Phát Triển Nghề Trồng Dâu Nuôi Tằm Tại Huyện Trấn Yên, Tỉnh Yên Bái

Nghề trồng dâu nuôi tằm du nhập vào Trấn Yên từ năm 2001, đánh dấu một bước chuyển mình trong cơ cấu kinh tế nông nghiệp của huyện. Ban đầu, quy mô còn nhỏ lẻ, chủ yếu là các hộ gia đình tự phát. Tuy nhiên, nhờ hiệu quả kinh tế cao so với các loại cây trồng khác, nghề này dần được nhân rộng và trở thành một trong những ngành kinh tế mũi nhọn của huyện. Sự thích ứng của cây dâu tằm với điều kiện đất đai và khí hậu địa phương cũng là một yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển của nghề.

Nghề trồng dâu nuôi tằm không chỉ mang lại nguồn thu nhập ổn định cho người dân mà còn góp phần vào sự phát triển kinh tế - xã hội của huyện Trấn Yên. Sản phẩm tơ tằm Trấn Yên được tiêu thụ rộng rãi, tạo ra chuỗi giá trị gia tăng từ khâu trồng dâu, nuôi tằm đến chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Ngoài ra, nghề này còn tạo ra nhiều việc làm, đặc biệt là cho lao động nông thôn, giúp giảm tỷ lệ thất nghiệp và nâng cao đời sống vật chất, tinh thần cho người dân.

Trình độ kỹ thuật của người nông dân trong các công đoạn trồng dâu, nuôi tằm còn ở mức thấp. Việc áp dụng các biện pháp kỹ thuật tiên tiến còn hạn chế, dẫn đến năng suất và chất lượng sản phẩm chưa cao. Theo Trần Quý Đô, những hộ trồng dâu nuôi tằm với diện tích trung bình và lớn trên địa bàn huyện Trấn Yên hầu hết đã áp dụng các biện pháp kỹ thuật được chuyển giao vào sản xuất trồng dâu nuôi tằm. Tuy nhiên các phương pháp trên chưa thực sự là phương pháp kỹ thuật tốt nhất nên chưa phát huy được hết tiềm năng về của nghề trồng dâu nuôi tằm ở huyện Trấn Yên.

Việc tiếp cận thị trường tiêu thụ sản phẩm còn gặp nhiều khó khăn, người dân thường bị ép giá và phải chấp nhận giá do người mua đưa ra. Bên cạnh đó, nguồn cung giống dâu tằm chất lượng cao còn hạn chế, ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng kén tằm. Theo nghiên cứu, phần lớn diện tích dâu trên địa bàn huyện năm 2015 vẫn là giống Sa Nhị Luân 129,92 ha chiếm 58%, giống dâu GQ2 chiếm 35% tổng diện tích đất trồng dâu. Tuy nhiên hiện tại người trồng dâu nuôi tằm trên địa bàn huyện Trấn Yên đang vướng phải một khó khăn trong vấn đề tiếp cận nguồn giống chất lượng cao.

Cần có quy hoạch chi tiết và bài bản về phát triển vùng trồng dâu chuyên canh, đảm bảo diện tích và chất lượng dâu đáp ứng nhu cầu nuôi tằm. Quy hoạch cần dựa trên điều kiện tự nhiên, kinh tế - xã hội của từng địa phương, đồng thời phải gắn với quy hoạch phát triển kinh tế - xã hội chung của huyện. Việc quy hoạch cần đảm bảo tính bền vững, bảo vệ môi trường và sử dụng hiệu quả tài nguyên đất đai.

Cần đẩy mạnh ứng dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất dâu tằm, từ khâu chọn giống, trồng, chăm sóc đến thu hoạch và chế biến. Áp dụng các quy trình kỹ thuật tiên tiến, phù hợp với điều kiện địa phương, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng và hiệu quả sản xuất. Chú trọng công tác tập huấn, chuyển giao kỹ thuật cho người nông dân, giúp họ nắm vững kiến thức và kỹ năng cần thiết để sản xuất dâu tằm hiệu quả.

Nhà nước và địa phương cần có chính sách hỗ trợ phù hợp để khuyến khích phát triển nghề trồng dâu nuôi tằm. Các chính sách hỗ trợ có thể bao gồm: hỗ trợ vốn vay ưu đãi, hỗ trợ giống, hỗ trợ kỹ thuật, hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm. Đồng thời, cần tạo môi trường thuận lợi cho các doanh nghiệp đầu tư vào lĩnh vực dâu tằm, góp phần nâng cao giá trị gia tăng và sức cạnh tranh của sản phẩm.

Mô hình trồng dâu nuôi tằm kết hợp với du lịch làng nghề là một hướng đi mới, mang lại nhiều lợi ích cho người dân và địa phương. Du khách có thể tham quan các vườn dâu, xưởng nuôi tằm, xưởng dệt lụa, tìm hiểu quy trình sản xuất tơ tằm truyền thống và mua sắm các sản phẩm thủ công mỹ nghệ từ tơ tằm. Mô hình này không chỉ tạo thêm nguồn thu nhập cho người dân mà còn góp phần bảo tồn và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của địa phương.

Ngoài kén tằm, cây dâu tằm còn có thể chế biến thành nhiều sản phẩm khác nhau như: lá dâu làm trà, quả dâu làm rượu, mứt, siro. Các sản phẩm này có giá trị dinh dưỡng cao và được thị trường ưa chuộng. Việc phát triển các sản phẩm chế biến từ dâu tằm sẽ giúp đa dạng hóa sản phẩm, nâng cao giá trị gia tăng và tạo thêm nguồn thu nhập cho người dân.

Trong tương lai, nghề trồng dâu nuôi tằm cần được phát triển theo hướng bền vững, gắn với bảo vệ môi trường và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống. Cần chú trọng nâng cao chất lượng sản phẩm, đa dạng hóa sản phẩm, mở rộng thị trường tiêu thụ và xây dựng thương hiệu tơ tằm Trấn Yên. Đồng thời, cần tăng cường liên kết giữa người dân, doanh nghiệp và Nhà nước để tạo ra chuỗi giá trị gia tăng bền vững.

Để phát triển nghề trồng dâu nuôi tằm hiệu quả, cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan nhà nước, chính quyền địa phương và người dân. Cần có chính sách hỗ trợ cụ thể, tạo điều kiện thuận lợi cho người dân tiếp cận vốn, kỹ thuật và thị trường. Đồng thời, cần tăng cường công tác kiểm tra, giám sát chất lượng sản phẩm, đảm bảo quyền lợi của người tiêu dùng và uy tín của sản phẩm tơ tằm Trấn Yên.