Nghiên Cứu Đặc Trưng Lâm Học Của Một Số Loài Cây Gỗ Trồng Rừng Phòng Hộ Tại Huyện Trạm Tấu, Tỉnh Yên Bái

Cấu trúc rừng được chia thành cấu trúc sinh thái, không gian và thời gian. Nghiên cứu cấu trúc rừng là nghiên cứu hình thức bên ngoài phản ánh nội dung bên trong của hệ sinh thái rừng. N (1962) đã nghiên cứu các vấn đề về cơ sở sinh thái học nói chung và về cơ sở sinh thái học trong kinh doanh rừng mưa nói riêng, trong đó đã đi sâu nghiên cứu các nhân tố cấu trúc rừng, các kiểu xử lý về mặt lâm sinh áp dụng cho rừng mưa tự nhiên. Từ đó tác giả này đã đưa ra những tổng kết hết sức phong phú về các nguyên lý tác động xử lý lâm sinh nhằm đem lại rừng cơ bản là đều tuổi, rừng không đều tuổi và các phương thức xử lý cải thiện rừng mưa.

Nghiên cứu về rừng trồng hỗn loài đã được thực hiện tại Úc từ những năm đầu thế kỷ 19. Điển hình là công trình nghiên cứu trồng hỗn loài Quercus và Ulmus campestris với tên kiểu hỗn loài Donsk của tác giả Tikhanop (1872). Trong mô hình này do đặc tính sinh vật học và mối quan hệ qua lại giữa các loài cây chưa được nghiên cứu kỹ, do đó loài Ulmus campestris với đặc tính sinh trưởng nhanh hơn nên sau khi trồng vài năm đã lấn át loài Quercus. Để giải quyết sự cạnh tranh này năm 1884 Polianxki đã cải tiến kiểu hỗn loài Donsk, song vẫn không thành công.

Địa hình dốc, khí hậu khắc nghiệt và đất đai bạc màu gây khó khăn cho sự sinh trưởng của cây. Theo thống kê, trung bình hàng năm toàn huyện trồng mới được gần 1.000 ha rừng các loại, song chủ yếu là rừng trồng phòng hộ, còn trồng rừng kinh tế vẫn là bài toán khó. Ở đây, đất lâm nghiệp rộng lớn nhưng chủ yếu là đất dốc, khí hậu lại vô cùng khắc nghiệt, khó cây trồng nào chống chịu được.

Diện tích trồng rừng cách xa dân cư hàng chục km, rất khó khăn cho việc chăm sóc cũng như bảo vệ rừng, phòng, chống cháy rừng. Khi cây Thông mã vĩ đã cháy thì không có khả năng tái sinh. Những năm đầu thực hiện Dự án, cơ cấu loài cây trồng rừng phòng hộ ở đây chủ yếu là cây Thông mã vĩ được trồng theo phương thức thuần loài.

Năm 2006, huyện Trạm Tấu có chủ trương phát triển rừng kinh tế với loài cây trồng Keo tai tượng, được trồng ở nơi có độ cao dưới 700 m, tuy nhiên đến năm 2008 (do rét đậm, rét hại đã làm thiệt hại toàn bộ 420 ha rừng sản xuất) (Ủy ban nhân dân huyện Trạm Tấu, 2010) [24].

Việc thu thập số liệu được thực hiện thông qua các ô tiêu chuẩn và ô dạng bản. Các chỉ tiêu về sinh trưởng, cấu trúc và chất lượng rừng được đo đạc và ghi chép cẩn thận. Bảng 2. Biểu điều tra tầng cây cao. Biểu điều tra cây bụi, thảm tươi . Biểu mô tả phẫu diện đất .

Phương pháp xử lý số liệu sử dụng các công cụ thống kê và mô hình hóa để phân tích và đánh giá kết quả. Kết quả mô phỏng và kiểm tra giả thuyết về luật phân bố N/D1. Sự thuần nhất về đường kính tán của cây rừng trong cùng vị trí địa hình .

So sánh sinh trưởng đường kính giữa 3 loài trong lâm phần. Đặc trưng thống kê đường kính thân cây theo địa hình của 3 loài cây . Kết quả mô phỏng và kiểm tra giả thuyết về luật phân bố N/D1.

So sánh sinh trưởng về chiều cao tại các vị trí địa hình . So sánh sinh trưởng chiều cao giữa 3 loài trong lâm phần. Đặc trưng thống kê chiều cao cây theo địa hình . Kết quả mô phỏng và kiểm tra giả thuyết về luật phân bố N/Hvn

Tỷ lệ sống của 3 loài cây trên các địa hình khác nhau . Chất lượng của 3 loài cây trên các địa hình khác nhau . Một số chỉ tiêu của tầng cây bụi, thảm tươi .

Việc lựa chọn loài cây trồng phù hợp với điều kiện địa phương là yếu tố then chốt. Cần ưu tiên các loài cây bản địa có khả năng sinh trưởng tốt và thích nghi với môi trường. Từ năm 2005, một mô hình trồng rừng phòng hộ đa loài cây được thực hiện theo phương thức hỗn giao, đa loài cây, cây trồng chính Thông mã vĩ với các loài cây bản địa như Pơ Mu, Vối thuốc.

Cần chú trọng công tác nuôi dưỡng và chăm sóc rừng trồng, đảm bảo cây sinh trưởng khỏe mạnh và phát triển bền vững. Ngoài ra, trong những năm qua, hưởng lợi từ chính sách bảo vệ và phát triển rừng, người dân được nhận hỗ trợ giống, phân bón, tiền công nhận khoán trồng, chăm sóc, bảo vệ rừng.

Mặc dù đã hết sức cố gắng và nỗ lực, nhưng kinh nghiệm nghiên cứu chưa nhiều, đặc biệt là hạn chế về mặt thời gian trong quá trình nghiên cứu nên luận văn chắc chắn không tránh khỏi những thiếu sót nhất định.

Cần xây dựng kế hoạch quản lý rừng bền vững, đảm bảo sự cân bằng giữa bảo tồn và phát triển. Chính vì vậy việc “Nghiên cứu đặc trưng lâm học của một số loài cây gỗ trồng rừng phòng hộ tại huyện Trạm Tấu, tỉnh Yên Bái” là cần thiết để định hướng gây trồng và đa dạng hóa các loài cây bản địa trong cơ cấu cây trồng rừng phòng hộ tại địa phương, nhằm nâng cao chất lượng và khả năng phòng hộ của rừng cũng như việc xây dựng kế hoạch bảo vệ và phát triển rừng bền vững trong các giai đoạn tiếp theo.