Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế và sự phát triển mạnh mẽ của các ngành công nghiệp tại Việt Nam, nhu cầu về nguồn nhân lực có trình độ và kỹ năng nghề nghiệp cao ngày càng tăng. Tỉnh Tây Ninh, với tốc độ tăng trưởng GRDP bình quân hàng năm đạt 11,92% từ năm 2010 đến 2018, đang chuyển dịch cơ cấu kinh tế theo hướng công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Điều này đặt ra yêu cầu cấp thiết về nâng cao chất lượng đào tạo nghề, đặc biệt là nghề Điện tử công nghiệp (ĐTCN) – một ngành nghề tích hợp nhiều lĩnh vực kỹ thuật hiện đại, đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế địa phương và quốc gia.

Luận văn tập trung phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề ĐTCN tại các trường trung cấp nghề và cao đẳng nghề công lập trên địa bàn tỉnh Tây Ninh trong giai đoạn 2017-2019. Mục tiêu nghiên cứu nhằm xác định các yếu tố tác động chính và mức độ ảnh hưởng của chúng đến chất lượng đào tạo, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả đào tạo nghề ĐTCN. Nghiên cứu khảo sát 200 học sinh sinh viên đang theo học ngành ĐTCN, sử dụng phương pháp chọn mẫu thuận tiện với tỷ lệ phản hồi đạt 100%.

Việc nâng cao chất lượng đào tạo nghề ĐTCN không chỉ góp phần cung cấp nguồn nhân lực kỹ thuật đáp ứng yêu cầu phát triển công nghiệp tại Tây Ninh mà còn thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu lao động, tăng năng suất lao động và nâng cao năng lực cạnh tranh của các doanh nghiệp trong ngành. Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng trong việc định hướng phát triển giáo dục nghề nghiệp phù hợp với nhu cầu thị trường lao động và chiến lược phát triển kinh tế của tỉnh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về chất lượng dịch vụ và đào tạo nghề, trong đó nổi bật là mô hình năm khoảng cách của Parasuraman và thang đo SERVPERF. Mô hình năm khoảng cách giúp phân tích các khoảng cách giữa kỳ vọng và cảm nhận của khách hàng (học sinh sinh viên) về chất lượng dịch vụ đào tạo, bao gồm: sự khác biệt trong nhận thức kỳ vọng, tiêu chuẩn chất lượng, thực hiện dịch vụ, truyền thông và cảm nhận cuối cùng. Thang đo SERVPERF được sử dụng để đo lường chất lượng dịch vụ dựa trên năm thành phần cơ bản: cơ sở vật chất, độ tin cậy, khả năng đáp ứng, năng lực phục vụ và sự cảm thông.

Ngoài ra, luận văn áp dụng các khái niệm về đào tạo nghề Điện tử công nghiệp theo quy định của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội, bao gồm kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp cần thiết. Các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề được xác định gồm: cơ sở vật chất, dịch vụ hỗ trợ, tài liệu học tập, chương trình đào tạo và đội ngũ giảng viên. Mối quan hệ giữa chất lượng đào tạo nghề và sự hài lòng của người học cũng được xem xét như một chỉ số đánh giá tổng thể.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp khảo sát định lượng với cỡ mẫu 200 học sinh sinh viên đã và đang theo học ngành ĐTCN tại các trường trung cấp nghề và cao đẳng nghề công lập ở Tây Ninh. Phương pháp chọn mẫu thuận tiện được áp dụng nhằm đảm bảo thu thập dữ liệu nhanh chóng và hiệu quả trong điều kiện thời gian và kinh phí hạn chế. Tỷ lệ phản hồi đạt 100%, đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của dữ liệu.

Dữ liệu thu thập được xử lý và phân tích bằng các phương pháp thống kê: kiểm định độ tin cậy Cronbach’s Alpha để đánh giá tính nhất quán của thang đo; phân tích nhân tố khám phá (EFA) để xác định cấu trúc các nhân tố ảnh hưởng; phân tích hồi quy đa biến để đánh giá mức độ tác động của từng nhân tố đến chất lượng đào tạo nghề ĐTCN. Quá trình nghiên cứu được thực hiện trong khoảng thời gian từ năm 2017 đến 2019, phù hợp với phạm vi nghiên cứu đề ra.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Cơ sở vật chất (CSVC) là nhân tố có ảnh hưởng mạnh mẽ nhất đến chất lượng đào tạo nghề ĐTCN với hệ số hồi quy Beta đạt khoảng 0,35, phản ánh tầm quan trọng của trang thiết bị, phòng thực hành và môi trường học tập hiện đại. Các trường có diện tích xây dựng xưởng thực hành chiếm tỷ lệ cao hơn 70% đều nhận được đánh giá tích cực từ học sinh sinh viên.

  2. Dịch vụ hỗ trợ (DVHT) như tư vấn học tập, hỗ trợ kỹ thuật và các dịch vụ sinh viên khác cũng đóng vai trò quan trọng với hệ số Beta khoảng 0,28. Các hoạt động hỗ trợ này giúp tăng sự hài lòng và gắn bó của học sinh sinh viên với chương trình đào tạo.

  3. Tài liệu học tập (TLHT) được đánh giá có ảnh hưởng vừa phải với hệ số Beta 0,22. Tài liệu chuyên ngành cập nhật, phù hợp với thực tiễn công nghiệp giúp người học tiếp cận kiến thức hiệu quả hơn.

  4. Chương trình đào tạo (CTDT) và đội ngũ giảng viên (ĐNGV) có mức độ ảnh hưởng tương đương, với hệ số Beta lần lượt là 0,20 và 0,18. Chương trình đào tạo được thiết kế phù hợp với yêu cầu thị trường lao động và giảng viên có trình độ chuyên môn cao, tận tâm giảng dạy góp phần nâng cao chất lượng đào tạo.

Thảo luận kết quả

Kết quả phân tích cho thấy cơ sở vật chất và dịch vụ hỗ trợ là hai nhân tố chủ chốt ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề ĐTCN tại Tây Ninh. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về chất lượng dịch vụ giáo dục nghề nghiệp, trong đó cơ sở vật chất hiện đại và dịch vụ hỗ trợ tốt tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình học tập và thực hành của học sinh sinh viên. Việc đầu tư trang thiết bị thực hành và cải thiện môi trường học tập cần được ưu tiên để nâng cao hiệu quả đào tạo.

Tài liệu học tập và chương trình đào tạo cũng đóng vai trò quan trọng, phản ánh nhu cầu cập nhật kiến thức và kỹ năng phù hợp với sự phát triển công nghệ trong ngành ĐTCN. Đội ngũ giảng viên có trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm tốt góp phần tạo nên sự hài lòng của người học, đồng thời nâng cao chất lượng đào tạo.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố (hệ số Beta) và bảng phân tích hồi quy chi tiết. So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế cho thấy sự tương đồng về các yếu tố ảnh hưởng, tuy nhiên mức độ tác động có thể khác nhau do điều kiện thực tế tại Tây Ninh.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Nâng cấp cơ sở vật chất: Đầu tư trang thiết bị thực hành hiện đại, mở rộng diện tích xưởng học tập nhằm đáp ứng nhu cầu thực hành của học sinh sinh viên. Mục tiêu tăng tỷ lệ diện tích xưởng thực hành lên trên 80% trong vòng 2 năm tới. Chủ thể thực hiện: Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường trung cấp nghề và cao đẳng nghề.

  2. Cải thiện dịch vụ hỗ trợ học sinh sinh viên: Tăng cường tư vấn học tập, hỗ trợ kỹ thuật và các dịch vụ sinh viên khác nhằm nâng cao sự hài lòng và gắn bó với chương trình đào tạo. Thời gian thực hiện trong 1 năm, chủ thể: Ban quản lý các trường và phòng công tác học sinh sinh viên.

  3. Cập nhật và hoàn thiện tài liệu học tập: Phối hợp với doanh nghiệp và chuyên gia ngành ĐTCN để biên soạn tài liệu phù hợp với thực tiễn công nghiệp và xu hướng công nghệ mới. Mục tiêu hoàn thành tài liệu mới trong 18 tháng. Chủ thể: Bộ môn chuyên ngành và các nhà xuất bản giáo dục.

  4. Đổi mới chương trình đào tạo và nâng cao năng lực giảng viên: Rà soát, điều chỉnh chương trình đào tạo theo yêu cầu thị trường lao động, tổ chức các khóa bồi dưỡng nâng cao trình độ chuyên môn và kỹ năng sư phạm cho giảng viên. Thời gian thực hiện 2 năm, chủ thể: Ban giám hiệu các trường và Sở Lao động – Thương binh và Xã hội.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý giáo dục nghề nghiệp: Sử dụng kết quả nghiên cứu để xây dựng chính sách, kế hoạch phát triển đào tạo nghề phù hợp với nhu cầu địa phương và xu hướng công nghiệp hiện đại.

  2. Giảng viên và cán bộ đào tạo nghề: Áp dụng các giải pháp nâng cao chất lượng giảng dạy, cải tiến chương trình và tài liệu học tập nhằm đáp ứng yêu cầu thực tế của ngành ĐTCN.

  3. Học sinh sinh viên ngành ĐTCN: Hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo, từ đó chủ động nâng cao kỹ năng và kiến thức để đáp ứng tốt hơn yêu cầu nghề nghiệp.

  4. Doanh nghiệp trong lĩnh vực điện tử công nghiệp: Tham khảo để phối hợp với các cơ sở đào tạo trong việc xây dựng chương trình, hỗ trợ thực tập và tuyển dụng nguồn nhân lực chất lượng cao.

Câu hỏi thường gặp

  1. Những nhân tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến chất lượng đào tạo nghề ĐTCN tại Tây Ninh?
    Cơ sở vật chất và dịch vụ hỗ trợ là hai nhân tố có ảnh hưởng lớn nhất, với hệ số tác động lần lượt khoảng 0,35 và 0,28, cho thấy đầu tư vào trang thiết bị và hỗ trợ học sinh sinh viên là rất quan trọng.

  2. Phương pháp nghiên cứu nào được sử dụng trong luận văn?
    Nghiên cứu sử dụng khảo sát định lượng với 200 học sinh sinh viên, phân tích dữ liệu bằng kiểm định Cronbach’s Alpha, phân tích nhân tố khám phá (EFA) và hồi quy đa biến để xác định các nhân tố ảnh hưởng.

  3. Tại sao lại chọn các trường trung cấp nghề và cao đẳng nghề công lập ở Tây Ninh làm đối tượng nghiên cứu?
    Việc lựa chọn này giúp giảm thiểu thời gian và chi phí thu thập số liệu, đồng thời các trường này đại diện cho hệ thống đào tạo nghề công lập tại địa phương, đảm bảo tính đại diện và khả năng áp dụng kết quả nghiên cứu.

  4. Luận văn có đề xuất giải pháp gì để nâng cao chất lượng đào tạo nghề ĐTCN?
    Luận văn đề xuất 4 nhóm giải pháp chính: nâng cấp cơ sở vật chất, cải thiện dịch vụ hỗ trợ, cập nhật tài liệu học tập và đổi mới chương trình đào tạo cùng nâng cao năng lực giảng viên.

  5. Chất lượng đào tạo nghề ĐTCN được đánh giá dựa trên những tiêu chí nào?
    Chất lượng được đánh giá qua kiến thức, kỹ năng và thái độ nghề nghiệp của học sinh sinh viên sau đào tạo, cũng như sự hài lòng của người học và khả năng thích ứng với thị trường lao động.

Kết luận

  • Xác định năm nhân tố chính ảnh hưởng đến chất lượng đào tạo nghề ĐTCN tại Tây Ninh: cơ sở vật chất, dịch vụ hỗ trợ, tài liệu học tập, chương trình đào tạo và đội ngũ giảng viên.
  • Cơ sở vật chất và dịch vụ hỗ trợ có tác động mạnh nhất, cần ưu tiên đầu tư và cải thiện.
  • Mối quan hệ chặt chẽ giữa chất lượng đào tạo nghề và sự hài lòng của học sinh sinh viên được khẳng định qua phân tích hồi quy.
  • Đề xuất các giải pháp cụ thể nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề ĐTCN trong giai đoạn 1-2 năm tới.
  • Kết quả nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các nhà quản lý, giảng viên và doanh nghiệp trong việc phát triển nguồn nhân lực kỹ thuật chất lượng cao.

Luận văn mở ra hướng nghiên cứu tiếp theo về đánh giá hiệu quả thực tiễn của các giải pháp đề xuất và mở rộng phạm vi nghiên cứu sang các ngành nghề đào tạo khác tại Tây Ninh. Đề nghị các cơ sở giáo dục nghề nghiệp và các đơn vị liên quan phối hợp triển khai các khuyến nghị nhằm nâng cao chất lượng đào tạo nghề, góp phần phát triển kinh tế địa phương bền vững.