Tổng quan nghiên cứu

Hệ thống giao thông đường bộ đóng vai trò then chốt trong phát triển kinh tế - xã hội, đặc biệt tại các tỉnh có vị trí chiến lược như Hưng Yên. Với tổng chiều dài mạng lưới đường bộ lên tới 5.910 km, trong đó có 312,1 km đường tỉnh và 103,7 km quốc lộ, Hưng Yên là cửa ngõ quan trọng kết nối vùng kinh tế trọng điểm Bắc Bộ. Tuy nhiên, công tác quản lý và bảo trì hệ thống giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh còn nhiều hạn chế, ảnh hưởng đến chất lượng và tuổi thọ công trình. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá thực trạng công tác quản lý, bảo trì hệ thống giao thông đường bộ tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2019-2021, phân tích các yếu tố ảnh hưởng và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả công tác này trong giai đoạn 2022-2025. Nghiên cứu tập trung vào các tuyến đường tỉnh, với số liệu thu thập từ Đoạn Quản lý đường bộ tỉnh và các đơn vị liên quan, nhằm cung cấp cơ sở khoa học cho việc hoạch định chính sách quản lý, bảo trì phù hợp, góp phần nâng cao an toàn giao thông và phát triển bền vững hạ tầng giao thông địa phương.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết quản lý và bảo trì công trình giao thông đường bộ, bao gồm:

  • Lý thuyết quản lý công trình giao thông: Quản lý là hoạt động điều phối nguồn lực nhằm đạt mục tiêu duy trì và phát triển hệ thống giao thông hiệu quả, an toàn.
  • Lý thuyết bảo trì công trình: Bảo trì bao gồm các hoạt động bảo dưỡng, sửa chữa định kỳ và đột xuất nhằm duy trì tiêu chuẩn kỹ thuật và tuổi thọ công trình.
  • Mô hình đánh giá hiệu quả quản lý bảo trì: Sử dụng các chỉ tiêu như tỷ lệ mặt đường tốt, tỷ lệ vốn đầu tư bảo trì, số vụ vi phạm hành lang an toàn đường bộ, và mức độ đánh giá công tác bảo trì các bộ phận công trình.
  • Khái niệm hành lang an toàn đường bộ (HLATĐB): Vùng đất bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông khỏi các tác động tiêu cực, đảm bảo an toàn giao thông.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp:

  • Thu thập số liệu thứ cấp: Tài liệu từ Sở Giao thông Vận tải Hưng Yên, Đoạn Quản lý đường bộ tỉnh, báo cáo ngành và các văn bản pháp luật liên quan giai đoạn 2019-2021.
  • Phân tích định lượng: Sử dụng số liệu về chiều dài đường, kinh phí bảo trì, tỷ lệ mặt đường hư hỏng, số vụ vi phạm hành lang an toàn để đánh giá thực trạng.
  • Phương pháp so sánh: Đối chiếu các chỉ tiêu thực tế với định mức và tiêu chuẩn kỹ thuật hiện hành.
  • Phương pháp đánh giá chuyên gia và kinh nghiệm thực tế: Thu thập ý kiến từ cán bộ quản lý, nhân viên tuần đường và các đơn vị bảo trì để phân tích nguyên nhân và đề xuất giải pháp.
  • Cỡ mẫu và timeline: Số liệu nghiên cứu tập trung trên toàn bộ hệ thống đường tỉnh Hưng Yên với dữ liệu thu thập trong 3 năm (2019-2021), giải pháp đề xuất cho giai đoạn 2022-2025.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nguồn kinh phí bảo trì chưa đáp ứng đủ nhu cầu: Tỷ lệ kinh phí thực tế so với định mức chỉ đạt khoảng 50,52% năm 2020 và 62,32% năm 2021, dẫn đến việc bảo trì định kỳ chưa được thực hiện đầy đủ, gây xuống cấp nhanh chóng cho nhiều tuyến đường.
  2. Tỷ lệ mặt đường tốt thấp, mặt đường xấu chiếm trên 32,1%: Mặc dù 98% đường tỉnh đã được trải nhựa, nhưng do bảo trì chưa kịp thời, chất lượng mặt đường giảm sút, ảnh hưởng đến an toàn và chi phí vận tải.
  3. Vi phạm hành lang an toàn đường bộ giảm nhưng vẫn còn phức tạp: Số vụ vi phạm giảm trung bình 22,8% giai đoạn 2019-2021, tuy nhiên việc xử lý vi phạm còn gặp khó khăn do thiếu kinh phí giải phóng mặt bằng và quy định bồi thường chưa rõ ràng.
  4. Công tác tuần đường và kiểm tra an toàn giao thông còn nhiều hạn chế: Việc đếm xe thủ công với tần suất 1 lần/tháng và khó phát hiện xe quá tải làm giảm hiệu quả quản lý lưu lượng giao thông.

Thảo luận kết quả

Nguyên nhân chính của các hạn chế trên là do nguồn vốn bảo trì hạn chế, cơ chế phân cấp quản lý còn phức tạp và chưa đồng bộ, cùng với việc áp dụng công nghệ quản lý còn lạc hậu. So với các tỉnh như Hà Nam và Hà Giang, Hưng Yên cần tăng cường đầu tư và đổi mới phương pháp quản lý bảo trì. Kinh nghiệm quốc tế từ Singapore và Hàn Quốc cho thấy việc ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý, thu phí giao thông và tổ chức giao thông hợp lý giúp nâng cao hiệu quả bảo trì và giảm ùn tắc. Việc xây dựng ngân hàng dữ liệu đường bộ và áp dụng phần mềm quản lý hiện đại là cần thiết để dự báo và ngăn ngừa hư hỏng, thay vì chỉ sửa chữa khi đường đã xuống cấp. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tỷ lệ kinh phí thực tế so với định mức, biểu đồ phân bố chất lượng mặt đường theo từng năm, và bảng thống kê số vụ vi phạm hành lang an toàn đường bộ.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường phân bổ và huy động nguồn vốn bảo trì: Đề xuất tăng ngân sách bảo trì lên ít nhất 80% định mức trong giai đoạn 2022-2025, đồng thời khuyến khích xã hội hóa và huy động vốn ngoài ngân sách để đảm bảo nguồn lực bền vững. Chủ thể thực hiện là Sở Giao thông Vận tải phối hợp với Sở Tài chính và UBND tỉnh.
  2. Ứng dụng công nghệ quản lý hiện đại: Xây dựng hệ thống quản lý dữ liệu đường bộ tập trung, áp dụng phần mềm giám sát tình trạng công trình và lưu lượng giao thông tự động, giảm thiểu việc đếm thủ công. Thời gian triển khai trong 2 năm đầu giai đoạn 2022-2023, do Đoạn Quản lý đường bộ và Sở Giao thông Vận tải chủ trì.
  3. Đổi mới mô hình tổ chức quản lý bảo trì: Thống nhất tổ chức quản lý hệ thống giao thông đường tỉnh theo mô hình đồng bộ, giảm bớt tầng nấc trung gian, tăng cường trách nhiệm và năng lực cho các Hạt quản lý đường bộ. Thực hiện trong năm 2022, do Sở Giao thông Vận tải và Đoạn Quản lý đường bộ phối hợp.
  4. Tăng cường công tác kiểm tra, xử lý vi phạm hành lang an toàn đường bộ: Xây dựng quy trình phối hợp liên ngành chặt chẽ, hoàn thiện chính sách bồi thường, hỗ trợ tái định cư để giải phóng mặt bằng kịp thời, giảm vi phạm. Thời gian thực hiện từ 2022 đến 2025, do Sở Giao thông Vận tải phối hợp với các ngành chức năng.
  5. Đào tạo nâng cao năng lực cán bộ quản lý và nhân viên bảo trì: Tổ chức các khóa đào tạo chuyên sâu về kỹ thuật bảo trì hiện đại và quản lý dựa trên dữ liệu, nâng cao nhận thức về an toàn giao thông. Thực hiện liên tục trong giai đoạn 2022-2025, do Sở Giao thông Vận tải và các trường đại học liên quan đảm nhiệm.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý giao thông vận tải địa phương: Giúp xây dựng chính sách, kế hoạch bảo trì phù hợp với điều kiện thực tế, nâng cao hiệu quả quản lý hạ tầng giao thông.
  2. Các đơn vị quản lý, bảo trì đường bộ: Cung cấp cơ sở khoa học và giải pháp thực tiễn để cải tiến quy trình bảo trì, ứng dụng công nghệ mới, nâng cao chất lượng công tác tuần đường và sửa chữa.
  3. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành giao thông vận tải, quản lý công trình: Là tài liệu tham khảo chuyên sâu về lý thuyết, thực trạng và giải pháp quản lý bảo trì hệ thống giao thông đường bộ tại địa phương.
  4. Các nhà hoạch định chính sách và đầu tư công: Hỗ trợ đánh giá hiệu quả đầu tư, phân bổ nguồn lực hợp lý, đồng thời xây dựng các cơ chế huy động vốn xã hội hóa trong lĩnh vực bảo trì đường bộ.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao công tác bảo trì đường bộ ở Hưng Yên chưa đạt hiệu quả cao?
    Nguyên nhân chính là do nguồn kinh phí bảo trì chưa đáp ứng đủ định mức, cơ chế quản lý phân cấp còn phức tạp và thiếu ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý, dẫn đến việc bảo trì chủ yếu mang tính phản ứng, không dự báo được hư hỏng.

  2. Các giải pháp công nghệ nào có thể áp dụng để nâng cao hiệu quả quản lý bảo trì?
    Có thể áp dụng hệ thống quản lý dữ liệu tập trung, phần mềm giám sát tình trạng công trình, thiết bị đếm xe tự động và thu phí giao thông điện tử, giúp theo dõi, dự báo và xử lý kịp thời các vấn đề hư hỏng.

  3. Làm thế nào để huy động thêm nguồn vốn cho công tác bảo trì?
    Ngoài ngân sách nhà nước, có thể khuyến khích xã hội hóa thông qua hợp tác công tư, thu phí sử dụng đường bộ hợp lý, và huy động vốn từ các tổ chức tài chính, doanh nghiệp có lợi ích liên quan.

  4. Vi phạm hành lang an toàn đường bộ ảnh hưởng thế nào đến công tác bảo trì?
    Vi phạm hành lang làm giảm hiệu quả bảo vệ kết cấu hạ tầng, gây hư hỏng nhanh chóng, đồng thời làm khó khăn trong việc quản lý và sửa chữa, đòi hỏi phải có chính sách xử lý nghiêm và hỗ trợ giải phóng mặt bằng.

  5. Thời gian và phạm vi áp dụng các giải pháp đề xuất là bao lâu?
    Các giải pháp được đề xuất áp dụng trong giai đoạn 2022-2025, tập trung vào hệ thống đường tỉnh trên địa bàn tỉnh Hưng Yên, với mục tiêu nâng cao chất lượng bảo trì và an toàn giao thông bền vững.

Kết luận

  • Nghiên cứu đã hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý, bảo trì hệ thống giao thông đường bộ, tập trung vào tỉnh Hưng Yên giai đoạn 2019-2021.
  • Thực trạng cho thấy nguồn vốn bảo trì chưa đáp ứng đủ, chất lượng mặt đường giảm sút, vi phạm hành lang an toàn còn phức tạp và công tác tuần đường chưa hiện đại.
  • Đề xuất các giải pháp trọng tâm gồm tăng cường nguồn vốn, ứng dụng công nghệ quản lý hiện đại, đổi mới mô hình tổ chức, nâng cao công tác kiểm tra và đào tạo cán bộ.
  • Kết quả nghiên cứu có ý nghĩa thực tiễn quan trọng cho các cơ quan quản lý, đơn vị bảo trì và nhà hoạch định chính sách tại Hưng Yên và các địa phương có điều kiện tương tự.
  • Giai đoạn tiếp theo (2022-2025) cần tập trung triển khai đồng bộ các giải pháp để nâng cao hiệu quả quản lý, bảo trì, góp phần phát triển hạ tầng giao thông bền vững và an toàn.

Hành động tiếp theo: Các cơ quan chức năng cần sớm xây dựng kế hoạch chi tiết triển khai các giải pháp, đồng thời tăng cường phối hợp liên ngành và huy động nguồn lực để đảm bảo mục tiêu đề ra.