I. Giới thiệu về squalene
Squalene là một hợp chất tự nhiên quan trọng, có cấu trúc hóa học đặc biệt và được tìm thấy trong nhiều nguồn thực phẩm và dược phẩm. Nó là một tripterpene, có vai trò quan trọng trong sinh tổng hợp sterol và triterpenes ở động vật và thực vật. Squalene có tính chất hóa lý như trọng lượng phân tử 410,7 g/mol, tỷ trọng 0,858 g/mL và nhiệt độ nóng chảy 20°C. Squalene có khả năng hòa tan trong dung môi hữu cơ nhưng không hòa tan trong nước. Điều này cho thấy bản chất kị nước mạnh mẽ của phân tử này, làm cho nó trở thành một thành phần lý tưởng trong các sản phẩm chăm sóc sức khỏe và mỹ phẩm. Squalene được biết đến với khả năng chống oxy hóa mạnh mẽ, giúp bảo vệ tế bào khỏi các gốc tự do và oxy phân tử có hoạt tính cao. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng squalene có thể ức chế các tác nhân hóa học gây ung thư, đồng thời hỗ trợ hệ miễn dịch.
1.1. Nguồn gốc và cấu trúc của squalene
Squalene được phát hiện lần đầu vào năm 1096 bởi TS. Mitsumaru Tsujimoto. Ông đã phân tách một lượng lớn hydrocacbon không bão hòa từ dầu gan cá mập. Cấu trúc hóa học của squalene được xác định vào năm 1934 và 1936, cho thấy nó là một hydrocarbon không bão hòa với 6 liên kết đôi. Squalene có vai trò quan trọng trong tổng hợp cholesterol và các hợp chất sinh học khác. Cấu trúc của squalene cho phép nó dễ dàng tham gia vào các phản ứng sinh hóa, tạo ra các sản phẩm có giá trị cao cho sức khỏe con người.
II. Tác dụng của squalene trong thực phẩm và dược phẩm
Squalene có nhiều ứng dụng trong ngành thực phẩm và dược phẩm. Nó được sử dụng như một chất chống oxy hóa tự nhiên, giúp bảo vệ tế bào khỏi tổn thương do gốc tự do. Nghiên cứu cho thấy việc cung cấp squalene qua thực phẩm chức năng có thể giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch và ung thư. Squalene cũng được sử dụng trong các sản phẩm chăm sóc da, giúp làm mềm và bảo vệ da khỏi tác hại của ánh sáng và tia UV. Các nghiên cứu dịch tễ học đã chỉ ra rằng squalene có khả năng ức chế các tác nhân gây ung thư ruột kết, phổi và da, cho thấy tiềm năng lớn của nó trong việc phát triển các sản phẩm dược phẩm mới.
2.1. Ứng dụng trong thực phẩm chức năng
Squalene được sử dụng rộng rãi trong thực phẩm chức năng nhờ vào khả năng cải thiện sức khỏe. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung squalene vào chế độ ăn uống có thể giúp giảm cholesterol và triglyceride trong máu. Điều này có ý nghĩa quan trọng trong việc phòng ngừa các bệnh lý liên quan đến tim mạch. Squalene cũng có thể hỗ trợ hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại các bệnh tật. Việc phát triển các sản phẩm thực phẩm chức năng chứa squalene đang trở thành xu hướng mới trong ngành công nghiệp thực phẩm.
III. Nghiên cứu squalene từ vi tảo Schizochytrium mangrovei PQ6
Nghiên cứu về squalene từ vi tảo Schizochytrium mangrovei PQ6 đã chỉ ra tiềm năng lớn của loài vi tảo này trong việc sản xuất squalene. Vi tảo này có khả năng sinh trưởng nhanh và chứa hàm lượng squalene cao, làm cho nó trở thành nguồn nguyên liệu lý tưởng cho ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm. Nghiên cứu đã xác định được các điều kiện nuôi trồng tối ưu cho chủng vi tảo này, từ đó tối ưu hóa quy trình tách chiết và làm sạch squalene. Kết quả cho thấy squalene tách chiết từ S. mangrovei PQ6 có độ tinh sạch cao và an toàn cho sức khỏe.
3.1. Quy trình tách chiết squalene
Quy trình tách chiết squalene từ vi tảo S. mangrovei PQ6 bao gồm các bước sàng lọc, nuôi trồng và tách chiết. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng việc bổ sung glucose và vitamin vào môi trường nuôi trồng có thể tăng cường sinh trưởng và hàm lượng squalene trong sinh khối. Các phương pháp tách chiết hiện đại đã được áp dụng để thu được squalene với độ tinh sạch cao, từ đó mở ra cơ hội phát triển các sản phẩm mới từ nguồn nguyên liệu tự nhiên này.
