Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo theo Nghị quyết số 29-NQ/TW ngày 4/11/2013 của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI, việc phát triển đội ngũ viên chức hành chính (VCHC) tại các cơ sở giáo dục đại học trở thành nhiệm vụ cấp thiết. Trường Đại học Sài Gòn, với vai trò đào tạo nguồn nhân lực đa ngành nghề cho Thành phố Hồ Chí Minh và các tỉnh lân cận, đang đối mặt với thách thức về số lượng, cơ cấu và chất lượng đội ngũ VCHC chưa đáp ứng đầy đủ yêu cầu đổi mới giáo dục. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xây dựng các biện pháp phát triển đội ngũ VCHC đủ về số lượng, mạnh về chất lượng, đáp ứng các tiêu chuẩn về phẩm chất, năng lực, kỹ năng và trình độ theo yêu cầu đổi mới giáo dục. Phạm vi nghiên cứu tập trung tại Trường Đại học Sài Gòn trong giai đoạn khảo sát năm 2018, với mẫu khảo sát gồm 21 cán bộ quản lý và 195 viên chức hành chính. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao hiệu quả quản lý giáo dục, góp phần thực hiện thành công chiến lược phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao, đồng thời hỗ trợ nhà trường trong việc tinh giản bộ máy, nâng cao năng suất lao động và thích ứng với sự phát triển của công nghiệp hóa, hiện đại hóa.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các mô hình quản trị nguồn nhân lực tiêu biểu như:

  • Mô hình quản trị nguồn nhân lực Harvard (Beer, 1984): Tập trung vào mối quan hệ giữa người với người, coi trọng giao tiếp, tạo động lực và vai trò lãnh đạo, lấy con người làm trung tâm.
  • Mô hình quản trị nhân lực Michigan (Ulrich, 1995): Bao gồm bốn yếu tố chính: tuyển dụng, đánh giá, định mức lương bổng và phát triển nhân lực, nhấn mạnh sự phù hợp giữa chiến lược tổ chức và quản lý nhân sự.
  • Mô hình phát triển nguồn nhân lực của Jerry W. Gilley và cộng sự (2002): Bao gồm phát triển cá nhân, phát triển nghề nghiệp, quản lý kết quả thực hiện công việc và phát triển tổ chức, nhấn mạnh sự phát triển toàn diện của nhân lực trong tổ chức.

Các khái niệm chính được sử dụng gồm: đội ngũ viên chức hành chính, phát triển đội ngũ viên chức hành chính, đổi mới giáo dục, năng lực thực hiện, phẩm chất và kỹ năng chuyên môn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp giữa nghiên cứu lý luận và thực tiễn:

  • Nguồn dữ liệu: Thu thập từ tài liệu chuyên ngành, văn bản pháp luật, các báo cáo ngành, kết quả khảo sát thực trạng tại Trường Đại học Sài Gòn.
  • Phương pháp khảo sát: Sử dụng bảng hỏi với 21 cán bộ quản lý và 195 viên chức hành chính, kết hợp phỏng vấn sâu để làm rõ các kết quả khảo sát.
  • Phân tích dữ liệu: Áp dụng phần mềm SPSS để xử lý số liệu, phân tích thống kê mô tả và kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.
  • Timeline nghiên cứu: Nghiên cứu được thực hiện trong năm 2018, bao gồm giai đoạn thu thập dữ liệu, phân tích và đề xuất biện pháp phát triển đội ngũ.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ cấu và số lượng đội ngũ VCHC chưa đáp ứng yêu cầu: Khoảng 30% các phòng, ban tại Trường Đại học Sài Gòn có số lượng viên chức hành chính chưa đủ theo định mức biên chế, gây áp lực công việc và ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý.
  2. Chất lượng đội ngũ còn hạn chế: Chỉ khoảng 65% viên chức hành chính đạt chuẩn về trình độ đào tạo đại học trở lên; trình độ ngoại ngữ và tin học đạt chuẩn theo quy định chỉ chiếm khoảng 55%, ảnh hưởng đến khả năng ứng dụng công nghệ thông tin trong công việc.
  3. Nhận thức về tầm quan trọng của phát triển đội ngũ còn chưa đồng đều: 85% cán bộ quản lý và 70% viên chức hành chính đánh giá công tác phát triển đội ngũ là rất quan trọng, tuy nhiên chỉ 60% cho rằng công tác này được thực hiện hiệu quả tại trường.
  4. Các yếu tố ảnh hưởng đến phát triển đội ngũ: Yếu tố khách quan như chính sách, cơ sở vật chất và yếu tố chủ quan như thái độ, động lực làm việc của viên chức hành chính đều tác động mạnh mẽ đến hiệu quả phát triển đội ngũ.

Thảo luận kết quả

Kết quả khảo sát cho thấy sự thiếu hụt về số lượng và chất lượng đội ngũ VCHC tại Trường Đại học Sài Gòn là nguyên nhân chính làm giảm hiệu quả quản lý giáo dục. So sánh với các nghiên cứu trong ngành giáo dục đại học tại các địa phương khác, tỷ lệ viên chức đạt chuẩn về trình độ và kỹ năng của Trường Đại học Sài Gòn thấp hơn khoảng 10-15%, cho thấy cần có các biện pháp nâng cao chất lượng đào tạo và bồi dưỡng. Việc nhận thức chưa đồng đều về tầm quan trọng của phát triển đội ngũ cũng làm giảm sự đầu tư và chú trọng vào công tác này. Các biểu đồ phân tích mức độ đáp ứng yêu cầu về phẩm chất, năng lực và kỹ năng của viên chức hành chính minh họa rõ sự phân hóa trong đội ngũ, từ đó làm nổi bật nhu cầu xây dựng kế hoạch đào tạo, bồi dưỡng phù hợp. Ngoài ra, yếu tố môi trường làm việc và chính sách đãi ngộ cũng được xác định là những nhân tố then chốt ảnh hưởng đến sự gắn bó và phát triển của viên chức hành chính.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cao nhận thức về tầm quan trọng của phát triển đội ngũ: Tổ chức các chương trình tập huấn, hội thảo dành cho cán bộ quản lý và viên chức hành chính nhằm nâng cao nhận thức về vai trò của đội ngũ VCHC trong đổi mới giáo dục. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng, chủ thể thực hiện: Ban Giám hiệu và phòng Tổ chức cán bộ.
  2. Xây dựng và thực hiện quy hoạch đội ngũ VCHC: Thiết lập kế hoạch phát triển dài hạn, trung hạn và ngắn hạn dựa trên phân tích nhu cầu thực tế, đảm bảo đủ số lượng và cơ cấu hợp lý. Thời gian: 1 năm, chủ thể: Ban Giám hiệu phối hợp phòng Tổ chức cán bộ.
  3. Cải tiến quy trình tuyển dụng: Áp dụng tiêu chí tuyển dụng rõ ràng, minh bạch, tập trung vào phẩm chất, năng lực và kỹ năng đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục. Thời gian: liên tục, chủ thể: phòng Tổ chức cán bộ.
  4. Tăng cường đào tạo, bồi dưỡng và ứng dụng công nghệ thông tin: Xây dựng các chương trình đào tạo chuyên sâu về kỹ năng nghiệp vụ, kỹ năng mềm và CNTT cho viên chức hành chính, đồng thời tạo điều kiện về thời gian và kinh phí học tập. Thời gian: 1-2 năm, chủ thể: phòng Đào tạo và Ban Giám hiệu.
  5. Xây dựng môi trường làm việc tích cực: Đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị hiện đại, thực hiện chính sách đãi ngộ công bằng, khen thưởng kịp thời và tạo điều kiện phát huy quyền dân chủ cho viên chức hành chính. Thời gian: liên tục, chủ thể: Ban Giám hiệu và phòng Hành chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cán bộ quản lý giáo dục đại học: Giúp hiểu rõ về thực trạng và các giải pháp phát triển đội ngũ viên chức hành chính, từ đó nâng cao hiệu quả quản lý.
  2. Viên chức hành chính các trường đại học: Nắm bắt các yêu cầu về phẩm chất, năng lực và kỹ năng cần thiết, định hướng phát triển bản thân phù hợp với đổi mới giáo dục.
  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành quản lý giáo dục: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để nghiên cứu sâu hơn về phát triển nguồn nhân lực trong giáo dục đại học.
  4. Các cơ quan quản lý nhà nước về giáo dục: Tham khảo để xây dựng chính sách, quy định phù hợp nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ viên chức hành chính trong hệ thống giáo dục đại học.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao phát triển đội ngũ viên chức hành chính lại quan trọng trong đổi mới giáo dục?
    Đội ngũ viên chức hành chính là lực lượng trợ giúp quản lý giáo dục, đảm bảo hoạt động hành chính hiệu quả, góp phần nâng cao chất lượng giáo dục. Việc phát triển đội ngũ này giúp nhà trường thích ứng với yêu cầu đổi mới và nâng cao hiệu quả quản lý.

  2. Tiêu chí nào được sử dụng để đánh giá chất lượng viên chức hành chính?
    Chất lượng được đánh giá dựa trên phẩm chất đạo đức, năng lực chuyên môn, kỹ năng nghiệp vụ, trình độ đào tạo, khả năng ứng dụng công nghệ thông tin và thái độ làm việc, theo các tiêu chuẩn quy định tại Quyết định số 232/QĐ-UBND.

  3. Phương pháp nào được sử dụng để khảo sát thực trạng đội ngũ viên chức hành chính?
    Nghiên cứu sử dụng phương pháp điều tra bằng bảng hỏi kết hợp phỏng vấn sâu với mẫu gồm 21 cán bộ quản lý và 195 viên chức hành chính, đồng thời phân tích các văn bản, hồ sơ liên quan.

  4. Làm thế nào để nâng cao kỹ năng ứng dụng công nghệ thông tin cho viên chức hành chính?
    Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về CNTT, cung cấp cơ sở vật chất hiện đại, tạo điều kiện thời gian và kinh phí cho viên chức tham gia học tập, đồng thời khuyến khích tự học và áp dụng công nghệ trong công việc.

  5. Các biện pháp nào giúp xây dựng môi trường làm việc tích cực cho viên chức hành chính?
    Trang bị đầy đủ cơ sở vật chất, thực hiện chính sách đãi ngộ công bằng, khen thưởng kịp thời, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần, đồng thời tạo điều kiện phát huy quyền dân chủ và xây dựng mối quan hệ công việc hài hòa.

Kết luận

  • Đội ngũ viên chức hành chính tại Trường Đại học Sài Gòn còn tồn tại hạn chế về số lượng và chất lượng, ảnh hưởng đến hiệu quả quản lý giáo dục.
  • Nghiên cứu đã xây dựng khung lý luận và khảo sát thực trạng, làm cơ sở đề xuất các biện pháp phát triển đội ngũ phù hợp với yêu cầu đổi mới giáo dục.
  • Các biện pháp đề xuất tập trung vào nâng cao nhận thức, quy hoạch, tuyển dụng, đào tạo, sử dụng và xây dựng môi trường làm việc cho viên chức hành chính.
  • Việc thực hiện đồng bộ các giải pháp này sẽ góp phần nâng cao năng lực quản lý, đáp ứng yêu cầu công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế.
  • Khuyến nghị các cấp quản lý và nhà trường cần triển khai kế hoạch phát triển đội ngũ viên chức hành chính trong vòng 1-2 năm tới, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng phạm vi và đối tượng nghiên cứu để hoàn thiện hơn công tác phát triển nguồn nhân lực giáo dục.

Hành động ngay hôm nay để xây dựng đội ngũ viên chức hành chính vững mạnh, góp phần đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục đại học tại Việt Nam!