Các Nhân Tố Ảnh Hưởng Đến Mức Độ Công Bố Thông Tin Tài Chính Của Ngân Hàng Thương Mại Cổ Phần Việt Nam

Theo quan điểm của Bộ tài chính, công bố thông tin tài chính được hiểu là phương thức để thực hiện quy trình minh bạch của doanh nghiệp nhằm đảm bảo các cổ đông và công chúng đầu tư có thể tiếp cận thông tin tài chính một cách công bằng và đồng thời. Việc này giúp tăng cường niềm tin vào thị trường tài chính và tạo điều kiện cho việc phân bổ nguồn vốn hiệu quả hơn. Thông tin được công bố phải đầy đủ, chính xác và kịp thời để người sử dụng có thể đưa ra các quyết định đầu tư đúng đắn.

Theo quy định hiện hành, các ngân hàng thương mại cổ phần phải tuân thủ các yêu cầu nghiêm ngặt về công bố thông tin. Điều này bao gồm việc công bố báo cáo tài chính định kỳ đã được kiểm toán, thông tin về ban quản trị, cơ cấu sở hữu và các giao dịch lớn. Việc tuân thủ các yêu cầu này không chỉ là nghĩa vụ pháp lý mà còn là yếu tố quan trọng để xây dựng uy tín và thu hút vốn đầu tư. Các ngân hàng cần đảm bảo rằng thông tin được công bố là dễ hiểu, dễ tiếp cận và có thể so sánh được với các ngân hàng khác.

Thông tin tài chính có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau, bao gồm thông tin định kỳ (báo cáo tài chính quý, năm), thông tin bất thường (các sự kiện quan trọng ảnh hưởng đến hoạt động ngân hàng) và thông tin tự nguyện (các thông tin bổ sung mà ngân hàng cung cấp để tăng tính minh bạch). Mỗi loại thông tin này đều có vai trò quan trọng trong việc giúp nhà đầu tư đánh giá rủi ro và cơ hội đầu tư. Việc công bố đầy đủ và kịp thời các loại thông tin này là rất cần thiết.

Bất cân xứng thông tin là một thách thức lớn trong lĩnh vực ngân hàng. Ngân hàng có nhiều thông tin hơn về tình hình hoạt động và rủi ro so với nhà đầu tư. Điều này có thể dẫn đến các quyết định đầu tư không hiệu quả và gây thiệt hại cho nhà đầu tư. Do đó, việc tăng cường công bố thông tin là rất quan trọng để giảm thiểu bất cân xứng thông tin và tạo ra một sân chơi công bằng hơn cho tất cả các bên liên quan.

Việc lựa chọn thông tin tài chính để công bố là điều các ngân hàng luôn cân nhắc. Để lựa chọn được các thông tin phù hợp và cần thiết, các ngân hàng thương mại cổ phần chịu ảnh hưởng của một số nhân tố tác động. Mức độ tác động nhiều hay ít của các nhân tố sẽ ảnh hưởng đến mức độ công bố thông tin tài chính và chất lượng của báo cáo tài chính. Điều này làm ảnh hưởng đến quyết định của nhà đầu tư hoặc cơ quan ban ngành. Họ có thể đưa ra phán đoán sai và gây thiệt hại đáng kể.

Sự thiếu đồng nhất trong các tiêu chuẩn công bố thông tin cũng là một thách thức. Mỗi ngân hàng có thể áp dụng các phương pháp khác nhau để trình bày thông tin tài chính, khiến cho việc so sánh và đánh giá trở nên khó khăn. Việc hài hòa các tiêu chuẩn công bố thông tin là rất cần thiết để tăng cường tính minh bạch và dễ so sánh giữa các ngân hàng.

Nghiên cứu của Nguyễn Công Phương và Nguyễn Thị Lan Phương (2014) chỉ ra rằng quy mô doanh nghiệp có ảnh hưởng đến mức độ công bố thông tin. Các ngân hàng lớn thường có nguồn lực tốt hơn và chịu áp lực cao hơn từ thị trường, do đó họ có xu hướng công bố nhiều thông tin hơn. Tuy nhiên, quy mô không phải là yếu tố duy nhất và các yếu tố khác như cấu trúc sở hữu, quản trị doanh nghiệp cũng đóng vai trò quan trọng.

Theo Lopes và Rodrigues (2007) thì yếu tố Loại kiểm toán có ảnh hưởng đến mức độ công bố thông tin tài chính. Các ngân hàng được kiểm toán bởi các công ty kiểm toán lớn thường có mức độ công bố thông tin cao hơn do uy tín và yêu cầu khắt khe của các công ty này. Kiểm toán độc lập đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính trung thực và đáng tin cậy của thông tin tài chính.

Nghiên cứu của Nguyễn Công Phương và Nguyễn Thị Lan Phương (2014) cũng đề cập đến tỷ lệ sở hữu cổ đông nước ngoài. Các ngân hàng có tỷ lệ sở hữu nước ngoài cao thường có xu hướng công bố thông tin nhiều hơn để đáp ứng yêu cầu của các nhà đầu tư nước ngoài và tuân thủ các chuẩn mực quốc tế. Sự tham gia của nhà đầu tư nước ngoài có thể thúc đẩy tính minh bạch và chuyên nghiệp trong công bố thông tin.

Việc áp dụng các chuẩn mực kế toán quốc tế như IAS/IFRS có thể giúp tăng cường tính minh bạch và dễ so sánh của thông tin tài chính. Các chuẩn mực này cung cấp hướng dẫn chi tiết về cách trình bày và công bố thông tin, giúp đảm bảo rằng thông tin được cung cấp là đầy đủ, chính xác và đáng tin cậy.

Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường giám sát và kiểm tra việc tuân thủ các quy định về công bố thông tin của các ngân hàng thương mại cổ phần. Việc này có thể bao gồm việc kiểm tra định kỳ, đánh giá chất lượng thông tin và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Giám sát chặt chẽ sẽ giúp đảm bảo rằng các ngân hàng tuân thủ các quy định và cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác.

Việc nâng cao nhận thức và đào tạo cho cán bộ ngân hàng về tầm quan trọng của công bố thông tin là rất cần thiết. Các ngân hàng cần đầu tư vào đào tạo để đảm bảo rằng cán bộ hiểu rõ các quy định và có kỹ năng cần thiết để chuẩn bị và công bố thông tin một cách chính xác và kịp thời. Nhận thức cao về tầm quan trọng của minh bạch thông tin sẽ thúc đẩy việc tuân thủ và nâng cao chất lượng công bố thông tin.

Việc nghiên cứu công bố thông tin tài chính bao giờ cũng là một chủ đề thu hút các nhà nghiên cứu. Nhìn chung, các công trình nghiên cứu trên mà người viết tìm hiểu đều kế thừa và mở rộng từ những nghiên cứu trước đây về công bố thông tin tài chính trong báo cáo tài chính. Mặc dù đối tượng nghiên cứu giống nhau nhưng hướng tiếp cận lại khác nhau. Các kết quả nghiên cứu đều mang ý nghĩa thống kê và đóng góp đáng kể vào cơ sở nghiên cứu sau này.

Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu trên vẫn còn gặp những hạn chế như chưa mở rộng nhiều sang hướng nghiên cứu sang lĩnh vực tài chính, chưa chỉ ra được mức độ đo lường đòn bẩy tài chính không có mốt quan hệ thống kê với mức độ công bố thông tin, chưa chỉ ra được hệ thống quản trị và kiểm soát có tác động đến mức độ công bố thông tin tài chính. Trong khi đó, lĩnh vực tài chính là một lĩnh vực đa dạng, thu hút nhiều sự quan tâm và đặc biệt là các ngân hàng thương mại cổ phần.

Do đó, người viết nhận thấy việc mở rộng hướng nghiên cứu sang các nhân tố tác động đến mức độ công bố thông tin tài chính của các ngân hàng thương mại cổ phần là điều tất yếu. Trong đề tài nghiên cứu này, người viết sẽ vận dụng lại phương pháp nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu trong công trình nghiên cứu của Nguyễn Công Phương và Nguyễn Thị Lan Phương (2014), công trình nghiên cứu của Nguyễn Thị Thu Thảo (2015) và công trình nghiên cứu của Lopes và Rodrigues (2007).

Các yếu tố có liên quan đến công bố thông tin bao gồm: Mức độ công bố thông tin, Công bố thông tin, Tính kịp thời của công bố, Sự tín nhiệm của công bố, Thu thập thông tin cá nhân, Phổ biến thông tin. Sự công bố thông tin và kết quả minh bạch có tác động đến sự ổn định ngân hàng và có ý nghĩa kinh tế. Việc công bố thông tin càng nhiều thì sẽ càng hạn chế sự thất thoát của quốc gia.

Ngân hàng Nhà nước cần tăng cường giám sát và kiểm tra việc tuân thủ các quy định về công bố thông tin của các ngân hàng thương mại cổ phần. Việc này có thể bao gồm việc kiểm tra định kỳ, đánh giá chất lượng thông tin và xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm. Giám sát chặt chẽ sẽ giúp đảm bảo rằng các ngân hàng tuân thủ các quy định và cung cấp thông tin đầy đủ và chính xác.

Các nghiên cứu tiếp theo nên tập trung vào: Khám phá những yếu tố khác tác động đến mức độ công bố thông tin tài chính, phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến chất lượng thông tin tài chính được công bố, đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả của việc công bố thông tin tài chính để phục vụ tốt hơn cho nhà đầu tư và các bên liên quan.