Tổng quan nghiên cứu

Huyện Phù Cát, tỉnh Bình Định, với diện tích tự nhiên khoảng 680,7 km², sở hữu điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên đa dạng, là tiền đề quan trọng cho phát triển du lịch tham quan và nghỉ dưỡng. Theo số liệu thống kê giai đoạn 2015-2022, huyện có sự phân bố địa hình đa dạng gồm đồi núi, đồng bằng và vùng cát ven biển, cùng hệ sinh thái rừng phòng hộ và rừng sản xuất phong phú, tạo nên tiềm năng du lịch tự nhiên hấp dẫn. Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với nhiệt độ trung bình năm 26°C, lượng mưa trung bình 1.000 mm/năm và số giờ nắng trung bình 8 giờ/ngày cũng góp phần thuận lợi cho các hoạt động du lịch quanh năm.

Mục tiêu nghiên cứu tập trung đánh giá tổng hợp tiềm năng điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên phục vụ phát triển du lịch tham quan và nghỉ dưỡng tại huyện Phù Cát, đồng thời đề xuất các giải pháp phát triển bền vững. Phạm vi nghiên cứu bao gồm toàn bộ huyện Phù Cát với 18 đơn vị hành chính, dữ liệu thu thập trong giai đoạn 2015-2022 và khảo sát thực địa từ tháng 12/2022 đến 8/2023. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc cung cấp cơ sở khoa học cho quy hoạch và khai thác hiệu quả tài nguyên du lịch, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội địa phương và tỉnh Bình Định.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu vận dụng bốn quan điểm lý thuyết chính: quan điểm hệ thống, tổng hợp, lãnh thổ và phát triển bền vững. Quan điểm hệ thống giúp xem xét các yếu tố tự nhiên và xã hội trong mối quan hệ tương tác, tạo thành hệ thống phát triển du lịch. Quan điểm tổng hợp nhấn mạnh sự kết hợp các yếu tố tự nhiên, văn hóa và con người để đánh giá tiềm năng tài nguyên du lịch một cách toàn diện. Quan điểm lãnh thổ tập trung vào đặc điểm phân bố không gian và sự khác biệt giữa các tiểu vùng trong huyện Phù Cát, từ đó xác định các sản phẩm du lịch đặc trưng. Quan điểm phát triển bền vững đảm bảo khai thác tài nguyên du lịch hiệu quả, đồng thời bảo vệ môi trường và lợi ích cộng đồng địa phương.

Khung lý thuyết còn dựa trên các mô hình đánh giá tài nguyên du lịch theo tiêu chí thắng cảnh, địa hình, sinh vật, khí hậu, bãi biển và suối nước khoáng, phù hợp với loại hình du lịch tham quan và nghỉ dưỡng. Các khái niệm chuyên ngành như điểm du lịch, tuyến du lịch, loại hình du lịch, sản phẩm du lịch, điều kiện tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và tài nguyên du lịch được làm rõ để xây dựng hệ thống tiêu chí đánh giá.

Phương pháp nghiên cứu

Nguồn dữ liệu chính bao gồm số liệu thống kê từ các cơ quan chức năng, tài liệu nghiên cứu trước đây, văn bản pháp luật, cùng với dữ liệu khảo sát thực địa và điều tra xã hội học. Cỡ mẫu khảo sát gồm 50 du khách và 30 người kinh doanh du lịch tại các điểm du lịch trọng điểm như Trung Lương, Vĩnh Hội và suối khoáng Hội Vân, thực hiện trong ba đợt khảo sát tháng 4, 7 và 9 năm 2023.

Phương pháp phân tích kết hợp định tính và bán định lượng, sử dụng thang điểm tổng hợp có trọng số cho các tiêu chí đánh giá tiềm năng tự nhiên. Phần mềm GIS (MapInfo 15.0) được ứng dụng để xây dựng bản đồ chuyên đề, phân vùng tiềm năng và trực quan hóa kết quả nghiên cứu. Phương pháp điều tra thực địa giúp kiểm chứng và bổ sung thông tin từ tài liệu, đảm bảo tính chính xác và thực tiễn của nghiên cứu.

Quy trình đánh giá gồm xác định tiêu chí, phân loại mức độ thuận lợi theo bậc điểm, tính trọng số cho từng tiêu chí dựa trên khảo sát và ý kiến chuyên gia, sau đó tổng hợp điểm đánh giá cho từng tiểu vùng nhằm phân hạng mức độ thuận lợi phục vụ phát triển du lịch tham quan và nghỉ dưỡng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Phân bố tiềm năng tự nhiên đa dạng: Huyện Phù Cát có 4 dạng địa hình chính gồm đồi núi (chiếm 37% diện tích), gò đồi (20%), đồng bằng (35%) và vùng cát ven biển (8%). Vùng ven biển với bãi tắm Trung Lương và Vĩnh Hội có bãi biển rộng trên 50 m, cát mịn, bờ biển thoải, được đánh giá rất thuận lợi cho phát triển du lịch nghỉ dưỡng.

  2. Khí hậu và sinh khí hậu phù hợp: Nhiệt độ trung bình năm 26°C, số giờ nắng trung bình 8 giờ/ngày, mùa khô kéo dài 7 tháng tạo điều kiện thuận lợi cho hoạt động du lịch. Các tiểu vùng có sinh khí hậu chiếm ưu thế trên 50% diện tích được phân hạng thuận lợi cao cho phát triển du lịch tham quan và nghỉ dưỡng.

  3. Tài nguyên sinh vật phong phú: Diện tích rừng hiện có đạt gần 29.111 ha, độ che phủ rừng gần 43%, chủ yếu là rừng phòng hộ và rừng sản xuất. Hệ sinh thái đa dạng với các khu bảo tồn, rạn san hô và đầm phá tạo nên điểm hấp dẫn cho du lịch sinh thái và tham quan.

  4. Cơ sở hạ tầng phát triển: Hệ thống giao thông gồm Quốc lộ 1A, các tỉnh lộ, đường sắt Bắc – Nam và sân bay Phù Cát với công suất thiết kế 1,5 triệu hành khách/năm, tạo điều kiện thuận lợi cho việc tiếp cận và phát triển du lịch. Tổng thu ngân sách địa phương tăng từ 717 tỷ đồng năm 2015 lên 1.219 tỷ đồng năm 2022, thu nhập bình quân đầu người đạt 45 triệu đồng/năm.

Thảo luận kết quả

Kết quả đánh giá cho thấy tiềm năng tự nhiên huyện Phù Cát rất đa dạng và thuận lợi cho phát triển du lịch tham quan và nghỉ dưỡng, đặc biệt là vùng ven biển với bãi biển đẹp và khí hậu ôn hòa. So với các nghiên cứu tương tự ở các địa phương khác trong tỉnh Bình Định và khu vực Duyên hải Nam Trung Bộ, Phù Cát có lợi thế về sự đa dạng địa hình và tài nguyên sinh vật, tạo điều kiện phát triển đa dạng loại hình du lịch.

Tuy nhiên, mùa mưa kéo dài và các cơn bão thường xuyên ảnh hưởng đến hoạt động du lịch, đòi hỏi các giải pháp quản lý rủi ro và phát triển bền vững. Việc đầu tư nâng cấp cơ sở hạ tầng, đặc biệt là giao thông và dịch vụ du lịch, cần được đẩy mạnh để khai thác hiệu quả tiềm năng. Các biểu đồ phân bố tiềm năng theo tiểu vùng và bảng phân hạng mức độ thuận lợi sẽ minh họa rõ nét sự phân hóa tiềm năng tự nhiên, hỗ trợ cho việc quy hoạch và phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường đầu tư cơ sở hạ tầng du lịch: Nâng cấp hệ thống giao thông kết nối các điểm du lịch trọng điểm, cải thiện cơ sở lưu trú và dịch vụ kỹ thuật nhằm nâng cao trải nghiệm du khách. Mục tiêu tăng công suất phục vụ lên 2 triệu khách/năm trong vòng 5 năm tới, do UBND huyện và các nhà đầu tư thực hiện.

  2. Phát triển đa dạng sản phẩm du lịch: Khai thác tiềm năng bãi biển, suối khoáng Hội Vân và các khu rừng phòng hộ để xây dựng các tour du lịch tham quan, nghỉ dưỡng, sinh thái và chữa bệnh. Định hướng phát triển sản phẩm mới trong 3 năm tới, phối hợp giữa ngành du lịch và các doanh nghiệp địa phương.

  3. Xây dựng chính sách bảo vệ môi trường và phát triển bền vững: Áp dụng các biện pháp quản lý chặt chẽ nhằm hạn chế tác động tiêu cực của du lịch đến môi trường tự nhiên và văn hóa địa phương. Triển khai chương trình đào tạo nhận thức cho cộng đồng và doanh nghiệp trong 2 năm tới.

  4. Đào tạo và phát triển nguồn nhân lực du lịch: Tăng cường đào tạo kỹ năng phục vụ, quản lý du lịch và phát triển sản phẩm cho lao động địa phương, nâng tỷ lệ lao động qua đào tạo lên trên 60% trong 5 năm tới. Các cơ sở đào tạo nghề và ngành du lịch địa phương phối hợp thực hiện.

  5. Thúc đẩy liên kết vùng và quảng bá du lịch: Xây dựng các tuyến du lịch liên kết giữa các điểm tài nguyên tự nhiên và văn hóa trong huyện và tỉnh Bình Định, đồng thời đẩy mạnh quảng bá hình ảnh điểm đến trên các kênh truyền thông trong nước và quốc tế. Kế hoạch thực hiện trong 3 năm, do Sở Du lịch và UBND huyện chủ trì.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Cơ quan quản lý nhà nước về du lịch và quy hoạch: Luận văn cung cấp cơ sở khoa học và dữ liệu thực tiễn để xây dựng chính sách, quy hoạch phát triển du lịch bền vững tại huyện Phù Cát và tỉnh Bình Định.

  2. Doanh nghiệp và nhà đầu tư du lịch: Thông tin chi tiết về tiềm năng tài nguyên tự nhiên và đánh giá mức độ thuận lợi giúp doanh nghiệp lựa chọn địa điểm đầu tư, phát triển sản phẩm du lịch phù hợp.

  3. Nhà nghiên cứu và học viên chuyên ngành địa lý tự nhiên, du lịch: Luận văn là tài liệu tham khảo quý giá về phương pháp đánh giá tài nguyên du lịch, ứng dụng GIS và khảo sát thực địa trong nghiên cứu phát triển du lịch.

  4. Cộng đồng địa phương và các tổ chức phi chính phủ: Giúp nâng cao nhận thức về vai trò của tài nguyên thiên nhiên trong phát triển du lịch, đồng thời tham gia bảo vệ môi trường và phát triển kinh tế địa phương.

Câu hỏi thường gặp

  1. Điều kiện tự nhiên nào ảnh hưởng lớn nhất đến phát triển du lịch tại Phù Cát?
    Địa hình đa dạng và khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa là yếu tố quan trọng nhất, tạo cảnh quan hấp dẫn và điều kiện thuận lợi cho các loại hình du lịch tham quan và nghỉ dưỡng quanh năm.

  2. Phương pháp đánh giá tiềm năng du lịch được áp dụng như thế nào?
    Nghiên cứu sử dụng thang điểm tổng hợp có trọng số cho các tiêu chí như thắng cảnh, địa hình, sinh vật, khí hậu, bãi biển và suối nước khoáng, kết hợp khảo sát thực địa và GIS để phân vùng và phân hạng mức độ thuận lợi.

  3. Các điểm du lịch nổi bật nào tại huyện Phù Cát?
    Các điểm nổi bật gồm bãi tắm Trung Lương, bãi biển Vĩnh Hội và suối khoáng Hội Vân, được đánh giá rất thuận lợi cho phát triển du lịch nghỉ dưỡng và chữa bệnh.

  4. Khó khăn chính trong phát triển du lịch tại Phù Cát là gì?
    Mùa mưa kéo dài, bão lũ thường xuyên và cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ là những thách thức lớn, cần có giải pháp quản lý rủi ro và đầu tư nâng cấp hạ tầng.

  5. Làm thế nào để phát triển du lịch bền vững tại huyện?
    Cần kết hợp bảo vệ môi trường, phát triển cộng đồng địa phương, đa dạng hóa sản phẩm du lịch và nâng cao chất lượng dịch vụ, đồng thời xây dựng chính sách quản lý hiệu quả và đào tạo nguồn nhân lực.

Kết luận

  • Huyện Phù Cát sở hữu tiềm năng tự nhiên đa dạng với địa hình, khí hậu và tài nguyên sinh vật thuận lợi cho phát triển du lịch tham quan và nghỉ dưỡng.
  • Phương pháp đánh giá tổng hợp với trọng số tiêu chí giúp phân hạng mức độ thuận lợi phục vụ quy hoạch và phát triển sản phẩm du lịch đặc trưng.
  • Cơ sở hạ tầng giao thông và dịch vụ du lịch đang được cải thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch trong tương lai gần.
  • Đề xuất các giải pháp tập trung vào đầu tư hạ tầng, phát triển sản phẩm đa dạng, bảo vệ môi trường và nâng cao nguồn nhân lực nhằm phát triển du lịch bền vững.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở khoa học và thực tiễn quan trọng cho các nhà quản lý, doanh nghiệp và cộng đồng địa phương trong việc khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch huyện Phù Cát.

Hành động tiếp theo là triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu chuyên sâu về các loại hình du lịch mới và quản lý rủi ro thiên tai để phát triển du lịch bền vững. Các cơ quan chức năng và nhà đầu tư được khuyến khích phối hợp chặt chẽ nhằm hiện thực hóa tiềm năng du lịch của huyện Phù Cát.