Phát Triển Nông Nghiệp Đô Thị Tại Thành Phố Hồng Ngự, Tỉnh Đồng Tháp

• Tác giả: Phan Minh Tuấn
• Người hướng dẫn: TS. Võ Hữu Phước
• Trường học: Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Quản lý kinh tế
• Đề tài: Phát Triển Nông Nghiệp Đô Thị Tại Thành Phố Hồng Ngự, Tỉnh Đồng Tháp
• Loại tài liệu: luận văn thạc sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Tp. Hồ Chí Minh

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ
• MỞ ĐẦU
• 1. Lý do chọn đề tài
• 2. Các công trình nghiên cứu có liên quan (trong và ngoài nước)
• 3. Mục tiêu nghiên cứu
• 3.1. Mục tiêu chung
• 3.2. Mục tiêu cụ thể
• 4. Đối tượng nghiên cứu
• 5. Phạm vi nghiên cứu
• 5.1. Về mặt thời gian
• 5.2. Về mặt không gian
• 5.3. Về mặt khoa học
• 6. Phương pháp nghiên cứu
• 7. Đóng góp của luận văn
• 7.1. Ý nghĩa khoa học
• 7.2. Về đóng góp thực tiễn
• 8. Kết cấu luận văn
• 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP ĐÔ THỊ
• 1.1. Một số khái niệm
• 1.1.1. Nông nghiệp đô thị
• 1.1.2. Chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp đô thị
• 1.2. Vai trò, đặc điểm của nông nghiệp đô thị
• 1.2.1. Đặc điểm nông nghiệp đô thị
• 1.3. Nhân tố tác động đến nôn nghiệp đô thị
• 1.3.1. Vị trí địa lí
• 1.3.2. Điều kiện tự nhiên
• 1.3.3. Nhân tố KT-XH
• 1.4. Chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp đô thị
• 1.5. Các hình thức tổ chức nông nghiệp đô thị
• 1.5.1. Hội quán nông dân
• 1.5.2. Hợp tác xã nông nghiệp
• 1.6. Các loại hình nông nghiệp đô thị
• 1.7. Kinh nghiệm và thực tiễn phát triển nông nghiệp đô thị của thế giới, Việt Nam và tỉnh Đồng Tháp
• 1.7.1. Kinh nghiệm phát triển nông nghiệp đô thị trên thế giới
• 1.7.2. Thực tiễn phát triển nông nghiệp đô thị ở Việt Nam
• 1.7.3. Thực tiễn phát triển nông nghiệp đô thị ở một số địa phương trên địa bàn tỉnh Đồng Tháp
• 1.7.4. Bài học kinh nghiệm cho mô hình phát triển nông nghiệp đô thị tại thành phố Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
• 1.8. Kết luận Chương 1
• 2. THỰC TRẠNG PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒNG NGỰ, TỈNH ĐỒNG THÁP
• 2.1. Đặc điểm và tình hình phát triển kinh tế-xã hội của thành phố Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp tác động đến phát triển nông nghiệp đô thị
• 2.1.1. Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên
• 2.1.1.1. Vị trí địa lý
• 2.1.1.2. Địa hình, địa chất
• 2.1.1.3. Các nguồn tài nguyên
• 2.1.2. Điều kiện kinh tế-xã hội thành phố Hồng Ngự
• 2.1.2.1. Về kinh tế
• 2.1.2.2. Dân số và lao động
• 2.1.2.3. Về xây dựng và phát triển đô thị, nông thôn
• 2.1.3. Đánh giá chung
• 2.1.3.1. Những kết quả đạt được
• 2.1.3.2. Những hạn chế, khó khăn
• 2.1.3.3. Nguyên nhân chủ yếu
• 2.2. Khái quát thực trạng phát triển nông nghiệp đô thị trên địa bàn thành phố Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp
• 2.2.1. Thực trạng phát triển trồng trọt
• 2.2.1.1. Kết quả sản xuất cây hàng năm
• 2.2.1.2. Kết quả sản xuất cây lâu năm
• 2.2.2. Nuôi trồng thủy sản
• 2.2.2.1. Hiện trạng sản xuất
• 2.2.3. Quy mô và phân bố các loại hình nông nghiệp đô thị
• 2.2.3.1. Lĩnh vực trồng trọt
• 2.2.3.2. Lĩnh vực thủy sản
• 2.2.3.3. Lĩnh vực chăn nuôi
• 2.2.4. Thực trạng các loại hình tổ chức sản xuất nông nghiệp đô thị
• 2.2.5. Thực trạng về quy trình và công nghệ sản xuất nông nghiệp đô thị
• 2.2.6. Về tình hình dịch bệnh cây trồng, vật nuôi và giải pháp khắc phục
• 2.2.7. Thực trạng về tiêu thụ sản phẩm
• 2.2.8. Về nguy cơ ô nhiễm môi trường
• 2.2.9. Về hiện trạng sử dụng đất nông nghiệp
• 2.2.9.1. Biến động sử dụng đất nông nghiệp
• 2.2.9.2. Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp
• 2.2.10. Phân tích các nhân tố tác động phát triển nông nghiệp đô thị trên địa bàn thành phô Hồng Ngự
• 2.2.10.1. Sự đồng thuận, tham gia của người dân và mức độ quan tâm của cấp ủy, chính quyền đối với phát triển nông nghiệp đô thị
• 2.2.10.2. Yếu tố kinh tế-xã hội
• 2.2.11. Đánh giá thuận lợi, khó khăn và nguyên nhân
• 2.2.11.1. Những thuận lợi
• 2.2.11.2. Những tồn tại, hạn chế
• 2.2.11.3. Nguyên nhân của những tồn tại, hạn chế
• 2.3. Kết luận Chương 2
• 3. GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP ĐÔ THỊ TRÊN ĐỊA BÀN THÀNH PHỐ HỒNG NGỰ, TỈNH ĐỒNG THÁP
• 3.1. Cơ sở đề xuất giải pháp phát triển nông nghiệp đô thị
• 3.1.1. Bối cảnh kinh tế-xã hội
• 3.1.2. Định hướng chiến lược phát triển kinh tế-xã hội thành phố Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp đến năm 2025
• 3.1.3. Dự báo về tác động đến SXNN
• 3.1.3.1. Các văn bản của Trung ương
• 3.1.3.2. Các văn bản của địa phương
• 3.2. Định hướng phát triển nông nghiệp đô thị
• 3.2.1. Quan điểm phát triển nông nghiệp đô thị
• 3.2.2. Định hướng phát triển nông nghiệp đô thị theo ngành
• 3.2.2.1. Phát triển sản xuất nông nghiệp đô thị ngành trồng trọt
• 3.2.2.2. Phát triển sản xuất nông nghiệp đô thị ngành chăn nuôi
• 3.2.2.3. Phát triển sản xuất nông nghiệp đô thị ngành thuỷ sản
• 3.2.3. Định hướng phát triển các loại hình nông nghiệp đô thị mới
• 3.2.4. Định hướng phát triển các loại hình dịch vụ nông nghiệp
• 3.2.5. Định hướng phát triển theo lãnh thổ
• 3.3. Giải pháp phát triển nông nghiệp đô thị
• 3.3.1. Giải pháp tổ chức, chỉ đạo sản xuất
• 3.3.2. Quy hoạch vùng sản xuất
• 3.3.3. Giải pháp về thị trường tiêu thụ
• 3.3.4. Giải pháp về giống cây trồng, vật nuôi chất lượng cao
• 3.3.5. Giải pháp về khoa học và công nghệ, chuyển đổi số nông nghiệp
• 3.3.5.1. Về Khoa học và công nghệ
• 3.3.5.2. Về công tác khuyến nông
• 3.3.5.3. Về chuyển đổi số
• 3.3.6. Giải pháp về cơ giới hóa, tự động hóa trong các khâu sản xuất
• 3.3.7. Giải pháp đầu tư hạ tầng nông nghiệp
• 3.3.8. Giải pháp về vốn và tín dụng
• 3.3.9. Giải pháp về xây dựng hệ thống liên kết trong sản xuất
• 3.3.10. Giải pháp hợp tác, xúc tiến thương mại
• 3.3.11. Giải pháp về cơ chế chính sách
• 3.3.12. Đào tạo và sử dụng có hiệu quả cao nguồn nhân lực
• 3.4. Kiến nghị với các cấp thẩm quyền
• 3.4.1. Kiến nghị đối với UBND tỉnh Đồng Tháp, Sở Nông nghiệp&PTNT
• 3.4.2. Kiến nghị đối với cấp thẩm quyền thành phố Hồng Ngự
• 3.5. Kết luận Chương 3
• KẾT LUẬN
• TÀI LIỆU THAM KHẢO

I. Tổng Quan Về Phát Triển Nông Nghiệp Đô Thị Hồng Ngự

Phát triển nông nghiệp đô thị Hồng Ngự được xem là một giải pháp thiết yếu để nâng cao năng lực sản xuất nông nghiệp trong bối cảnh đô thị hóa và biến đổi khí hậu. Đây là xu hướng tất yếu nhằm đáp ứng nhu cầu lương thực, thực phẩm an toàn, chất lượng cao, đồng thời góp phần bảo vệ môi trường, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân. Nông nghiệp đô thị không chỉ cung cấp nguồn thực phẩm tươi sống mà còn kiến tạo cảnh quan đô thị xanh, sạch, đẹp. Sự chuyển mình của nông nghiệp thành phố Đồng Tháp trước áp lực đô thị hóa đòi hỏi những hướng đi phù hợp để khai thác tối đa tiềm năng và lợi thế sẵn có. Các mô hình nông nghiệp đô thị đang dần hình thành và phát triển, tuy nhiên vẫn còn nhiều hạn chế cần khắc phục để đạt hiệu quả tối ưu. Cần có quy hoạch và định hướng cụ thể để phát triển nông nghiệp đô thị một cách bền vững.

1.1. Vai Trò Của Nông Nghiệp Đô Thị Trong Bối Cảnh Đô Thị Hóa

Nông nghiệp đô thị đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo an ninh lương thực tại chỗ, giảm sự phụ thuộc vào nguồn cung từ bên ngoài. Nó giúp giảm chi phí vận chuyển, bảo quản, từ đó giảm giá thành sản phẩm và tăng khả năng tiếp cận của người tiêu dùng. Ngoài ra, nông nghiệp đô thị còn góp phần tạo ra không gian xanh, cải thiện chất lượng không khí, điều hòa nhiệt độ và giảm thiểu hiệu ứng đảo nhiệt đô thị. Các hoạt động nông nghiệp tạo ra việc làm và cơ hội kinh doanh cho người dân địa phương, đặc biệt là những người có thu nhập thấp và nhóm yếu thế.

1.2. Thực Trạng Phát Triển Nông Nghiệp Đô Thị Tại Đồng Tháp Hiện Nay

Tại Đồng Tháp, các mô hình nông nghiệp đô thị đang phát triển theo hướng đa dạng hóa sản phẩm và ứng dụng công nghệ mới. Tuy nhiên, quy mô sản xuất còn nhỏ lẻ, manh mún, chưa có sự liên kết chặt chẽ giữa các hộ sản xuất và doanh nghiệp. Nông nghiệp đô thị Đồng Tháp còn gặp nhiều khó khăn về vốn đầu tư, kỹ thuật canh tác, thị trường tiêu thụ và chính sách hỗ trợ. Cần có sự quan tâm và đầu tư hơn nữa từ các cấp chính quyền để nông nghiệp đô thị phát triển bền vững, hiệu quả, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của tỉnh.

II. Thách Thức Và Vấn Đề Của Nông Nghiệp Đô Thị Hồng Ngự

Mặc dù có nhiều tiềm năng phát triển, nông nghiệp đô thị Hồng Ngự vẫn đối mặt với không ít thách thức. Trình độ kỹ thuật sản xuất còn hạn chế, chủ yếu dựa vào kinh nghiệm truyền thống, dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm chưa cao. Việc thiếu quy hoạch bài bản, thiếu sự liên kết giữa các hộ sản xuất và thiếu chính sách hỗ trợ đồng bộ cũng là những rào cản lớn. Ngoài ra, vấn đề ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu và sự cạnh tranh từ các sản phẩm nông nghiệp khác cũng gây ảnh hưởng không nhỏ đến sự phát triển của nông nghiệp đô thị tại Hồng Ngự. Cần có những giải pháp đồng bộ để giải quyết những thách thức này, tạo điều kiện cho nông nghiệp đô thị phát triển bền vững.

2.1. Hạn Chế Về Kỹ Thuật Và Công Nghệ Trong Sản Xuất Nông Nghiệp Đô Thị

Việc ứng dụng công nghệ nông nghiệp đô thị cao vào sản xuất còn hạn chế, đặc biệt là ở các hộ sản xuất nhỏ lẻ. Thiếu kiến thức và kỹ năng về canh tác theo tiêu chuẩn VietGAP, sử dụng phân bón và thuốc bảo vệ thực vật an toàn, quản lý dịch bệnh hiệu quả. Điều này dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm chưa cao, ảnh hưởng đến khả năng cạnh tranh trên thị trường. Cần có các chương trình đào tạo, tập huấn để nâng cao trình độ kỹ thuật cho người dân, đồng thời khuyến khích các doanh nghiệp đầu tư vào công nghệ nông nghiệp tiên tiến.

2.2. Thiếu Quy Hoạch Và Liên Kết Trong Phát Triển Nông Nghiệp Đô Thị Hồng Ngự

Hiện tại, chưa có quy hoạch tổng thể và chi tiết cho phát triển nông nghiệp đô thị Hồng Ngự. Các mô hình sản xuất còn tự phát, manh mún, thiếu sự liên kết giữa các hộ sản xuất và doanh nghiệp. Điều này gây khó khăn cho việc quản lý chất lượng, xây dựng thương hiệu và tiếp cận thị trường. Cần có quy hoạch cụ thể, xác định rõ các vùng sản xuất chuyên canh, khu chế biến, khu tiêu thụ, đồng thời tăng cường liên kết giữa các thành phần trong chuỗi giá trị nông nghiệp.

2.3. Các Yếu Tố Môi Trường Ảnh Hưởng Đến Nông Nghiệp Đô Thị

Nông nghiệp đô thị chịu tác động lớn từ các yếu tố môi trường như ô nhiễm không khí, nguồn nước và đất. Việc sử dụng phân bón hóa học và thuốc bảo vệ thực vật không đúng cách có thể gây ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến sức khỏe người tiêu dùng. Biến đổi khí hậu cũng gây ra những tác động tiêu cực như hạn hán, lũ lụt, xâm nhập mặn, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng cây trồng, vật nuôi. Cần có các giải pháp bảo vệ môi trường, ứng phó với biến đổi khí hậu để đảm bảo sự phát triển bền vững của nông nghiệp.

III. Giải Pháp Phát Triển Nông Nghiệp Đô Thị Bền Vững Tại Hồng Ngự

Để phát triển nông nghiệp đô thị Hồng Ngự một cách bền vững, cần có những giải pháp đồng bộ và toàn diện. Tập trung vào việc quy hoạch vùng sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ, nâng cao chất lượng sản phẩm, xây dựng thương hiệu, mở rộng thị trường tiêu thụ và tăng cường liên kết giữa các thành phần trong chuỗi giá trị. Đồng thời, cần có chính sách hỗ trợ phù hợp từ các cấp chính quyền, tạo điều kiện cho người dân và doanh nghiệp tham gia vào phát triển nông nghiệp.

3.1. Quy Hoạch Vùng Sản Xuất Nông Nghiệp Đô Thị Hồng Ngự Hiệu Quả

Xây dựng quy hoạch chi tiết cho từng vùng sản xuất, xác định rõ các loại cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế - xã hội của từng địa phương. Ưu tiên phát triển các mô hình nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp sinh thái và nông nghiệp công nghệ cao để nâng cao giá trị gia tăng và bảo vệ môi trường. Khuyến khích phát triển các vùng sản xuất chuyên canh, tạo điều kiện cho việc áp dụng cơ giới hóa và công nghệ tiên tiến.

3.2. Ứng Dụng Khoa Học Công Nghệ Vào Sản Xuất Nông Nghiệp Đô Thị

Đẩy mạnh ứng dụng công nghệ nông nghiệp đô thị cao vào sản xuất, từ khâu chọn giống, chăm sóc, đến thu hoạch và chế biến. Sử dụng các giống cây trồng, vật nuôi có năng suất cao, chất lượng tốt và khả năng chống chịu sâu bệnh, biến đổi khí hậu. Áp dụng các kỹ thuật canh tác tiên tiến như tưới nhỏ giọt, bón phân thông minh, quản lý dịch bệnh bằng biện pháp sinh học. Khuyến khích sử dụng năng lượng tái tạo, giảm thiểu phát thải khí nhà kính.

3.3. Xây Dựng Thương Hiệu Và Mở Rộng Thị Trường Tiêu Thụ Cho Nông Sản Đô Thị

Xây dựng thương hiệu cho các sản phẩm nông nghiệp đô thị Hồng Ngự, đảm bảo chất lượng, an toàn và truy xuất nguồn gốc. Tăng cường quảng bá, giới thiệu sản phẩm trên các kênh truyền thông, hội chợ, triển lãm. Phát triển các kênh phân phối đa dạng, từ chợ truyền thống, siêu thị, cửa hàng tiện lợi đến các kênh bán hàng trực tuyến. Khuyến khích liên kết với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu để mở rộng thị trường tiêu thụ.

IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Của Các Mô Hình Nông Nghiệp Đô Thị Tại Hồng Ngự

Việc triển khai các mô hình nông nghiệp đô thị hiệu quả là yếu tố then chốt để thúc đẩy sự phát triển của nông nghiệp đô thị tại Hồng Ngự. Các mô hình như trồng rau sạch trên sân thượng, nuôi cá cảnh trong nhà, trồng cây ăn quả trong vườn nhà, kết hợp du lịch nông nghiệp sinh thái... cần được nhân rộng và phát triển. Cần có sự hỗ trợ từ các cấp chính quyền, các chuyên gia nông nghiệp để người dân có thể áp dụng thành công các mô hình này, mang lại hiệu quả kinh tế cao và góp phần xây dựng đô thị xanh, sạch, đẹp.

4.1. Mô Hình Trồng Rau Sạch Trên Sân Thượng Và Ban Công Tại Hồng Ngự

Mô hình trồng rau sạch trên sân thượng và ban công là một giải pháp hiệu quả để cung cấp nguồn rau xanh an toàn cho các hộ gia đình trong đô thị. Mô hình này tận dụng tối đa không gian trống, giảm thiểu chi phí vận chuyển và bảo quản, đồng thời tạo ra không gian xanh, cải thiện chất lượng không khí. Cần có các chương trình hỗ trợ kỹ thuật, cung cấp giống cây trồng và vật tư nông nghiệp để người dân có thể áp dụng thành công mô hình này.

4.2. Phát Triển Nuôi Cá Cảnh Và Các Loại Cây Cảnh Tại Hồng Ngự

Nuôi cá cảnh và trồng cây cảnh là một ngành kinh tế tiềm năng trong nông nghiệp đô thị. Các sản phẩm này có giá trị kinh tế cao, dễ tiêu thụ và ít gây ô nhiễm môi trường. Cần có các chính sách khuyến khích, hỗ trợ các hộ gia đình và doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực này, đồng thời tăng cường quảng bá, giới thiệu sản phẩm trên thị trường.

4.3. Kết Hợp Du Lịch Với Nông Nghiệp Đô Thị Tại Hồng Ngự Đồng Tháp

Kết hợp du lịch với nông nghiệp đô thị là một hướng đi mới, mang lại nhiều lợi ích kinh tế - xã hội. Du khách có thể tham quan các vườn rau, vườn cây ăn quả, các trang trại chăn nuôi, trải nghiệm các hoạt động sản xuất nông nghiệp, thưởng thức các món ăn đặc sản địa phương và mua sắm các sản phẩm nông nghiệp tươi ngon. Cần có sự đầu tư vào cơ sở hạ tầng, dịch vụ du lịch và quảng bá, giới thiệu các điểm du lịch nông nghiệp để thu hút du khách.

V. Chính Sách Và Hướng Phát Triển Nông Nghiệp Đô Thị Hồng Ngự

Để nông nghiệp đô thị Hồng Ngự phát triển đúng hướng và bền vững, cần có sự quan tâm đặc biệt từ chính quyền địa phương thông qua các chính sách hỗ trợ cụ thể. Những chính sách này nên tập trung vào việc tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn, kỹ thuật, thị trường, đồng thời bảo vệ môi trường và đảm bảo an toàn thực phẩm. Việc xây dựng một hệ sinh thái nông nghiệp đô thị hoàn chỉnh, bao gồm sản xuất, chế biến, tiêu thụ và du lịch, sẽ góp phần quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội của Hồng Ngự.

5.1. Chính Sách Hỗ Trợ Vốn Và Kỹ Thuật Cho Nông Nghiệp Đô Thị

Xây dựng các chương trình tín dụng ưu đãi cho người dân và doanh nghiệp đầu tư vào nông nghiệp đô thị. Hỗ trợ lãi suất, bảo lãnh vay vốn, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận nguồn vốn. Cung cấp các dịch vụ tư vấn kỹ thuật, đào tạo, tập huấn về công nghệ nông nghiệp đô thị, giúp người dân nâng cao trình độ sản xuất.

5.2. Chính Sách Khuyến Khích Tiêu Thụ Nông Sản Đô Thị Hồng Ngự

Ưu tiên sử dụng các sản phẩm nông nghiệp đô thị Hồng Ngự trong các bếp ăn tập thể, trường học, bệnh viện và các cơ quan nhà nước. Tổ chức các chương trình xúc tiến thương mại, giới thiệu sản phẩm tại các hội chợ, triển lãm. Xây dựng các chuỗi cung ứng liên kết giữa người sản xuất và người tiêu dùng, đảm bảo chất lượng và giá cả hợp lý.

VI. Kết Luận Tương Lai Của Nông Nghiệp Đô Thị Tại Đồng Tháp

Nông nghiệp đô thị được dự đoán sẽ tiếp tục phát triển mạnh mẽ tại Đồng Tháp trong tương lai, đặc biệt là ở các thành phố lớn như Hồng Ngự. Với sự gia tăng dân số đô thị, nhu cầu về thực phẩm an toàn và không gian xanh ngày càng tăng cao. Sự phát triển của công nghệ nông nghiệp cũng sẽ tạo ra những cơ hội mới cho nông nghiệp đô thị. Cần có sự chung tay của các cấp chính quyền, các nhà khoa học, các doanh nghiệp và người dân để xây dựng một nền nông nghiệp đô thị hiện đại, bền vững, góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường.

6.1. Vai Trò Của Nông Nghiệp Tuần Hoàn Đô Thị Trong Tương Lai

Nông nghiệp tuần hoàn đô thị sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu chất thải, tái sử dụng tài nguyên và bảo vệ môi trường. Các chất thải hữu cơ từ đô thị có thể được sử dụng để sản xuất phân bón, thức ăn chăn nuôi, góp phần giảm chi phí sản xuất và giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

6.2. Tiềm Năng Phát Triển Nông Nghiệp Thông Minh Đô Thị

Nông nghiệp thông minh đô thị sẽ giúp nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và giảm thiểu chi phí sản xuất. Ứng dụng các công nghệ như IoT, AI, Big Data vào sản xuất nông nghiệp, giúp người dân quản lý và điều khiển các yếu tố môi trường, dinh dưỡng một cách chính xác, hiệu quả.

Tổng quan nghiên cứu

Thành phố Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp, với tổng diện tích tự nhiên 121,7 km² và dân số gần 96.000 người năm 2022, là một đô thị loại III nằm ở vùng kinh tế trọng điểm phía Bắc tỉnh Đồng Tháp, giáp biên giới Campuchia. Quá trình đô thị hóa diễn ra mạnh mẽ đã thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội, tuy nhiên cũng gây áp lực thu hẹp diện tích đất nông nghiệp truyền thống. Trong bối cảnh đó, phát triển nông nghiệp đô thị (NNĐT) được xem là giải pháp khả thi nhằm đáp ứng nhu cầu lương thực, thực phẩm an toàn, chất lượng cao, đồng thời bảo vệ môi trường và tạo việc làm cho người dân.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung phân tích thực trạng phát triển NNĐT trên địa bàn thành phố Hồng Ngự giai đoạn 2016-2022, đánh giá các yếu tố ảnh hưởng, tồn tại và hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp thúc đẩy phát triển bền vững đến năm 2025. Nghiên cứu có phạm vi không gian toàn bộ 7 đơn vị hành chính của thành phố, bao gồm 5 phường nội thị và 2 xã ngoại thị, với trọng tâm là các hoạt động trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản và các hình thức tổ chức sản xuất nông nghiệp đô thị.

Ý nghĩa nghiên cứu thể hiện qua việc cung cấp cơ sở khoa học cho công tác quy hoạch, quản lý và phát triển NNĐT tại Hồng Ngự, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng đất, tăng thu nhập cho người dân, đồng thời bảo vệ môi trường và cảnh quan đô thị. Kết quả nghiên cứu cũng có giá trị tham khảo cho các đô thị khác trong tỉnh và khu vực Đồng bằng sông Cửu Long.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình phát triển nông nghiệp đô thị, bao gồm:

• Khái niệm nông nghiệp đô thị: Theo FAO, NNĐT là hoạt động sản xuất nông nghiệp trong và ven đô thị, bao gồm trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, nhằm cung cấp thực phẩm và dịch vụ cho cư dân đô thị. Các khái niệm bổ sung nhấn mạnh vai trò kinh tế, môi trường và xã hội của NNĐT, như tạo việc làm, bảo vệ môi trường, và phát triển cảnh quan đô thị.

• Chuyển dịch cơ cấu nông nghiệp đô thị: Quá trình thay đổi quy mô, cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng thích ứng với nhu cầu thị trường và phát huy lợi thế địa phương, ưu tiên phát triển các sản phẩm chất lượng cao, an toàn và thân thiện môi trường.

• Các hình thức tổ chức sản xuất NNĐT: Bao gồm nông hộ, trang trại, tổ hợp tác, hội quán nông dân và hợp tác xã nông nghiệp, mỗi hình thức có vai trò và quy mô khác nhau trong phát triển NNĐT.

• Nhân tố tác động đến NNĐT: Vị trí địa lý, điều kiện tự nhiên (đất đai, khí hậu, nguồn nước), yếu tố kinh tế - xã hội (nguồn lao động, thị trường, khoa học công nghệ, chính sách) được xem là các nhân tố quyết định sự phát triển và phân bố các loại hình NNĐT.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng:

• Nguồn dữ liệu: Số liệu thống kê giai đoạn 2016-2022 từ các cơ quan quản lý địa phương, kết quả khảo sát, phỏng vấn các chuyên gia, nhà quản lý nông nghiệp, hợp tác xã, hội quán nông dân và nông dân trên địa bàn thành phố Hồng Ngự.

• Phương pháp phân tích: Phân tích thống kê mô tả để đánh giá hiện trạng NNĐT, so sánh kết quả qua các năm và với các địa phương khác; phương pháp so sánh để nhận diện sự khác biệt và xu hướng phát triển; phương pháp diễn giải và quy nạp nhằm lý giải nguyên nhân và đề xuất giải pháp.

• Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát khoảng 50-60 đối tượng liên quan trực tiếp đến NNĐT, lựa chọn theo phương pháp phi xác suất nhằm đảm bảo đại diện các nhóm chủ thể trong ngành.

• Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong giai đoạn 2016-2022, đề xuất định hướng và giải pháp phát triển NNĐT đến năm 2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Hiện trạng phát triển NNĐT: Thành phố Hồng Ngự có đa dạng các loại hình NNĐT như trồng trọt cây ăn quả, nuôi cá lồng bè, chăn nuôi nhỏ lẻ. Diện tích trồng cây ăn quả đạt khoảng 218 ha, trong đó có mô hình sản xuất theo hướng hữu cơ và VietGAP. Sản lượng thủy sản và chăn nuôi cũng tăng trưởng ổn định trong giai đoạn nghiên cứu.

2. Hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp: Giá trị sản phẩm thu được trên 1 ha đất nông nghiệp tăng dần qua các năm, đạt mức khoảng 150 triệu đồng/ha năm 2022, phản ánh sự chuyển dịch cơ cấu và áp dụng kỹ thuật mới trong NNĐT.

3. Ứng dụng khoa học công nghệ: Khoảng 60% người dân tham gia NNĐT đã áp dụng các tiến bộ kỹ thuật và công nghệ vào sản xuất, tuy nhiên trình độ còn hạn chế, chủ yếu là kỹ thuật truyền thống, manh mún và tự phát.

4. Những khó khăn và hạn chế: NNĐT còn gặp nhiều thách thức như thiếu quy hoạch phát triển cụ thể, thiếu liên kết giữa các tổ chức sản xuất, hạn chế về vốn, công nghệ và thị trường tiêu thụ. Mức độ quan tâm và hỗ trợ từ chính quyền địa phương chưa đồng đều, ảnh hưởng đến sự phát triển bền vững.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân của những tồn tại trên xuất phát từ việc NNĐT tại Hồng Ngự chưa được quy hoạch bài bản, thiếu sự phối hợp liên ngành và chưa tận dụng hiệu quả các nguồn lực sẵn có. So với các đô thị khác trong tỉnh như Cao Lãnh và Sa Đéc, Hồng Ngự còn thiếu các mô hình sản xuất quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao và liên kết chuỗi giá trị.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện sự biến động diện tích và sản lượng các loại cây trồng, biểu đồ tỷ lệ áp dụng kỹ thuật mới, bảng so sánh giá trị sản phẩm trên diện tích đất qua các năm. Những kết quả này cho thấy tiềm năng phát triển NNĐT tại Hồng Ngự nếu được đầu tư đúng hướng và có chính sách hỗ trợ phù hợp.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tổ chức quy hoạch vùng sản xuất NNĐT: Xây dựng quy hoạch chi tiết cho từng phường, xã, phân vùng rõ ràng các loại hình NNĐT phù hợp với điều kiện tự nhiên và kinh tế xã hội, nhằm nâng cao hiệu quả sử dụng đất và phát triển bền vững. Thời gian thực hiện: 2023-2024. Chủ thể: UBND thành phố phối hợp Sở NN&PTNT.

2. Đẩy mạnh ứng dụng khoa học công nghệ và chuyển đổi số: Hỗ trợ đào tạo, chuyển giao kỹ thuật, áp dụng công nghệ cao trong trồng trọt, chăn nuôi và thủy sản; phát triển hệ thống quản lý thông tin, truy xuất nguồn gốc sản phẩm. Thời gian: 2023-2025. Chủ thể: Trung tâm Dịch vụ Nông nghiệp, các viện nghiên cứu.

3. Phát triển liên kết chuỗi giá trị và thị trường tiêu thụ: Khuyến khích hình thành các hợp tác xã, tổ hợp tác, hội quán nông dân để liên kết sản xuất, chế biến và tiêu thụ sản phẩm; xúc tiến thương mại, xây dựng thương hiệu sản phẩm NNĐT. Thời gian: 2023-2025. Chủ thể: Các tổ chức nông nghiệp, doanh nghiệp, chính quyền địa phương.

4. Tăng cường hỗ trợ về vốn và chính sách ưu đãi: Xây dựng các chính sách tín dụng ưu đãi, hỗ trợ đầu tư hạ tầng, cơ giới hóa, tự động hóa trong NNĐT; tạo điều kiện thuận lợi cho các nhà đầu tư và người dân phát triển sản xuất. Thời gian: 2023-2026. Chủ thể: Ngân hàng, UBND tỉnh, các sở ngành liên quan.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý và hoạch định chính sách địa phương: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng quy hoạch, chính sách phát triển NNĐT phù hợp với điều kiện địa phương, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển kinh tế nông nghiệp.

2. Các hợp tác xã, tổ hợp tác và hội quán nông dân: Áp dụng các giải pháp kỹ thuật, tổ chức sản xuất và liên kết chuỗi giá trị được đề xuất nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm và mở rộng thị trường tiêu thụ.

3. Các nhà nghiên cứu và học viên ngành kinh tế nông nghiệp, quản lý kinh tế: Tham khảo cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu và kết quả thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo hoặc ứng dụng trong giảng dạy.

4. Doanh nghiệp và nhà đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp công nghệ cao: Tìm hiểu tiềm năng, cơ hội đầu tư và các mô hình phát triển NNĐT tại Hồng Ngự, từ đó xây dựng kế hoạch đầu tư phù hợp, góp phần phát triển kinh tế địa phương.

Câu hỏi thường gặp

1. Nông nghiệp đô thị là gì và có vai trò như thế nào tại Hồng Ngự?
   Nông nghiệp đô thị là hoạt động sản xuất nông nghiệp trong và ven đô thị nhằm cung cấp thực phẩm và dịch vụ cho cư dân. Tại Hồng Ngự, NNĐT góp phần đảm bảo an ninh lương thực, tạo việc làm, tăng thu nhập và bảo vệ môi trường đô thị.

2. Hiện trạng phát triển NNĐT tại Hồng Ngự như thế nào?
   NNĐT tại Hồng Ngự đa dạng với các loại hình trồng trọt, chăn nuôi, thủy sản, nhưng còn manh mún, tự phát và trình độ kỹ thuật còn hạn chế. Diện tích cây ăn quả khoảng 218 ha, giá trị sản phẩm trên 1 ha đạt khoảng 150 triệu đồng.

3. Những khó khăn chính trong phát triển NNĐT tại Hồng Ngự là gì?
   Thiếu quy hoạch phát triển cụ thể, hạn chế về vốn, công nghệ, liên kết sản xuất và thị trường tiêu thụ, cùng với mức độ hỗ trợ từ chính quyền chưa đồng đều là những khó khăn lớn.

4. Giải pháp nào được đề xuất để phát triển NNĐT bền vững?
   Quy hoạch vùng sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển liên kết chuỗi giá trị, tăng cường hỗ trợ vốn và chính sách ưu đãi là các giải pháp trọng tâm.

5. Ai nên tham khảo nghiên cứu này và vì sao?
   Nhà quản lý, hợp tác xã, nhà nghiên cứu và doanh nghiệp nên tham khảo để áp dụng kết quả nghiên cứu vào hoạch định chính sách, tổ chức sản xuất, nghiên cứu khoa học và đầu tư phát triển NNĐT hiệu quả.

Kết luận

• Nghiên cứu đã làm rõ cơ sở lý luận, thực trạng và các nhân tố ảnh hưởng đến phát triển nông nghiệp đô thị tại thành phố Hồng Ngự giai đoạn 2016-2022.
• NNĐT tại Hồng Ngự có tiềm năng phát triển đa dạng nhưng còn nhiều hạn chế về quy hoạch, công nghệ và liên kết sản xuất.
• Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm quy hoạch vùng sản xuất, ứng dụng khoa học công nghệ, phát triển liên kết chuỗi giá trị và hỗ trợ vốn, chính sách.
• Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn cao, góp phần nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển NNĐT bền vững, đồng thời là tài liệu tham khảo cho các địa phương khác.
• Các bước tiếp theo cần tập trung triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và ứng dụng công nghệ mới trong NNĐT.

Hành động ngay hôm nay để thúc đẩy phát triển nông nghiệp đô thị bền vững tại thành phố Hồng Ngự, góp phần nâng cao đời sống người dân và phát triển kinh tế địa phương!