Tổng quan nghiên cứu

Trong giai đoạn 2014-2018, ngành du lịch tại Nha Trang (Khánh Hòa) đã chứng kiến sự tăng trưởng ấn tượng với tốc độ bình quân hàng năm đạt khoảng 15,02% về lượt khách, trong đó khách quốc tế tăng mạnh với tốc độ 34,49% mỗi năm. Nha Trang không chỉ nổi tiếng với cảnh quan biển đảo tuyệt đẹp mà còn sở hữu nền văn hóa ẩm thực phong phú, đặc biệt là ẩm thực đường phố mang đậm bản sắc địa phương. Tuy nhiên, hoạt động kinh doanh du lịch ẩm thực đường phố tại đây vẫn còn mang tính tự phát, nhỏ lẻ, thiếu định hướng và chưa khai thác hiệu quả tiềm năng vốn có. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng khai thác sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố tại Nha Trang, từ đó đề xuất các giải pháp phát triển nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, thu hút khách du lịch trong và ngoài nước, góp phần đa dạng hóa loại hình du lịch và tăng doanh thu cho địa phương. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào các tuyến đường trung tâm thành phố Nha Trang và 40 cơ sở kinh doanh ẩm thực đường phố, với dữ liệu thu thập từ năm 2014 đến tháng 9/2019. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng, đồng thời nâng cao nhận thức về vai trò của ẩm thực đường phố trong kinh doanh du lịch tại Nha Trang.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết về văn hóa, ẩm thực và du lịch ẩm thực đường phố. Văn hóa được hiểu là tổng thể các giá trị vật chất và tinh thần do con người sáng tạo, trong đó văn hóa ẩm thực là hệ thống các giá trị liên quan đến nguyên liệu, cách chế biến và phong cách thưởng thức món ăn đặc trưng của từng cộng đồng. Du lịch ẩm thực đường phố được xem là loại hình du lịch phát triển dựa trên khai thác giá trị văn hóa ẩm thực đường phố nhằm bảo tồn và phát huy bản sắc truyền thống. Khái niệm sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố được định nghĩa là sự kết hợp tối ưu giữa tài nguyên du lịch ẩm thực đường phố với dịch vụ du lịch phù hợp, đáp ứng nhu cầu thưởng thức và trải nghiệm của du khách trong không gian và thời gian nhất định. Các khái niệm chính bao gồm: văn hóa ẩm thực, ẩm thực đường phố, sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố, và vai trò của ẩm thực đường phố trong kinh doanh du lịch.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp tổng hợp và phân tích tài liệu từ các nguồn học thuật, báo cáo ngành và Internet để xây dựng cơ sở lý luận. Phương pháp khảo sát thực địa được tiến hành tại các tuyến đường trung tâm Nha Trang và 40 cơ sở kinh doanh ẩm thực đường phố nhằm thu thập dữ liệu sơ cấp. Mẫu khảo sát gồm 300 khách du lịch nội địa và quốc tế, được chọn ngẫu nhiên, trong đó khách quốc tế chủ yếu đến từ Trung Quốc và Nga, chiếm lần lượt 71,92% và 12,29% tổng lượt khách quốc tế. Bảng hỏi được thiết kế bằng tiếng Việt, Anh, Trung và Nga, hỗ trợ bởi phiên dịch viên. Dữ liệu được xử lý bằng phần mềm SPSS với các kỹ thuật phân tích tần suất, điểm trung bình và tỷ lệ phần trăm để đánh giá các yếu tố như chất lượng món ăn, vệ sinh an toàn thực phẩm, đa dạng món ăn, tiện nghi và dịch vụ phục vụ. Thời gian nghiên cứu kéo dài từ tháng 8 đến tháng 9 năm 2019.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Chất lượng món ăn: 63% du khách đánh giá món ăn đường phố tại Nha Trang rất ngon, 20% cho là ngon, với điểm trung bình 4,14/5, cho thấy món ăn phù hợp khẩu vị đa số khách.

  2. Đa dạng món ăn: 38,33% du khách nhận xét món ăn rất phong phú, 37,67% cho là đa dạng, điểm trung bình 4,14/5, tuy nhiên vẫn có 24% mong muốn có thêm nhiều lựa chọn hơn.

  3. Vệ sinh an toàn thực phẩm (VSATTP): 63% du khách đánh giá VSATTP được đảm bảo, 31,33% cho mức bình thường, còn 5,67% không hài lòng, điểm trung bình 3,91/5, phản ánh một số quán ăn còn tồn tại hạn chế về vệ sinh.

  4. Tiện nghi và trang thiết bị: 58,33% du khách cho rằng tiện nghi bình thường, 29% đánh giá tốt, điểm trung bình 3,16/5, cho thấy cơ sở vật chất còn hạn chế, ảnh hưởng đến trải nghiệm khách.

  5. Dịch vụ phục vụ: 71% du khách hài lòng với thái độ phục vụ, 20,33% bình thường, 8,67% không hài lòng, điểm trung bình 3,69/5, cho thấy cần cải thiện thái độ và chất lượng phục vụ tại một số cơ sở.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy ẩm thực đường phố Nha Trang có sức hút lớn với du khách nhờ chất lượng món ăn ngon, đa dạng và mang đậm bản sắc địa phương, đặc biệt là các món hải sản tươi sống chế biến theo phong cách miền Trung. Tuy nhiên, các hạn chế về vệ sinh an toàn thực phẩm, tiện nghi và dịch vụ phục vụ vẫn còn tồn tại, ảnh hưởng đến sự hài lòng tổng thể của khách. So với các thành phố lớn như Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh, Nha Trang chưa có các tour ẩm thực đường phố chuyên nghiệp và quy mô lớn, dẫn đến việc khai thác tiềm năng chưa hiệu quả. Việc thiếu sự đầu tư bài bản và quản lý chặt chẽ về VSATTP cũng là nguyên nhân khiến du khách quốc tế còn e ngại. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ đánh giá các yếu tố chính và bảng so sánh điểm trung bình từng yếu tố để minh họa rõ hơn mức độ hài lòng của khách. Kết quả này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về phát triển du lịch ẩm thực đường phố tại các thành phố du lịch lớn, nhấn mạnh vai trò của quản lý chất lượng và quảng bá sản phẩm.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Cải thiện vệ sinh an toàn thực phẩm: Tổ chức các khóa đào tạo, tập huấn về VSATTP cho chủ và nhân viên các cơ sở kinh doanh ẩm thực đường phố, áp dụng tiêu chuẩn kiểm soát chất lượng nghiêm ngặt, nhằm nâng cao điểm đánh giá VSATTP lên trên 4,0 trong vòng 12 tháng. Chủ thể thực hiện: Sở Y tế, Sở Du lịch Khánh Hòa.

  2. Xây dựng và phát triển tour du lịch ẩm thực đường phố chuyên nghiệp: Thiết kế các tour khám phá ẩm thực đường phố đa dạng, có hướng dẫn viên chuyên nghiệp, kết hợp tham quan các điểm văn hóa, nhằm tăng tỷ lệ khách sử dụng tour từ 17% lên ít nhất 40% trong 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Các công ty lữ hành, Sở Du lịch.

  3. Nâng cao chất lượng dịch vụ và tiện nghi: Đầu tư cải tạo cơ sở vật chất, trang thiết bị phục vụ khách, đồng thời đào tạo kỹ năng phục vụ thân thiện, chuyên nghiệp cho nhân viên, hướng tới điểm trung bình dịch vụ trên 4,0 trong 18 tháng. Chủ thể thực hiện: Chủ cơ sở kinh doanh, Hiệp hội Du lịch địa phương.

  4. Đẩy mạnh xúc tiến quảng bá: Tăng cường truyền thông, quảng bá sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố qua các kênh truyền thông đa phương tiện, tổ chức sự kiện ẩm thực, nhằm nâng cao nhận diện thương hiệu ẩm thực đường phố Nha Trang trong và ngoài nước trong vòng 1 năm. Chủ thể thực hiện: Sở Du lịch, UBND thành phố, các doanh nghiệp du lịch.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý du lịch và chính quyền địa phương: Nghiên cứu giúp hoạch định chính sách phát triển du lịch ẩm thực đường phố, nâng cao hiệu quả quản lý và phát triển sản phẩm đặc trưng.

  2. Doanh nghiệp lữ hành và kinh doanh ẩm thực: Cung cấp cơ sở dữ liệu và giải pháp để xây dựng tour du lịch ẩm thực đường phố chuyên nghiệp, nâng cao chất lượng dịch vụ và thu hút khách.

  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành du lịch, văn hóa: Là tài liệu tham khảo về lý thuyết và thực tiễn phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố, đặc biệt trong bối cảnh phát triển du lịch tại các thành phố biển.

  4. Các tổ chức xúc tiến du lịch và truyền thông: Hỗ trợ xây dựng chiến lược quảng bá hiệu quả, phát triển thương hiệu ẩm thực đường phố Nha Trang, góp phần nâng cao hình ảnh điểm đến.

Câu hỏi thường gặp

  1. Ẩm thực đường phố Nha Trang có gì đặc biệt so với các địa phương khác?
    Ẩm thực đường phố Nha Trang nổi bật với các món hải sản tươi sống chế biến theo phong cách miền Trung, kết hợp gia vị cay nồng đặc trưng và sự đa dạng món ăn từ địa phương đến các món nhập khẩu được biến tấu phù hợp khẩu vị. Điều này tạo nên trải nghiệm ẩm thực độc đáo, hấp dẫn du khách.

  2. Khách du lịch quốc tế đánh giá thế nào về vệ sinh an toàn thực phẩm tại các quán ăn đường phố?
    Theo khảo sát, khoảng 63% khách quốc tế đánh giá VSATTP được đảm bảo, tuy nhiên vẫn còn khoảng 5,67% khách không hài lòng, phản ánh cần có sự cải thiện trong quản lý và đào tạo để nâng cao tiêu chuẩn vệ sinh.

  3. Tại sao các tour du lịch ẩm thực đường phố ở Nha Trang chưa phát triển mạnh?
    Nguyên nhân chính là do các tour hiện tại còn nhỏ lẻ, thiếu quy mô và chuyên nghiệp, cùng với hạn chế về quảng bá và nhân sự hướng dẫn viên có trình độ ngoại ngữ, khiến tỷ lệ khách sử dụng tour chỉ chiếm khoảng 17%.

  4. Các giải pháp nào được đề xuất để phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố?
    Các giải pháp bao gồm cải thiện VSATTP, xây dựng tour chuyên nghiệp, nâng cao chất lượng dịch vụ và tiện nghi, đồng thời đẩy mạnh xúc tiến quảng bá nhằm thu hút khách và nâng cao trải nghiệm.

  5. Làm thế nào để doanh nghiệp kinh doanh ẩm thực đường phố nâng cao chất lượng phục vụ?
    Doanh nghiệp cần tổ chức đào tạo kỹ năng phục vụ chuyên nghiệp, xây dựng quy trình phục vụ chuẩn mực, cải thiện cơ sở vật chất và tạo môi trường thân thiện, từ đó nâng cao sự hài lòng và giữ chân khách hàng.

Kết luận

  • Nha Trang có tiềm năng lớn để phát triển sản phẩm du lịch ẩm thực đường phố nhờ tài nguyên thiên nhiên, văn hóa ẩm thực đặc sắc và lượng khách du lịch tăng trưởng ổn định.
  • Thực trạng khai thác ẩm thực đường phố còn mang tính tự phát, nhỏ lẻ, chưa đáp ứng đầy đủ nhu cầu đa dạng của du khách, đặc biệt là khách quốc tế.
  • Các yếu tố như chất lượng món ăn được đánh giá cao, nhưng vệ sinh an toàn thực phẩm, tiện nghi và dịch vụ phục vụ cần được cải thiện.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm, phát triển tour du lịch ẩm thực đường phố chuyên nghiệp và đẩy mạnh quảng bá thương hiệu.
  • Nghiên cứu mở ra hướng đi mới cho ngành du lịch Nha Trang, góp phần đa dạng hóa sản phẩm, tăng sức cạnh tranh và thu hút khách du lịch trong và ngoài nước.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan quản lý và doanh nghiệp cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu, đánh giá hiệu quả để điều chỉnh phù hợp, hướng tới phát triển bền vững du lịch ẩm thực đường phố tại Nha Trang.