I. Tổng Quan Về Chương Trình Xây Dựng Nông Thôn Mới NTM
Chương trình xây dựng nông thôn mới (XDNTM) là một chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước ta, nhằm mục tiêu nâng cao đời sống vật chất và tinh thần cho người dân nông thôn. Chương trình này không chỉ tập trung vào phát triển kinh tế mà còn chú trọng đến các yếu tố văn hóa nông thôn, xã hội, môi trường và an ninh trật tự. Phát triển nông thôn mới được xem là mối quan tâm hàng đầu, có vai trò quan trọng quyết định đối với sự ổn định và phát triển kinh tế - xã hội đất nước (Đặng Kim Sơn, 2008). Xây dựng nông thôn mới là cuộc cách mạng sâu rộng của cả hệ thống chính trị và của từng người dân, do vậy, xây dựng xã nông thôn mới phải đi lên từ chính nội lực, tiềm năng và lợi thế của dân cư địa phương.
1.1. Mục tiêu chính của chương trình Nông Thôn Mới NTM
Mục tiêu cốt lõi của chương trình nông thôn mới là xây dựng một mô hình nông thôn phát triển toàn diện, bền vững. Điều này bao gồm nâng cao thu nhập và giảm nghèo cho người dân, cải thiện cơ sở hạ tầng (điện, đường, trường, trạm), bảo vệ môi trường, phát huy các giá trị văn hóa nông thôn truyền thống, và đảm bảo an ninh trật tự. Chương trình này hướng đến xây dựng khu vực nông thôn có cuộc sống no đủ, văn minh, môi trường trong sạch, nếp sống, đưa mức sống người dân nâng lên cả về vật chất lẫn tinh thần theo xu hướng toàn diện và bền vững.
1.2. Vai trò của Sự Tham Gia Của Hộ Gia Đình trong NTM
Sự tham gia của hộ gia đình là yếu tố then chốt để đạt được thành công trong chương trình xây dựng nông thôn mới. Hộ gia đình không chỉ là đối tượng thụ hưởng mà còn là chủ thể tích cực tham gia vào quá trình xây dựng, đóng góp nguồn lực và thực hiện các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội ở địa phương. Huy động nguồn lực phục vụ XDNTM cần gắn liền với hiểu biết về đặc điểm dân cư tại địa phương để phát huy các thế mạnh hiện có, những thuận lợi để hình thành sức mạnh chung của cộng đồng. Đồng thời sự tham gia của hộ gia đình giúp chương trình phù hợp với nhu cầu và nguyện vọng của người dân, đảm bảo tính bền vững và hiệu quả.
II. Thực Trạng Tham Gia Xây Dựng NTM Tại Vân Canh Bình Định
Vân Canh là một huyện miền núi thuộc tỉnh Bình Định, nơi mà chương trình xây dựng nông thôn mới đang được triển khai. Tuy nhiên, do điều kiện kinh tế - xã hội còn nhiều khó khăn, sự tham gia của hộ gia đình vào chương trình còn hạn chế. Kết cấu hạ tầng thiết yếu như: giao thông, thủy lợi, điện, nước sạch,. ở một số xã vùng sâu, vùng xa còn nhiều khó khăn. Trình độ dân trí của người dân tương đối thấp, chất lượng đào tạo và hiệu quả giáo dục chưa cao, việc đào tạo nghề cho lao động nông thôn chưa được quan tâm đúng mức; công tác chăm sóc sức khỏe cho người dân còn nhiều vấn đề hạn chế và bất cập (Đảng Bộ huyện Vân Canh, 2015).
2.1. Những Khó khăn trong Phát Triển Nông Thôn Mới Vân Canh
Văn kiện Đại hội Đảng Bộ huyện Vân Canh năm 2015 cho thấy cơ sở hạ tầng còn yếu kém, tỷ lệ đường giao thông nông thôn được bê tông hóa ước đạt 41,17%, kinh tế nông thôn phát triển nhưng thiếu tính bền vững cả về kinh tế, xã hội và môi trường. Đời sống người dân vẫn còn nghèo, chiếm tỉ lệ cao 34,16% theo quyết định 09 của Thủ tướng Chính phủ, tỷ lệ hộ nghèo theo phương pháp tiếp cận đa chiều là 60,99%, thu nhập bình quân đầu người đạt 15,41 triệu đồng/năm, thiếu việc làm ổn định, nghèo đói giảm chậm và có xu thế tái nghèo, một bộ phận dân cư còn sống dưới mức nghèo khổ.
2.2. Mức độ Tham Gia Của Hộ Gia Đình Vào Các Hoạt Động NTM
Sự tham gia của hộ gia đình vào các hoạt động xây dựng nông thôn mới như đóng góp tiền của, công sức, hiến đất, tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật, áp dụng các mô hình sản xuất mới,... còn chưa đồng đều. Nguyên nhân có thể do nhận thức về lợi ích của chương trình còn hạn chế, điều kiện kinh tế khó khăn, thiếu thông tin và sự hướng dẫn, hoặc do các yếu tố văn hóa nông thôn truyền thống. Hiện có 01 xã đạt 12 tiêu chí, 01 xã đạt 07 tiêu chí, 02 xã đạt 05 tiêu chí, 02 xã đạt từ 2 đến 4 tiêu chí trong tổng số 19 tiêu chí (Văn kiện Đại hội Đảng Bộ huyện Vân Canh, 2015).
III. Cách Các Yếu Tố Kinh Tế Ảnh Hưởng Tham Gia NTM
Các yếu tố kinh tế đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định sự tham gia của hộ gia đình vào chương trình xây dựng nông thôn mới. Khả năng tài chính, nguồn thu nhập ổn định, và cơ hội tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi là những yếu tố then chốt giúp hộ gia đình có điều kiện đóng góp vào các hoạt động phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. Cần phải xem xét đến kinh tế hộ gia đình để đánh giá đúng mức độ tham gia.
3.1. Thu nhập Hộ Gia Đình và Quyết Định Tham Gia NTM
Mức thu nhập của hộ gia đình có ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng đóng góp tài chính và công sức vào các hoạt động xây dựng nông thôn mới. Những hộ gia đình có thu nhập cao hơn thường có khả năng tham gia tích cực hơn, trong khi những hộ gia đình nghèo có thể gặp khó khăn trong việc đáp ứng các yêu cầu đóng góp.
3.2. Tiếp Cận Vốn Vay Ưu Đãi cho Phát Triển Nông Nghiệp
Cơ hội tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi giúp hộ gia đình có thể đầu tư vào sản xuất nông nghiệp, phát triển kinh tế hộ gia đình, và nâng cao thu nhập. Điều này tạo điều kiện cho họ tham gia tích cực hơn vào chương trình xây dựng nông thôn mới, đóng góp vào sự phát triển chung của cộng đồng. Việc tiếp cận nguồn vốn tạo động lực cho sự tham gia của hộ gia đình vào chương trình.
IV. Ảnh Hưởng Của Yếu Tố Xã Hội Tới Sự Tham Gia Xây NTM
Bên cạnh yếu tố kinh tế, các yếu tố xã hội cũng có ảnh hưởng đáng kể đến sự tham gia của hộ gia đình vào chương trình xây dựng nông thôn mới. Trình độ học vấn, nhận thức về lợi ích của chương trình, vai trò của các tổ chức xã hội, và mối quan hệ cộng đồng là những yếu tố quan trọng cần được xem xét. Cần phải xem xét đến các yếu tố xã hội nông thôn để đánh giá đúng mức độ tham gia.
4.1. Trình Độ Học Vấn và Nhận Thức Về Lợi Ích Của NTM
Trình độ học vấn của các thành viên trong hộ gia đình có ảnh hưởng đến khả năng tiếp thu thông tin, hiểu biết về chính sách, và nhận thức về lợi ích của chương trình xây dựng nông thôn mới. Những hộ gia đình có trình độ học vấn cao hơn thường có xu hướng tham gia tích cực hơn.
4.2. Vai trò Của Các Tổ Chức Xã Hội Trong Vận Động Tham Gia
Các tổ chức xã hội như Hội Nông dân, Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên,... đóng vai trò quan trọng trong việc vận động, tuyên truyền, và hỗ trợ hộ gia đình tham gia vào các hoạt động xây dựng nông thôn mới. Sự gắn kết cộng đồng và mối quan hệ tốt đẹp giữa các hộ gia đình cũng tạo điều kiện thuận lợi cho việc tham gia.
V. Phân Tích Chính Sách NTM Tác Động Tới Hộ Gia Đình
Các chính sách nông thôn mới của Nhà nước và địa phương có tác động trực tiếp đến sự tham gia của hộ gia đình vào chương trình xây dựng nông thôn mới. Sự minh bạch, công bằng, và phù hợp của các chính sách, cũng như hiệu quả của công tác tuyên truyền, phổ biến chính sách, là những yếu tố quan trọng quyết định mức độ tham gia của người dân.
5.1. Đánh Giá Tính Minh Bạch Của Các Chính Sách NTM
Tính minh bạch trong việc xây dựng và thực thi các chính sách nông thôn mới giúp tạo niềm tin cho người dân và khuyến khích họ tham gia tích cực hơn. Ngược lại, sự thiếu minh bạch có thể gây ra sự nghi ngờ và làm giảm động lực tham gia của hộ gia đình.
5.2. Hiệu Quả Tuyên Truyền Và Phổ Biến Các Chính Sách
Công tác tuyên truyền và phổ biến các chính sách nông thôn mới cần được thực hiện một cách hiệu quả, dễ hiểu, và phù hợp với đặc điểm của từng địa phương. Điều này giúp người dân hiểu rõ quyền lợi và nghĩa vụ của mình, từ đó có động lực tham gia vào chương trình xây dựng nông thôn mới.
VI. Giải Pháp Nâng Cao Tham Gia Hộ Gia Đình Vào NTM
Để nâng cao sự tham gia của hộ gia đình vào chương trình xây dựng nông thôn mới tại Vân Canh, Bình Định, cần có các giải pháp đồng bộ và toàn diện, tập trung vào các yếu tố kinh tế, xã hội, và chính sách. Cần phải phát triển bền vững nông thôn để người dân an tâm tham gia.
6.1. Các Giải Pháp Về Kinh Tế Để Khuyến Khích Tham Gia
Các giải pháp về kinh tế bao gồm: tạo điều kiện cho hộ gia đình tiếp cận các nguồn vốn vay ưu đãi, hỗ trợ phát triển sản xuất nông nghiệp, tạo việc làm và tăng thu nhập cho người dân, và khuyến khích các mô hình sản xuất hiệu quả. Cần chú trọng đến việc nâng cao kinh tế hộ gia đình.
6.2. Các Giải Pháp Về Xã Hội Và Chính Sách Để Thu Hút Tham Gia
Các giải pháp về xã hội và chính sách bao gồm: nâng cao trình độ học vấn và nhận thức của người dân, tăng cường vai trò của các tổ chức xã hội, đảm bảo tính minh bạch và công bằng của các chính sách nông thôn mới, và tạo môi trường thuận lợi cho sự tham gia của hộ gia đình. Cần chú trọng đến các yếu tố văn hóa nông thôn.
