Tổng quan nghiên cứu

Năm 2019, tổng lượt khách du lịch đến tỉnh Cà Mau đạt gần 2 triệu lượt, trong đó khách quốc tế chỉ hơn 28 nghìn lượt, thấp hơn nhiều so với các tỉnh trong khu vực Đồng bằng sông Cửu Long như Kiên Giang hay An Giang. Cà Mau sở hữu tiềm năng du lịch sinh thái phong phú với hơn 100.000 ha rừng tràm, rừng đước được UNESCO công nhận là Khu Dự trữ sinh quyển thế giới, cùng các điểm du lịch nổi bật như Vườn quốc gia Mũi Cà Mau và Vườn quốc gia U Minh Hạ. Tuy nhiên, truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí địa phương còn nhiều hạn chế, chưa phát huy hết vai trò trong việc quảng bá và thúc đẩy ngành du lịch địa phương phát triển bền vững.

Luận văn tập trung nghiên cứu thực trạng truyền thông chính sách phát triển du lịch trên hai cơ quan báo chí chủ lực của tỉnh Cà Mau là Báo Cà Mau và Đài Phát thanh - Truyền hình (PT-TH) Cà Mau trong năm 2019. Mục tiêu nghiên cứu nhằm đánh giá hiệu quả truyền thông chính sách, nhận diện những thành công và hạn chế, từ đó đề xuất các giải pháp nâng cao chất lượng truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí địa phương. Phạm vi nghiên cứu bao gồm các bài viết, chương trình truyền thông liên quan đến chính sách phát triển du lịch trên báo in, báo điện tử, phát thanh và truyền hình của hai cơ quan báo chí này trong năm 2019.

Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong bối cảnh tỉnh Cà Mau đang hướng tới phát triển du lịch trở thành ngành kinh tế mũi nhọn, góp phần nâng cao nhận thức xã hội, tạo sự đồng thuận và thúc đẩy sự phát triển bền vững của ngành du lịch địa phương. Các chỉ số như tần suất xuất hiện tin bài về chính sách du lịch, mức độ đa dạng hình thức truyền thông và sự tương tác với công chúng được xem là các metrics quan trọng để đánh giá hiệu quả truyền thông chính sách.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên ba lý thuyết chính: lý thuyết truyền thông, lý thuyết báo chí học và lý thuyết quảng bá hình ảnh, thương hiệu.

  • Lý thuyết truyền thông nhấn mạnh quá trình trao đổi thông tin nhằm thay đổi nhận thức, thái độ và hành vi của công chúng, đặc biệt trong bối cảnh truyền thông số và toàn cầu hóa.
  • Lý thuyết báo chí học tập trung vào vai trò của báo chí như công cụ truyền tải thông tin chính thống, giám sát và phản biện xã hội, đồng thời là diễn đàn đối thoại giữa cơ quan nhà nước và công chúng.
  • Lý thuyết quảng bá hình ảnh, thương hiệu giúp xây dựng và duy trì hình ảnh điểm đến du lịch thông qua các chiến dịch truyền thông hiệu quả, góp phần nâng cao sức cạnh tranh của du lịch địa phương.

Các khái niệm trọng tâm bao gồm: chính sách phát triển du lịch, truyền thông chính sách, truyền thông chính sách phát triển du lịch và báo chí địa phương. Truyền thông chính sách được hiểu là quá trình chuyển tải thông điệp, cơ chế, chính sách của Nhà nước đến công chúng nhằm tạo sự hiểu biết, đồng thuận và tham gia thực thi chính sách.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp thu thập dữ liệu định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu: Tài liệu thứ cấp gồm các văn bản chính sách, báo cáo của UBND tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch, các công ty du lịch lữ hành địa phương; các bài viết, chương trình truyền thông trên Báo Cà Mau và Đài PT-TH Cà Mau năm 2019.
  • Phương pháp phân tích: Phân tích nội dung các tin, bài, chương trình truyền thông về chính sách phát triển du lịch; thống kê tần suất xuất hiện, thể loại bài viết, hình thức truyền tải; phỏng vấn sâu lãnh đạo cơ quan báo chí, nhà báo chuyên trách và doanh nghiệp du lịch để đánh giá chất lượng và hiệu quả truyền thông.
  • Cỡ mẫu và chọn mẫu: Khảo sát toàn bộ các tin, bài liên quan đến chính sách phát triển du lịch trên hai cơ quan báo chí trong năm 2019, phỏng vấn khoảng 15-20 chuyên gia, nhà báo và doanh nghiệp liên quan.
  • Timeline nghiên cứu: Thu thập và phân tích dữ liệu trong năm 2019, hoàn thiện luận văn năm 2020.

Phương pháp phân tích - tổng hợp, so sánh, đối chiếu được sử dụng để rút ra kết luận khoa học, đồng thời đánh giá ưu nhược điểm và đề xuất giải pháp phù hợp.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Tần suất xuất hiện tin, bài về chính sách phát triển du lịch: Báo Cà Mau đăng tải khoảng 99 bài viết liên quan đến chính sách phát triển du lịch trên báo in trong năm 2019, trong khi Đài PT-TH Cà Mau thực hiện hơn 100 đề tài truyền thông về chính sách du lịch. Tần suất này cho thấy sự quan tâm tương đối đều đặn nhưng chưa thực sự chuyên sâu và đa dạng về nội dung.

  2. Đa dạng hình thức truyền thông: Báo Cà Mau chủ yếu sử dụng báo in và báo điện tử với chuyên mục Du lịch, tuy nhiên hơn 90% nội dung trên báo điện tử là sao chép từ báo in, thiếu các bài viết chuyên sâu và đa phương tiện. Đài PT-TH Cà Mau có các chương trình phát thanh, truyền hình như “Đất và Người Cà Mau” với thời lượng 5 phút/kỳ, phát sóng 1 kỳ/tháng, đồng thời phát triển kênh Youtube và Fanpage với hơn 7.000 người đăng ký và gần 800.000 lượt xem, thể hiện sự chuyển đổi số tích cực.

  3. Nội dung truyền thông tập trung vào các chủ đề chính: Các bài viết chủ yếu xoay quanh định hướng công tác chỉ đạo điều hành, xúc tiến quảng bá du lịch và liên kết vùng. Các chính sách về nguồn lực, đất đai, ngân sách, xã hội hóa du lịch được đề cập nhưng chưa sâu sắc và chưa tạo được sự lan tỏa rộng rãi trong công chúng.

  4. Vai trò của báo chí trong sự kiện du lịch lớn: Trong “Tuần Văn hóa - Du lịch Mũi Cà Mau năm 2019”, báo Cà Mau và Đài PT-TH Cà Mau đã đồng hành, đưa tin nhanh chóng, đa dạng thể loại từ tin tức, bài phân tích đến phóng sự, góp phần nâng cao nhận thức và quảng bá hình ảnh du lịch địa phương.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí Cà Mau đã có những bước tiến nhất định, đặc biệt trong việc duy trì tần suất thông tin và đa dạng hóa kênh truyền thông, nhất là sự phát triển của truyền hình và truyền thông số. Tuy nhiên, nội dung truyền thông còn thiên về tuyên truyền định hướng, thiếu các bài viết phân tích chuyên sâu, phản biện chính sách và chưa khai thác hiệu quả các hình thức truyền thông đa phương tiện.

Nguyên nhân chính là do hạn chế về nguồn lực, trình độ chuyên môn của đội ngũ làm báo, cũng như sự phối hợp chưa chặt chẽ giữa các cơ quan quản lý nhà nước và báo chí địa phương. So sánh với các nghiên cứu trong ngành báo chí và truyền thông chính sách tại các địa phương khác, Cà Mau còn thiếu các chiến dịch truyền thông bài bản, có kế hoạch dài hạn và chưa tận dụng tối đa công nghệ truyền thông hiện đại.

Việc truyền thông chính sách phát triển du lịch hiệu quả không chỉ giúp nâng cao nhận thức xã hội, tạo sự đồng thuận mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương. Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ tần suất tin bài theo chủ đề, bảng phân loại thể loại bài viết và biểu đồ tương tác trên các nền tảng truyền thông số để minh họa rõ nét hơn về thực trạng truyền thông.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đào tạo, nâng cao năng lực đội ngũ làm báo: Tổ chức các khóa bồi dưỡng chuyên sâu về truyền thông chính sách phát triển du lịch, kỹ năng viết bài phân tích, phản biện và sử dụng công nghệ truyền thông số. Mục tiêu nâng cao chất lượng nội dung và hình thức truyền thông trong vòng 12 tháng, do Sở Thông tin và Truyền thông phối hợp với các trường đào tạo báo chí thực hiện.

  2. Đa dạng hóa hình thức và kênh truyền thông: Phát triển các chương trình truyền hình, phát thanh chuyên đề sâu về chính sách du lịch, tăng cường sử dụng mạng xã hội, video clip, infographic để thu hút công chúng trẻ. Thời gian triển khai trong 6-12 tháng, do Báo Cà Mau và Đài PT-TH Cà Mau chủ trì.

  3. Xây dựng kế hoạch truyền thông chính sách bài bản, dài hạn: Thiết lập quy trình phối hợp giữa các cơ quan quản lý nhà nước, doanh nghiệp du lịch và báo chí để xây dựng nội dung truyền thông đồng bộ, có mục tiêu rõ ràng và đánh giá hiệu quả định kỳ. Thực hiện trong vòng 1 năm, do UBND tỉnh và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch chỉ đạo.

  4. Tăng cường tương tác, phản hồi từ công chúng: Phát triển các kênh đối thoại trực tuyến, khảo sát ý kiến người dân và du khách về chính sách phát triển du lịch để điều chỉnh nội dung truyền thông phù hợp, nâng cao tính tương tác và hiệu quả truyền thông. Thời gian thực hiện 6 tháng, do các cơ quan báo chí phối hợp với Sở Du lịch thực hiện.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Nhà quản lý và hoạch định chính sách địa phương: Giúp hiểu rõ vai trò và hiệu quả của truyền thông chính sách trong phát triển du lịch, từ đó xây dựng các chiến lược truyền thông phù hợp, nâng cao hiệu quả thực thi chính sách.

  2. Cơ quan báo chí và truyền thông địa phương: Cung cấp cơ sở lý luận và thực tiễn để cải tiến nội dung, hình thức truyền thông chính sách phát triển du lịch, nâng cao chất lượng sản phẩm báo chí, đáp ứng nhu cầu công chúng.

  3. Doanh nghiệp du lịch và lữ hành: Hiểu rõ các chính sách phát triển du lịch và cách truyền thông chính sách trên báo chí, từ đó phối hợp hiệu quả với báo chí trong các chiến dịch quảng bá, xúc tiến du lịch.

  4. Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành báo chí, truyền thông và du lịch: Là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp nghiên cứu truyền thông chính sách, thực trạng truyền thông du lịch địa phương và các giải pháp nâng cao hiệu quả truyền thông.

Câu hỏi thường gặp

  1. Truyền thông chính sách phát triển du lịch là gì?
    Truyền thông chính sách phát triển du lịch là quá trình chuyển tải các chủ trương, chính sách của Nhà nước về phát triển du lịch đến công chúng nhằm tạo sự hiểu biết, đồng thuận và tham gia thực thi chính sách. Ví dụ, các bài viết, chương trình truyền hình giới thiệu chính sách ưu đãi đầu tư du lịch.

  2. Vai trò của báo chí trong truyền thông chính sách du lịch như thế nào?
    Báo chí là kênh truyền tải thông tin chính thống, giúp nâng cao nhận thức xã hội, giám sát và phản biện chính sách, đồng thời tạo diễn đàn đối thoại giữa cơ quan nhà nước và công chúng. Trong sự kiện “Tuần Văn hóa - Du lịch Mũi Cà Mau 2019”, báo chí đã góp phần quảng bá và tạo sự đồng thuận xã hội.

  3. Những hạn chế chính trong truyền thông chính sách du lịch tại Cà Mau là gì?
    Hạn chế gồm nội dung truyền thông chưa đa dạng, thiếu chuyên sâu và phản biện; hình thức truyền thông chưa tận dụng tối đa công nghệ số; nguồn lực và trình độ đội ngũ làm báo còn hạn chế; phối hợp giữa các bên chưa chặt chẽ.

  4. Làm thế nào để nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách phát triển du lịch?
    Cần đào tạo nâng cao năng lực đội ngũ làm báo, đa dạng hóa hình thức truyền thông, xây dựng kế hoạch truyền thông bài bản, tăng cường tương tác với công chúng và sử dụng công nghệ truyền thông hiện đại như mạng xã hội, video clip.

  5. Phạm vi nghiên cứu của luận văn bao gồm những gì?
    Luận văn khảo sát truyền thông chính sách phát triển du lịch trên Báo Cà Mau và Đài PT-TH Cà Mau trong năm 2019, phân tích nội dung, tần suất, hình thức truyền thông và đánh giá hiệu quả truyền thông chính sách tại địa phương.

Kết luận

  • Truyền thông chính sách phát triển du lịch trên báo chí Cà Mau năm 2019 có tần suất xuất hiện tin bài khoảng 99 trên báo in và hơn 100 đề tài trên Đài PT-TH, thể hiện sự quan tâm đều đặn nhưng chưa chuyên sâu.
  • Hình thức truyền thông chủ yếu là báo in, báo điện tử, phát thanh, truyền hình và truyền thông số, tuy nhiên nội dung còn thiếu đa dạng và chưa tận dụng tối đa công nghệ hiện đại.
  • Báo chí địa phương đóng vai trò quan trọng trong việc quảng bá, nâng cao nhận thức và tạo sự đồng thuận xã hội về chính sách phát triển du lịch, đặc biệt trong các sự kiện lớn như “Tuần Văn hóa - Du lịch Mũi Cà Mau 2019”.
  • Hạn chế chính là nguồn lực hạn chế, phối hợp chưa chặt chẽ và thiếu các chiến dịch truyền thông bài bản, chuyên sâu, phản biện chính sách.
  • Đề xuất các giải pháp nâng cao năng lực đội ngũ làm báo, đa dạng hóa hình thức truyền thông, xây dựng kế hoạch truyền thông bài bản và tăng cường tương tác với công chúng nhằm nâng cao hiệu quả truyền thông chính sách phát triển du lịch tại Cà Mau.

Tiếp theo, các cơ quan báo chí và quản lý du lịch cần phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất trong vòng 12 tháng tới để nâng cao chất lượng truyền thông chính sách, góp phần thúc đẩy phát triển du lịch bền vững tại địa phương. Độc giả và các nhà nghiên cứu được khuyến khích tham khảo và áp dụng kết quả nghiên cứu này trong thực tiễn công tác truyền thông và phát triển du lịch.