I. Tổng Quan Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Tại Bệnh Viện Công
Tự chủ tài chính đang là xu hướng tất yếu trong ngành y tế, thúc đẩy các bệnh viện công nâng cao tính chủ động và sáng tạo trong quản lý tài chính. Điều này tạo động lực cải thiện chất lượng dịch vụ và hiệu quả sử dụng nguồn vốn. Tuy nhiên, các bệnh viện cũng đối mặt với nhiều thách thức, đặc biệt là trong bối cảnh những tiêu cực gần đây trong lĩnh vực y tế, gây khó khăn cho việc đấu thầu mua sắm trang thiết bị, thuốc men. Bên cạnh đó, áp lực về nhân sự giỏi, thiếu đầu tư cho kỹ thuật mới cũng là rào cản lớn. Dịch Covid-19 cũng phơi bày nhiều vấn đề, từ việc chênh lệch thu chi đến những vụ tham nhũng lớn như vụ Việt Á. Trong bối cảnh đó, việc vận dụng kế toán quản trị hiệu quả trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết. Kế toán quản trị bệnh viện công đóng vai trò quan trọng trong việc quản lý và sử dụng hiệu quả các nguồn tài chính, đảm bảo sự tồn tại và phát triển bền vững của bệnh viện. Theo Shurpenkova et al. (2019), KTQT cung cấp thông tin hữu ích giúp nhà lãnh đạo xây dựng kế hoạch và đánh giá kết quả hoạt động.
1.1. Tầm quan trọng của Kế toán quản trị bệnh viện công
Kế toán quản trị đóng vai trò then chốt trong việc quản lý chi phí, xây dựng ngân sách, và đánh giá hiệu quả hoạt động của bệnh viện. Nó cung cấp thông tin chi tiết về chi phí bệnh viện cho từng dịch vụ, từng khoa phòng, giúp nhà quản lý đưa ra các quyết định sáng suốt để tối ưu hóa nguồn lực. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh tự chủ tài chính, khi bệnh viện phải tự chủ động tìm kiếm nguồn thu và kiểm soát chi tiêu. Quản lý chi phí bệnh viện một cách hiệu quả là yếu tố then chốt để bệnh viện có thể cạnh tranh và phát triển bền vững. Hiệu quả kế toán quản trị ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng cung cấp dịch vụ y tế chất lượng cao với chi phí hợp lý.
1.2. Thực trạng vận dụng kế toán quản trị hiện nay
Mặc dù nhận thức về tầm quan trọng của kế toán quản trị ngày càng tăng, việc vận dụng kế toán quản trị tại các bệnh viện công TP.HCM còn nhiều hạn chế. Nhiều bệnh viện vẫn chưa triển khai đầy đủ các công cụ và kỹ thuật của kế toán quản trị, như phân tích chi phí - khối lượng - lợi nhuận, lập dự toán ngân sách linh hoạt, hoặc đánh giá hiệu quả hoạt động dựa trên các chỉ số KPI. Nguyên nhân có thể do thiếu nguồn lực, thiếu đào tạo về kế toán quản trị, hoặc do hệ thống thông tin chưa đáp ứng được yêu cầu. Cần có những giải pháp cụ thể để thúc đẩy việc ứng dụng kế toán quản trị một cách hiệu quả hơn trong các bệnh viện.
II. Thách Thức Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Phân Tích Thực Tế
Việc vận dụng kế toán quản trị bệnh viện công đối mặt với nhiều thách thức. Từ những vụ việc tiêu cực trong đấu thầu trang thiết bị, thuốc men đến áp lực thiếu hụt nhân sự giỏi và kỹ thuật mới. Dịch Covid-19 càng làm lộ rõ những tồn tại, từ việc chênh lệch thu chi đến các vụ án tham nhũng. Điều này ảnh hưởng không nhỏ đến tâm lý của nhân viên y tế, khiến nhiều người rời bỏ khu vực công. Do đó, việc nhận diện và giải quyết các thách thức này là vô cùng quan trọng để nâng cao hiệu quả vận dụng kế toán quản trị trong các bệnh viện công TP.HCM.
2.1. Thiếu hụt nguồn lực và đào tạo kế toán quản trị
Một trong những rào cản lớn nhất là thiếu hụt nguồn lực và đào tạo chuyên sâu về kế toán quản trị. Nhiều nhân viên kế toán chưa được trang bị đầy đủ kiến thức và kỹ năng cần thiết để triển khai các công cụ và kỹ thuật của kế toán quản trị. Điều này dẫn đến việc áp dụng kế toán quản trị một cách hình thức, thiếu hiệu quả. Cần tăng cường đào tạo kế toán quản trị cho nhân viên kế toán, đồng thời đầu tư vào hệ thống công nghệ thông tin trong kế toán để hỗ trợ việc phân tích và quản lý dữ liệu.
2.2. Rào cản từ cơ cấu tổ chức và quản lý
Cơ cấu tổ chức và quản lý cũng có thể là rào cản đối với việc vận dụng kế toán quản trị. Nếu cơ cấu tổ chức bệnh viện công còn cồng kềnh, thiếu linh hoạt, hoặc nếu quy trình kế toán quản trị chưa được chuẩn hóa, việc triển khai kế toán quản trị sẽ gặp nhiều khó khăn. Cần rà soát và cải tiến cơ cấu tổ chức, đồng thời xây dựng các quy trình kế toán quản trị rõ ràng, minh bạch, phù hợp với đặc thù của từng bệnh viện. Kiểm soát nội bộ bệnh viện cần được tăng cường để đảm bảo tính chính xác và tin cậy của thông tin kế toán.
III. Các Yếu Tố Ảnh Hưởng Vận Dụng Kế Toán Quản Trị Cách Tiếp Cận
Nghiên cứu chỉ ra nhiều yếu tố ảnh hưởng kế toán quản trị. Tác giả đã sử dụng phương pháp nghiên cứu định tính kết hợp định lượng. Các yếu tố chính bao gồm: Nhu cầu thông tin từ nhà quản lý, nhận thức của nhà quản lý, tổ chức bộ máy quản lý, phương pháp và kỹ thuật thực hiện, trình độ nhân viên kế toán, công nghệ thông tin và mức độ cạnh tranh của thị trường. Kết quả cho thấy 7 yếu tố đều có ảnh hưởng, theo thứ tự giảm dần như sau: nhu cầu thông tin, mức độ cạnh tranh, trình độ nhân viên, phương pháp kỹ thuật, tổ chức bộ máy, công nghệ thông tin, nhận thức của nhà quản lý.
3.1. Nhu cầu thông tin kế toán quản trị từ nhà quản lý
Nhu cầu thông tin từ nhà quản lý đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy vận dụng kế toán quản trị. Nếu nhà quản lý nhận thức rõ giá trị của thông tin kế toán quản trị trong việc ra quyết định, họ sẽ chủ động yêu cầu cung cấp thông tin, từ đó tạo động lực cho việc triển khai kế toán quản trị. Ngược lại, nếu nhà quản lý không quan tâm đến thông tin kế toán quản trị, việc áp dụng sẽ gặp nhiều khó khăn. Việc nâng cao nhận thức của nhà quản lý về tầm quan trọng của kế toán quản trị là yếu tố then chốt.
3.2. Trình độ nhân viên kế toán và công nghệ thông tin
Trình độ của nhân viên kế toán và mức độ ứng dụng công nghệ thông tin có ảnh hưởng lớn đến hiệu quả vận dụng kế toán quản trị. Nhân viên kế toán có trình độ chuyên môn cao sẽ có khả năng phân tích và cung cấp thông tin kế toán quản trị một cách chính xác và kịp thời. Ứng dụng công nghệ thông tin trong kế toán giúp tự động hóa các quy trình, giảm thiểu sai sót và tăng tốc độ xử lý thông tin. Đầu tư vào nâng cao trình độ nhân viên kế toán và ứng dụng công nghệ thông tin là cần thiết để nâng cao hiệu quả kế toán quản trị.
IV. Ứng Dụng Thực Tiễn Đánh Giá Hiệu Quả Kế Toán Quản Trị
Nghiên cứu đã đánh giá hiệu quả kế toán quản trị tại các bệnh viện công TP.HCM và đề xuất các giải pháp chính sách. Kết quả cho thấy cần tăng cường nhu cầu thông tin từ nhà quản lý, nâng cao mức độ cạnh tranh, và phát triển trình độ nhân viên kế toán. Điều này giúp các nhà quản lý tổ chức tốt hệ thống kế toán quản trị, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động và năng lực cạnh tranh của bệnh viện công.
4.1. Đánh giá hiệu quả hoạt động bệnh viện công
Đánh giá hiệu quả hoạt động bệnh viện thông qua các chỉ số KPI là một trong những ứng dụng quan trọng của kế toán quản trị. Các chỉ số này giúp nhà quản lý theo dõi và đánh giá hiệu quả sử dụng nguồn lực, chất lượng dịch vụ, và mức độ hài lòng của bệnh nhân. Dựa trên kết quả đánh giá, nhà quản lý có thể đưa ra các quyết định điều chỉnh để cải thiện hiệu quả hoạt động. Cần xây dựng hệ thống chỉ số KPI phù hợp với đặc thù của từng bệnh viện.
4.2. Kiểm soát chi phí và ngân sách bệnh viện công
Kế toán quản trị đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát chi phí bệnh viện và quản lý ngân sách bệnh viện. Thông qua việc phân tích chi phí, lập dự toán ngân sách, và theo dõi thực hiện ngân sách, nhà quản lý có thể kiểm soát chi tiêu một cách hiệu quả, đảm bảo sử dụng nguồn lực một cách tiết kiệm và hiệu quả. Cần xây dựng hệ thống quản lý ngân sách linh hoạt, cho phép điều chỉnh ngân sách khi có sự thay đổi trong môi trường hoạt động.
V. Kết Luận Giải Pháp Nâng Cao Vận Dụng Kế Toán Quản Trị
Để nâng cao hiệu quả vận dụng kế toán quản trị, cần có sự phối hợp đồng bộ từ nhiều phía. Từ việc nâng cao nhận thức của nhà quản lý, đầu tư vào đào tạo nhân lực, đến việc cải tiến cơ cấu tổ chức và ứng dụng công nghệ thông tin. Việc hoàn thiện quy trình kế toán quản trị và tăng cường kiểm soát nội bộ cũng là những yếu tố quan trọng. Đồng thời, cần có sự hỗ trợ từ các cơ quan quản lý nhà nước thông qua việc ban hành các chính sách phù hợp để khuyến khích việc ứng dụng kế toán quản trị trong các bệnh viện công.
5.1. Giải pháp về chính sách và quản lý
Các cơ quan quản lý nhà nước cần ban hành các chính sách khuyến khích việc ứng dụng kế toán quản trị trong các bệnh viện công. Các chính sách này có thể bao gồm việc hỗ trợ tài chính cho việc đào tạo nhân lực, đầu tư vào công nghệ thông tin, và xây dựng hệ thống thông tin kế toán quản trị. Đồng thời, cần có các quy định rõ ràng về quy trình kế toán quản trị, đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm giải trình.
5.2. Giải pháp về đào tạo và phát triển nhân lực
Cần tăng cường đào tạo kế toán quản trị cho nhân viên kế toán, đặc biệt là các kiến thức và kỹ năng về phân tích chi phí, lập dự toán ngân sách, và đánh giá hiệu quả hoạt động. Các chương trình đào tạo cần được thiết kế phù hợp với đặc thù của ngành y tế và cập nhật thường xuyên để đáp ứng yêu cầu thực tế. Đồng thời, cần tạo điều kiện cho nhân viên kế toán tham gia các khóa đào tạo, hội thảo chuyên môn để nâng cao trình độ.
