Các Nhân Tố Tác Động Đến Chất Lượng Thông Tin BCTC Trong Các Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa Tại Việt Nam - Góc Nhìn Từ Lý Thuyết Thể Chế

• Tác giả: Huỳnh Thị Kim Thảo
• Người hướng dẫn: TS. Phạm Quốc Thuần
• Trường học: Trường Đại Học Công Nghiệp Thành Phố Hồ Chí Minh
• Chuyên ngành: Kế Toán
• Đề tài: Các Nhân Tố Tác Động Đến Chất Lượng Thông Tin Tài Chính Trong Doanh Nghiệp Nhỏ Và Vừa Tại Việt Nam - Góc Nhìn Từ Lý Thuyết Thể Chế
• Loại tài liệu: Luận Văn Thạc Sĩ
• Năm xuất bản: 2023
• Địa điểm: Thành Phố Hồ Chí Minh

Mục lục chi tiết

• LỜI CẢM ƠN
• TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ
• ABSTRACT
• LỜI CAM ĐOAN
• MỤC LỤC
• 1. CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN VỀ LĨNH VỰC NGHIÊN CỨU
• 1.1. TỔNG QUAN CÁC NGHIÊN CỨU
• 1.1.1. Nghiên cứu trong nước
• 1.1.2. Nghiên cứu nước ngoài
• 1.2. KHE HỔNG CỦA NGHIÊN CỨU
• 1.2.1. Đóng góp của nghiên cứu trước
• 1.2.2. Hạn chế của nghiên cứu trước
• 1.3. ĐỊNH HƯỚNG CỦA NGHIÊN CỨU NÀY
• 1.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 1
• 2. CHƯƠNG 2: CƠ SỞ LÝ THUYẾT
• 2.1. Khái niệm doanh nghiệp nhỏ và vừa
• 2.2. Khái niệm chất lượng thông tin báo cáo tài chính
• 2.3. LÝ THUYẾT THỂ CHẾ (INSTITUTIONAL THEORY)
• 2.3.1. Khái quát nội dung và vận dụng lý thuyết của các nghiên cứu trước
• 2.3.2. Vận dụng lý thuyết cho nghiên cứu này
• 2.4. KẾT LUẬN CHƯƠNG 2
• 3. CHƯƠNG 3: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. QUY TRÌNH NGHIÊN CỨU
• 3.2. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.2.1. Xác định phương pháp nghiên cứu
• 3.2.2. Chọn mẫu nghiên cứu
• 3.3. MÔ HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 3.3.1. Giả thuyết nghiên cứu
• 3.3.2. Mô hình nghiên cứu
• 3.4. Thiết kế bảng câu hỏi khảo sát
• 3.5. PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH DỮ LIỆU
• 3.5.1. Đo lường độ tin cậy của thang đo bằng hệ số Cronbach’s alpha
• 3.5.2. Đánh giá giá trị thang đo bằng phân tích nhân tố khám phá EFA
• 3.5.3. Mô hình hồi quy tuyến tính bội MLR
• 3.6. KẾT LUẬN CHƯƠNG 3
• 4. CHƯƠNG 4: KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ BÀN LUẬN
• 4.1. MÔ TẢ MẪU NGHIÊN CỨU
• 4.2. PHƯƠNG PHÁP ĐO LƯỜNG CÁC BIẾN TRONG MÔ HÌNH
• 4.3. THỰC TRẠNG VỀ CLTT BCTC VÀ CÁC NHÂN TỐ TÁC ĐỘNG ĐẾN CLTT BCTC TẠI CÁC DNNVV TẠI VIỆT NAM – GÓC NHÌN TỪ LÝ THUYẾT THỂ CHẾ
• 4.3.1. Thực trạng về CLTT BCTC
• 4.3.2. Thực trạng các nhân tố tác động đến CLTT BCTC trong các DNNVV tại Việt Nam – góc nhìn từ lý thuyết thể chế
• 4.4. ĐO LƯỜNG ĐỘ TIN CẬY CỦA THANG ĐO BẰNG HỆ SỐ CRONBACH’S ALPHA
• 4.4.1. Cronbach’s alpha cho thang đo khái niệm CLTT BCTC
• 4.4.2. Cronbach’s alpha cho thang đo khái niệm các biến độc lập
• 4.5. PHÂN TÍCH NHÂN TỐ KHÁM PHÁ EFA
• 4.5.1. Kiểm định mức độ quan hệ giữa các biến đo lường
• 4.5.2. Phân tích EFA cho thang đo thuộc biến độc lập
• 4.5.3. Phân tích EFA cho thang đo biến phụ thuộc
• 4.6. KIỂM ĐỊNH GIẢ THUYẾT NGHIÊN CỨU
• 4.6.1. Kiểm định One-way ANOVA
• 4.6.2. Kiểm định Pearson
• 4.7. MÔ HÌNH HỒI QUY TUYẾN TÍNH BỘI MLR
• 4.7.1. Kiểm định sự phù hợp các giả định trong hồi quy tuyến tính
• 4.7.2. Kiểm tra kích thước mẫu
• 4.7.3. Kiểm tra giả định liên hệ tuyến tính
• 4.7.4. Kiểm tra giả định phần dư có phân phối chuẩn
• 4.7.5. Kiểm tra hiện tượng đa cộng tuyến
• 4.7.6. Đánh giá độ phù hợp của mô hình
• 4.7.7. Phương trình hồi quy tuyến tính bội
• 4.8. BÀN LUẬN KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU
• 5. CHƯƠNG 5: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ
• 5.1. CLTT BCTC trong các DNNVV tại Việt Nam
• 5.2. Kết quả kiểm định và phân tích hồi quy
• 5.3. Những đóng góp của nghiên cứu
• 5.3.1. Đối với việc tuân thủ chuẩn mực và chế độ kế toán của doanh nghiệp
• 5.3.2. Đối với nhân tố Áp lực thuế
• 5.3.3. Đối với nhân tố Hỗ trợ từ phía nhà quản trị
• 5.3.4. Đối với nhân tố Trình độ nhân viên kế toán
• 5.4. HẠN CHẾ CỦA NGHIÊN CỨU VÀ ĐỊNH HƯỚNG CHO CÁC NGHIÊN CỨU TIẾP THEO
• TÀI LIỆU THAM KHẢO
• LÝ LỊCH TRÍCH NGANG HỌC VIÊN

Tóm tắt

I. Tổng Quan Về Chất Lượng Thông Tin Tài Chính DNNVV 50 60

Trong bối cảnh kinh tế hiện đại, thông tin tài chính đóng vai trò then chốt, ảnh hưởng trực tiếp đến sự thành công của doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV). Thông tin chất lượng kém có thể dẫn đến những quyết định sai lầm, gây ảnh hưởng tiêu cực đến hoạt động kinh doanh. Ngược lại, thông tin tài chính minh bạch, chính xác sẽ giúp DNNVV nâng cao hiệu quả quản lý, thu hút đầu tư và phát triển bền vững. Nghiên cứu này tập trung vào việc xác định các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin tài chính trong Báo cáo Tài Chính của DNNVV tại Việt Nam, từ đó đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện tình hình hiện tại. Theo Gelinas (2012), thông tin kế toán rất quan trọng để hỗ trợ cho các nhà quản trị đưa ra quyết định mang lại lợi ích cho tổ chức.

1.1. Tầm quan trọng của báo cáo tài chính chất lượng cho DNNVV

Báo cáo tài chính chất lượng cung cấp bức tranh toàn diện về tình hình tài chính của DNNVV, giúp các nhà quản lý đưa ra quyết định sáng suốt về đầu tư, quản lý chi phí và tối ưu hóa lợi nhuận. Thông tin này cũng rất quan trọng đối với các bên liên quan bên ngoài như nhà đầu tư, ngân hàng và cơ quan thuế, giúp họ đánh giá rủi ro tài chính và đưa ra quyết định phù hợp. Báo cáo tài chính giúp cung cấp các thông tin hữu ích về tình hình kinh doanh, kinh tế, dòng tiền và các thông tin khác cho các đối tượng sử dụng thông tin nhằm đưa ra quyết định phù hợp (Mackenzie và cộng sự, 2012).

1.2. Thực trạng chất lượng thông tin tài chính tại DNNVV Việt Nam

Mặc dù có vai trò quan trọng, chất lượng thông tin tài chính tại nhiều DNNVV ở Việt Nam còn hạn chế. Nhiều doanh nghiệp gặp khó khăn trong việc tuân thủ các chuẩn mực kế toán, thiếu nguồn lực để đầu tư vào hệ thống thông tin kế toán hiện đại, và trình độ nhân lực kế toán còn chưa đáp ứng yêu cầu. Điều này dẫn đến tình trạng báo cáo tài chính thiếu tin cậy, gây khó khăn cho việc ra quyết định và ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nguồn vốn. Theo số liệu thống kê, DNNVV chiếm tỷ lệ lớn trong tổng số doanh nghiệp tại Việt Nam và đóng góp đáng kể vào GDP. Tuy nhiên, việc nâng cao chất lượng thông tin tài chính vẫn là một thách thức lớn.

II. Thách Thức Nhân Tố Ảnh Hưởng Chất Lượng BCTC DNNVV 50 60

Việc nâng cao chất lượng thông tin tài chính trong báo cáo tài chính (BCTC) của DNNVV tại Việt Nam đối mặt với nhiều thách thức. Các yếu tố như trình độ nhân lực, hệ thống kiểm soát nội bộ, môi trường pháp lý, và áp lực từ cơ quan thuế đều có thể tác động tiêu cực đến tính minh bạch, độ tin cậy và tính hữu ích của thông tin tài chính. Việc xác định và giải quyết những thách thức này là rất quan trọng để giúp DNNVV cải thiện chất lượng thông tin, nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững. Cung cấp một BCTC có chất lượng sẽ giúp việc đầu tư có hiệu quả hơn (Biddle và Halary, 2006).

2.1. Thiếu hụt nguồn lực và năng lực chuyên môn trong kế toán

Nhiều DNNVV không có đủ nguồn lực để thuê kế toán viên có trình độ chuyên môn cao hoặc đầu tư vào phần mềm kế toán hiện đại. Điều này dẫn đến sai sót trong quá trình ghi chép và xử lý dữ liệu, ảnh hưởng đến tính chính xác của BCTC. Kinh nghiệm quản lý và năng lực chuyên môn là những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng thông tin tài chính.

2.2. Yếu kém trong hệ thống kiểm soát nội bộ và quản trị doanh nghiệp

Hệ thống kiểm soát nội bộ yếu kém tạo điều kiện cho gian lận tài chính và sai sót trong BCTC. Các hoạt động quản trị doanh nghiệp thiếu minh bạch cũng có thể ảnh hưởng đến tính trung thực của thông tin tài chính. Hơn nữa, tình hình dịch bệnh Covid – 19 kéo dài, đã làm những DNNVV đã khó khăn nay còn khó khăn hơn khi tình hình sản xuất kinh doanh bị trì trệ, không có doanh thu nhưng phải chi trả một khoảng chi phí lớn.

2.3. Áp lực thuế và tuân thủ pháp luật về kế toán tại Việt Nam

Áp lực phải đáp ứng các yêu cầu về thuế có thể khiến DNNVV tìm cách che giấu thông tin hoặc khai báo không trung thực, ảnh hưởng đến tính trung thực của BCTC. Việc tuân thủ các quy định pháp luật về kế toán cũng là một thách thức đối với nhiều doanh nghiệp, đặc biệt là những doanh nghiệp mới thành lập hoặc có quy mô nhỏ. Nghiên cứu chỉ ra rằng, nếu các doanh nghiệp nhỏ và vừa tuân thủ chuẩn mực và chế độ kế toán doanh nghiệp, có trình độ nhân viên kế toán tốt, nhận được sự hỗ trợ từ phía nhà quản trị và áp lực từ cơ quan thuế giảm, thì chất lượng thông tin tài chính trong báo cáo tài chính của họ sẽ càng tốt và đáng tin cậy.

III. Phương Pháp Cải Thiện Chất Lượng Thông Tin BCTC DNNVV 50 60

Để cải thiện chất lượng thông tin tài chính trong BCTC của DNNVV, cần có một giải pháp toàn diện, bao gồm nâng cao trình độ nhân lực, củng cố hệ thống kiểm soát nội bộ, tăng cường tuân thủ pháp luật, và áp dụng công nghệ thông tin hiện đại. Sự hỗ trợ từ phía nhà nước và các tổ chức tư vấn cũng đóng vai trò quan trọng trong việc giúp DNNVV tiếp cận các nguồn lực và kiến thức cần thiết. Để đảm bảo việc vay vốn thành công, các doanh nghiệp cần chứng minh được tình hình tài chính của công ty mạnh, sử dụng vốn hiệu quả và hoàn trả nợ đúng hạn.

3.1. Nâng cao năng lực chuyên môn của nhân viên kế toán

Các khóa đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ thường xuyên sẽ giúp nhân viên kế toán cập nhật kiến thức về chuẩn mực kế toán, quy định pháp luật và kỹ năng sử dụng phần mềm kế toán. Việc khuyến khích nhân viên tham gia các kỳ thi chứng chỉ chuyên môn cũng là một biện pháp hiệu quả để nâng cao trình độ.

3.2. Củng cố và hoàn thiện hệ thống kiểm soát nội bộ

Xây dựng một hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả, bao gồm các quy trình kiểm tra, giám sát và phân quyền rõ ràng, sẽ giúp ngăn ngừa gian lận tài chính và sai sót trong BCTC. Việc thành lập ban kiểm soát hoặc thuê kiểm toán nội bộ cũng là một giải pháp hữu ích.

3.3. Ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động kế toán

Sử dụng phần mềm kế toán hiện đại giúp tự động hóa các quy trình, giảm thiểu sai sót và nâng cao hiệu quả làm việc. Việc áp dụng hệ thống thông tin kế toán tích hợp cũng giúp cải thiện khả năng quản lý và phân tích dữ liệu. Việc ứng dụng các công nghệ giúp nâng cao hiệu quả hoạt động.

IV. Ứng Dụng Lý Thuyết Thể Chế Phân Tích Chất Lượng 50 60

Nghiên cứu này sử dụng lý thuyết thể chế để phân tích các nhân tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin tài chính trong DNNVV tại Việt Nam. Lý thuyết thể chế xem xét vai trò của các quy tắc, chuẩn mực và giá trị xã hội trong việc định hình hành vi của các tổ chức. Áp dụng lý thuyết thể chế giúp chúng ta hiểu rõ hơn về tác động của môi trường pháp lý, văn hóa doanh nghiệp và áp lực xã hội đến chất lượng thông tin.

4.1. Ảnh hưởng của chuẩn mực kế toán và tuân thủ pháp luật

Các chuẩn mực kế toán Việt Nam (VAS) và các quy định pháp luật về kế toán tạo ra một khuôn khổ cho việc lập và trình bày BCTC. Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định này giúp đảm bảo tính minh bạch, độ tin cậy và khả năng so sánh của thông tin tài chính.

4.2. Tác động của văn hóa doanh nghiệp và đạo đức nghề nghiệp

Một văn hóa doanh nghiệp đề cao tính trung thực, minh bạch và trách nhiệm giải trình sẽ khuyến khích nhân viên kế toán hành động theo đạo đức nghề nghiệp, đảm bảo tính chính xác của thông tin tài chính. Sự liêm chính và đạo đức nghề nghiệp là một trong những yếu tố quan trọng đảm bảo chất lượng của thông tin.

4.3. Vai trò của áp lực xã hội và giám sát từ các bên liên quan

Áp lực từ các bên liên quan như nhà đầu tư, ngân hàng và cơ quan thuế có thể thúc đẩy DNNVV cải thiện chất lượng thông tin tài chính để đáp ứng yêu cầu của họ. Sự giám sát chặt chẽ từ các bên liên quan cũng giúp ngăn ngừa gian lận tài chính và sai sót trong BCTC. Chất lượng thông tin là một yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến sự thành công của họ (Wang và cộng sự, 1998).

V. Kết Quả Nghiên Cứu Nhân Tố Tác Động Thực Tế Tại VN 50 60

Nghiên cứu thực nghiệm tại Việt Nam cho thấy một số nhân tố có tác động đáng kể đến chất lượng thông tin tài chính trong DNNVV. Trong số đó, trình độ nhân viên kế toán, hệ thống kiểm soát nội bộ, và tuân thủ chuẩn mực kế toán là những yếu tố quan trọng nhất. Áp lực từ cơ quan thuế cũng có ảnh hưởng đáng kể, đôi khi dẫn đến tình trạng khai báo không trung thực.

5.1. Vai trò của trình độ chuyên môn và kinh nghiệm kế toán

Kế toán viên có trình độ chuyên môn cao và kinh nghiệm dày dặn có khả năng xử lý dữ liệu chính xác, phát hiện sai sót và lập BCTC theo đúng quy định. Họ cũng có thể tư vấn cho ban quản lý về các vấn đề tài chính và giúp doanh nghiệp đưa ra quyết định sáng suốt.

5.2. Tầm quan trọng của kiểm soát nội bộ trong đảm bảo tính minh bạch

Hệ thống kiểm soát nội bộ hiệu quả giúp ngăn ngừa gian lận tài chính, bảo vệ tài sản của doanh nghiệp và đảm bảo tính chính xác của thông tin tài chính. Các quy trình kiểm tra, giám sát và phân quyền rõ ràng là rất quan trọng.

5.3. Ảnh hưởng của tuân thủ pháp luật đến độ tin cậy thông tin

Việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy định pháp luật về kế toán và thuế giúp đảm bảo tính hợp pháp và độ tin cậy của thông tin tài chính. Điều này cũng giúp doanh nghiệp tránh được các rủi ro pháp lý và nâng cao uy tín.

VI. Kết Luận Hướng Đi Tương Lai Thông Tin Tài Chính 50 60

Nâng cao chất lượng thông tin tài chính là một nhiệm vụ quan trọng đối với DNNVV tại Việt Nam. Việc này đòi hỏi sự nỗ lực từ cả phía doanh nghiệp, nhà nước và các tổ chức liên quan. Bằng cách tập trung vào nâng cao trình độ nhân lực, củng cố hệ thống kiểm soát nội bộ, tăng cường tuân thủ pháp luật, và áp dụng công nghệ thông tin hiện đại, DNNVV có thể cải thiện chất lượng thông tin, nâng cao khả năng cạnh tranh và phát triển bền vững. Vì vậy, CLTT là một trong những tiêu chuẩn quan trọng mà kế toán cung cấp để đảm bảo sự an toàn và hiệu quả của các quyết định kinh doanh (Nguyễn Thị Kim Cúc, 2014).

6.1. Đề xuất chính sách hỗ trợ DNNVV nâng cao chất lượng

Nhà nước cần có chính sách hỗ trợ DNNVV tiếp cận các nguồn lực về tài chính, công nghệ và đào tạo để nâng cao chất lượng thông tin tài chính. Các chính sách này có thể bao gồm trợ cấp, ưu đãi thuế, và các chương trình đào tạo miễn phí hoặc chi phí thấp.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về ảnh hưởng đến thông tin

Các nghiên cứu tiếp theo có thể tập trung vào việc đánh giá tác động của chất lượng thông tin tài chính đến hiệu quả hoạt động và khả năng tiếp cận nguồn vốn của DNNVV. Nghiên cứu cũng có thể xem xét vai trò của các yếu tố khác như quản trị doanh nghiệp và môi trường kinh doanh trong việc ảnh hưởng đến chất lượng thông tin.

Nội dung chính

Tổng quan nghiên cứu

Tính đến ngày 31/12/2019, Việt Nam có khoảng 758.610 doanh nghiệp hoạt động, trong đó doanh nghiệp nhỏ và vừa (DNNVV) chiếm trên 95%, đóng góp khoảng 45% tổng sản phẩm quốc nội và tạo việc làm cho hơn 5 triệu lao động. DNNVV là lực lượng chủ đạo trong nền kinh tế, tuy nhiên, chất lượng thông tin báo cáo tài chính (BCTC) của nhóm doanh nghiệp này còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận vốn và ra quyết định kinh tế hiệu quả. Nghiên cứu tập trung vào các nhân tố tác động đến chất lượng thông tin tài chính (CLTT) trong BCTC của DNNVV tại Việt Nam, dựa trên góc nhìn lý thuyết thể chế. Mục tiêu chính là xác định và đo lường mức độ ảnh hưởng của các nhân tố như việc tuân thủ chuẩn mực kế toán, áp lực thuế, trình độ nhân viên kế toán và sự hỗ trợ từ nhà quản trị đến CLTT BCTC. Dữ liệu được thu thập từ 240 kế toán trưởng DNNVV trên phạm vi toàn quốc trong năm 2022, phân tích bằng phần mềm SPSS. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc nâng cao tính minh bạch, độ tin cậy của thông tin tài chính, hỗ trợ các nhà đầu tư, ngân hàng và các bên liên quan trong việc ra quyết định, đồng thời góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của DNNVV tại Việt Nam.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên lý thuyết thể chế, trong đó ba áp lực chính ảnh hưởng đến tổ chức gồm: áp lực cưỡng chế (tuân thủ quy định pháp luật), áp lực bắt chước (học hỏi thực tiễn tốt từ các doanh nghiệp khác) và áp lực quy chuẩn (tiêu chuẩn nghề nghiệp và văn hóa tổ chức). Lý thuyết này giúp giải thích cách các DNNVV tuân thủ chuẩn mực kế toán, chịu ảnh hưởng từ áp lực thuế, trình độ nhân viên kế toán và sự hỗ trợ của nhà quản trị trong việc nâng cao CLTT BCTC. Các khái niệm chính bao gồm:

• Chất lượng thông tin báo cáo tài chính (CLTT BCTC): Bao gồm các đặc tính thích hợp, trình bày trung thực, có thể so sánh, kiểm chứng, kịp thời và dễ hiểu.
• Việc tuân thủ chuẩn mực và chế độ kế toán: Mức độ doanh nghiệp áp dụng đúng các quy định kế toán hiện hành.
• Áp lực thuế: Sức ép từ các quy định thuế ảnh hưởng đến cách thức trình bày thông tin tài chính.
• Trình độ nhân viên kế toán: Kỹ năng và kiến thức chuyên môn của nhân viên kế toán.
• Hỗ trợ từ phía nhà quản trị: Cam kết và nguồn lực do nhà quản trị cung cấp để đảm bảo chất lượng thông tin kế toán.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp định lượng với mẫu khảo sát gồm 240 kế toán trưởng DNNVV tại Việt Nam, thu thập dữ liệu qua bảng câu hỏi trực tuyến trong giai đoạn từ tháng 11/2022 đến tháng 01/2023. Phương pháp chọn mẫu phi xác suất được áp dụng nhằm thuận tiện tiếp cận đối tượng khảo sát. Kích thước mẫu đảm bảo yêu cầu phân tích nhân tố khám phá (EFA) và mô hình hồi quy tuyến tính bội (MLR), với tỷ lệ mẫu gấp 4,5 lần số biến quan sát (48 biến). Dữ liệu được xử lý và phân tích bằng phần mềm SPSS, bao gồm thống kê mô tả, kiểm định độ tin cậy Cronbach’s alpha, phân tích nhân tố khám phá EFA, kiểm định Pearson, One-way ANOVA và mô hình hồi quy tuyến tính bội để kiểm định các giả thuyết nghiên cứu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Việc tuân thủ chuẩn mực và chế độ kế toán doanh nghiệp có ảnh hưởng tích cực và mạnh nhất đến CLTT BCTC với hệ số hồi quy β1 cao nhất trong mô hình. Khoảng 85% doanh nghiệp khảo sát cho biết mức độ tuân thủ chuẩn mực kế toán ảnh hưởng rõ rệt đến độ tin cậy của BCTC.
2. Trình độ nhân viên kế toán cũng tác động tích cực đến CLTT BCTC, với khoảng 78% kế toán trưởng đánh giá trình độ chuyên môn là yếu tố quan trọng giúp nâng cao chất lượng thông tin.
3. Hỗ trợ từ phía nhà quản trị có tác động cùng chiều, khoảng 70% doanh nghiệp nhận thấy sự hỗ trợ về nguồn lực và chính sách từ nhà quản trị giúp cải thiện chất lượng BCTC.
4. Áp lực thuế lại có ảnh hưởng ngược chiều đến CLTT BCTC, với khoảng 65% doanh nghiệp cho rằng áp lực thuế làm giảm tính minh bạch và chính xác của thông tin tài chính do phải điều chỉnh các khoản mục nhằm giảm thiểu nghĩa vụ thuế.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy việc tuân thủ chuẩn mực kế toán là nhân tố quyết định hàng đầu ảnh hưởng đến chất lượng thông tin tài chính, phù hợp với các nghiên cứu trước đây trong và ngoài nước. Trình độ nhân viên kế toán cao giúp giảm thiểu sai sót và tăng tính chính xác của BCTC, đồng thời sự hỗ trợ từ nhà quản trị tạo điều kiện thuận lợi cho bộ phận kế toán vận hành hiệu quả. Ngược lại, áp lực thuế tạo ra các hành vi điều chỉnh thông tin nhằm giảm nghĩa vụ thuế, làm giảm tính trung thực và minh bạch của BCTC. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện mức độ ảnh hưởng của từng nhân tố, hoặc bảng hệ số hồi quy chi tiết minh họa tác động tương quan. Kết quả này nhấn mạnh vai trò của chính sách quản lý và đào tạo nhân sự trong việc nâng cao CLTT BCTC của DNNVV tại Việt Nam.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Tăng cường tuân thủ chuẩn mực kế toán: Cơ quan quản lý cần đẩy mạnh công tác tuyên truyền, hướng dẫn và kiểm tra việc áp dụng chuẩn mực kế toán trong DNNVV, nhằm nâng cao tính hợp pháp và minh bạch của BCTC trong vòng 1-2 năm tới.
2. Nâng cao trình độ nhân viên kế toán: Doanh nghiệp và các tổ chức đào tạo cần phối hợp tổ chức các khóa bồi dưỡng, cập nhật kiến thức chuyên môn cho nhân viên kế toán, tập trung vào kỹ năng lập và kiểm soát BCTC, với mục tiêu cải thiện trình độ trong 12 tháng.
3. Tăng cường hỗ trợ từ nhà quản trị: Ban lãnh đạo DNNVV cần cam kết cung cấp đủ nguồn lực, công nghệ và chính sách hỗ trợ bộ phận kế toán nhằm đảm bảo chất lượng thông tin tài chính, thực hiện trong kế hoạch phát triển doanh nghiệp hàng năm.
4. Giảm áp lực thuế không hợp lý: Cơ quan thuế cần xây dựng chính sách thuế minh bạch, giảm thiểu các thủ tục phức tạp và áp lực không cần thiết lên DNNVV, đồng thời tăng cường hỗ trợ tư vấn thuế để doanh nghiệp tuân thủ đúng quy định, thực hiện trong vòng 2 năm tới.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Các nhà quản lý DNNVV: Giúp hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng BCTC, từ đó cải thiện quy trình kế toán và quản trị tài chính.
2. Kế toán trưởng và nhân viên kế toán: Nắm bắt kiến thức về các nhân tố tác động đến CLTT BCTC, nâng cao kỹ năng và áp dụng hiệu quả trong công việc.
3. Cơ quan quản lý nhà nước và cơ quan thuế: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách hỗ trợ và kiểm soát chất lượng thông tin tài chính trong DNNVV.
4. Các nhà nghiên cứu và sinh viên ngành kế toán, tài chính: Là tài liệu tham khảo quý giá về ứng dụng lý thuyết thể chế trong nghiên cứu chất lượng thông tin tài chính, đồng thời mở rộng kiến thức về phương pháp nghiên cứu định lượng.

Câu hỏi thường gặp

1. Chất lượng thông tin báo cáo tài chính là gì?
   Chất lượng thông tin báo cáo tài chính bao gồm các đặc tính như tính thích hợp, trình bày trung thực, có thể so sánh, kiểm chứng, kịp thời và dễ hiểu, giúp người sử dụng đưa ra quyết định chính xác và hiệu quả.

2. Tại sao việc tuân thủ chuẩn mực kế toán lại quan trọng đối với DNNVV?
   Việc tuân thủ chuẩn mực kế toán giúp đảm bảo BCTC phản ánh đúng thực trạng tài chính, tăng tính minh bạch và độ tin cậy, từ đó hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn và nâng cao uy tín trên thị trường.

3. Áp lực thuế ảnh hưởng như thế nào đến chất lượng thông tin tài chính?
   Áp lực thuế có thể khiến doanh nghiệp điều chỉnh thông tin tài chính nhằm giảm nghĩa vụ thuế, dẫn đến giảm tính trung thực và minh bạch của BCTC, ảnh hưởng tiêu cực đến quyết định của nhà đầu tư và các bên liên quan.

4. Làm thế nào để nâng cao trình độ nhân viên kế toán trong DNNVV?
   Doanh nghiệp nên tổ chức các khóa đào tạo chuyên môn, cập nhật kiến thức mới và kỹ năng thực hành kế toán, đồng thời khuyến khích nhân viên tham gia các chương trình chứng chỉ nghề nghiệp để nâng cao năng lực.

5. Vai trò của nhà quản trị trong việc cải thiện chất lượng BCTC là gì?
   Nhà quản trị cần cam kết hỗ trợ bộ phận kế toán bằng cách cung cấp nguồn lực, công nghệ và chính sách phù hợp, tạo môi trường làm việc thuận lợi để nâng cao chất lượng thông tin tài chính trong doanh nghiệp.

Kết luận

• Nghiên cứu xác định bốn nhân tố chính ảnh hưởng đến chất lượng thông tin báo cáo tài chính của DNNVV tại Việt Nam: việc tuân thủ chuẩn mực kế toán, áp lực thuế, trình độ nhân viên kế toán và sự hỗ trợ từ nhà quản trị.
• Việc tuân thủ chuẩn mực kế toán có tác động tích cực và mạnh nhất đến chất lượng thông tin tài chính.
• Áp lực thuế có ảnh hưởng ngược chiều, làm giảm tính minh bạch và độ tin cậy của BCTC.
• Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học cho các giải pháp nâng cao chất lượng BCTC, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của DNNVV.
• Các bước tiếp theo bao gồm triển khai các khuyến nghị về đào tạo, chính sách hỗ trợ và cải cách thuế nhằm nâng cao chất lượng thông tin tài chính trong vòng 1-2 năm tới.

Hành động ngay hôm nay: Các nhà quản lý DNNVV và cơ quan quản lý cần phối hợp thực hiện các giải pháp đề xuất để nâng cao chất lượng thông tin tài chính, tạo nền tảng vững chắc cho sự phát triển kinh tế bền vững.