Tổng quan nghiên cứu

Trong bối cảnh toàn cầu hóa và sự phát triển mạnh mẽ của công nghệ thông tin, tiếng Anh ngày càng trở thành ngôn ngữ quốc tế quan trọng, đặc biệt đối với sinh viên ngành Công nghệ Thông tin (CNTT). Tại Việt Nam, tiếng Anh là môn học bắt buộc từ lớp 6 đến lớp 12 và yêu cầu sinh viên các ngành không chuyên tiếng Anh phải đạt chứng chỉ B1 theo Khung Tham chiếu Ngôn ngữ Chung Châu Âu (CEFR). Đối với sinh viên CNTT tại thành phố Huế, tiếng Anh không chỉ là công cụ giao tiếp mà còn là phương tiện tiếp cận kiến thức chuyên ngành, tài liệu học tập và nghiên cứu. Tuy nhiên, thời gian học tiếng Anh trong lớp hạn chế, khiến việc học tiếng Anh ngoài giờ trở nên thiết yếu để nâng cao trình độ.

Nghiên cứu “Điều tra các hoạt động học tiếng Anh ngoài giờ học của sinh viên ngành CNTT tại thành phố Huế” nhằm mục tiêu khảo sát nhận thức, các hoạt động học tiếng Anh ngoài lớp phổ biến, cũng như lợi ích và khó khăn mà sinh viên gặp phải trong quá trình học tập. Phạm vi nghiên cứu bao gồm sinh viên tại Trung tâm Huế-Aptech, Đại học Sư phạm và Đại học Khoa học Huế, với tổng số 90 sinh viên tham gia. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả học tiếng Anh ngoài lớp, góp phần cải thiện năng lực ngoại ngữ phục vụ học tập và công việc của sinh viên CNTT.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Nghiên cứu dựa trên các lý thuyết về học tập tự chủ và học tập ngoài lớp học (out-of-class learning). Theo Dickinson (1993) và Dam (1995), người học tự chủ là người có khả năng tự đặt mục tiêu, lựa chọn phương pháp và đánh giá kết quả học tập của mình. Benson (2001) định nghĩa học tập ngoài lớp học là các hoạt động học tập diễn ra bên ngoài môi trường lớp học chính thức, bao gồm tự học, học tự nhiên và học tự chỉ đạo. Các hoạt động này được xem là yếu tố quan trọng thúc đẩy sự phát triển kỹ năng ngôn ngữ và tăng cường động lực học tập.

Các khái niệm chính trong nghiên cứu gồm:

  • Học tập tự chủ (Learner autonomy): Khả năng kiểm soát và chịu trách nhiệm về quá trình học tập của bản thân.
  • Học tập ngoài lớp học (Out-of-class learning): Các hoạt động học tập diễn ra bên ngoài lớp học chính thức, bao gồm nghe, nói, đọc, viết và học từ vựng.
  • Kỹ năng tiếng Anh chuyên ngành CNTT: Bao gồm kỹ năng đọc hiểu tài liệu chuyên ngành, từ vựng kỹ thuật, kỹ năng giao tiếp và viết email trong môi trường công việc.
  • Động lực và khó khăn trong học tập: Các yếu tố ảnh hưởng đến việc tham gia và hiệu quả của các hoạt động học tập ngoài lớp.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp cả định lượng và định tính nhằm đảm bảo tính khách quan và sâu sắc trong phân tích.

  • Nguồn dữ liệu:

    • 90 sinh viên ngành CNTT tại Huế, gồm 30 sinh viên Trung tâm Huế-Aptech, 30 sinh viên Đại học Sư phạm và 30 sinh viên Đại học Khoa học Huế.
    • 15 sinh viên được chọn phỏng vấn sâu để làm rõ các thông tin thu thập từ bảng hỏi.
    • Tài liệu học tập, sách, liên kết học trực tuyến, mẫu bài viết của sinh viên được thu thập để phân tích bổ sung.
  • Phương pháp phân tích:

    • Dữ liệu định lượng từ bảng hỏi được xử lý bằng phần mềm SPSS 20, phân tích mô tả, tần suất, độ tin cậy Cronbach’s Alpha (.967 cho 120 câu hỏi) đảm bảo tính nhất quán cao.
    • Dữ liệu định tính từ phỏng vấn và phân tích tài liệu được phân loại theo chủ đề, đối chiếu với kết quả bảng hỏi để tăng tính thuyết phục.
  • Timeline nghiên cứu:

    • Thu thập dữ liệu diễn ra trong khoảng thời gian học kỳ đầu năm học, kết hợp phỏng vấn và thu thập tài liệu bổ sung.
    • Phân tích dữ liệu và viết báo cáo hoàn thành trong vòng 6 tháng.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Nhận thức và thái độ về trình độ tiếng Anh hiện tại:

    • 72% sinh viên đánh giá trình độ tiếng Anh của mình ở mức trung bình hoặc thấp, chỉ 2.7% cho rằng trình độ khá tốt.
    • 68% sinh viên khẳng định tiếng Anh rất quan trọng đối với ngành CNTT của họ, đặc biệt là kỹ năng đọc (87%), ngữ pháp (83%) và từ vựng (82%).
  2. Nhận thức về hoạt động học tiếng Anh ngoài lớp:

    • 84% sinh viên nhận thức được tầm quan trọng của các hoạt động học tiếng Anh ngoài lớp.
    • 50% sinh viên thường xuyên hoặc thường xuyên tham gia các hoạt động này, 24% tham gia thỉnh thoảng, 11% chưa từng tham gia.
  3. Các hoạt động học tiếng Anh ngoài lớp phổ biến:

    • Kỹ năng nghe: nghe nhạc tiếng Anh (trên 60%), xem phim và chương trình truyền hình có phụ đề (trên 60%).
    • Kỹ năng đọc: đọc tin tức trực tuyến và sách chuyên ngành (khoảng 40%).
    • Kỹ năng viết: viết email (37%), viết nhật ký (15%).
    • Kỹ năng nói: nói chuyện với bạn bè, khách du lịch, đồng nghiệp nhưng tần suất thấp (dưới 30%).
    • Các hoạt động khác: sử dụng điện thoại, máy tính ở chế độ tiếng Anh (70%), học qua các nguồn trực tuyến miễn phí (59%), chơi game máy tính (57%).
  4. Lợi ích từ các hoạt động ngoài lớp:

    • 82% sinh viên cho biết học từ vựng được cải thiện rõ rệt.
    • 72% cảm thấy dễ dàng hơn khi đọc tài liệu chuyên ngành.
    • 81% tăng sự tự tin khi sử dụng tiếng Anh trong thực tế.
    • 75% tin rằng cơ hội việc làm tốt hơn nhờ cải thiện tiếng Anh.
  5. Khó khăn gặp phải:

    • 60% cần sự hỗ trợ của giáo viên trong một số hoạt động.
    • 62% không có bạn đồng hành để luyện tập tiếng Anh.
    • 60% thiếu tự tin khi giao tiếp tiếng Anh.
    • 47% không có môi trường học tập phù hợp.
    • 44% thiếu thời gian do vừa học vừa làm.
    • 20% thiếu động lực học tập, 13% không thích các hoạt động ngoài lớp.

Thảo luận kết quả

Kết quả nghiên cứu cho thấy sinh viên CNTT tại Huế nhận thức rõ vai trò quan trọng của tiếng Anh trong học tập và công việc, đặc biệt là kỹ năng đọc và từ vựng chuyên ngành. Tuy nhiên, trình độ tiếng Anh hiện tại của họ chưa đáp ứng yêu cầu, phần lớn do thời gian học tập trong lớp hạn chế và thiếu môi trường thực hành phù hợp.

Các hoạt động học tiếng Anh ngoài lớp được sinh viên lựa chọn chủ yếu dựa trên sở thích cá nhân và tính phù hợp với chuyên ngành CNTT, như nghe nhạc, xem phim có phụ đề, đọc tin tức trực tuyến và sử dụng công nghệ. Điều này phù hợp với các nghiên cứu trước đây về học tập tự chủ và học tập ngoài lớp học, nhấn mạnh vai trò của môi trường tự nhiên và phương tiện truyền thông trong việc nâng cao kỹ năng ngôn ngữ.

Khó khăn về thiếu bạn đồng hành, thiếu tự tin và cần sự hỗ trợ của giáo viên phản ánh thực trạng thiếu các chương trình hỗ trợ và môi trường giao tiếp tiếng Anh thực tế tại địa phương. Việc sinh viên vừa học vừa làm cũng ảnh hưởng đến thời gian dành cho các hoạt động học tập ngoài lớp, đòi hỏi các giải pháp linh hoạt và phù hợp với lịch trình của họ.

Dữ liệu có thể được trình bày qua các biểu đồ tần suất tham gia hoạt động, bảng phân tích mức độ hữu ích của từng hoạt động và biểu đồ thể hiện các khó khăn gặp phải, giúp minh họa rõ nét hơn về thực trạng và nhu cầu của sinh viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Tăng cường hỗ trợ giáo viên trong hướng dẫn học tập ngoài lớp:

    • Tổ chức các buổi hướng dẫn kỹ năng tự học, cách sử dụng tài liệu và công cụ học tập trực tuyến.
    • Thời gian: Triển khai trong học kỳ tiếp theo.
    • Chủ thể: Bộ môn tiếng Anh và Trung tâm ngoại ngữ các trường đại học, Trung tâm Huế-Aptech.
  2. Xây dựng môi trường giao tiếp tiếng Anh thực tế:

    • Tổ chức câu lạc bộ tiếng Anh, các buổi giao lưu với người nước ngoài, hội thảo chuyên đề bằng tiếng Anh.
    • Thời gian: Hàng tháng hoặc quý.
    • Chủ thể: Nhà trường, các tổ chức ngoại khóa, doanh nghiệp CNTT địa phương.
  3. Phát triển các nguồn học liệu phù hợp với chuyên ngành CNTT:

    • Biên soạn tài liệu học tập, video, bài giảng trực tuyến có nội dung chuyên ngành và ngôn ngữ dễ tiếp cận.
    • Thời gian: 6-12 tháng.
    • Chủ thể: Bộ môn CNTT phối hợp với bộ môn tiếng Anh.
  4. Khuyến khích sinh viên tham gia các hoạt động học tập linh hoạt:

    • Tạo điều kiện cho sinh viên vừa học vừa làm có thể học tập qua các ứng dụng di động, học trực tuyến theo lịch cá nhân.
    • Thời gian: Liên tục.
    • Chủ thể: Nhà trường, Trung tâm đào tạo trực tuyến.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Giáo viên tiếng Anh chuyên ngành CNTT:

    • Hiểu rõ nhu cầu, khó khăn của sinh viên để thiết kế bài giảng và hoạt động phù hợp.
    • Áp dụng các phương pháp hỗ trợ học tập ngoài lớp hiệu quả.
  2. Sinh viên ngành CNTT:

    • Nhận thức được tầm quan trọng của học tập ngoài lớp và lựa chọn các hoạt động phù hợp để nâng cao trình độ tiếng Anh.
    • Tăng cường kỹ năng tự học và tự chủ trong học tập.
  3. Nhà quản lý giáo dục và trung tâm đào tạo:

    • Xây dựng chính sách, chương trình đào tạo và hỗ trợ sinh viên học tiếng Anh chuyên ngành hiệu quả.
    • Phát triển môi trường học tập linh hoạt, đa dạng.
  4. Các nhà nghiên cứu về giáo dục ngoại ngữ và học tập tự chủ:

    • Tham khảo dữ liệu thực tiễn về học tập ngoài lớp của sinh viên CNTT tại Việt Nam.
    • Phát triển các nghiên cứu tiếp theo về phương pháp và công cụ hỗ trợ học tập.

Câu hỏi thường gặp

  1. Tại sao sinh viên CNTT cần học tiếng Anh ngoài lớp học?
    Học tiếng Anh ngoài lớp giúp sinh viên tiếp cận nhiều nguồn tài liệu chuyên ngành, nâng cao kỹ năng thực hành và tự tin giao tiếp, điều mà thời gian học trong lớp không đủ đáp ứng. Ví dụ, sinh viên có thể học từ vựng qua các video hướng dẫn lập trình hoặc giao tiếp qua email công việc.

  2. Các hoạt động học tiếng Anh ngoài lớp phổ biến nhất là gì?
    Sinh viên thường nghe nhạc tiếng Anh, xem phim có phụ đề, đọc tin tức trực tuyến, viết email và sử dụng các nguồn học trực tuyến miễn phí. Những hoạt động này vừa giải trí vừa giúp cải thiện kỹ năng ngôn ngữ.

  3. Khó khăn lớn nhất khi học tiếng Anh ngoài lớp của sinh viên CNTT là gì?
    Thiếu môi trường giao tiếp thực tế, thiếu bạn đồng hành luyện tập, thiếu tự tin và cần sự hỗ trợ của giáo viên là những khó khăn phổ biến. Ngoài ra, sinh viên vừa học vừa làm thường thiếu thời gian dành cho học tập.

  4. Làm thế nào để giáo viên hỗ trợ sinh viên học tiếng Anh ngoài lớp hiệu quả?
    Giáo viên nên hướng dẫn kỹ năng tự học, cung cấp tài liệu phù hợp, tổ chức các hoạt động ngoại khóa và tạo môi trường giao tiếp tiếng Anh thân thiện, giúp sinh viên tăng động lực và tự tin hơn.

  5. Học tiếng Anh ngoài lớp có giúp cải thiện điểm số học tập không?
    Mặc dù chỉ 41% sinh viên cho rằng điểm số được cải thiện, nhưng phần lớn đều nhận thấy kỹ năng tiếng Anh và khả năng áp dụng vào công việc được nâng cao rõ rệt, điều này quan trọng hơn trong thực tế nghề nghiệp.

Kết luận

  • Sinh viên CNTT tại Huế nhận thức rõ tầm quan trọng của tiếng Anh và các hoạt động học ngoài lớp trong việc nâng cao trình độ.
  • Các hoạt động học tập ngoài lớp phổ biến liên quan mật thiết đến sở thích và đặc thù ngành CNTT như nghe nhạc, xem phim, đọc tin tức và sử dụng công nghệ.
  • Học tập ngoài lớp giúp sinh viên cải thiện từ vựng, kỹ năng đọc hiểu và tăng sự tự tin trong giao tiếp tiếng Anh.
  • Khó khăn chính gồm thiếu môi trường thực hành, thiếu bạn đồng hành, thiếu thời gian và động lực học tập.
  • Cần có các giải pháp hỗ trợ từ giáo viên, nhà trường và các tổ chức để tạo môi trường học tập linh hoạt, phù hợp với đặc thù sinh viên CNTT.

Hành động tiếp theo: Các nhà quản lý giáo dục và giảng viên nên triển khai các chương trình hỗ trợ học tập ngoài lớp, đồng thời sinh viên cần chủ động lựa chọn và tham gia các hoạt động phù hợp để nâng cao năng lực tiếng Anh phục vụ học tập và công việc.