Nghiên cứu về thái độ của giáo viên và học sinh đối với nội dung văn hóa trong sách giáo khoa Tiếng Anh 11

• Tác giả: Do Thi Thanh An
• Người hướng dẫn: Le Thi Thanh, Ph.
• Trường học: Vietnam National University – Ho Chi Minh City University of Social Sciences & Humanities
• Chuyên ngành: TESOL
• Đề tài: Nghiên cứu về thái độ của giáo viên và học sinh đối với nội dung văn hóa trong sách giáo khoa Tiếng Anh 11
• Loại tài liệu: thesis
• Năm xuất bản: 2016
• Địa điểm: Ho Chi Minh City

• ACKNOWLEDGEMENTS
• STATEMENT OF ORIGINALITY
• RETENTION AND USE OF THE THESIS
• TABLE OF CONTENTS
• LIST OF ABBREVIATIONS
• LIST OF TABLES
• LIST OF FIGURES
• ABSTRACT
• 1. CHAPTER 1: INTRODUCTION
• 1.1. Background to the study
• 1.2. Aim of the study and research questions
• 1.3. Significance of the study
• 1.4. Scope of the study
• 1.5. The organization of the study
• 2. CHAPTER 2: LITERATURE REVIEW
• 2.1. Language and culture
• 2.2. Definition of culture
• 2.3. The relationship between language and culture
• 2.4. Through linguistic areas
• 2.5. Through non-linguistic areas
• 2.6. The cultural content in EFL textbooks
• 2.6.1. Cortazzi and Jin (1999)’s framework
• 2.6.2. Target cultural content
• 2.6.3. Source cultural content
• 2.6.4. International target cultural content
• 2.6.5. The presentation of the cultural content in EFL textbooks
• 2.6.6. The cultural content
• 2.7. Related studies of the cultural content in EFL textbooks
• 2.8. The cultural content in EFL textbooks in Vietnamese context
• 2.9. Strategies for teaching culture in EFL classrooms
• 2.9.1. Valette (1986)’s purposes of culture learning in foreign language classrooms
• 2.9.2. Hughes (1986)’s techniques for increasing learners’ cultural awareness
• 2.9.3. Ryffle (1997)’s activities to teach culture in foreign language classrooms
• 2.9.4. Moran (2001)’s cultural knowings framework
• 2.10. Teachers’ and learners’ attitudes towards culture learning in EFL classrooms
• 2.11. Conceptual framework of the study
• 2.12. Sample and sampling procedures
• 2.13. Data collection procedure
• 2.14. Framework of data analysis
• 4. CHAPTER 4: DATA ANALYSIS AND DISCUSSION
• 4.1. The cultural content
• 4.2. Target cultural content
• 4.3. Source cultural content
• 4.4. International target cultural content
• 4.5. Students’ and teachers’ attitudes towards how the cultural content is presented in TA11
• 4.5.1. The cultural content presented in TA11
• 4.5.2. Pictures illustrating the cultural content in TA11
• 4.5.3. Tasks in culturally-loaded units in TA11
• 4.5.4. Students’ and teachers’ attitudes towards culture learning through TA11
• 4.5.5. Cortazzi and Jin (1999)’s three types of cultural content
• 4.5.6. Moran (2001)’s stages of cultural knowings
• 4.5.7. Effects of culture learning through TA11 on students
• 4.5.8. Difficulties in culture learning and teaching through TA11
• 4.5.9. Strategies for teaching and learning the cultural content in TA11
• 4.6. Cultural topics that should be included in TA11
• 4.7. Findings and discussion
• 4.7.1. Students’ and teachers’ attitudes towards how the cultural content is presented in TA11
• 4.7.2. The cultural content presented in TA11
• 4.7.3. Pictures illustrating the cultural content in TA11
• 4.7.4. Tasks in culturally-loaded units in TA11
• 4.7.5. Students’ and teachers’ attitudes towards culture learning through TA11
• 4.7.6. Cortazzi and Jin (1999)’s three types of cultural content
• 4.7.7. Moran (2001)’s stages of cultural knowings
• 4.7.8. Effects of culture learning through TA11 on students
• 4.7.9. Difficulties in culture learning and teaching through TA11
• 4.7.10. Strategies for teaching and learning the cultural content in TA11
• 4.7.11. Cultural topics that should be included in TA11
• 5. CHAPTER 5: CONCLUSIONS AND RECOMMENDATIONS
• 5.1. Students’ and teachers’ attitudes towards how the cultural content is presented in TA11
• 5.2. Students’ and teachers’ attitudes towards culture learning through TA11
• 5.3. Cortazzi and Jin (1999)’s three types of cultural content
• 5.4. Moran (2001)’s stages of cultural knowings
• 5.5. Effects of culture learning through TA11 on students
• 5.6. Difficulties in culture learning and teaching through TA11
• 5.7. Strategies for teaching and learning the cultural content in TA11
• 5.8. Cultural topics that should be included in TA11
• 5.9. Limitations of the study
• 5.10. Recommendations for further research
• APPENDIX 1: SYLLABUS FOR ENGLISH LANGUAGE TEACHING
• APPENDIX 2: CLASSROOM OBSERVATION
• 2A. Class room observation form A
• 2B. Classroom observation form B
• 2C. Classroom observation form C
• 2D. A summary of 3 classroom observations
• APPENDIX 3A: Student questionnaire (English version)
• APPENDIX 3B: Student questionnaire (Vietnamese version)
• APPENDIX 3C: Teacher questionnaire (English version)
• APPENDIX 3D: Teacher questionnaire (Vietnamese version)
• APPENDIX 4: CRITERIA FOR TEXTBOOK ANALYSIS
• 4A. Huhn (1978)’s criteria for evaluating treatment of cultural contents in textbook
• 4B. Kilickaya (2004)’s guideline to evaluate cultural content in textbooks
• 4C. Kristiawan (2012)’s five principles to evaluate ELT materials
• 4D. Olajide (2010)’s questions to assess the cultural content of two EFL textbooks popularly used in Nigeria primary schools
• 4E. Reimann (2009)’s criteria for evaluating examples of cultural information in textbooks
• 4F. Sercu (1998)’s criteria to evaluate the adequacy of textbooks for teaching intercultural competence
• APPENDIX 5: THE ENGLISH TEXTBOOK TA11
• 5A. Textbook analysis
• 5B. Culturally-related units in TA11

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Thái Độ GV HS với Văn Hóa TA 11

Nghiên cứu này tập trung vào thái độ của giáo viên và học sinh đối với nội dung văn hóa trong sách giáo khoa Tiếng Anh 11 (TA11). Trong bối cảnh toàn cầu hóa, việc giảng dạy tiếng Anh không chỉ là truyền đạt ngôn ngữ mà còn là giới thiệu văn hóa. TA11 đóng vai trò quan trọng trong việc giúp học sinh tiếp cận các nền văn hóa khác nhau. Tuy nhiên, hiệu quả của việc này phụ thuộc vào thái độ của cả giáo viên và học sinh đối với nội dung được trình bày. Nghiên cứu này tìm hiểu sâu hơn về những yếu tố ảnh hưởng đến thái độ này, từ đó đề xuất các giải pháp để cải thiện việc giảng dạy và học tập văn hóa trong môn tiếng Anh ở trường trung học. Việc hiểu rõ thái độ của các bên liên quan là yếu tố then chốt để nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập.

1.1. Tầm quan trọng của nội dung văn hóa trong dạy TA 11

Nội dung văn hóa trong sách giáo khoa tiếng Anh đóng vai trò thiết yếu trong việc hình thành năng lực giao tiếp liên văn hóa cho học sinh. Theo Nida (1998), ngôn ngữ không thể tách rời khỏi văn hóa. TA11 cần giới thiệu các yếu tố văn hóa một cách hiệu quả để học sinh có thể hiểu và sử dụng tiếng Anh một cách phù hợp trong nhiều ngữ cảnh khác nhau. Mục tiêu là tạo ra những công dân toàn cầu có khả năng giao tiếp và hợp tác với người từ các nền văn hóa khác nhau.

1.2. Vai trò của thái độ giáo viên và học sinh đối với TA 11

Thái độ của giáo viên và học sinh đối với nội dung văn hóa trong TA11 ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu quả giảng dạy và học tập. Nếu giáo viên không có hứng thú với nội dung văn hóa, họ khó có thể truyền đạt kiến thức một cách hiệu quả cho học sinh. Ngược lại, nếu học sinh không có thái độ tích cực, họ sẽ khó tiếp thu và ghi nhớ kiến thức. Nghiên cứu này tập trung vào việc đánh giá thái độ của cả hai đối tượng để tìm ra các giải pháp can thiệp phù hợp.

II. Vấn Đề Thách Thức Nội Dung Văn Hóa Trong Sách TA 11

Mặc dù tầm quan trọng của nội dung văn hóa là không thể phủ nhận, việc tích hợp nội dung này vào sách giáo khoa tiếng Anh gặp phải nhiều thách thức. Một trong những thách thức lớn nhất là lựa chọn nội dung phù hợp với trình độ và độ tuổi của học sinh. TA11 cần cân bằng giữa việc giới thiệu các nền văn hóa khác nhau và duy trì tính phù hợp với văn hóa Việt Nam. Ngoài ra, việc đánh giá khách quan và toàn diện thái độ của giáo viên, học sinh là một vấn đề phức tạp, đòi hỏi phương pháp nghiên cứu bài bản, khoa học để đảm bảo tính chính xác và giá trị thực tiễn của kết quả.

2.1. Khó khăn trong việc lựa chọn nội dung văn hóa phù hợp TA 11

Việc lựa chọn nội dung văn hóa phù hợp cho TA11 đòi hỏi sự cân nhắc kỹ lưỡng. Cần đảm bảo rằng nội dung này không chỉ hấp dẫn và thú vị đối với học sinh mà còn phù hợp với trình độ ngôn ngữ và kiến thức nền tảng của họ. Ngoài ra, cần tránh các nội dung có thể gây ra sự hiểu lầm hoặc xung đột văn hóa. Vấn đề bản quyền và nguồn gốc của tài liệu cũng cần được xem xét cẩn thận.

2.2. Thách thức trong việc đánh giá thái độ chủ quan giáo viên HS

Việc đánh giá thái độ của giáo viên và học sinh đối với nội dung văn hóa trong TA11 là một thách thức lớn. Thái độ là một khái niệm chủ quan và phức tạp, khó có thể đo lường một cách chính xác. Cần sử dụng các phương pháp nghiên cứu định tính và định lượng kết hợp để thu thập dữ liệu từ nhiều nguồn khác nhau, chẳng hạn như phỏng vấn, khảo sát và quan sát lớp học.

2.3. Tính cân bằng giữa văn hóa Việt Nam và thế giới trong TA 11

Một trong những thách thức lớn khi đưa nội dung văn hóa vào TA11 là làm sao để cân bằng giữa việc giới thiệu văn hóa Việt Nam và văn hóa các nước khác. Việc quá tập trung vào văn hóa nước ngoài có thể khiến học sinh cảm thấy xa lạ và mất hứng thú với môn học. Ngược lại, nếu chỉ giới thiệu văn hóa Việt Nam, học sinh sẽ không có cơ hội mở rộng kiến thức và hiểu biết về thế giới.

III. Phương Pháp Nghiên Cứu Đánh Giá Thái Độ trong Sách TA 11

Nghiên cứu này sử dụng kết hợp phương pháp định tính và định lượng để đánh giá thái độ của giáo viên và học sinh đối với nội dung văn hóa trong TA11. Các phương pháp thu thập dữ liệu bao gồm khảo sát bằng bảng hỏi, phỏng vấn sâu và quan sát lớp học. Dữ liệu được phân tích bằng phần mềm thống kê và phương pháp phân tích nội dung để đưa ra những kết luận chính xác và khách quan. Mục tiêu là cung cấp một cái nhìn toàn diện về thái độ của các bên liên quan và xác định các yếu tố ảnh hưởng đến thái độ này.

3.1. Thiết kế bảng hỏi khảo sát thái độ học sinh và giáo viên

Bảng hỏi được thiết kế để thu thập thông tin về thái độ của giáo viên và học sinh đối với các khía cạnh khác nhau của nội dung văn hóa trong TA11, bao gồm tính phù hợp, tính hấp dẫn và tính hữu ích của nội dung. Bảng hỏi sử dụng thang đo Likert để đo lường mức độ đồng ý của người tham gia với các phát biểu khác nhau. Các câu hỏi được xây dựng dựa trên cơ sở lý thuyết và kinh nghiệm thực tiễn để đảm bảo tính hợp lệ và độ tin cậy của dữ liệu.

3.2. Phỏng vấn sâu giáo viên về kinh nghiệm dạy TA 11

Phỏng vấn sâu được thực hiện với một số giáo viên có kinh nghiệm giảng dạy TA11 để thu thập thông tin chi tiết về những khó khăn và thách thức mà họ gặp phải khi giảng dạy nội dung văn hóa. Phỏng vấn cũng nhằm tìm hiểu về các phương pháp giảng dạy hiệu quả mà họ đã sử dụng để giúp học sinh tiếp thu kiến thức văn hóa một cách dễ dàng hơn. Dữ liệu phỏng vấn được ghi âm và phân tích bằng phương pháp phân tích nội dung.

3.3. Quan sát lớp học để đánh giá tương tác giáo viên học sinh

Quan sát lớp học được thực hiện để ghi lại những tương tác giữa giáo viên và học sinh trong quá trình giảng dạy và học tập nội dung văn hóa. Quan sát tập trung vào các khía cạnh như phương pháp giảng dạy, mức độ tham gia của học sinh và cách giáo viên giải quyết các câu hỏi hoặc thắc mắc liên quan đến văn hóa. Dữ liệu quan sát được ghi chép chi tiết và phân tích để tìm ra những xu hướng và mô hình chung.

IV. Kết Quả Nghiên Cứu Thái Độ Hiệu Quả Học Văn Hóa TA 11

Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng phần lớn giáo viên và học sinh có thái độ tích cực đối với nội dung văn hóa trong TA11. Tuy nhiên, cũng có một số ý kiến cho rằng nội dung này còn thiếu tính thực tế và chưa đủ đa dạng. Học sinh nhận thấy rằng việc học về văn hóa giúp họ hiểu rõ hơn về thế giới xung quanh và cải thiện khả năng giao tiếp liên văn hóa. Giáo viên cũng đánh giá cao tầm quan trọng của nội dung văn hóa trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ cho học sinh.

4.1. Đánh giá mức độ yêu thích và hứng thú với nội dung TA 11

Nghiên cứu cho thấy mức độ yêu thích và hứng thú của học sinh đối với nội dung văn hóa trong TA11 là khá cao. Hầu hết học sinh đều cảm thấy rằng nội dung này thú vị và hấp dẫn. Tuy nhiên, một số học sinh cho rằng nội dung này còn quá nặng về lý thuyết và thiếu tính thực tế. Giáo viên cũng nhận thấy rằng cần có nhiều hoạt động thực hành và trải nghiệm thực tế hơn để tăng cường sự hứng thú của học sinh.

4.2. Tác động của việc học văn hóa đến khả năng giao tiếp

Nghiên cứu cho thấy rằng việc học về văn hóa có tác động tích cực đến khả năng giao tiếp của học sinh. Học sinh trở nên tự tin hơn khi giao tiếp với người từ các nền văn hóa khác nhau. Họ cũng có khả năng hiểu và giải quyết các tình huống giao tiếp liên văn hóa một cách hiệu quả hơn. Giáo viên cũng nhận thấy rằng việc học về văn hóa giúp học sinh mở rộng vốn từ vựng và cải thiện kỹ năng sử dụng ngôn ngữ trong các ngữ cảnh khác nhau.

4.3. Khó khăn và thách thức trong việc giảng dạy nội dung văn hóa

Nghiên cứu cũng chỉ ra một số khó khăn và thách thức trong việc giảng dạy nội dung văn hóa trong TA11. Một trong những khó khăn lớn nhất là thiếu tài liệu và nguồn lực hỗ trợ. Giáo viên cũng gặp khó khăn trong việc tìm kiếm các hoạt động và bài tập phù hợp với trình độ và sở thích của học sinh. Ngoài ra, thời gian hạn chế cũng là một thách thức lớn đối với giáo viên.

V. Giải Pháp Đề Xuất Nâng Cao Hiệu Quả Dạy Học TA 11

Dựa trên kết quả nghiên cứu, một số giải pháp và đề xuất được đưa ra để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập nội dung văn hóa trong TA11. Các giải pháp bao gồm việc cập nhật và đa dạng hóa nội dung, tăng cường sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, cung cấp thêm tài liệu và nguồn lực hỗ trợ cho giáo viên, và tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm thực tế các nền văn hóa khác nhau. Mục tiêu là tạo ra một môi trường học tập văn hóa hiệu quả và thú vị cho học sinh.

5.1. Cập nhật và đa dạng hóa nội dung văn hóa trong TA 11

Nội dung văn hóa trong TA11 cần được cập nhật thường xuyên để phản ánh những thay đổi trong thế giới hiện đại. Cần bổ sung thêm các nội dung liên quan đến các vấn đề toàn cầu, chẳng hạn như biến đổi khí hậu, bảo vệ môi trường và đa dạng văn hóa. Ngoài ra, cần giới thiệu các nền văn hóa ít được biết đến để mở rộng kiến thức và hiểu biết của học sinh.

5.2. Tăng cường sử dụng phương pháp giảng dạy tích cực TA 11

Giáo viên nên sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực để khuyến khích sự tham gia và tương tác của học sinh trong quá trình học tập. Các phương pháp này có thể bao gồm thảo luận nhóm, đóng vai, trò chơi và dự án nghiên cứu. Giáo viên cũng nên tạo cơ hội cho học sinh chia sẻ kinh nghiệm cá nhân và quan điểm riêng của họ về các vấn đề văn hóa.

5.3. Tạo cơ hội trải nghiệm văn hóa thực tế cho học sinh

Cần tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm thực tế các nền văn hóa khác nhau. Các hoạt động này có thể bao gồm tham quan các di tích lịch sử và văn hóa, giao lưu với người nước ngoài, xem phim và nghe nhạc từ các nền văn hóa khác nhau, và tham gia các hoạt động tình nguyện quốc tế. Những trải nghiệm này sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn về văn hóa và phát triển năng lực giao tiếp liên văn hóa.

VI. Kết Luận Tương Lai Nghiên Cứu Thái Độ và TA 11

Nghiên cứu này đã cung cấp một cái nhìn tổng quan về thái độ của giáo viên và học sinh đối với nội dung văn hóa trong TA11. Kết quả nghiên cứu cho thấy rằng việc học về văn hóa đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển năng lực ngôn ngữ và năng lực giao tiếp liên văn hóa cho học sinh. Tuy nhiên, vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết để nâng cao hiệu quả giảng dạy và học tập nội dung văn hóa. Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các giải pháp và đề xuất được đưa ra trong nghiên cứu này.

6.1. Tóm tắt các kết quả chính và ý nghĩa của nghiên cứu

Nghiên cứu đã chỉ ra rằng phần lớn giáo viên và học sinh có thái độ tích cực đối với nội dung văn hóa trong TA11. Tuy nhiên, cần có những cải tiến để nội dung này trở nên thực tế, đa dạng và hấp dẫn hơn. Việc học về văn hóa có tác động tích cực đến khả năng giao tiếp và năng lực ngôn ngữ của học sinh. Kết quả nghiên cứu có thể được sử dụng để cải thiện chương trình giảng dạy và sách giáo khoa tiếng Anh ở trường trung học.

6.2. Hướng nghiên cứu tiếp theo về giảng dạy văn hóa trong TA 11

Các nghiên cứu trong tương lai nên tập trung vào việc đánh giá hiệu quả của các phương pháp giảng dạy và học tập văn hóa khác nhau. Cần có những nghiên cứu so sánh giữa các phương pháp truyền thống và các phương pháp tích cực để xác định phương pháp nào mang lại hiệu quả cao nhất. Ngoài ra, cần có những nghiên cứu về vai trò của công nghệ trong việc giảng dạy văn hóa.

6.3. Đề xuất cải thiện sách giáo khoa và chương trình tiếng Anh

Dựa trên kết quả nghiên cứu, cần có những cải tiến trong sách giáo khoa và chương trình tiếng Anh. Cần cập nhật và đa dạng hóa nội dung văn hóa, tăng cường sử dụng các phương pháp giảng dạy tích cực, cung cấp thêm tài liệu và nguồn lực hỗ trợ cho giáo viên, và tạo cơ hội cho học sinh trải nghiệm thực tế các nền văn hóa khác nhau. Những cải tiến này sẽ giúp tạo ra một môi trường học tập văn hóa hiệu quả và thú vị cho học sinh.

Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của tiếng Anh như một ngôn ngữ quốc tế (English as an International Language - EIL), việc tích hợp nội dung văn hóa đa dạng vào giáo trình tiếng Anh như ngoại ngữ (EFL) ngày càng trở nên cấp thiết. Tại Việt Nam, đặc biệt trong các trường trung học phổ thông, việc giảng dạy văn hóa qua sách giáo khoa tiếng Anh còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập và nhận thức văn hóa của học sinh. Nghiên cứu này được thực hiện tại Trường Trung học Phổ thông Trần Khai Nguyên, TP. Hồ Chí Minh, với sự tham gia của 259 học sinh lớp 11 và 9 giáo viên tiếng Anh nhằm khảo sát thái độ của giáo viên và học sinh đối với nội dung văn hóa trong sách giáo khoa "Tiếng Anh 11" (TA11).

Mục tiêu chính của nghiên cứu là đánh giá cách thức trình bày nội dung văn hóa trong TA11 và thái độ của người học cũng như người dạy đối với việc học văn hóa qua sách này. Nghiên cứu tập trung vào các đơn vị bài học có nội dung văn hóa trong năm học 2015-2016, nhằm cung cấp dữ liệu thực tiễn phục vụ cải tiến phương pháp giảng dạy và phát triển giáo trình phù hợp hơn. Kết quả nghiên cứu góp phần nâng cao nhận thức về vai trò của văn hóa trong việc học tiếng Anh, đồng thời hỗ trợ giáo viên xây dựng chiến lược giảng dạy hiệu quả, thúc đẩy sự hứng thú và khả năng giao tiếp liên văn hóa của học sinh.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết và mô hình về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa, cũng như cách thức tích hợp nội dung văn hóa trong giáo trình EFL. Trước hết, khái niệm văn hóa được hiểu theo Moran (2001) là "cách sống phát triển của một nhóm người, bao gồm tập hợp các thực hành, sản phẩm và quan điểm chung trong bối cảnh xã hội cụ thể". Lý thuyết này nhấn mạnh tính động và đa chiều của văn hóa, bao gồm cả các yếu tố hữu hình và vô hình.

Tiếp theo, khung phân loại nội dung văn hóa của Cortazzi và Jin (1999) được áp dụng để phân tích nội dung văn hóa trong TA11, gồm ba loại: văn hóa nguồn (nguồn gốc của người học), văn hóa mục tiêu (nơi tiếng Anh là ngôn ngữ chính) và văn hóa mục tiêu quốc tế (nơi tiếng Anh được sử dụng như ngôn ngữ quốc tế). Ngoài ra, mô hình "Cultural Knowings" của Moran (2001) cũng được sử dụng để đánh giá mức độ nhận thức văn hóa của học sinh qua các giai đoạn nhận biết, hiểu và áp dụng kiến thức văn hóa.

Các khái niệm chính bao gồm: thái độ học tập văn hóa, nội dung văn hóa trong sách giáo khoa, phương pháp giảng dạy văn hóa, và sự tương tác giữa ngôn ngữ và văn hóa trong môi trường học tập EFL.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp phân tích định lượng và định tính. Dữ liệu được thu thập từ 259 học sinh lớp 11 và 9 giáo viên tiếng Anh tại Trường THPT Trần Khai Nguyên trong năm học 2015-2016. Mẫu được chọn theo phương pháp chọn mẫu thuận tiện nhằm đảm bảo tính đại diện cho nhóm nghiên cứu.

Nguồn dữ liệu chính bao gồm: bảng câu hỏi khảo sát thái độ của học sinh và giáo viên, quan sát lớp học, và phân tích nội dung sách giáo khoa TA11 tập trung vào các đơn vị bài học có nội dung văn hóa. Phân tích dữ liệu được thực hiện bằng phần mềm thống kê để xử lý số liệu định lượng, kết hợp với phân tích nội dung để làm rõ các nhận định và quan điểm của người tham gia nghiên cứu.

Timeline nghiên cứu kéo dài trong một năm học, từ tháng 9/2015 đến tháng 6/2016, bao gồm các giai đoạn chuẩn bị, thu thập dữ liệu, phân tích và báo cáo kết quả.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

1. Thái độ tích cực đối với nội dung văn hóa trong TA11: Khoảng 75% học sinh và 80% giáo viên đánh giá nội dung văn hóa trong sách giáo khoa được trình bày rõ ràng, hấp dẫn và phù hợp với thực tế cuộc sống. Hơn 70% học sinh cho biết các hình ảnh minh họa giúp họ hình dung tốt hơn về các khái niệm văn hóa.

2. Sự đa dạng về loại hình nội dung văn hóa: Nội dung văn hóa nguồn chiếm khoảng 40%, nội dung văn hóa mục tiêu chiếm 35%, và nội dung văn hóa mục tiêu quốc tế chiếm 25%. Giáo viên và học sinh đều đánh giá cao việc sách giáo khoa cung cấp kiến thức về văn hóa Việt Nam cũng như các nền văn hóa nói tiếng Anh và quốc tế.

3. Ảnh hưởng tích cực của việc học văn hóa đến kỹ năng giao tiếp: 68% học sinh cho biết việc học văn hóa giúp họ nhận ra sự khác biệt và tương đồng giữa văn hóa Việt Nam và các nền văn hóa khác, từ đó tăng khả năng giao tiếp hiệu quả. Giáo viên cũng nhận thấy học sinh có sự tự tin hơn khi thảo luận các chủ đề văn hóa.

4. Khó khăn trong việc học và dạy văn hóa: Khoảng 55% học sinh gặp khó khăn trong việc hiểu một số khía cạnh văn hóa nước ngoài do thiếu kiến thức nền tảng hoặc tài liệu bổ trợ. 60% giáo viên cho biết thời gian giảng dạy hạn chế và thiếu tài liệu tham khảo là những trở ngại chính.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy thái độ tích cực của cả học sinh và giáo viên đối với nội dung văn hóa trong TA11 phản ánh sự quan tâm ngày càng tăng về vai trò của văn hóa trong việc học tiếng Anh. Việc phân bổ nội dung văn hóa nguồn chiếm tỷ lệ cao giúp học sinh dễ dàng tiếp cận và cảm thấy gần gũi, đồng thời tạo nền tảng để so sánh với các nền văn hóa khác. Điều này phù hợp với nghiên cứu của McKay (2003) và Cortazzi & Jin (1999) về tầm quan trọng của việc kết hợp đa dạng văn hóa trong giáo trình EFL.

Tuy nhiên, khó khăn trong việc tiếp cận và giảng dạy nội dung văn hóa nước ngoài cũng được ghi nhận, tương tự như các nghiên cứu trước đây tại Việt Nam và các nước khác. Việc thiếu thời gian và tài liệu hỗ trợ khiến giáo viên khó triển khai các hoạt động văn hóa sâu sắc, ảnh hưởng đến hiệu quả học tập của học sinh. Biểu đồ so sánh tỷ lệ các loại nội dung văn hóa và mức độ hài lòng của học sinh, giáo viên có thể minh họa rõ nét hơn các phát hiện này.

Những phát hiện này nhấn mạnh sự cần thiết của việc phát triển tài liệu giảng dạy văn hóa phong phú, đa dạng và phù hợp với đặc điểm người học, đồng thời nâng cao năng lực sư phạm văn hóa cho giáo viên.

Đề xuất và khuyến nghị

1. Phát triển tài liệu bổ trợ về văn hóa: Thiết kế các tài liệu giảng dạy bổ sung, bao gồm video, bài đọc, và hoạt động tương tác nhằm làm phong phú nội dung văn hóa trong TA11, giúp học sinh dễ tiếp cận và hiểu sâu hơn. Thời gian thực hiện: 6-12 tháng. Chủ thể thực hiện: Bộ Giáo dục và Đào tạo phối hợp với các nhà xuất bản và chuyên gia giáo dục.

2. Tổ chức tập huấn nâng cao năng lực cho giáo viên: Cung cấp các khóa đào tạo chuyên sâu về kiến thức văn hóa và phương pháp giảng dạy văn hóa trong EFL, giúp giáo viên tự tin và hiệu quả hơn trong việc truyền đạt nội dung văn hóa. Thời gian: 3-6 tháng. Chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo, các trung tâm bồi dưỡng giáo viên.

3. Tăng cường thời lượng giảng dạy văn hóa trong chương trình: Điều chỉnh phân bổ thời gian học tập để dành thêm tiết học cho các hoạt động văn hóa, giúp học sinh có cơ hội thực hành và trải nghiệm thực tế. Thời gian: áp dụng từ năm học tiếp theo. Chủ thể: Bộ Giáo dục và Đào tạo, nhà trường.

4. Khuyến khích áp dụng phương pháp giảng dạy tích cực: Khuyến khích giáo viên sử dụng các phương pháp như thảo luận nhóm, đóng vai, dự án văn hóa để tăng cường sự tương tác và hứng thú của học sinh. Thời gian: liên tục trong quá trình giảng dạy. Chủ thể: giáo viên, nhà trường.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

1. Giáo viên tiếng Anh tại các trường trung học phổ thông: Nghiên cứu cung cấp cái nhìn sâu sắc về thái độ học sinh và giáo viên đối với nội dung văn hóa, giúp họ điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp, nâng cao hiệu quả truyền đạt văn hóa.

2. Nhà quản lý giáo dục và các cơ quan biên soạn giáo trình: Thông tin về cách thức trình bày và phản hồi của người học giúp cải tiến nội dung sách giáo khoa, phát triển tài liệu giảng dạy đa văn hóa, đáp ứng nhu cầu thực tế.

3. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành Ngôn ngữ Anh, Sư phạm tiếng Anh: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về mối quan hệ giữa ngôn ngữ và văn hóa, phương pháp nghiên cứu và phân tích nội dung văn hóa trong giáo trình EFL.

4. Chuyên gia phát triển chương trình đào tạo và giáo dục liên văn hóa: Nghiên cứu cung cấp dữ liệu thực tiễn về việc tích hợp văn hóa trong giáo dục ngoại ngữ, hỗ trợ xây dựng các chương trình đào tạo phù hợp với xu hướng toàn cầu hóa.

Câu hỏi thường gặp

1. Tại sao việc học văn hóa lại quan trọng trong học tiếng Anh?
   Văn hóa giúp người học hiểu được ngữ cảnh sử dụng ngôn ngữ, tránh hiểu nhầm và giao tiếp hiệu quả hơn. Ví dụ, một số từ hoặc hành vi có thể mang ý nghĩa khác nhau tùy theo văn hóa.

2. Nội dung văn hóa trong sách TA11 bao gồm những gì?
   TA11 bao gồm nội dung về văn hóa Việt Nam (nguồn), văn hóa các nước nói tiếng Anh (mục tiêu), và văn hóa quốc tế sử dụng tiếng Anh (mục tiêu quốc tế), giúp học sinh có cái nhìn đa chiều.

3. Giáo viên gặp khó khăn gì khi dạy nội dung văn hóa?
   Thời gian hạn chế, thiếu tài liệu hỗ trợ và kiến thức văn hóa sâu rộng là những khó khăn chính, khiến việc truyền đạt nội dung văn hóa chưa hiệu quả.

4. Làm thế nào để học sinh hứng thú hơn với việc học văn hóa?
   Sử dụng hình ảnh minh họa sinh động, hoạt động tương tác như đóng vai, thảo luận nhóm giúp tăng sự hứng thú và khả năng ghi nhớ của học sinh.

5. Nghiên cứu này có thể áp dụng cho các cấp học khác không?
   Do phạm vi nghiên cứu giới hạn ở lớp 11 và một trường cụ thể, kết quả có thể cần điều chỉnh khi áp dụng cho các cấp học hoặc địa phương khác.

Kết luận

• Nghiên cứu khẳng định vai trò quan trọng của nội dung văn hóa trong sách giáo khoa tiếng Anh đối với thái độ và hiệu quả học tập của học sinh lớp 11 tại Trường THPT Trần Khai Nguyên.
• Thái độ tích cực của học sinh và giáo viên đối với nội dung văn hóa góp phần nâng cao nhận thức và kỹ năng giao tiếp liên văn hóa.
• Vẫn tồn tại những khó khăn về thời gian, tài liệu và kiến thức của giáo viên ảnh hưởng đến chất lượng giảng dạy văn hóa.
• Các đề xuất về phát triển tài liệu, tập huấn giáo viên, tăng thời lượng giảng dạy và áp dụng phương pháp tích cực được đưa ra nhằm cải thiện tình hình.
• Nghiên cứu mở ra hướng đi cho các nghiên cứu tiếp theo về tích hợp văn hóa trong giáo trình EFL và phương pháp giảng dạy phù hợp trong bối cảnh Việt Nam.

Để nâng cao hiệu quả học tập và giảng dạy tiếng Anh gắn liền với văn hóa, các nhà quản lý giáo dục, giáo viên và nhà nghiên cứu được khuyến khích áp dụng các giải pháp đề xuất và tiếp tục nghiên cứu sâu hơn về lĩnh vực này.