Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Học Của Loài Lát Hoa (Chukrasia Tabularis) Tại Huyện Bắc Hà, Tỉnh Lào Cai

• Tác giả: Lê Mạnh Hùng
• Người hướng dẫn: TS. Hồ Ngọc Sơn
• Trường học: Đại học Thái Nguyên
• Chuyên ngành: Quản lý tài nguyên rừng
• Đề tài: Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Học Của Loài Lát Hoa Tại Huyện Bắc Hà, Tỉnh Lào Cai
• Loại tài liệu: khóa luận tốt nghiệp
• Năm xuất bản: 2015
• Địa điểm: Thái Nguyên

• LỜI CAM ĐOAN
• LỜI CẢM ƠN
• 1. PHẦN 1: MỞ ĐẦU
• 1.1. Đặt vấn đề
• 1.2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài
• 1.3. Ý nghĩa của đề tài
• 1.3.1. Ý nghĩa trong học tập và nghiên cứu khoa học
• 1.3.2. Ý nghĩa trong thực tiễn
• 2. PHẦN 2: TỔNG QUAN TÀI LIỆU
• 2.1. Tổng quan về tình hình nghiên cứu trong và ngoài nước
• 2.1.1. Tình hình nghiên cứu trên thế giới
• 2.1.2. Tình hình nghiên cứu trong nước
• 2.2. Tổng quan về khu vực nghiên cứu
• 2.2.1. Điều kiện tự nhiên
• 2.2.2. Thực trạng kinh tế - xã hội
• 3. ĐỐI TƯỢNG, NỘI DUNG VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU
• 3.1. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu
• 3.2. Nội dung nghiên cứu
• 3.2.1. Nghiên cứu đặc điểm hình thái loài Lát hoa
• 3.2.2. Nghiên cứu đặc điểm sinh thái và phân bố Lát hoa tại huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai
• 3.2.3. Nghiên cứu đặc điểm tái sinh tự nhiên của Lát hoa tại huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai
• 3.2.4. Đề xuất giải pháp bảo tồn và phát triển các loài cây
• 3.3. Phương pháp nghiên cứu
• 3.3.1. Phương pháp nghiên cứu chung
• 3.3.2. Phương pháp điều tra cụ thể
• 4. KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU VÀ THẢO LUẬN
• 4.1. Đặc điểm hình thái loài Lát hoa tại huyện Bắc Hà tỉnh Lào Cai
• 4.1.1. Đặc điểm hình thái cây Lát hoa
• 4.1.2. Đặc điểm phân bố cây Lát hoa tại huyện Bắc Hà
• 4.1.2.1. Các đặc điểm nơi có loài Lát hoa phân bố tự nhiên tại huyện Bắc Hà
• 4.1.2.2. Đặc điểm cấu trúc quần xã thực vật rừng nơi có loài Lát hoa phân bố tự nhiên tại huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai
• 4.1.3. Đề xuất một số giải pháp bảo tồn và phát triển loài Lát hoa tại huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai
• KẾT LUẬN, TỒN TẠI VÀ KIẾN NGHỊ

I. Tổng Quan Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Học Lát Hoa Bắc Hà

Rừng là tài nguyên vô giá, gắn liền với đời sống của đồng bào dân tộc thiểu số. Rừng có giá trị kinh tế, khoa học, bảo tồn đa dạng sinh học, điều hòa khí hậu và phòng hộ. Lát hoa (Chukrasia tabularis) là cây gỗ lớn thuộc họ Xoan, gỗ có vân đẹp, cứng, ít co giãn, không mối mọt. Gỗ lát hoa được dùng để đóng đồ đạc, làm gỗ dán lạng hoặc trang sức. Cây dễ trồng và phát triển ở các tỉnh Bắc Trung Bộ. Hiện nay, lát hoa đang bị khai thác quá mức để làm đồ thủ công mỹ nghệ. Nghiên cứu này nhằm cung cấp thông tin và cách phát triển, sử dụng lát hoa hợp lý, hiệu quả cao, bảo tồn lát hoa trong tự nhiên, đáp ứng nhu cầu sử dụng của con người.

1.1. Mục Tiêu Nghiên Cứu Đặc Điểm Sinh Thái Lát Hoa Lào Cai

Nghiên cứu tập trung xác định đặc điểm hình thái, vật hậu của lát hoa. Đồng thời, nghiên cứu xác định đặc điểm sinh thái, phân bố và tái sinh của lát hoa tại khu vực nghiên cứu. Đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát triển loài cây này ở tỉnh Lào Cai và Việt Nam. Nghiên cứu này sẽ cung cấp cơ sở khoa học cho việc quản lý và phát triển bền vững nguồn tài nguyên lát hoa.

1.2. Ý Nghĩa Thực Tiễn Nghiên Cứu Giá Trị Kinh Tế Lát Hoa

Nghiên cứu này có ý nghĩa quan trọng trong học tập và nghiên cứu khoa học, giúp sinh viên làm quen với nghiên cứu khoa học, củng cố kiến thức, vận dụng lý thuyết vào thực tế. Bổ sung thông tin khoa học cho các nhà quản lý. Nghiên cứu về lát hoa làm cơ sở đề xuất hướng bảo tồn và phát triển loài tại Huyện Bắc Hà Tỉnh Lào Cai. Trang bị cho sinh viên cách tiếp cận với thực tiễn sản xuất. Tạo cơ hội cho sinh viên tiếp cận phương pháp nghiên cứu khoa học, giải quyết vấn đề khoa học ngoài thực tiễn.

II. Tổng Quan Tình Hình Nghiên Cứu Lâm Học Lát Hoa Hiện Nay

Các chuyên gia sinh thái học khẳng định rừng là một hệ sinh thái, thực vật rừng biến động khi yếu tố ngoại cảnh thay đổi. Odum (1978) chia sinh thái học cá thể và quần thể. Sinh thái học cá thể nghiên cứu từng cá thể sinh vật hoặc từng loài, chú ý chu kì sống, tập tính và khả năng thích nghi. Cấu trúc rừng là quy luật sắp xếp tổ hợp các thành phần cấu tạo nên quần xã thực vật theo không gian và thời gian (Phùng Ngọc Lan, 1986). Cấu trúc rừng bao gồm cấu trúc sinh thái, cấu trúc hình thái và cấu trúc tuổi. Richards P.W (1952) phân biệt tổ thành thực vật của rừng mưa thành hai loại rừng mưa hỗn hợp và rừng mưa đơn ưu.

2.1. Tình Hình Nghiên Cứu Đặc Điểm Lâm Học Lát Hoa Trên Thế Giới

Odum (1978) đã phân chia ra sinh thái học cá thể và sinh thái học quần thể. Sinh thái học cá thể nghiên cứu từng cá thể sinh vật hoặc từng loài, trong đó chu kì sống và tập tính cũng như khả năng thích nghi với môi trường được đặc biệt chú ý. Ngoài ra mối quan hệ giữa các yếu tố sinh thái và sinh trưởng có thể định lượng bằng các phương pháp toán học thường được gọi là mô phỏng, phản ánh các đặc điểm, quy luật tương quan phức tạp trong tự nhiên. N (1976) đã nghiên cứu các vấn đề về cơ sở sinh thái học nói chung và về cơ sở thái học trong kinh doanh rừng mưa nói riêng, trong đó đã đi sâu nghiên cứu các nhân tố cấu trúc rừng, các kiểu xử lý về mặt lâm sinh áp dụng cho rừng mưa tự nhiên.

2.2. Nghiên Cứu Đặc Điểm Sinh Thái Lát Hoa Tại Việt Nam

Khi nghiên cứu về thảm thực vật ở Việt Nam, Thái Văn Trừng (1978) đã nhấn mạnh tới ý nghĩa của điều kiện ngoại cảnh đến các giai đoạn phát triển cây tái sinh. Trần Ngũ Phương (1970) khi nghiên cứu về kiểu rừng nhiệt đới mưa mùa lá rộng thường xanh đã có nhận xét “rừng tự nhiên dưới tác động của con người khai thác hoặc làm nương rẫy, lặp đi lặp lại nhiều lần thì kết quả cuối cùng là sự hình thành đất trống, đồi núi trọc. Nếu chúng ta để thảm thực vật hoang dã tự nó phát triển lại, thì sau một thời gian dài trảng cây bụi, trảng cỏ chuyển dần lên những dạng thực bì cao hơn, thông qua quá trình tái sinh tự nhiên và cuối cùng rừng có thể phục hồi dưới dạng gần giống trạng thái rừng ban đầu”. Các công trình nghiên cứu riêng về cây Lát hoa chưa nhiều, phần lớn các tác giả mới chỉ nghiên cứu về lĩnh vực phân loại mô tả phát hiện, giám định tên loài cây Lát hoa.

III. Điều Kiện Tự Nhiên Ảnh Hưởng Phân Bố Lát Hoa Bắc Hà

Bắc Hà là huyện vùng cao nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai. Bắc Hà có 20 xã và 1 thị trấn, chia thành 3 vùng với địa hình, chế độ thời tiết khí hậu khác nhau. Về không gian địa lý, Bắc Hà nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai, cách thành phố Lào Cai khoảng 66 km. Bắc Hà có tổng diện tích tự nhiên 68.176,4 ha, đất quy hoạch cho lâm nghiệp 33.501,83 ha, chiếm 49,14% so với tổng diện tích đất tự nhiên toàn huyện. Độ che phủ rừng 31,7% (tính đến 31/12/2012).

3.1. Vị Trí Địa Lý Và Khí Hậu Tác Động Đến Lát Hoa Bắc Hà

Bắc Hà là huyện vùng cao nằm ở phía Đông Bắc của tỉnh Lào Cai, có tọa độ địa lý nằm trong khoảng 22019’31” đến 24024’ Vĩ độ Bắc; 104009’55” đến 104027’55” Kinh độ Đông. Về hành chính, Bắc Hà có 20 xã và 1 thị trấn, chia thành 3 vùng với địa hình, chế độ thời tiết khí hậu khác nhau. Vùng thượng huyện có độ cao trên 1.500 m so với mực nước biển, gồm các xã: Tả Củ Tỷ, Bản Già, Lùng Phình, Lùng Cải, Tả Văn Chư, Lầu Thí Ngải. Vùng trung huyện có độ cao từ 900 - 1200 m, gồm các xã: Bản Phố, Tà Chải, Na Hối, Nậm Khánh, Bản Liền, Hoàng Thu Phố, Thải Giàng Phố và thị trấn Bắc Hà. Vùng hạ huyện có độ cao dưới 600 m, gồm các xã: Bản Cái, Cốc Lầu, Nậm Lúc, Bảo Nhai, Nậm Mòn, Nậm Đét, Cốc Ly.

3.2. Đặc Điểm Thổ Nhưỡng Ảnh Hưởng Tốc Độ Sinh Trưởng Lát Hoa

Trên địa bàn huyện Bắc Hà có các loại đất chính như: Đất đỏ vàng ở độ cao dưới 900 m nên tập trung chủ yếu ở vùng hạ Huyện, chiếm khoảng 3,2% diện tích, có hàm lượng dinh dưỡng nghèo, độ pH từ 4,6-5,7. Đất phù sa sông Chảy chiếm 1,7% diện tích tự nhiên, tập trung chủ yếu ở các xã ven sông Chảy như Bản Cốc, Cốc Lầu, Bảo Nhai, Nậm Mòn, Cốc Ly, Hoàng Thu Phố. Đất từ chua đến ít chua, hàm lượng chất dinh dưỡng trung bình.

IV. Nghiên Cứu Đặc Điểm Hình Thái Cây Lát Hoa Tại Bắc Hà

Nghiên cứu về đặc điểm hình thái của cây lát hoa tại Bắc Hà, Lào Cai bao gồm các yếu tố như chiều cao, đường kính thân cây, hình dạng lá, hoa và quả. Các đặc điểm này được ghi nhận và phân tích để hiểu rõ hơn về sự thích nghi của cây lát hoa với điều kiện tự nhiên tại địa phương. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho việc bảo tồn và phát triển loài cây này.

4.1. Chiều Cao Và Đường Kính Thân Cây Lát Hoa

Chiều cao và đường kính thân cây là hai yếu tố quan trọng để đánh giá sự phát triển của cây lát hoa. Các số liệu về chiều cao và đường kính được thu thập và phân tích để xác định tốc độ sinh trưởng và tuổi thọ của cây. Nghiên cứu cũng xem xét sự ảnh hưởng của các yếu tố môi trường như ánh sáng, độ ẩm và dinh dưỡng đến sự phát triển của cây.

4.2. Hình Dạng Lá Hoa Và Quả Của Cây Lát Hoa

Hình dạng lá, hoa và quả là những đặc điểm hình thái quan trọng để phân biệt cây lát hoa với các loài cây khác. Nghiên cứu mô tả chi tiết về hình dạng, kích thước và màu sắc của lá, hoa và quả. Các đặc điểm này cũng được sử dụng để xác định sự đa dạng di truyền của cây lát hoa tại Bắc Hà.

V. Phân Bố Tự Nhiên Và Cấu Trúc Rừng Có Lát Hoa Bắc Hà

Nghiên cứu về phân bố tự nhiên của cây lát hoa tại Bắc Hà, Lào Cai tập trung vào việc xác định các khu vực có sự hiện diện của loài cây này. Đồng thời, nghiên cứu cũng xem xét cấu trúc của quần xã thực vật rừng nơi có cây lát hoa phân bố. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa cây lát hoa và môi trường sống của nó.

5.1. Các Khu Vực Phân Bố Tự Nhiên Của Cây Lát Hoa

Nghiên cứu xác định các khu vực có sự hiện diện của cây lát hoa tại Bắc Hà, Lào Cai. Các khu vực này được đánh giá về diện tích, mật độ cây và các yếu tố môi trường liên quan. Kết quả nghiên cứu sẽ cung cấp thông tin quan trọng cho việc quản lý và bảo tồn các khu vực phân bố tự nhiên của cây lát hoa.

5.2. Cấu Trúc Quần Xã Thực Vật Rừng Nơi Có Lát Hoa

Nghiên cứu xem xét cấu trúc của quần xã thực vật rừng nơi có cây lát hoa phân bố. Các yếu tố như thành phần loài, độ che phủ và tầng thứ của rừng được đánh giá. Kết quả nghiên cứu sẽ giúp hiểu rõ hơn về vai trò của cây lát hoa trong hệ sinh thái rừng.

VI. Giải Pháp Bảo Tồn Và Phát Triển Lát Hoa Tại Bắc Hà

Đề xuất các giải pháp bảo tồn và phát triển cây lát hoa tại Bắc Hà, Lào Cai dựa trên kết quả nghiên cứu về đặc điểm hình thái, phân bố và cấu trúc rừng. Các giải pháp này tập trung vào việc bảo vệ các khu vực phân bố tự nhiên của cây lát hoa, phục hồi rừng và phát triển trồng cây lát hoa.

6.1. Bảo Vệ Khu Vực Phân Bố Tự Nhiên Của Cây Lát Hoa

Đề xuất các biện pháp bảo vệ các khu vực phân bố tự nhiên của cây lát hoa tại Bắc Hà, Lào Cai. Các biện pháp này bao gồm việc ngăn chặn khai thác trái phép, kiểm soát cháy rừng và bảo vệ đất đai. Đồng thời, cần tăng cường công tác tuyên truyền, nâng cao nhận thức của cộng đồng về giá trị của cây lát hoa.

6.2. Phục Hồi Rừng Và Phát Triển Trồng Cây Lát Hoa

Đề xuất các biện pháp phục hồi rừng và phát triển trồng cây lát hoa tại Bắc Hà, Lào Cai. Các biện pháp này bao gồm việc trồng cây lát hoa trên đất trống, cải tạo đất và chăm sóc cây trồng. Đồng thời, cần lựa chọn giống cây lát hoa có chất lượng tốt và phù hợp với điều kiện tự nhiên tại địa phương.