thị trường chuyên nghiệp và kế hoạch phát triển thị trường chưa cụ thể.

  3. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Luận văn sử dụng phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp, khảo sát 352 cán bộ nhân viên, phân tích thống kê mô tả, so sánh các chỉ tiêu kinh doanh qua các năm và so sánh với các doanh nghiệp cùng ngành.

  4. Giải pháp nào được đề xuất để nâng cao hiệu quả phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm?
    Các giải pháp bao gồm hoàn thiện công tác lập kế hoạch, thành lập bộ phận nghiên cứu thị trường chuyên trách, đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng kênh tiêu thụ và nâng cao năng lực đội ngũ nhân sự.

  5. Luận văn có thể hỗ trợ các đối tượng nào trong ngành giấy?
    Luận văn hỗ trợ ban lãnh đạo doanh nghiệp, các phòng ban chuyên trách, nhà quản lý ngành giấy và các nhà nghiên cứu, sinh viên chuyên ngành quản lý kinh tế, marketing và quản trị kinh doanh trong việc xây dựng chiến lược và nghiên cứu phát triển thị trường.

Kết luận

  • Luận văn đã phân tích chi tiết thực trạng phát triển thị trường tiêu thụ sản phẩm của Tổng công ty Giấy Việt Nam trong giai đoạn 2017-2019, chỉ ra những khó khăn và thách thức chính.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy sự biến động về sản lượng tiêu thụ, doanh thu và lợi nhuận, đồng thời đánh giá công tác lập kế hoạch và nghiên cứu thị trường còn nhiều hạn chế.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm hoàn thiện công tác quản lý, nâng cao năng lực nghiên cứu thị trường, đa dạng hóa sản phẩm và mở rộng kênh tiêu thụ.
  • Nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng, hỗ trợ Vinapaco và các doanh nghiệp ngành giấy nâng cao hiệu quả kinh doanh và phát triển bền vững.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các giải pháp đề xuất, theo dõi đánh giá hiệu quả và điều chỉnh chiến lược phát triển thị trường đến năm 2025.

Hành động ngay hôm nay để nâng cao năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững thị trường tiêu thụ sản phẩm giấy của Tổng công ty Giấy Việt Nam!