Tổng quan nghiên cứu
Trong bối cảnh giáo dục hiện nay, việc đánh giá và phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh cho học sinh trung học phổ thông đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao chất lượng giảng dạy và học tập ngoại ngữ. Theo báo cáo của ngành giáo dục tại tỉnh Đồng Nai, các trường trung học phổ thông đang áp dụng nhiều hình thức kiểm tra khác nhau để đánh giá năng lực học sinh, trong đó bài kiểm tra cloze (bài tập điền từ vào chỗ trống) được sử dụng phổ biến với tỷ lệ chiếm từ 10% đến 20% tổng điểm trong các kỳ thi. Tuy nhiên, thực tế cho thấy việc thiết kế và sử dụng bài kiểm tra cloze chưa thực sự hiệu quả, chưa phù hợp với trình độ của học sinh, dẫn đến việc học sinh cảm thấy khó khăn và thiếu động lực khi làm bài.
Luận văn này nhằm mục tiêu khảo sát nhận thức của giáo viên về việc sử dụng bài kiểm tra cloze để phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh cho học sinh tại ba trường trung học phổ thông ở huyện Xuân Lộc, tỉnh Đồng Nai. Nghiên cứu tập trung vào các câu hỏi chính: nhận thức của giáo viên về vai trò của bài kiểm tra cloze, hiệu quả của các bài kiểm tra cloze hiện đang được sử dụng, và cách thức sử dụng bài kiểm tra cloze một cách hiệu quả hơn. Phạm vi nghiên cứu bao gồm học sinh lớp 10, 11 và 12 tại ba trường trên trong năm học gần nhất.
Nghiên cứu có ý nghĩa thiết thực trong việc cung cấp cơ sở dữ liệu và đề xuất giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thiết kế và áp dụng bài kiểm tra cloze, góp phần phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh cho học sinh, đồng thời hỗ trợ giáo viên và nhà quản lý giáo dục trong việc cải tiến phương pháp đánh giá và giảng dạy ngoại ngữ.
Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu
Khung lý thuyết áp dụng
Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về kiểm tra ngôn ngữ và phát triển kỹ năng đọc, bao gồm:
Lý thuyết kiểm tra ngôn ngữ: Định nghĩa kiểm tra là phương pháp đo lường năng lực, kiến thức hoặc hiệu suất của người học trong một lĩnh vực nhất định. Các tiêu chí đánh giá bài kiểm tra gồm tính thực tiễn, độ tin cậy, tính hợp lệ và tính xác thực (Brown, 2004; Carroll & Hall, 1985).
Mô hình kiểm tra cloze: Cloze test là bài kiểm tra trong đó các từ được xóa theo một tỷ lệ nhất định (thường là mỗi từ thứ 5 hoặc 7) và người học phải điền từ thích hợp vào chỗ trống. Các loại cloze test phổ biến gồm cloze tỉ lệ cố định, cloze hợp lý, multiple choice cloze, banked cloze, gap-filling, C-test và cloze-elide (Taylor, 1953; Brown, 2004).
Khái niệm về kỹ năng đọc: Kỹ năng đọc bao gồm nhận diện từ, suy luận nghĩa từ ngữ cảnh, hiểu thông tin rõ ràng và ngụ ý, dự đoán nội dung, xác định ý chính, đọc lướt và đọc tìm kiếm thông tin (Heaton, 1990).
Mối quan hệ giữa dạy và kiểm tra kỹ năng đọc: Kiểm tra không chỉ là công cụ đánh giá mà còn là phương tiện hỗ trợ quá trình dạy học, giúp giáo viên điều chỉnh phương pháp giảng dạy phù hợp với năng lực học sinh (Harrison, 1986; Cakir, 1998).
Phương pháp nghiên cứu
Nghiên cứu sử dụng phương pháp kết hợp định tính và định lượng nhằm thu thập và phân tích dữ liệu một cách toàn diện:
Nguồn dữ liệu: Bao gồm 21 giáo viên và 50 học sinh tại ba trường trung học phổ thông ở Đồng Nai; 10 đề kiểm tra cloze thực tế được thu thập từ các kỳ thi một tiết và thi học kỳ.
Phương pháp thu thập dữ liệu: Sử dụng bảng hỏi (24 câu hỏi cho giáo viên, 20 câu hỏi cho học sinh), phỏng vấn sâu và có cấu trúc với 5 giáo viên và 5 học sinh, cùng với phân tích các đề kiểm tra cloze.
Phương pháp phân tích: Dữ liệu định lượng được xử lý bằng thống kê mô tả, tính tần suất và phần trăm; dữ liệu định tính từ phỏng vấn được phân loại và diễn giải nhằm làm rõ nhận thức, khó khăn và đề xuất của giáo viên và học sinh.
Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu trong năm học gần nhất, phân tích và báo cáo kết quả trong vòng 6 tháng.
Kết quả nghiên cứu và thảo luận
Những phát hiện chính
Nhận thức của giáo viên về vai trò của bài kiểm tra cloze: 100% giáo viên khảo sát cho rằng bài kiểm tra cloze có vai trò quan trọng hoặc rất quan trọng trong việc phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh cho học sinh. Cụ thể, 66.3% đánh giá là “quan trọng” và 33.7% là “rất quan trọng”.
Tần suất sử dụng bài kiểm tra cloze: 57.1% giáo viên thường xuyên sử dụng cloze test trong các bài kiểm tra hoặc kỳ thi, 38.1% luôn sử dụng, chỉ 4.8% sử dụng ít hoặc rất ít. Không có giáo viên nào chọn “không bao giờ”.
Loại bài kiểm tra cloze phổ biến: 90.1% giáo viên thiết kế và sử dụng dạng multiple choice cloze, 9.5% sử dụng fixed-ratio cloze, trong khi các dạng C-test và cloze-elide không được sử dụng do khó thiết kế và học sinh chưa quen.
Thời điểm sử dụng cloze test: 71.4% giáo viên cho rằng cloze test phù hợp nhất trong các bài kiểm tra cuối học kỳ, 9.3% sử dụng trong bài kiểm tra 15 phút, 19% trong bài kiểm tra 45 phút.
Kỹ năng và lĩnh vực ngôn ngữ được kiểm tra qua cloze test: 95.3% giáo viên tập trung kiểm tra từ vựng, 85.6% kiểm tra kỹ năng đọc, 81% kiểm tra ngữ pháp, 19% kiểm tra dịch thuật; không có giáo viên sử dụng cloze test để kiểm tra kỹ năng nói.
Thảo luận kết quả
Kết quả cho thấy giáo viên tại các trường trung học phổ thông ở Đồng Nai nhận thức rõ vai trò quan trọng của bài kiểm tra cloze trong việc phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh. Việc sử dụng phổ biến multiple choice cloze phản ánh sự ưu tiên lựa chọn dạng bài dễ thiết kế, dễ chấm và phù hợp với trình độ học sinh. Tuy nhiên, việc hạn chế sử dụng các dạng cloze phức tạp hơn như C-test cho thấy còn tồn tại khó khăn về kiến thức chuyên môn và thời gian chuẩn bị của giáo viên.
Thời điểm sử dụng cloze test chủ yếu trong các bài kiểm tra cuối kỳ và 45 phút phù hợp với mục tiêu đánh giá tổng hợp và phát triển kỹ năng đọc. Việc tập trung kiểm tra từ vựng và ngữ pháp qua cloze test cũng phù hợp với đặc điểm kỹ năng đọc, giúp học sinh phát triển khả năng nhận diện và hiểu ngữ cảnh.
So sánh với các nghiên cứu trong nước và quốc tế, kết quả này tương đồng với quan điểm của Harrison (1986) và Edge (1993) về tính hiệu quả và tính thực tiễn của cloze test trong đánh giá và phát triển kỹ năng đọc. Tuy nhiên, khó khăn trong thiết kế và sử dụng cloze test phù hợp với trình độ học sinh vẫn là thách thức cần được giải quyết.
Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ cột thể hiện tỷ lệ nhận thức về tầm quan trọng của cloze test, biểu đồ tròn về tần suất sử dụng và bảng thống kê các loại cloze test phổ biến cùng tỷ lệ phần trăm.
Đề xuất và khuyến nghị
Tăng cường đào tạo chuyên môn cho giáo viên: Tổ chức các khóa tập huấn về thiết kế và sử dụng đa dạng các loại bài kiểm tra cloze, đặc biệt là các dạng phức tạp như C-test và cloze-elide, nhằm nâng cao năng lực chuyên môn và kỹ năng thiết kế bài kiểm tra phù hợp với trình độ học sinh. Thời gian thực hiện: trong vòng 6 tháng; chủ thể: Sở Giáo dục và Đào tạo, các trường trung học phổ thông.
Phát triển ngân hàng đề kiểm tra cloze đa dạng: Xây dựng và chia sẻ ngân hàng đề kiểm tra cloze với nhiều chủ đề và mức độ khó khác nhau, giúp giáo viên dễ dàng lựa chọn và áp dụng phù hợp với từng lớp học. Thời gian thực hiện: 1 năm; chủ thể: Ban giám hiệu các trường, tổ chuyên môn.
Khuyến khích sử dụng cloze test trong các bài kiểm tra thường xuyên: Đưa cloze test vào các bài kiểm tra 15 phút, 45 phút và kiểm tra cuối kỳ nhằm tạo điều kiện cho học sinh làm quen và phát triển kỹ năng đọc một cách liên tục. Thời gian thực hiện: ngay trong năm học hiện tại; chủ thể: giáo viên bộ môn.
Tăng cường hỗ trợ học sinh trong quá trình làm bài: Cung cấp hướng dẫn, tài liệu tham khảo và các hoạt động luyện tập cloze test đa dạng để học sinh nâng cao kỹ năng và sự tự tin khi làm bài. Thời gian thực hiện: liên tục trong năm học; chủ thể: giáo viên, phụ huynh.
Đối tượng nên tham khảo luận văn
Giáo viên tiếng Anh trung học phổ thông: Nghiên cứu giúp giáo viên hiểu rõ hơn về vai trò và cách thiết kế bài kiểm tra cloze hiệu quả, từ đó nâng cao chất lượng giảng dạy và đánh giá kỹ năng đọc của học sinh.
Nhà quản lý giáo dục và cán bộ chuyên môn: Cung cấp cơ sở khoa học để xây dựng chính sách đào tạo, phát triển chương trình và tổ chức các khóa bồi dưỡng nâng cao năng lực cho giáo viên.
Sinh viên và nghiên cứu sinh ngành sư phạm tiếng Anh: Là tài liệu tham khảo quý giá cho việc nghiên cứu, phát triển phương pháp dạy học và đánh giá kỹ năng đọc trong giáo dục phổ thông.
Các tổ chức và cá nhân phát triển tài liệu giáo dục: Giúp thiết kế các sản phẩm giáo dục, ngân hàng đề kiểm tra phù hợp với nhu cầu thực tế của giáo viên và học sinh tại Việt Nam.
Câu hỏi thường gặp
Bài kiểm tra cloze là gì và tại sao nó quan trọng trong dạy học tiếng Anh?
Bài kiểm tra cloze là bài tập điền từ vào chỗ trống trong đoạn văn được xóa từ theo tỷ lệ nhất định. Nó giúp đánh giá và phát triển kỹ năng đọc, từ vựng và ngữ pháp của học sinh, đồng thời phản ánh khả năng hiểu ngữ cảnh và suy luận của người học.Các loại bài kiểm tra cloze phổ biến hiện nay là gì?
Các loại phổ biến gồm multiple choice cloze (điền từ chọn đáp án), fixed-ratio cloze (xóa từ theo tỷ lệ cố định), banked cloze (có danh sách từ để chọn), gap-filling (điền từ tự do), C-test và cloze-elide. Multiple choice cloze được sử dụng rộng rãi do dễ thiết kế và chấm điểm.Làm thế nào để thiết kế bài kiểm tra cloze phù hợp với trình độ học sinh?
Giáo viên cần căn cứ vào năng lực ngôn ngữ, kiến thức nền tảng và chủ đề bài học của học sinh để lựa chọn loại cloze phù hợp, số lượng câu hỏi vừa phải, thời gian làm bài hợp lý và đảm bảo tính đa dạng trong nội dung.Những khó khăn thường gặp khi sử dụng bài kiểm tra cloze là gì?
Khó khăn bao gồm thiếu kiến thức chuyên môn về thiết kế cloze, thời gian chuẩn bị hạn chế, học sinh có trình độ không đồng đều, và việc lựa chọn chủ đề, từ vựng chưa phù hợp gây khó khăn cho học sinh khi làm bài.Làm thế nào để nâng cao hiệu quả sử dụng bài kiểm tra cloze trong lớp học?
Cần tổ chức các buổi tập huấn cho giáo viên, xây dựng ngân hàng đề kiểm tra đa dạng, kết hợp cloze test với các hình thức kiểm tra khác, đồng thời tạo điều kiện cho học sinh luyện tập thường xuyên và nhận phản hồi kịp thời.
Kết luận
- Giáo viên tại ba trường trung học phổ thông ở Đồng Nai nhận thức rõ vai trò quan trọng của bài kiểm tra cloze trong phát triển kỹ năng đọc tiếng Anh cho học sinh.
- Multiple choice cloze là loại bài kiểm tra được sử dụng phổ biến nhất do tính dễ thiết kế và chấm điểm.
- Cloze test thường được áp dụng trong các bài kiểm tra 45 phút và cuối kỳ, tập trung kiểm tra kỹ năng đọc, từ vựng và ngữ pháp.
- Giáo viên gặp khó khăn trong việc thiết kế các dạng cloze phức tạp và phù hợp với trình độ học sinh, ảnh hưởng đến hiệu quả sử dụng bài kiểm tra.
- Cần có các giải pháp đào tạo, phát triển ngân hàng đề và hỗ trợ học sinh để nâng cao chất lượng thiết kế và sử dụng bài kiểm tra cloze.
Next steps: Triển khai các khóa đào tạo chuyên môn cho giáo viên, xây dựng ngân hàng đề kiểm tra đa dạng và tổ chức các hoạt động hỗ trợ học sinh luyện tập cloze test.
Call-to-action: Các nhà quản lý giáo dục và giáo viên cần phối hợp thực hiện các giải pháp trên nhằm nâng cao hiệu quả dạy và học tiếng Anh, đặc biệt là kỹ năng đọc, qua việc sử dụng bài kiểm tra cloze một cách hiệu quả và phù hợp.