Tổng quan nghiên cứu

Du lịch đã trở thành một nhu cầu thiết yếu trong đời sống xã hội và phát triển nhanh chóng trên toàn cầu. Theo Tổ chức Du lịch Thế giới (WTO), số lượt khách du lịch quốc tế tăng từ 25,3 triệu năm 1950 lên 1,2 tỷ năm 2016, dự báo đạt khoảng 1,6 tỷ vào năm 2020. Ở Việt Nam, đặc biệt tại Hà Nội – trung tâm chính trị, văn hóa, giáo dục và kinh tế – sinh viên chiếm tỷ lệ lớn trong giới trẻ và ngày càng quan tâm đến hoạt động du lịch. Nhu cầu khám phá, học hỏi và trải nghiệm của sinh viên Hà Nội ngày càng đa dạng, tạo nên động lực thúc đẩy ngành du lịch phát triển.

Luận văn tập trung nghiên cứu động cơ du lịch của sinh viên Hà Nội trong giai đoạn 2016-2017, nhằm làm rõ các yếu tố thúc đẩy sinh viên tham gia du lịch, từ đó đề xuất giải pháp phù hợp cho các đơn vị lữ hành và tổ chức đoàn thể. Nghiên cứu có ý nghĩa quan trọng trong việc phát triển sản phẩm du lịch phù hợp với nhóm khách hàng trẻ, góp phần nâng cao tính cạnh tranh của ngành du lịch Hà Nội và thúc đẩy nhận thức lành mạnh về du lịch trong giới trẻ.

Phạm vi nghiên cứu bao gồm sinh viên các trường đại học, cao đẳng, học viện trên địa bàn Hà Nội, với số liệu thu thập từ 181 phiếu khảo sát và 10 cuộc phỏng vấn sâu. Mục tiêu chính là phân tích động cơ du lịch, đặc điểm tiêu dùng và xu hướng du lịch của sinh viên, đồng thời đánh giá các yếu tố ảnh hưởng đến quyết định du lịch của nhóm đối tượng này.

Cơ sở lý thuyết và phương pháp nghiên cứu

Khung lý thuyết áp dụng

Luận văn dựa trên các lý thuyết và mô hình nghiên cứu về động cơ du lịch, trong đó nổi bật là mô hình động cơ "đẩy" (push) và "kéo" (pull). Động cơ đẩy xuất phát từ yếu tố nội tại như nhu cầu nghỉ ngơi, khám phá, giao tiếp xã hội; động cơ kéo liên quan đến các yếu tố bên ngoài như sức hấp dẫn của điểm đến, chất lượng dịch vụ, cơ sở hạ tầng.

Các khái niệm chính bao gồm:

  • Nhu cầu du lịch: Bao gồm nhu cầu cơ bản (vận chuyển, lưu trú, ăn uống), nhu cầu đặc trưng (tham quan, giải trí, thưởng thức), và nhu cầu bổ sung (dịch vụ thông tin, làm đẹp).
  • Động cơ du lịch: Lý do thúc đẩy hành vi du lịch, được phân loại thành động cơ thể chất, văn hóa, giao tiếp, khẳng định địa vị và kinh tế.
  • Mức độ hấp dẫn điểm đến: Đánh giá dựa trên tài nguyên thiên nhiên, văn hóa, cơ sở vật chất, hoạt động tại điểm đến và nguồn nhân lực phục vụ.
  • Nhân tố ảnh hưởng đến động cơ: Bao gồm nhân tố tâm lý (ham muốn khám phá, trải nghiệm) và nhân khẩu học (tuổi, giới tính, thu nhập, trình độ học vấn).

Khung lý thuyết này giúp phân tích sâu sắc các yếu tố thúc đẩy sinh viên Hà Nội tham gia du lịch, đồng thời làm cơ sở để thiết kế bảng hỏi và phỏng vấn.

Phương pháp nghiên cứu

Nghiên cứu sử dụng phương pháp hỗn hợp kết hợp định lượng và định tính:

  • Nguồn dữ liệu:

    • Dữ liệu sơ cấp thu thập qua 181 phiếu khảo sát ngẫu nhiên tại các trường đại học, cao đẳng, học viện ở Hà Nội.
    • 10 cuộc phỏng vấn sâu với sinh viên thuộc nhiều ngành học và năm học khác nhau nhằm khai thác quan điểm, kinh nghiệm cá nhân về động cơ du lịch.
    • Dữ liệu thứ cấp từ các tài liệu, báo cáo, văn bản pháp luật liên quan đến du lịch và động cơ du lịch.

  • Phương pháp phân tích:

    • Phân tích thống kê mô tả để tổng hợp đặc điểm nhân khẩu học, mức chi tiêu, tần suất du lịch.
    • Phân tích nội dung phỏng vấn sâu nhằm làm rõ các động cơ và yếu tố ảnh hưởng.
    • So sánh tỷ lệ phần trăm các nhóm động cơ đẩy và kéo, đánh giá mức độ ảnh hưởng của từng yếu tố.

  • Timeline nghiên cứu: Thu thập dữ liệu từ tháng 3 đến tháng 6 năm 2017, xử lý và phân tích dữ liệu trong các tháng tiếp theo.

Phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên và phương pháp Snowball trong phỏng vấn sâu giúp đảm bảo tính đại diện và độ tin cậy của dữ liệu.

Kết quả nghiên cứu và thảo luận

Những phát hiện chính

  1. Đặc điểm sinh viên Hà Nội:

    • Độ tuổi chủ yếu từ 18 đến 22, trong đó 27,6% là 19 tuổi.
    • Tỷ lệ nữ chiếm 67,4%, nam 30,4%.
    • Sinh viên có trình độ học vấn cao, ý thức học tập và nhu cầu khám phá lớn.

  2. Kinh phí du lịch:

    • 48,6% sinh viên được gia đình hỗ trợ kinh phí.
    • 75,1% chi tiêu dưới 5 triệu đồng cho mỗi chuyến đi, 17,1% chi từ 5 đến 10 triệu đồng.
    • Một số sinh viên tự kiếm thu nhập từ làm thêm để trang trải chi phí du lịch.

  3. Động cơ du lịch:

    • Động cơ đẩy chủ yếu là nhu cầu nghỉ ngơi, giải trí, khám phá và giao tiếp xã hội.
    • Động cơ kéo bao gồm sức hấp dẫn của điểm đến, chất lượng dịch vụ, cơ sở vật chất và các hoạt động tại điểm đến.
    • Sinh viên ưu tiên các loại hình du lịch nghỉ dưỡng, du lịch kết hợp thăm người thân và du lịch khám phá.

  4. Tần suất và thời gian lưu trú:

    • Sinh viên thường đi du lịch 1-2 lần mỗi năm.
    • Thời gian lưu trú trung bình từ 2 đến 5 ngày.
    • Loại hình lưu trú phổ biến là nhà nghỉ, khách sạn bình dân.

Thảo luận kết quả

Kết quả cho thấy sinh viên Hà Nội có động cơ du lịch đa dạng, trong đó nhu cầu nghỉ ngơi và khám phá chiếm ưu thế. Mức chi tiêu chủ yếu dưới 5 triệu đồng phản ánh hạn chế về tài chính nhưng không làm giảm nhu cầu du lịch. So với các nghiên cứu quốc tế, động cơ đẩy và kéo của sinh viên Hà Nội tương đồng với xu hướng chung của giới trẻ toàn cầu, tuy nhiên mức độ ảnh hưởng của yếu tố kinh tế có phần rõ nét hơn do đặc thù thu nhập.

Việc sinh viên lựa chọn du lịch kết hợp thăm người thân và du lịch nghỉ dưỡng phù hợp với đặc điểm tâm lý và điều kiện xã hội của nhóm tuổi này. Các yếu tố như chất lượng dịch vụ, khả năng tiếp cận điểm đến và sự đa dạng sản phẩm du lịch đóng vai trò quan trọng trong quyết định lựa chọn điểm đến.

Dữ liệu có thể được trình bày qua biểu đồ phân bố mức chi tiêu, tần suất du lịch và bảng so sánh tỷ lệ các động cơ đẩy và kéo, giúp minh họa rõ nét các xu hướng hành vi của sinh viên.

Đề xuất và khuyến nghị

  1. Phát triển sản phẩm du lịch phù hợp với sinh viên

    • Thiết kế các tour du lịch giá rẻ, linh hoạt về thời gian và địa điểm.
    • Tăng cường các loại hình du lịch nghỉ dưỡng, khám phá và du lịch kết hợp thăm thân.
    • Thời gian thực hiện: 6-12 tháng.
    • Chủ thể: Các công ty lữ hành, đơn vị du lịch Hà Nội.

  2. Nâng cao chất lượng dịch vụ và cơ sở vật chất tại điểm đến

    • Cải thiện cơ sở lưu trú, nhà hàng, phương tiện vận chuyển phù hợp với ngân sách sinh viên.
    • Đào tạo nhân lực phục vụ chuyên nghiệp, thân thiện.
    • Thời gian thực hiện: 12-18 tháng.
    • Chủ thể: Ban quản lý điểm đến, doanh nghiệp dịch vụ du lịch.

  3. Tăng cường truyền thông và quảng bá du lịch dành cho sinh viên

    • Sử dụng mạng xã hội, kênh truyền thông trực tuyến để tiếp cận nhóm khách hàng trẻ.
    • Tổ chức các sự kiện, chương trình khuyến mãi, giảm giá đặc biệt cho sinh viên.
    • Thời gian thực hiện: liên tục.
    • Chủ thể: Sở Du lịch, các trường đại học, doanh nghiệp lữ hành.

  4. Hỗ trợ tài chính và tạo điều kiện cho sinh viên tham gia du lịch

    • Xây dựng các quỹ hỗ trợ, chương trình vay ưu đãi dành cho sinh viên đi du lịch.
    • Khuyến khích sinh viên làm thêm, tích lũy kinh phí du lịch.
    • Thời gian thực hiện: 12 tháng trở lên.
    • Chủ thể: Nhà trường, tổ chức đoàn thanh niên, các tổ chức tài chính.

Đối tượng nên tham khảo luận văn

  1. Các nhà quản lý ngành du lịch

    • Hiểu rõ động cơ và nhu cầu của nhóm khách hàng trẻ, từ đó xây dựng chính sách phát triển sản phẩm phù hợp.

  2. Doanh nghiệp lữ hành và dịch vụ du lịch

    • Thiết kế sản phẩm, dịch vụ đáp ứng đúng nhu cầu, tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường.

  3. Các tổ chức đoàn thanh niên, hội sinh viên

    • Tổ chức các hoạt động du lịch, sự kiện phù hợp, nâng cao chất lượng đời sống tinh thần cho sinh viên.

  4. Nhà nghiên cứu và sinh viên ngành du lịch, quản trị kinh doanh

    • Tham khảo phương pháp nghiên cứu, dữ liệu thực tiễn để phát triển các đề tài nghiên cứu tiếp theo.

Câu hỏi thường gặp

  1. Động cơ du lịch của sinh viên Hà Nội chủ yếu là gì?
    Sinh viên chủ yếu đi du lịch để nghỉ ngơi, giải trí, khám phá và giao tiếp xã hội. Đây là các động cơ đẩy nội tại thúc đẩy họ tham gia các hoạt động du lịch.

  2. Sinh viên Hà Nội thường chi bao nhiêu cho một chuyến du lịch?
    Khoảng 75% sinh viên chi tiêu dưới 5 triệu đồng cho mỗi chuyến đi, phản ánh mức thu nhập và khả năng tài chính của nhóm đối tượng này.

  3. Tần suất đi du lịch của sinh viên như thế nào?
    Sinh viên thường đi du lịch 1-2 lần mỗi năm, với thời gian lưu trú trung bình từ 2 đến 5 ngày.

  4. Yếu tố nào ảnh hưởng lớn nhất đến quyết định du lịch của sinh viên?
    Ngoài động cơ nội tại, yếu tố kéo như sức hấp dẫn điểm đến, chất lượng dịch vụ và khả năng tiếp cận điểm đến đóng vai trò quan trọng.

  5. Làm thế nào để các doanh nghiệp du lịch thu hút sinh viên?
    Cần phát triển các sản phẩm du lịch giá rẻ, linh hoạt, tăng cường truyền thông qua mạng xã hội và tổ chức các chương trình ưu đãi dành riêng cho sinh viên.

Kết luận

  • Sinh viên Hà Nội có động cơ du lịch đa dạng, chủ yếu là nghỉ ngơi, khám phá và giao tiếp xã hội.
  • Mức chi tiêu du lịch của sinh viên chủ yếu dưới 5 triệu đồng, phù hợp với thu nhập và nguồn hỗ trợ từ gia đình.
  • Động cơ đẩy và kéo cùng tác động, ảnh hưởng đến quyết định và hành vi du lịch của sinh viên.
  • Các giải pháp phát triển sản phẩm du lịch, nâng cao chất lượng dịch vụ và hỗ trợ tài chính cần được triển khai đồng bộ.
  • Nghiên cứu cung cấp cơ sở dữ liệu và khuyến nghị thiết thực cho các bên liên quan nhằm phát triển du lịch dành cho sinh viên Hà Nội trong giai đoạn tiếp theo.

Hành động tiếp theo: Các đơn vị lữ hành và tổ chức đoàn thể nên phối hợp triển khai các giải pháp đề xuất, đồng thời tiếp tục nghiên cứu mở rộng đối tượng và phạm vi để nâng cao hiệu quả phát triển du lịch sinh viên.