Luận văn thạc sĩ: Nghiên cứu quy trình sản xuất chế phẩm bột chiết xuất từ hạt neem với hàm lượng azadirachtin cao

Cây neem, hay còn gọi là Azadirachta indica A.Juss, là một loại cây có nguồn gốc từ Ấn Độ, nổi tiếng với nhiều công dụng trong nông nghiệp và y học. Cây có khả năng sinh trưởng tốt trong điều kiện khắc nghiệt và thường được trồng ở các vùng nhiệt đới. Hạt neem chứa nhiều hoạt chất có giá trị, đặc biệt là azadirachtin, một hợp chất có tác dụng kháng côn trùng mạnh mẽ. Việc nghiên cứu quy trình sản xuất bột chiết xuất từ hạt neem không chỉ giúp tận dụng nguồn nguyên liệu tự nhiên mà còn góp phần vào việc phát triển các sản phẩm sinh học an toàn cho môi trường. Theo nghiên cứu, cây neem có thể sản xuất từ 30-35 kg quả mỗi năm, với hàm lượng dầu cao trong nhân hạt. Điều này mở ra cơ hội cho việc phát triển các chế phẩm từ neem trong nông nghiệp, đặc biệt là trong việc sản xuất thuốc trừ sâu tự nhiên.

Quy trình sản xuất bột chiết xuất từ hạt neem bao gồm nhiều bước quan trọng. Đầu tiên, hạt neem được thu hoạch và sơ chế để loại bỏ tạp chất. Sau đó, hạt được ép để thu dầu, với điều kiện tối ưu là áp lực 190 MPa và độ ẩm nguyên liệu 4%. Kết quả cho thấy hiệu suất thu dầu đạt 72.8%. Phần bánh neem sau khi ép dầu sẽ được chiết xuất để thu azadirachtin và các limonoid khác. Nghiên cứu chỉ ra rằng, điều kiện chiết xuất tối ưu là sử dụng dung môi ethanol 70% ở nhiệt độ 60°C trong 45 phút. Qua đó, hàm lượng azadirachtin trong cao chiết đạt 5.7%, cho thấy hiệu quả cao trong việc thu hồi hoạt chất từ hạt neem. Cuối cùng, quá trình sấy phun được thực hiện để tạo ra bột chiết xuất với hàm lượng hoạt chất cao, đạt 11.43% azadirachtin trong sản phẩm cuối cùng.

Azadirachtin là một trong những hoạt chất chính trong hạt neem, có tác dụng kháng côn trùng và kháng nấm. Nghiên cứu cho thấy azadirachtin có khả năng ức chế sự phát triển của nhiều loại sâu bọ, từ đó giúp bảo vệ cây trồng một cách hiệu quả. Hợp chất này hoạt động bằng cách gây rối loạn quá trình sinh trưởng của côn trùng, làm giảm khả năng sinh sản và gây chết sớm. Việc sử dụng bột chiết xuất từ hạt neem chứa azadirachtin trong nông nghiệp không chỉ giúp giảm thiểu việc sử dụng hóa chất độc hại mà còn bảo vệ sức khỏe con người và môi trường. Các sản phẩm từ neem đã được ứng dụng rộng rãi trong việc sản xuất thuốc trừ sâu tự nhiên, mang lại hiệu quả cao trong việc kiểm soát dịch hại mà không gây hại cho các sinh vật có lợi.

Nghiên cứu quy trình sản xuất bột chiết xuất từ hạt neem cho thấy tiềm năng lớn trong việc phát triển các sản phẩm sinh học an toàn cho nông nghiệp. Việc tối ưu hóa quy trình chiết xuất và sấy phun không chỉ nâng cao hàm lượng azadirachtin mà còn đảm bảo chất lượng sản phẩm. Sản phẩm từ neem có thể được sử dụng như một giải pháp thay thế cho các loại thuốc trừ sâu hóa học, giúp giảm thiểu ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe người tiêu dùng. Hơn nữa, với xu hướng hiện nay về nông nghiệp bền vững, việc phát triển các chế phẩm từ hạt neem sẽ mở ra nhiều cơ hội cho ngành nông nghiệp Việt Nam, đồng thời góp phần vào việc bảo vệ đa dạng sinh học và phát triển kinh tế địa phương.