Luận Văn Thạc Sĩ: Nghiên Cứu Đặc Điểm Sinh Học Lan Ngọc Vạn Vàng Và Bảo Tồn Thực Vật Quý Hiếm Tại Khu Bảo Tồn Phia Oắc - Phia Đén, Cao Bằng

• Tác giả: Trương Tố Hữu
• Người hướng dẫn: ThS. Phạm Thu Hà
• Trường học: Đại học Nông Lâm Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý Tài nguyên rừng
• Đề tài: Nghiên cứu một số đặc điểm sinh học lan Ngọc vạn vàng (Dendrobium chrysanthum) làm cơ sở cho việc bảo tồn loài thực vật quý hiếm tại khu bảo tồn thiên nhiên Phia Oắc – Phia Đén tỉnh Cao Bằng
• Loại tài liệu: Khóa luận tốt nghiệp đại học
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CẢM ƠN
• DANH MỤC CÁC BẢNG
• DANH MỤC CÁC HÌNH
• DANH MỤC CÁC TỪ, CỤM TỪ VIẾT TẮT
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Mục tiêu và yêu cầu đề tài
• 1.2. Ý nghĩa của đề tài
• 1.2.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu
• 1.2.2. Ý nghĩa trong thực tiễn sản xuất
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU
• 2.1. Cơ sở khoa học nghiên cứu
• 2.2. Tình hình nghiên cứu trên thế giới và Việt Nam
• 2.2.1. Trên thế giới
• 2.2.2. Nghiên cứu ở Việt Nam
• 2.3. Điều kiện tự nhiên, dân sinh, kinh tế của khu vực nghiên cứu
• 2.3.1. Điều kiện tự nhiên khu vực nghiên cứu
• 2.3.1.1. Vị trí địa lý
• 2.3.1.2. Địa hình
• 2.3.1.3. Đặc điểm khí hậu, thủy văn
• 2.3.1.4. Đặc điểm hệ động thực vật
• 2.3.1.4.1. Về thực vật
• 2.3.1.4.2. Về động vật
• 2.3.2. Dân số, dân tộc và phân bố dân cư
• 3. PHẦN 3: ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Nội dung nghiên cứu
• 3.2.1. Đặc điểm sử dụng và sự hiểu biết của người dân về loài lan ngọc vạn vàng
• 3.2.2. Đặc điểm phân loại của loài
• 3.2.3. Đặc điểm về hình thái rễ, thân, lá, hoa, quả… của loài
• 3.2.4. Một số đặc điểm sinh thái của loài
• 3.2.5. Tác động của con người đến khu bảo tồn và loài Lan ngọc vạn vàng
• 3.2.6. Đề xuất một số biện pháp phát triển và bảo tồn loài Lan ngọc vạn vàng tại khu vực nghiên cứu
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu và các chỉ tiêu theo dõi
• 3.3.1. Phương pháp kế thừa
• 3.3.2. Phương pháp điều tra
• 3.3.3. Phương pháp sử lý số liệu
• 4. PHẦN 4: KẾT QUẢ VÀ PHÂN TÍCH KẾT QUẢ
• 4.1. Đặc điểm sử dụng và sự hiểu biết của người dân về loại lan Ngọc vạn vàng
• 4.2. Đặc điểm phân loại của loài
• 4.3. Một số đặc điểm sinh thái của loài
• 4.3.1. Độ tàn che nơi lan Ngọc vạn vàng phân bố
• 4.3.2. Tổ thành tầng cây cao
• 4.3.3. Đặc điểm tái sinh của loài
• 4.3.4. Đặc điểm phân bố của loài
• 4.3.5. Các loài cây chủ lan sống phụ sinh
• 4.4. Tác động của con người đến khu bảo tồn và loài Lan ngọc vạn vàng
• 4.5. Đề xuất một số biện pháp phát triển và bảo tồn loài lan Ngọc vạn vàng tại khu vực nghiên cứu
• 5. PHẦN 5: KẾT LUẬN VÀ ĐỀ NGHỊ

I. Đặc điểm sinh học của lan ngọc vạn vàng

Lan ngọc vạn vàng (Dendrobium chrysanthum) là một loài thực vật quý hiếm, có giá trị cao trong y học và trang trí. Đặc điểm sinh học của loài này bao gồm hình thái, cấu trúc và sinh thái học. Cây có thân dài từ 70 đến 160 cm, lá hình mác nhọn, dài từ 10 đến 16 cm. Hoa của lan ngọc vạn vàng có màu vàng rực rỡ, đường kính từ 4 đến 4,5 cm, thường nở vào mùa xuân. Đặc điểm sinh thái của loài này cho thấy nó thường phát triển ở độ cao từ 800 m trở lên, trong các khu rừng tự nhiên có độ tàn che cao. Việc nghiên cứu đặc điểm sinh học của lan ngọc vạn vàng không chỉ giúp hiểu rõ hơn về loài này mà còn là cơ sở cho các biện pháp bảo tồn hiệu quả.

1.1. Đặc điểm hình thái

Lan ngọc vạn vàng có thân hình trụ, dày và thõng xuống, với lá mọc đối xứng. Đặc điểm hình thái này giúp cây thích nghi với môi trường sống trong rừng. Cây có khả năng tái sinh bằng chồi gốc và chồi thân, cho thấy khả năng sinh sản và phát triển mạnh mẽ. Đặc điểm này cũng cho thấy sự thích nghi của loài với điều kiện sống khắc nghiệt trong tự nhiên.

1.2. Đặc điểm sinh thái

Lan ngọc vạn vàng thường sống trong các khu rừng có độ ẩm cao và ánh sáng vừa phải. Loài này có khả năng chịu đựng tốt với các điều kiện khí hậu khác nhau, từ lạnh đến nóng. Sự phân bố của lan ngọc vạn vàng chủ yếu tập trung ở các khu vực có độ cao từ 800 m trở lên, nơi có độ tàn che cao và độ ẩm ổn định. Điều này cho thấy sự quan trọng của môi trường sống trong việc bảo tồn loài thực vật quý hiếm này.

II. Bảo tồn thực vật quý hiếm tại khu bảo tồn Phia Oắc Phia Đén

Khu bảo tồn thiên nhiên Phia Oắc - Phia Đén, tỉnh Cao Bằng, là một trong những khu vực có đa dạng sinh học cao tại Việt Nam. Việc bảo tồn thực vật quý hiếm, đặc biệt là lan ngọc vạn vàng, là một nhiệm vụ cấp bách. Khu bảo tồn này không chỉ là nơi sinh sống của nhiều loài thực vật quý hiếm mà còn là nơi bảo tồn các hệ sinh thái đa dạng. Các biện pháp bảo tồn hiện tại bao gồm việc quản lý và bảo vệ môi trường sống tự nhiên, đồng thời nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của các loài thực vật quý hiếm.

2.1. Tình trạng bảo tồn

Tình trạng bảo tồn lan ngọc vạn vàng tại khu bảo tồn Phia Oắc - Phia Đén đang gặp nhiều thách thức. Sự khai thác quá mức và tác động của con người đã làm giảm số lượng loài này trong tự nhiên. Việc bảo tồn không chỉ cần sự can thiệp của các cơ quan chức năng mà còn cần sự tham gia tích cực của cộng đồng địa phương. Các chương trình giáo dục và nâng cao nhận thức về bảo tồn đa dạng sinh học là rất cần thiết.

2.2. Biện pháp bảo tồn

Để bảo tồn lan ngọc vạn vàng, cần thực hiện các biện pháp như xây dựng các khu vực bảo vệ nghiêm ngặt, thực hiện các chương trình nhân giống và trồng lại trong tự nhiên. Đồng thời, việc nghiên cứu và theo dõi tình trạng sinh trưởng của loài này cũng rất quan trọng. Các biện pháp này không chỉ giúp bảo tồn lan ngọc vạn vàng mà còn góp phần bảo vệ đa dạng sinh học tại khu bảo tồn Phia Oắc - Phia Đén.

III. Ý nghĩa của nghiên cứu

Nghiên cứu đặc điểm sinh học của lan ngọc vạn vàng và các biện pháp bảo tồn không chỉ có ý nghĩa trong việc bảo vệ loài thực vật quý hiếm mà còn góp phần vào việc phát triển bền vững của khu vực. Việc bảo tồn lan ngọc vạn vàng sẽ tạo ra cơ hội cho người dân địa phương trong việc phát triển kinh tế thông qua du lịch sinh thái và các hoạt động liên quan đến bảo tồn. Hơn nữa, nghiên cứu này cũng cung cấp thông tin quý giá cho các nhà khoa học và các tổ chức bảo tồn trong việc xây dựng các chính sách bảo vệ đa dạng sinh học.

3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu

Nghiên cứu này giúp sinh viên và các nhà nghiên cứu có cơ hội tiếp cận với thực tiễn bảo tồn và phát triển bền vững. Nó cũng cung cấp nền tảng cho các nghiên cứu tiếp theo về các loài thực vật quý hiếm khác tại Việt Nam. Việc hiểu rõ về đặc điểm sinh học của lan ngọc vạn vàng sẽ giúp nâng cao kiến thức và kỹ năng nghiên cứu cho sinh viên trong lĩnh vực bảo tồn thực vật.

3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn sản xuất

Việc bảo tồn lan ngọc vạn vàng không chỉ có ý nghĩa về mặt sinh thái mà còn có giá trị kinh tế. Sự phát triển của các sản phẩm từ lan ngọc vạn vàng có thể tạo ra nguồn thu nhập cho người dân địa phương. Đồng thời, việc bảo tồn loài này cũng góp phần vào việc duy trì cân bằng sinh thái và bảo vệ môi trường sống tự nhiên.