Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin (CNTT) trong lĩnh vực y tế toàn cầu, việc ứng dụng CNTT nhằm nâng cao chất lượng chăm sóc sức khỏe cộng đồng đã trở thành xu hướng tất yếu của thế kỷ 21. Tại Việt Nam, ngành tin học y tế đã bước đầu phát triển với các hệ thống lưu trữ bệnh án, đăng ký bệnh và hỗ trợ công tác khám chữa bệnh. Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (TWQĐ 108) là một trong những bệnh viện hạng đặc biệt quốc gia, với lưu lượng bệnh nhân khám trung bình khoảng 5.000 người/ngày và hơn 1.800 bệnh nhân điều trị nội trú mỗi ngày. Tổng thu chi viện phí của bệnh viện lên đến trên 10 tỷ đồng tiền mặt mỗi ngày, chưa kể các khoản thanh toán qua bảo hiểm y tế, tạo ra áp lực lớn trong công tác quản lý và thanh toán viện phí.

Vấn đề nghiên cứu tập trung vào việc xây dựng hệ thống thanh toán viện phí tự động không dùng tiền mặt, nhằm giải quyết các khó khăn như ùn tắc tại các quầy thu phí, giảm thiểu rủi ro trong quản lý tiền mặt, đồng thời nâng cao hiệu quả quản lý và chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh. Mục tiêu cụ thể của luận văn là phát triển một hệ thống thanh toán tự động qua tài khoản ngân hàng, hỗ trợ bệnh nhân, bác sĩ và các khoa, viện trong bệnh viện TWQĐ 108, góp phần cải cách hành chính và hiện đại hóa bệnh viện. Phạm vi nghiên cứu tập trung vào quy trình quản lý khám chữa bệnh và thanh toán viện phí tại bệnh viện trong giai đoạn từ năm 2018 đến 2020.

Việc triển khai hệ thống thanh toán tự động được kỳ vọng sẽ giảm tải số lượng bệnh nhân phải xếp hàng nộp tiền, nâng cao năng lực khám chữa bệnh, đồng thời quản lý dòng tiền tập trung, an toàn và hiệu quả hơn, góp phần phát triển bền vững cho bệnh viện.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về hệ thống quản lý thông tin y tế và công nghệ thanh toán điện tử. Hai khung lý thuyết chính được áp dụng gồm:

  1. Lý thuyết hệ thống quản lý bệnh viện (Hospital Information System - HIS): Đây là mô hình tích hợp các quy trình quản lý khám chữa bệnh, quản lý tài chính và hành chính trong bệnh viện, giúp tối ưu hóa hoạt động và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

  2. Mô hình thanh toán điện tử (Electronic Payment System): Áp dụng các nguyên tắc về giao dịch không dùng tiền mặt, bảo mật thông tin, xác thực và xử lý giao dịch tự động qua các kênh ngân hàng, đảm bảo tính chính xác và an toàn trong thanh toán viện phí.

Các khái niệm chuyên ngành quan trọng bao gồm: thanh toán viện phí tự động, dịch vụ khám chữa bệnh ngoại trú và nội trú, tài khoản ngân hàng cá nhân, hệ thống quản lý bệnh nhân, và quy trình khám chữa bệnh.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp phân tích thiết kế hệ thống kết hợp với khảo sát thực trạng ứng dụng CNTT tại Bệnh viện TWQĐ 108. Cỡ mẫu nghiên cứu bao gồm toàn bộ quy trình quản lý khám chữa bệnh và thanh toán viện phí tại bệnh viện, với dữ liệu thu thập từ các phòng ban chức năng, khoa lâm sàng, khoa cận lâm sàng, viện và trung tâm trực thuộc.

Phương pháp chọn mẫu là phương pháp chọn mẫu toàn bộ quy trình và các đối tượng liên quan nhằm đảm bảo tính toàn diện và chính xác. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng kỹ thuật mô hình hóa quy trình nghiệp vụ, xây dựng sơ đồ chức năng và mô hình dữ liệu hệ thống thanh toán tự động.

Timeline nghiên cứu kéo dài từ năm 2018 đến 2020, bao gồm các giai đoạn khảo sát hiện trạng, phân tích yêu cầu, thiết kế hệ thống, triển khai thử nghiệm và đánh giá kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tình trạng ùn tắc và phiền hà trong thanh toán viện phí: Trung bình mỗi ngày có khoảng 15.000 – 20.000 lượt bệnh nhân phải xếp hàng nộp tiền tại các quầy thu phí, đặc biệt vào giờ cao điểm từ 7 giờ đến 9 giờ sáng. Điều này gây ra tình trạng quá tải, làm chậm trễ quá trình khám chữa bệnh và khiến nhiều bệnh nhân bỏ khám hoặc chuyển sang phòng khám tư nhân.

  2. Khó khăn trong quản lý tiền mặt: Bệnh viện phải xử lý trên 10 tỷ đồng tiền mặt mỗi ngày, tiềm ẩn rủi ro về thất thoát và sai sót trong thu chi. Việc này cũng làm tăng chi phí quản lý và nhân lực cho bộ phận kế toán tài chính.

  3. Hiệu quả của hệ thống thanh toán tự động: Hệ thống thanh toán viện phí tự động qua tài khoản ngân hàng giúp giảm tải số lượng bệnh nhân phải đến trực tiếp quầy thu phí, cho phép đăng ký khám bệnh và thanh toán từ xa. Theo ước tính, hệ thống có thể giảm 30-40% thời gian chờ đợi của bệnh nhân và giảm 25% chi phí quản lý thu chi tiền mặt.

  4. Tăng cường năng lực quản lý và điều hành: Việc áp dụng hệ thống thanh toán tự động giúp bệnh viện quản lý dòng tiền tập trung, minh bạch và an toàn hơn, đồng thời nâng cao khả năng phân tích, báo cáo tài chính và hỗ trợ ra quyết định.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng ùn tắc và phiền hà trong thanh toán viện phí là do quy trình thanh toán bằng tiền mặt truyền thống, yêu cầu bệnh nhân phải nhiều lần đến quầy thu phí trong quá trình khám chữa bệnh. So với các nghiên cứu trong ngành y tế tại các nước phát triển, việc ứng dụng thanh toán điện tử đã chứng minh hiệu quả trong việc giảm thiểu thời gian chờ đợi và tăng sự hài lòng của bệnh nhân.

Hệ thống thanh toán tự động tại Bệnh viện TWQĐ 108 được thiết kế dựa trên mô hình hợp tác với các ngân hàng lớn như MBBank, VietinBank, TechcomBank và Agribank, đảm bảo tính bảo mật và thuận tiện cho người dùng. Việc tích hợp hệ thống quản lý bệnh nhân với hệ thống thanh toán ngân hàng tạo ra một quy trình khép kín, tự động hóa các bước thanh toán dịch vụ khám chữa bệnh, từ khám bệnh, xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh đến điều trị nội trú.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ thể hiện số lượng bệnh nhân giảm thời gian chờ đợi trước và sau khi áp dụng hệ thống, cũng như bảng so sánh chi phí quản lý thu chi tiền mặt và chi phí vận hành hệ thống thanh toán tự động. Kết quả này khẳng định ý nghĩa thực tiễn và tiềm năng phát triển của hệ thống trong việc hiện đại hóa bệnh viện và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Triển khai mở rộng hệ thống thanh toán tự động trên toàn bộ các khoa, viện, trung tâm: Động từ hành động là "mở rộng", mục tiêu là tăng tỷ lệ bệnh nhân sử dụng thanh toán không dùng tiền mặt lên trên 70% trong vòng 12 tháng, do Ban Giám đốc bệnh viện phối hợp với phòng CNTT thực hiện.

  2. Tăng cường đào tạo và hướng dẫn sử dụng hệ thống cho bệnh nhân và nhân viên y tế: Động từ "tổ chức", mục tiêu nâng cao nhận thức và kỹ năng sử dụng hệ thống, giảm thiểu sai sót và hỗ trợ khách hàng, thực hiện định kỳ hàng quý bởi phòng đào tạo và phòng CNTT.

  3. Phối hợp với các ngân hàng đối tác để phát triển các dịch vụ hỗ trợ thanh toán đa kênh: Động từ "phát triển", mục tiêu cung cấp thêm các kênh thanh toán qua ứng dụng di động, internet banking, ví điện tử trong 6 tháng tới, do phòng tài chính và các ngân hàng phối hợp thực hiện.

  4. Cải tiến hạ tầng công nghệ thông tin và bảo mật hệ thống: Động từ "nâng cấp", mục tiêu đảm bảo hệ thống hoạt động ổn định, an toàn, đáp ứng lưu lượng giao dịch tăng cao, thực hiện trong vòng 9 tháng, do phòng CNTT và đối tác công nghệ chịu trách nhiệm.

  5. Xây dựng hệ thống báo cáo và phân tích dữ liệu tự động: Động từ "xây dựng", mục tiêu hỗ trợ công tác quản lý, ra quyết định dựa trên dữ liệu chính xác và kịp thời, hoàn thành trong 6 tháng, do phòng kế hoạch tổng hợp và phòng CNTT phối hợp thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Ban lãnh đạo và quản lý bệnh viện: Giúp hiểu rõ về quy trình và lợi ích của hệ thống thanh toán tự động, từ đó đưa ra các quyết định chiến lược về đầu tư và phát triển công nghệ thông tin trong bệnh viện.

  2. Phòng công nghệ thông tin và phát triển phần mềm y tế: Cung cấp cơ sở lý thuyết và thực tiễn để thiết kế, triển khai và vận hành các hệ thống thanh toán điện tử trong môi trường y tế phức tạp.

  3. Ngân hàng và các tổ chức tài chính: Hỗ trợ phát triển các dịch vụ thanh toán không dùng tiền mặt phù hợp với đặc thù ngành y tế, đồng thời mở rộng mạng lưới khách hàng và giao dịch.

  4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên chuyên ngành khoa học máy tính, công nghệ thông tin y tế: Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng CNTT trong quản lý bệnh viện, đặc biệt là trong lĩnh vực thanh toán viện phí tự động.

Câu hỏi thường gặp

  1. Hệ thống thanh toán tự động viện phí hoạt động như thế nào?
    Hệ thống kết nối trực tiếp với tài khoản ngân hàng của bệnh nhân để tự động kiểm tra số dư và chuyển tiền thanh toán viện phí khi bệnh nhân sử dụng dịch vụ khám chữa bệnh, giúp giảm thiểu việc sử dụng tiền mặt và rút ngắn thời gian chờ đợi.

  2. Làm thế nào để bệnh nhân đăng ký sử dụng hệ thống thanh toán tự động?
    Bệnh nhân có thể đăng ký mở tài khoản ngân hàng miễn phí tại các ngân hàng đối tác của bệnh viện hoặc đăng ký trực tiếp qua hệ thống thanh toán tự động của bệnh viện, nhận mã truy cập và mật khẩu để thực hiện giao dịch.

  3. Hệ thống có đảm bảo an toàn và bảo mật thông tin không?
    Hệ thống áp dụng các biện pháp bảo mật tiêu chuẩn của ngành ngân hàng và y tế, bao gồm mã hóa dữ liệu, xác thực đa yếu tố và kiểm soát truy cập nghiêm ngặt nhằm bảo vệ thông tin cá nhân và tài chính của bệnh nhân.

  4. Hệ thống có hỗ trợ thanh toán cho bệnh nhân có bảo hiểm y tế không?
    Có, hệ thống tự động tính toán và áp dụng các mức miễn trừ theo quy định của Luật Bảo hiểm y tế, chỉ thu phần viện phí mà bệnh nhân phải thanh toán, giúp giảm thiểu sai sót và tăng tính minh bạch.

  5. Lợi ích chính của hệ thống thanh toán tự động đối với bệnh viện là gì?
    Hệ thống giúp giảm tải công việc cho bộ phận thu ngân, giảm rủi ro thất thoát tiền mặt, nâng cao hiệu quả quản lý tài chính, đồng thời cải thiện trải nghiệm của bệnh nhân thông qua việc giảm thời gian chờ đợi và thủ tục hành chính.

Kết luận

  • Luận văn đã xây dựng thành công hệ thống thanh toán viện phí tự động tại Bệnh viện TWQĐ 108, đáp ứng nhu cầu giảm tải và nâng cao hiệu quả quản lý tài chính bệnh viện.
  • Hệ thống tích hợp chặt chẽ với quy trình khám chữa bệnh và các ngân hàng đối tác, đảm bảo tính chính xác, an toàn và thuận tiện cho người dùng.
  • Kết quả nghiên cứu cho thấy hệ thống giúp giảm 30-40% thời gian chờ đợi và giảm 25% chi phí quản lý thu chi tiền mặt.
  • Đề xuất các giải pháp mở rộng, đào tạo, nâng cấp hạ tầng và phát triển dịch vụ thanh toán đa kênh nhằm tối ưu hóa hiệu quả hệ thống.
  • Các bước tiếp theo bao gồm triển khai mở rộng toàn diện, đánh giá hiệu quả thực tế và hoàn thiện các chức năng hỗ trợ quản lý, góp phần hiện đại hóa bệnh viện và nâng cao chất lượng dịch vụ y tế.

Hành động ngay hôm nay: Các đơn vị liên quan cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất để nhanh chóng đưa hệ thống vào vận hành chính thức, tạo bước đột phá trong công tác quản lý và phục vụ bệnh nhân tại Bệnh viện TWQĐ 108.